Δικαιώμα ψήφου
Στις εκλογές ψηφίζουν όλοι οι εγγεγραμμένοι στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους που έχουν γεννηθεί μέχρι 31.12.2006 και δεν έχουν στερηθεί το δικαίωμα ψήφου. Όλοι οι εκλογείς πρέπει να επιβεβαιώσουν πού ψηφίζουν στο «Μάθε που ψηφίζεις» (https://mpp.ypes.gov.gr) γιατί έχουν αλλάξει τα εκλογικά τμήματα.
Προσοχή!
Οι ετεροδημότες ψηφίζουν στον δήμο βασικής εγγραφής τους, όχι εκεί που ψήφισαν τον Ιούνη ως ετεροδημότες. Επίσης, όλοι όσοι έχουν κάνει κάνει εκλογική μεταδημότευση ψηφίζουν στον δήμο που ήταν γραμμένοι τον Ιούνη.
Αναγνώριση εκλογέων
Η αναγνώριση των εκλογέων για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος γίνεται με βάση την αστυνομική τους ταυτότητα ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων. Σημειώνεται ότι τυχόν «κομμένα» δελτία αστυνομικής ταυτότητας είναι αποδεκτά. Ειδικότερα για τα διαβατήρια, επισημαίνεται ότι αρκεί και ελληνικό διαβατήριο που έχει λήξει η ισχύς του.
Η αναγνώριση των εκλογέων μπορεί να γίνει και με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας. Η αναγνώριση των στρατιωτικών και όσων υπηρετούν στα Σώματα Ασφαλείας γίνεται με βάση τις στρατιωτικές ή υπηρεσιακές τους ταυτότητες.
Η αναγνώριση των «Ευρωπαίων πολιτών» (των λοιπών κρατών — μελών της ΕΕ), οι οποίοι ψηφίζουν εφόσον είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους των δήμων, γίνεται βάσει έγκυρου αποδεικτικού ταυτότητας ή διαβατηρίου (άρθρο 4 παρ. 1 και 2 του ΠΔ 133/1997).
Στην περίπτωση απώλειας της ταυτότητας και μη ύπαρξης άλλου ταυτοποιητικού εγγράφου αναμένονται διευκρινίσεις από το υπουργείο αν μπορεί να ισχύσει αναλογικά ό,τι ισχύει για τους εκλογείς που τα στοιχεία εγγραφής τους στους εκλογικούς καταλόγους δεν συμπίπτουν απόλυτα με τα στοιχεία της αστυνομικής ή υπηρεσιακής τους ταυτότητας.
Στην περίπτωση αυτή πρέπει οι εκλογείς να προσκομίσουν βεβαίωση ταυτοπροσωπίας, που εκδίδεται από τον οικείο δήμαρχο ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο από το οποίο να προκύπτει και να αποδεικνύεται η ταυτότητά τους. Ωστόσο, εναπόκειται στην κρίση της εφορευτικής επιτροπής να λάβει υπόψη της τα περαιτέρω στοιχεία που τυχόν αποδεικνύουν την ταυτότητα του εκλογέα, προκειμένου να του επιτρέψει να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.
Άσκηση εκλογικού δικαιώματος
Για τις δημοτικές εκλογές ο εκλογέας παίρνει από τον δικαστικό αντιπρόσωπο έναν φάκελο λευκής απόχρωσης που φέρει το γράμμα «Δ» απόχρωσης «βαθύ μπλε» σε έντονη γραμματοσειρά. Ρίχνει ο ίδιος τον φάκελο στην κάλπη με την ένδειξη «Δημοτικές εκλογές 2023».
Για τις περιφερειακές εκλογές ο δικαστικός αντιπρόσωπος δίνει έναν φάκελο θαλασσιάς απόχρωσης που φέρει το γράμμα «Π» απόχρωσης «βαθύ μπλε» σε έντονη γραμματοσειρά. Ρίχνει ο ίδιος τον φάκελο στην κάλπη με την ένδειξη «Περιφερειακές εκλογές 2023».
Σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας στις 15 Οκτώβρη 2023, αυτή διεξάγεται στα ίδια εκλογικά τμήματα, με τις ίδιες εφορευτικές επιτροπές και τους ίδιους δικαστικούς αντιπροσώπους, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 25 παρ. 7 και 58 παρ. 7 του Ν. 4804/2021 για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, αντίστοιχα.
