Γιάννης Σταματίου, ο «Σπόρος »

Στις 17 Ιανουα­ρί­ου 2001 πέθα­νε ο δεξιο­τέ­χνης μου­σι­κός Γιάν­νης Στα­μα­τί­ου. Ο «Σπό­ρος», όπως τον ονό­μα­σε ο Μανώ­λης Χιώ­της και έμει­νε γνω­στός στο χώρο των μου­σι­κών, υπήρ­ξε ένας από τους κορυ­φαί­ους μου­σι­κούς που ανέ­δει­ξε η λαϊ­κή μας μουσική.

Ξεκί­νη­σε παί­ζο­ντας «κιθα­ρί­τσα στη γει­το­νιά» και στα 12–13 του χρό­νια, μπή­κε στο χώρο της λαϊ­κής μου­σι­κής σκη­νής. Το 1948, με τον φίλο του Ακη Πάνου παί­ζουν σε μία ταβέρ­να στην Καλ­λι­θέα, ενώ δύο χρό­νια αργό­τε­ρα μπαί­νει επί­ση­μα στο πάλκο.

Από τότε ξεκι­νά­ει η συνερ­γα­σία του με σπου­δαί­ους συν­θέ­τες και τρα­γου­δι­στές, στο πάλ­κο και στα στού­ντιο ηχο­γρα­φή­σε­ων. Από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του ’50 μπαί­νει στη δισκο­γρα­φία, συμ­με­τέ­χο­ντας ως πρώ­τος εκτε­λε­στής, σολίστ του μπου­ζου­κιού, σε εκα­το­ντά­δες τρα­γού­δια, σε ηχο­γρα­φή­σεις γνω­στών τρα­γου­δι­στών: Στρ. Παγιουμ­τζή, Μ. Νίνου, Στ. Χασκίλ, Θ. Ευγε­νι­κού, Σ. Μπέλ­λου, Στ. Καζαν­τζί­δη, Πρ. Τσα­ου­σά­κη, Γρ. Μπι­θι­κώ­τση, Μ. Λίντα, Π. Γαβα­λά, Κ. Γκρέυ, Γ. Λύδια, Α. Χρυ­σά­φη, Μ. Μελά­για, Ζ. Νάχη, Ρ. Ντά­λια, Π. Πάνου, Ζ. Σαπουν­τζά­κη, Στ. Τζουα­νά­κου, Τ. Μαρού­δα, Τ. Βοσκό­που­λο, Μαρι­νέλ­λας κ.ά. Ολοι οι συν­θέ­τες του ζητού­σαν να παί­ξει σε τρα­γού­δια τους, και για­τί ήταν σπου­δαί­ος δεξιο­τέ­χνης, αλλά και για­τί αυτο­σχε­διά­ζο­ντας στις εισα­γω­γές έκα­νε πιο όμορ­φα τα τρα­γού­δια τους. Συνερ­γά­στη­κε με τους Σπ. Περι­στέ­ρη, Β. Τσι­τσά­νη, Γ. Μητσά­κη, Μ. Χιώ­τη, Γ. Τατασ­σό­που­λο, Γ. Ζαμπέ­τα, Μπ. Μπα­κά­λη, Χρ. Κολο­κο­τρώ­νη, Θ. Δερ­βε­νιώ­τη, Π. Πέτσα, Γ. Κλου­βά­το, Στ. Χρυ­σί­νη, Στ. Τζουα­νά­κο, Μ. Χατζι­δά­κι, Γ. Μου­ζά­κη, Γ. Κατσα­ρό, Γ. Βέλ­λα, Λ. Μαρ­κέα, Ζ. Ιακω­βί­δη κ.ά.

Ανα­γνω­ρί­ζο­ντας το ταλέ­ντο και τη σπά­νια δεξιο­τε­χνία του, ο Μανώ­λης Χιώ­της τον έκα­νε μόνι­μο συνερ­γά­τη του, ενώ ο Στέ­λιος Καζαν­τζί­δης τον χαρα­κτη­ρί­ζει «μπου­ζού­κα­ρο». Παράλ­λη­λα με τη δισκο­γρα­φία εμφα­νί­στη­κε σε λαϊ­κά κέντρα («Ταμπού», «Τζί­μη του χοντρού», «Τριά­να του Χει­λά», «Καλα­μα­τια­νού», Λου­ζι­τά­νια», «Ροζ­μα­ρί») από το 1952 έως το 1958, με τους Π. Πάνου, Χρη­στά­κη, Στ. Τζουα­νά­κο, Αννα Μπέλ­λα, Σεβάς Χανούμ, Κ. Καπλά­νη, Απ. Χατζη­χρή­στο κ.ά.

Ακο­λου­θώ­ντας το ρεύ­μα της μετα­νά­στευ­σης των Ελλή­νων καλ­λι­τε­χνών, ο Γιάν­νης Στα­μα­τί­ου πήγε στην Αμε­ρι­κή, όπου έγρα­ψε «χρυ­σές σελί­δες» όπου εργά­στη­κε, από το 1958 έως το 1980 (την τελευ­ταία δεκα­ε­τία πηγαι­νο­ερ­χό­ταν). Απο­θε­ώ­θη­κε και είχε διά­ση­μους θαυ­μα­στές. Νύχτες ολό­κλη­ρες τον άκου­γαν οι Φρανκ Σινά­τρα, Ελβις Πρί­σλεϊ, Νατ Κινγκ Κολ, Σάμι Ντέι­βις Τζού­νιορ και Ντιν Μάρ­τιν. Ηταν τόσο μεγά­λη η επι­τυ­χία του στην Αμε­ρι­κή ώστε έγι­νε εξώ­φυλ­λο στο «Time» (1963).

Μετά την επι­στρο­φή του από την Αμε­ρι­κή, εμφα­νί­στη­κε σε διά­φο­ρα κέντρα δια­σκέ­δα­σης: «Παγκό­σμιο», «Παλιά Αθή­να», «Μοστρού», «Δει­λι­νά», «Διο­γέ­νης», «Φαντα­σία» με τους Γρ. Μπι­θι­κώ­τση, Μπ. Τσε­τί­νη, Λ. Δια­μά­ντη, Τ. Βοσκό­που­λο, Μαρι­νέλ­λα, Μ. Λίντα, Ρ. Βλα­χο­πού­λου κ.ά. Στη συνέ­χεια εργά­στη­κε σε μικρό­τε­ρους χώρους.

Ο ήχος του μπου­ζου­κιού του, από τους πλέ­ον ανα­γνω­ρί­σι­μους, πλημ­μυ­ρί­ζει και τους προ­σω­πι­κούς δίσκους του: «Σπό­ρος και χρό­νος», «Μου­σι­κές ανταύ­γειες», «Γιάν­νης Στα­μα­τί­ου “Σπό­ρος “», «Οταν παί­ζου­νε τ’ αστέ­ρια», «Με χαμη­λω­μέ­να φώτα».