ΕΕ: Συμφωνία για το ενεργειακό με ανοιχτά πολλά ζητήματα λόγω αντιθέσεων

Μικρό καλά­θι κρά­τη­σε ο πρω­θυ­πουρ­γούς Κυριά­κος Μητσο­τά­κης για το απο­τέ­λε­σμα της Συνό­δου Κορυ­φής της ΕΕ γνω­ρί­ζο­ντας ότι είναι πολύ σοβα­ρές οι αντι­θέ­σεις μετα­ξύ των κρα­τών — μελών για την Ενέρ­γεια και για αυτό εξάλ­λου αυτό που απο­φα­σί­στη­κε είναι ένας οδι­κός χάρ­της για τελι­κή συμ­φω­νία που ίσως τελι­κά να μην υπάρ­ξει! Σε κάθε περί­πτω­ση στην ΕΕ και σε κάθε χώρα — μέλος θα διαιω­νί­ζο­νται οι αιτί­ες της ενερ­γεια­κής φτώχειας.

«Ο διά­βο­λος εδώ κρύ­βε­ται πράγ­μα­τι στις λεπτο­μέ­ρειες», «δεν μπο­ρώ να πω ότι 100% θα επι­τευ­χθεί τεχνι­κή συμ­φω­νία» στο συμ­βού­λιο των υπουρ­γών Ενέρ­γειας που θα συνε­δριά­ζουν την ερχό­με­νη εβδο­μά­δα για να εξει­δι­κεύ­σουν την από­φα­ση της συνό­δου κορυ­φής. «Αν γυρί­σει σε εμάς (σύνο­δο ηγε­τών) θα είναι μια κακή εξέ­λι­ξη» δήλω­σε ο Κ. Μητσο­τά­κης έχο­ντας κατά τα νου ότι τα παζά­ρια συνεχίζονται.

Παρό­λα αυτά ο πρω­θυ­πουρ­γός δήλω­σε ικα­νο­ποι­η­μέ­νος με την από­φα­ση της Συνό­δου που είναι προ­ϊ­όν σφο­δρών αντι­θέ­σε­ων καθώς όπως δήλω­σε «έως και χθες υπήρ­χαν αντι­δρά­σεις από συγκε­κρι­μέ­νες χώρες». Και για το ενδε­χό­με­νο να μην υπάρ­ξει τελι­κή συμ­φω­νία στην ΕΕ ο Κ. Μητσο­τά­κης δήλω­σε πως «θέλω να επα­να­λά­βω πως ασχέ­τως των παρεμ­βά­σε­ων η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση στή­ρι­ζε, στη­ρί­ζει και θα συνε­χί­σει να στη­ρί­ζει τα ελλη­νι­κά νοι­κο­κυ­ριά και τις ελλη­νι­κές επι­χει­ρή­σεις». Έσπευ­σε ωστό­σο να διευ­κρι­νί­σει πως «κάθε ευρώ είναι μετρη­μέ­νο» και ότι «δεν πρό­κει­ται να ξεφύ­γου­με από τον κεντρι­κό στό­χο» του αντι­λαϊ­κού προϋπολογισμού.

Οταν ρωτή­θη­κε τελι­κά με τι να θερ­μαν­θούν τα νοι­κο­κυ­ριά, με φυσι­κό αέριο ή με πετρέ­λαιο είπε πως δεν έχει απά­ντη­ση διό­τι είναι αδύ­να­τον να προ­βλέ­ψει τι τιμές και ότι αυτό που επι­διώ­κει η κυβέρ­νη­ση είναι «το κόστος να είναι αποδεκτό».

Συμφωνία με πολλά ανοιχτά ζητήματα και διαιώνιση των αιτιών της ενεργειακής φτώχειας

Σε μια επί της αρχής συμ­φω­νία για έναν «οδι­κό χάρ­τη» μέτρων για τις τιμές της Ενέρ­γειας, που αφή­νει όμως ανοι­χτά πολ­λά ζητή­μα­τα, σημα­το­δο­τώ­ντας τη συνέ­χι­ση των παζα­ριών και των σφο­δρών αντι­θέ­σε­ων, κατέ­λη­ξαν οι «27» στη Σύνο­δο Κορυ­φής της Ευρω­παϊ­κής Ένωσης.

