Για τον γιορτασμό της 25ης Μαρτίου στην Αθήνα κατά  τη διάρκεια της Kατοχής

Επι­μέ­λεια Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ της 24^ης Μαρ­τί­ου 1946 γίνε­ται μία σύντο­μη και ταυ­τό­χρο­να γλα­φυ­ρή ανα­φο­ρά στον γιορ­τα­σμό της 25^ης Μαρ­τί­ου κατά τη διάρ­κεια της κατο­χής. Έστω και συνο­πτι­κά δίνε­ται τόσο  το κλί­μα όσο και ο τρό­πος γιορ­τα­σμού του στην Αθή­να με παρέμ­βα­ση φυσι­κά των ΕΑΜι­κών οργα­νώ­σε­ων. Μία παρέμ­βα­ση που συνέ­δεε τον εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να του ’21 μ’ αυτόν της Αντίστασης

«Αδού­λω­τη Αθήνα:

Εορ­τα­σμοί της 25 Μαρ­τί­ου στα χρό­νια της κατοχής

25 Μαρ­τί­ου 1942: Η πρώ­τη γιορ­τή της εθνι­κής μας επε­τεί­ου κάτω από τη σκλα­βιά του κατα­κτη­τή.  Η αγω­νία σφίγ­γει τις καρ­διές των Ελλή­νων. Το θα γίνει; Οι κατα­κτη­τές και οι Κου­ϊ­σλιγκς απα­γό­ρευ­σαν κάθε εκδή­λω­ση εθνι­κή. Οι πολι­τι­κοί αρχη­γοί σύστη­σαν «απο­χή». Τι θα γίνει;

Όλα θα γίνουν. Και όλα έγι­ναν. Η τρο­μο­κρα­τία είνε μεγά­λη. Οι καρα­μπι­νιέ­ροι γυρί­ζουν πάνο­πλοι στους δρό­μους. Όμως το ΕΑΜ μίλη­σε. Και στη φωνή του έτρε­ξαν χιλιά­δες λαού να δια­δη­λώ­σουν την αδά­μα­στη θέλη­σή τους για λευτεριά,να τιμή­σουν την ιερή μνή­μη των αγω­νι­στών του ’21.

Ανά­πη­ροι του Αλβα­νι­κού πολέ­μου με ανα­πη­ρία 100% με συνο­δεία Ελλη­νί­δων νοσο­κό­μων, φοι­τη­τές, εργά­τες και μαζί τους χιλιά­δες λαού δια­δή­λω­σαν στους Αθη­ναϊ­κούς δρό­μους, συγκρού­στη­καν με τους καρα­μπι­νιέ­ρους ‚πάλαι­ψαν μαζί τους, έβα­ψαν με το αίμα τους τα πεζο­δρό­μια κι’ όμως προ­χώ­ρη­σαν και στε­φά­νω­σαν το Ρήγα, τον Ξάν­θο, τους ήρω­ες του ’21 τον Άγνω­στο  Στρα­τιώ­τη. Στην πρώ­τη εθνι­κή επέ­τειο μέσα στη σκλα­βιά, ο  λαός έδω­σε μια μάχη για να κρα­τή­σει την ιστο­ρι­κή μέρα δική του. Και την κέρδισε.

25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943. Η Κυβέρ­νη­ση των Κου­ϊ­σλιγκς με εντο­λή των Γερ­μα­νών δήλω­σε ότι «ουδείς εορ­τα­σμός θα γίνει». Το ΕΑΜ δήλω­σε: ο γιορ­τα­σμός θα γίνει.

Και η Αθή­να σφιγ­μέ­νη μέσα στις πυκνές φάλαγ­γες των πάνο­πλων καρα­μπι­νιέ­ρων και των ναζή­δων έτοι­μοι να ξερά­σουν το μολύ­βι και το χάρο είδε εκα­τό χιλιά­δες λαού εκεί­νη την ημέ­ρα να πυκνώ­νει και να πλημ­μυ­ρί­ζει σα χεί­μαρ­ρος τους δρό­μους της.

Η Πλα­τεία Συντάγ­μα­τος γεμά­τη από στρα­τό θωρα­κι­σμέ­να αυτοκίνητα,τανκς πολυ­βό­λα και συρ­μα­το­πλέγ­μα­τα. Αλη­θι­νός πόλε­μος. Οι κεντρι­κοί δρό­μο πλημ­μύ­ρι­σαν από τους δια­δη­λω­τές. Οι κραυ­γές αντι­λά­λη­σαν στον αέρα της Αθήνας.

-  Ζήτω η Λευτεριά!

- Ζήτω το και­νού­ριο 21.

- Ζήτω το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ

-Κάτω ο φασι­σμός και η τρι­πλή σκλαβιά!

Στο πεδίο του Άρε­ως συγκε­ντρώ­θη­καν 50.000 λαός και στε­φά­νω­σε τους ήρω­ες. Και η μάχη δόθη­κε δυνα­τή. Οι ζώνες των καρα­μπι­νιέ­ρων έσπα­σαν πολ­λές φορές. Γυναί­κες αφό­πλι­σαν Ιτα­λούς. Τα πολυ­βό­λα κρο­τά­λι­σαν, οι χει­ρο­βομ­βί­δες έπε­σαν μέσα στο πλή­θος: 4 νεκροί και δεκά­δες τραυματίες.

Ο λαός της Αθή­νας έδει­ξε άλλη μια φορά την αδά­μα­στη ψυχή του στους κατα­κτη­τές και  στους προδότες.

25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1944. Η τελευ­ταία επέ­τειος κάτω από τον κατα­κτη­τή. Ο Γερ­μα­νοί με την Κυβέρ­νη­ση των Κου­ϊ­σλιγκς προ­σπα­θούν για στερ­νή φορά να εκμε­ταλ­λευ­θούν την εθνι­κή γιορ­τή. Διέ­τα­ξαν «γενι­κό σημαιο­στο­λι­σμό». Όμως η Αθή­να δεν κρέ­μα­σε σημαί­ες. Οι Ντερ­τι­λής και Λάμπου στε­φά­νω­σαν τον Άγνω­στο Στρα­τιώ­τη. Κανείς Αθη­ναί­ος δεν τους ακολούθησε.

Και η Αθή­να απά­ντη­σε με τ’ αμέ­τρη­τα πλή­θη του λαού της που ξεχύ­θη­καν στις αδή­λω­τες συνοι­κί­ες της και δια­δή­λω­σαν  τη θέλη­ση τους να μη γιορ­τά­σουν πια άλλη επέ­τειο εθνι­κή κάτω από τους κατα­κτη­τές γερμανούς».