Υποψήφιοι και εκλογικοί αντιπρόσωποι
Οι υποψήφιοι, οι αντιπρόσωποι, οι γενικοί αντιπρόσωποι (επόπτες), οι αναπληρωτές τους και οι πληρεξούσιοι των συνδυασμών έχουν δικαίωμα να είναι παρόντες και να υποβάλλουν κάθε είδους παρατηρήσεις και ενστάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των εκλογών, ωσότου σφραγιστούν οι εκλογικοί σάκοι.
Τέλος ψηφοφορίας — Καταμέτρηση (διαλογή) ψήφων
Επισημαίνεται ότι στα εκλογικά τμήματα που η αρίθμησή τους λήγει σε 1, 3, 5, 7 και 9, οι εφορευτικές επιτροπές ανοίγουν πρώτα την κάλπη των δημοτικών εκλογών. Στα εκλογικά τμήματα που η αρίθμησή τους λήγει σε 2, 4, 6, 8 και 0, οι εφορευτικές επιτροπές ανοίγουν πρώτα την κάλπη των περιφερειακών εκλογών.
Για το άνοιγμα των φακέλων: Στην περίπτωση που το ψηφοδέλτιο δεν φέρει σταυρό προτίμησης, αυτό θεωρείται έγκυρο. Επισημαίνεται ότι τα λευκά ψηφοδέλτια δεν προσμετρώνται στα έγκυρα.
Εγκυρότητα — ακυρότητα ψηφοδελτίων: Σύμφωνα με το ΠΔ 26/2012 και τις διατάξεις του Ν. 4804/2021, ακυρότητα των ψηφοδελτίων υπάρχει:
- Σε περίπτωση που το ψηφοδέλτιο δεν είναι έντυπο, έστω και μερικά.
- Σε περίπτωση αλλοίωσης του περιεχομένου του ψηφοδελτίου.
- Σε περίπτωση που σημειωθούν λέξεις, φράσεις, υπογραμμίσεις, στίγματα ή άλλα σημεία σε οποιαδήποτε πλευρά του ψηφοδελτίου ή έχει σημειωθεί σταυρός προτίμησης με χρώμα διαφορετικό από μπλε ή μαύρο.
- Σε περίπτωση που ο φάκελος φέρει σημειωμένα στίγματα, σημεία ή λέξεις, τα οποία θα κριθούν ως διακριτικά γνωρίσματα, που ολοφάνερα παραβιάζουν το απόρρητο της ψηφοφορίας και, συνεπώς, επάγονται την ακυρότητα του ψηφοδελτίου που περιέχει ο φάκελος.
Εκτός από την ακυρότητα των ανωτέρω άρθρων, το ψηφοδέλτιο είναι άκυρο και στις ακόλουθες περιπτώσεις που ορίζονται περιοριστικά, δηλαδή εάν: α) Εκτυπώθηκε σε χαρτί που ολοφάνερα διαφέρει στο χρώμα από αυτό που ορίζεται στα άρθρα 20 και 54 του Ν. 4804/2021, β) έχει σχήμα, διαστάσεις ή μορφή που διαφέρουν φανερά από τα οριζόμενα στα άρθρα 20 και 54 του Ν. 4804/2021 και τις αποφάσεις 71015/2908.2023 (Β΄ 5244) και 65078/02.08.2023 (Β΄ 4880) του υπουργού Εσωτερικών, γ) βρεθεί στον ίδιο φάκελο μαζί με ένα ή περισσότερα άλλα έγκυρα ή άκυρα ψηφοδέλτια του ίδιου ή άλλου συνδυασμού ή με λευκό ή λευκά ψηφοδέλτια, δ) βρεθεί σε φάκελο που δεν πληροί τους όρους που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Προσοχή: Για τις δημοτικές εκλογές, δεν θεωρείται άκυρο το ψηφοδέλτιο συνδυασμού που συμμετέχει στις εκλογές του οικείου δήμου και είναι ψηφοδέλτιο άλλης δημοτικής κοινότητας από αυτή που ανήκει το εκλογικό τμήμα. Επομένως, στην περίπτωση αυτή θεωρείται έγκυρο ως προς τον συνδυασμό και τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους και δεν λαμβάνονται υπόψη σταυροί προτίμησης των υποψήφιων συμβούλων δημοτικών κοινοτήτων ή των υποψήφιων προέδρων δημοτικής κοινότητας.
Ειδικά για τις περιφερειακές εκλογές, το ψηφοδέλτιο είναι άκυρο και εάν χρησιμοποιηθεί σε εκλογικό τμήμα άλλης εκλογικής περιφέρειας κι όχι αυτής που αναγράφεται πάνω σε αυτό.