Τα ίδια τα κρά­τη — μέλη προ­α­ναγ­γέλ­λουν «δύσκο­λες» δια­πραγ­μα­τεύ­σεις το επό­με­νο διά­στη­μα, για την απο­σα­φή­νι­ση των συμπε­ρα­σμά­των και των κατευ­θύν­σε­ων της Συνόδου.

«Έχου­με πλέ­ον πολύ καλό οδι­κό χάρ­τη», υπο­στή­ρι­ξε η πρό­ε­δρος της Ευρω­παϊ­κής Επι­τρο­πής, η Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν, ενώ ο πρό­ε­δρος του Ευρω­παϊ­κού Συμ­βου­λί­ου, Σαρλ Μισέλ, μίλη­σε περί «συμ­φω­νί­ας για πακέ­το μέτρων», που όμως μένει ακό­μη να ξεκα­θα­ρί­σουν οι λεπτο­μέ­ρειές τους.

Ωστό­σο, ο Γερ­μα­νός καγκε­λά­ριος, Όλαφ Σολτς, δήλω­σε με σαφή­νεια ότι εάν οι υπουρ­γοί Ενέρ­γειας δεν μπο­ρέ­σουν να συνεν­νοη­θούν για την τελι­κή εκδο­χή του σχε­δί­ου, θα χρεια­στεί νέα Σύνο­δος Κορυ­φής για το ζήτημα.

Κατά τον Γάλ­λο πρό­ε­δρο, Εμα­νου­έλ Μακρόν, οι μηχα­νι­σμοί που περι­γρά­φο­νται στα συμπε­ρά­σμα­τα της Συνό­δου Κορυ­φής θα μπο­ρού­σαν να τεθούν σε εφαρ­μο­γή «τέλη Οκτω­βρί­ου, αρχές Νοεμβρίου».

Άθιχτες οι αιτίες της ακρίβειας και της ενεργειακής φτώχειας

Σε κάθε περί­πτω­ση, τα μέτρα που βρί­σκο­νται στο τρα­πέ­ζι αφή­νουν άθι­χτες τις αιτί­ες της ενερ­γεια­κής φτώ­χειας για τους λαούς, δηλα­δή την απε­λευ­θέ­ρω­ση της αγο­ράς και τη στρα­τη­γι­κή της «πρά­σι­νης μετά­βα­σης» η οποία μάλι­στα θα επι­τα­χυν­θεί με νέα κίνη­τρα στα «πρά­σι­να» αρπα­κτι­κά. Όλα αυτά, σε συν­δυα­σμό με τις ρωσι­κές κυρώ­σεις, την πρι­μο­δό­τη­ση του ακό­μη πιο ακρι­βού LNG στο όνο­μα της απε­ξάρ­τη­σης από το ρωσι­κό αέριο, τους διά­φο­ρους «κόφτες» στην κατα­νά­λω­ση Ενέρ­γειας από τα νοι­κο­κυ­ριά και βέβαια το ενδε­χό­με­νο να δια­κο­πεί η «κάνου­λα» από τη Ρωσία κάθε άλλο παρά μπο­ρούν να καθη­συ­χά­σουν τις ανη­συ­χί­ες των λαών για ενερ­γεια­κή βαρυχειμωνιά.

«Υπήρ­χε ισχυ­ρή βού­λη­ση» για την επί­τευ­ξη συμ­φω­νί­ας προ­κει­μέ­νου να μειω­θούν οι τιμές της Ενέρ­γειας, τόνι­σε σήμε­ρα η Ούρ­σου­λα φον ντερ Λάιεν, σημειώ­νο­ντας ότι από τη μια «δια­φο­ρε­τι­κά κρά­τη-μέλη έχουν δια­φο­ρε­τι­κές προ­τε­ραιό­τη­τες», όμως από την άλλη έγι­ναν σημα­ντι­κά βήματα.

Όσον αφο­ρά το τι συμ­φώ­νη­σαν οι «27», υπο­γράμ­μι­σε ότι «η κοι­νή αγο­ρά είναι μεγά­λο βήμα μπρο­στά, είναι οι κανό­νες κοι­νής χρή­σης του φυσι­κού αερί­ου, οι συμ­φω­νί­ες αλλη­λεγ­γύ­ης και οι κανό­νες που πρέ­πει να ακο­λου­θη­θούν σε περί­πτω­ση σοβα­ρής δια­κο­πής. Είναι το ζήτη­μα των υπερ­βο­λι­κών τιμών και πώς θα τις περιο­ρί­σου­με. Υπάρ­χουν δύο δια­φο­ρε­τι­κά μοντέ­λα στο τρα­πέ­ζι πάνω στα οποία θα εργα­στού­με. Το ένα στο επί­πε­δο του TTF, το άλλο αφο­ρά στο φυσι­κό αέριο που χρη­σι­μο­ποιεί­ται για την παρα­γω­γή ηλε­κτρι­κής ενέργειας».

Όπως ανα­φέ­ρε­ται στο Κεί­με­νο Συμπε­ρα­σμά­των του Ευρω­παϊ­κού Συμ­βου­λί­ου, που δημο­σιο­ποι­ή­θη­κε μετά την ολο­κλή­ρω­ση της πρώ­της ημέ­ρας της Συνό­δου Κορυ­φής, οι αρχη­γοί κρα­τών και κυβερ­νή­σε­ων ζητούν από την Κομι­σιόν να τους υπο­βά­λει, «επει­γό­ντως», «συγκε­κρι­μέ­νες απο­φά­σεις» για μέτρα, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων παρεμ­βά­σε­ων για την απο­τρο­πή της «μετα­βλη­τό­τη­τας» των τιμών του αερίου.

Οι «27» συμ­φώ­νη­σαν να γίνουν αγο­ρές αερί­ου από κοι­νού, σε επί­πε­δο ΕΕ, με το σκε­πτι­κό πως θα είναι «εθε­λο­ντι­κές», αλλά θα καλύ­πτουν του­λά­χι­στον το «υπο­χρε­ω­τι­κό» επί­πε­δο του 15% των στό­χων πλή­ρω­σης των απο­θη­κευ­τι­κών υπο­δο­μών της ΕΕ ενό­ψει του χει­μώ­να του 2023. Κάλε­σαν ακό­μη να «επι­τα­χυν­θούν οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις» με «αξιό­πι­στους» προ­μη­θευ­τές, όπως η Νορ­βη­γία και οι ΗΠΑ, ώστε οι χώρες-μέλη «να επω­φε­λη­θούν από το οικο­νο­μι­κό βάρος της ΕΕ» αθροι­στι­κά αντί να αντα­γω­νί­ζο­νται στην παγκό­σμια αγορά.

Οι απο­φά­σεις της Συνό­δου Κορυ­φής προ­βλέ­πουν έναν μηχα­νι­σμό «διόρ­θω­σης» τιμών, αφή­νο­ντας για πρώ­τη φορά ανοι­χτό το ενδε­χό­με­νο για πλα­φόν στην τιμή του αερί­ου που χρη­σι­μο­ποιεί­ται για να παρά­γε­ται ηλε­κτρι­σμός, κατά τα πρό­τυ­πα των όσων ισχύ­ουν στην Ισπα­νία και στην Πορ­το­γα­λία. Όμως, ένας τέτοιος μηχα­νι­σμός θα συνο­δεύ­ε­ται από εγγυ­ή­σεις «απο­φυ­γής κάθε αυξη­μέ­νης κατα­νά­λω­σης αερί­ου», προ­κει­μέ­νου να ικα­νο­ποι­η­θεί η Γερ­μα­νία, ενώ οι ενερ­γεια­κοί όμι­λοι θα απο­ζη­μιω­θούν αδρά.

Ο πρω­θυ­πουρ­γός της Ουγ­γα­ρί­ας, Βίκτορ Ορμπάν, δήλω­σε πως στη Σύνο­δο Κορυ­φής συμ­φω­νή­θη­κε πως οποιο­δή­πο­τε μελ­λο­ντι­κό πλα­φόν θέσει η ΕΕ στις τιμές του αερί­ου δεν θα ισχύ­σει για τις μακρο­πρό­θε­σμες συμ­φω­νί­ες προ­μή­θειας αερί­ου, όπως η 15ετής συμ­φω­νία που έχει η Ουγ­γα­ρία με τη ρωσι­κή «Gazprom».

«Πήρα­με εξαί­ρε­ση από το πλα­φόν στην τιμή του αερί­ου, ώστε να μη θέσει σε κίν­δυ­νο την ασφά­λεια των προ­μη­θειών αερί­ου της Ουγ­γα­ρί­ας», δήλω­σε, προ­σθέ­το­ντας πως ακό­μη κι αν υπάρ­ξει κοι­νή προ­μή­θεια αερί­ου στην ΕΕ, «αυτή δεν θα είναι υπο­χρε­ω­τι­κή για την Ουγγαρία».

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Ενέργεια

Μπρο­στά στο γεγο­νός πως η Ενέρ­γεια μετα­τρέ­πε­ται σε όπλο από πλευ­ράς Ρωσί­ας, η Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση θα παρα­μεί­νει ενω­μέ­νη για να προ­στα­τεύ­σει τους πολί­τες και τις επι­χει­ρή­σεις της και να λάβει απα­ραί­τη­τα μέτρα επει­γό­ντως, ανα­φέ­ρουν τα Συμπε­ρά­σμα­τα του Ευρω­παϊ­κού Συμ­βου­λί­ου για την Ενέρ­γεια που δόθη­καν στη δημο­σιό­τη­τα τις πρώ­τες πρω­ι­νές ώρες σήμερα.

Το Ευρω­παϊ­κό Συμ­βού­λιο συμ­φώ­νη­σε ότι, υπό το φως της συνε­χι­ζό­με­νης κρί­σης, πρέ­πει να επι­τα­χυν­θούν και να εντα­θούν οι προ­σπά­θειες για τη μεί­ω­ση της ζήτη­σης, να υπάρ­ξουν εγγυ­ή­σεις για την ασφά­λεια του εφο­δια­σμού, την απο­φυ­γή της επι­βο­λής περιο­ρι­σμών στις κατα­να­λώ­σεις (rationing) και τη μεί­ω­ση των τιμών της Ενέρ­γειας για τα νοι­κο­κυ­ριά και τις επι­χει­ρή­σεις σε ολό­κλη­ρη την Ένω­ση, προ­σθέ­το­ντας ότι η ακε­ραιό­τη­τα της ενιαί­ας αγο­ράς πρέ­πει να προφυλαχθεί.

Τονί­ζε­ται ακό­μη ότι το Ευρω­παϊ­κό Συμ­βού­λιο καλεί το ίδιο το Συμ­βού­λιο και την Επι­τρο­πή να υπο­βά­λουν επει­γό­ντως συγκε­κρι­μέ­νες απο­φά­σεις για τα ακό­λου­θα μέτρα, καθώς και για τις προ­τά­σεις της Επι­τρο­πής, έχο­ντας αξιο­λο­γή­σει τον αντί­κτυ­πό τους ιδί­ως στις υφι­στά­με­νες συμ­βά­σεις, κατά τρό­πο ώστε να μην υπο­στούν πλήγ­μα μακρο­πρό­θε­σμες συμ­βά­σεις, και λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψη τα δια­φο­ρε­τι­κά ενερ­γεια­κά μείγ­μα­τα και τις εθνι­κές συνθήκες:

α) Εθε­λο­ντι­κή κοι­νή προ­μή­θεια φυσι­κού αερί­ου, εκτός από τη δεσμευ­τι­κή συγκέ­ντρω­ση ζήτη­σης για ποσό­τη­τα που ισο­δυ­να­μεί με το 15% των ανα­γκών πλή­ρω­σης των απο­θη­κευ­τι­κών υπο­δο­μών, σύμ­φω­να με τις εθνι­κές ανά­γκες, και επι­τά­χυν­ση των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων με αξιό­πι­στους εταί­ρους για την ανα­ζή­τη­ση αμοι­βαία επω­φε­λών εται­ρι­κών σχέ­σε­ων με την εκμε­τάλ­λευ­ση του βάρους της συλ­λο­γι­κής αγο­ράς της Ένω­σης και με πλή­ρη χρή­ση της Ενερ­γεια­κής Πλατ­φόρ­μας της ΕΕ, η οποία είναι ανοι­χτή επί­σης για τα Δυτι­κά Βαλ­κά­νια και τους τρεις συν­δε­δε­μέ­νους Ανα­το­λι­κούς εταίρους.

β) Νέο συμπλη­ρω­μα­τι­κό σημείο ανα­φο­ράς έως τις αρχές του 2023 που αντι­κα­το­πτρί­ζει με μεγα­λύ­τε­ρη ακρί­βεια τις συν­θή­κες στην αγο­ρά φυσι­κού αερίου.

γ) Προ­σω­ρι­νός δυνα­μι­κός διά­δρο­μος τιμών για τις συναλ­λα­γές φυσι­κού αερί­ου για τον άμε­σο περιο­ρι­σμό των «επει­σο­δί­ων» υπερ­βο­λι­κών τιμών του φυσι­κού αερί­ου, λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψη τις δια­σφα­λί­σεις που ορί­ζο­νται στο άρθρο 23 παρ. 2 του Σχε­δί­ου Κανο­νι­σμού του Συμ­βου­λί­ου που προ­τά­θη­κε τη 18η Οκτω­βρί­ου 2022.

δ) Προ­σω­ρι­νό πλαί­σιο σε επί­πε­δο ΕΕ για τον περιο­ρι­σμό της τιμής του φυσι­κού αερί­ου στην παρα­γω­γή ηλε­κτρι­κής ενέρ­γειας, με ανά­λυ­ση κόστους και οφέ­λους, χωρίς τρο­πο­ποί­η­ση της αξιο­λο­γι­κής κατά­τα­ξης (merit order), απο­τρέ­πο­ντας παράλ­λη­λα την αύξη­ση της κατα­νά­λω­σης φυσι­κού αερί­ου, αντι­με­τω­πί­ζο­ντας τις επι­πτώ­σεις χρη­μα­το­δό­τη­σης και δια­νο­μής και τις επι­πτώ­σεις του στις ροές πέρα από τα σύνο­ρα της ΕΕ.

ε) Βελ­τιώ­σεις στη λει­τουρ­γία των αγο­ρών Ενέρ­γειας για την αύξη­ση της δια­φά­νειας της αγο­ράς, την άμβλυν­ση της κρί­σης ρευ­στό­τη­τας και την εξά­λει­ψη των παρα­γό­ντων που ενι­σχύ­ουν τη μετα­βλη­τό­τη­τα των τιμών του φυσι­κού αερί­ου, δια­σφα­λί­ζο­ντας παράλ­λη­λα τη δια­τή­ρη­ση της χρη­μα­το­πι­στω­τι­κής σταθερότητας.

στ) Ταχεία παρα­κο­λού­θη­ση της απλού­στευ­σης των δια­δι­κα­σιών αδειο­δό­τη­σης προ­κει­μέ­νου να επι­τα­χυν­θεί η ανά­πτυ­ξη Ανα­νε­ώ­σι­μων Πηγών Ενέρ­γειας και των δικτύ­ων, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των μέτρων έκτα­κτης ανά­γκης βάσει του άρθρου 122 της ΣΛΕΕ (σ.σ. Συν­θή­κης Λει­τουρ­γί­ας της ΕΕ).

ζ) Μέτρα ενερ­γεια­κής αλλη­λεγ­γύ­ης σε περί­πτω­ση δια­κο­πής του εφο­δια­σμού με φυσι­κό αέριο σε εθνι­κό, περι­φε­ρεια­κό ή ενω­σια­κό επί­πε­δο, ελλεί­ψει διμε­ρών συμ­φω­νιών αλληλεγγύης.

η) Αυξη­μέ­νες προ­σπά­θειες για εξοι­κο­νό­μη­ση Ενέργειας.

θ) Κινη­το­ποί­η­ση συνα­φών εργα­λεί­ων σε εθνι­κό και ενω­σια­κό επί­πε­δο. Ταυ­τό­χρο­να, άμε­ση προ­τε­ραιό­τη­τα είναι η προ­στα­σία των νοι­κο­κυ­ριών και των επι­χει­ρή­σε­ων, ιδιαί­τε­ρα των πιο ευά­λω­των στις κοι­νω­νί­ες μας. Η δια­τή­ρη­ση της παγκό­σμιας αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας της Ένω­σης είναι επί­σης σημα­ντι­κή. Θα πρέ­πει να κινη­το­ποι­η­θούν όλα τα σχε­τι­κά εργα­λεία σε εθνι­κό και ενω­σια­κό επί­πε­δο για την ενί­σχυ­ση της ανθε­κτι­κό­τη­τας των οικο­νο­μιών μας, δια­τη­ρώ­ντας παράλ­λη­λα την παγκό­σμια αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα της Ευρώ­πης και δια­τη­ρώ­ντας ισό­τι­μους όρους αντα­γω­νι­σμού και την ακε­ραιό­τη­τα της ενιαί­ας αγο­ράς. Το Ευρω­παϊ­κό Συμ­βού­λιο έχει δεσμευ­τεί για στε­νό συντο­νι­σμό των πολι­τι­κών απα­ντή­σε­ων. Τονί­ζει τη σημα­σία του στε­νού συντο­νι­σμού και των κοι­νών λύσε­ων σε ευρω­παϊ­κό επί­πε­δο, όπου χρειά­ζε­ται, και δεσμεύ­ε­ται να επι­τύ­χει τους στό­χους της πολι­τι­κής μας με ενιαίο τρό­πο. Το Συμ­βού­λιο θα συνε­χί­σει να παρα­κο­λου­θεί στε­νά τις οικο­νο­μι­κές εξε­λί­ξεις και έχει δεσμευ­τεί να ενι­σχύ­σει περαι­τέ­ρω τον συντο­νι­σμό μας, προ­κει­μέ­νου να παρά­σχου­με μια απο­φα­σι­στι­κή και ευέ­λι­κτη πολι­τι­κή απάντηση.

Το Ευρω­παϊ­κό Συμ­βού­λιο επα­να­λαμ­βά­νει την ανά­γκη να εντα­θούν οι επεν­δύ­σεις στην ενερ­γεια­κή από­δο­ση, στις έτοι­μες για το μέλ­λον ενερ­γεια­κές υπο­δο­μές, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των δια­συν­δέ­σε­ων, της απο­θή­κευ­σης και των και­νο­τό­μων τεχνο­λο­γιών Ανα­νε­ώ­σι­μων Πηγών Ενέργειας.

Το Ευρω­παϊ­κό Συμ­βού­λιο καλεί την Επι­τρο­πή να επι­τα­χύ­νει τις εργα­σί­ες για τη διαρ­θρω­τι­κή μεταρ­ρύθ­μι­ση της αγο­ράς ηλε­κτρι­κής ενέρ­γειας, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της απο­τί­μη­σης των επι­πτώ­σε­ων, και καλεί για περαι­τέ­ρω πρό­ο­δο προς μια πλή­ρη Ενερ­γεια­κή Ένω­ση που εξυ­πη­ρε­τεί τον διτ­τό στό­χο της ευρω­παϊ­κής ενερ­γεια­κής κυριαρ­χί­ας και της κλι­μα­τι­κής ουδετερότητας.

Το Ευρω­παϊ­κό Συμ­βού­λιο θα συνε­χί­σει να εξε­τά­ζει το θέμα, κατα­λή­γει το Κεί­με­νο των Συμπερασμάτων.

Αρθού­ρος Ρεμπώ Επα­να­στά­της και μπο­έμ ΜΙΚΡΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