Η Μητέρα του Σταθμού: ένα ντοκιμαντέρ 🎥 που “σπάει κόκαλα” για τις χιλιάδες “αόρατες” γκασταρμπάιτερ μανάδες που σκανδαλωδώς αγνόησε η ιστορία

Το βίω­μα των Ελλη­νί­δων μετα­να­στριών της δεκα­ε­τί­ας του ’60, οι οποί­ες έφτια­ξαν τη ζωή τους από την αρχή στη Γερ­μα­νία, όπου υπήρ­ξαν τρι­πλά αόρα­τες όντας αγράμ­μα­τες, ξένες και γυναί­κες.

Γρά­φει ο \\ Αστέ­ρης Αλα­μπής _Μίδας

H Κωστού­λα Τωμα­δά­κη, είναι γνω­στή στους κινη­μα­το­γρα­φό­φι­λους και βιβλιο­φά­γους, άγνω­στη στο πλα­τύ κοι­νό των πρω­ι­νά­δι­κων, gala_άδικων κλπ. εκδη­λώ­σε­ων υπο­κουλ­τού­ρας που σερ­βί­ρε­ται καθη­με­ρι­νά από τα αστι­κά ΜΜΕ και ΜΚΔ. Τελευ­ταίο της δημιούρ­γη­μα “Η μητέρα του σταθ­μού” — οι “αόρα­τες”, γυναί­κες που δεν κατέ­γρα­ψε ποτέ η Ιστο­ρία: πρω­τα­γω­νί­στριες στο ντο­κι­μα­ντέρ, που συγκι­νεί Φεστι­βάλ και θεα­τές, εντός και εκτός Ευρώ­πης- Η Κωστού­λα Τωμα­δά­κη κατα­γρά­φει στο ντο­κι­μα­ντέρ της  γυναί­κες, μετα­νά­στριες του ’60 στις φάμπρι­κες της Γερ­μα­νί­ας, τρεις φορές αόρα­τες: αγράμ­μα­τες, ξένες και γυναί­κες.

Μετεμ­φυ­λια­κή Ελλά­δα, φτώ­χεια, ανερ­γία, η μετα­νά­στευ­ση μονό­δρο­μος για τις χιλιά­δες γυναί­κες, κυρί­ως, από τα χωριά της Βορεί­ου Ελλά­δας που ερή­μω­σαν μέσα σε μια δεκα­ε­τία. Με τρέ­να, καρά­βια και εισι­τή­ριο χωρίς επι­στρο­φή, νέες γυναί­κες, χωρίς να γνω­ρί­ζουν τη γλώσ­σα, κάποιες αγράμ­μα­τες, έφτα­σαν στις φάμπρι­κες της Γερμανίας.

Οι περισ­σό­τε­ρες έχο­ντας αφή­σει πίσω τους την οικο­γέ­νεια: Τα παι­διά – βαλί­τσα που μεγά­λω­σαν μέσα σε μια συνε­χή μετα­κί­νη­ση, κάποια έμε­ναν στο χωριό με την για­γιά, ανά­με­σα σε δύο γλώσ­σες, δύο εκπαι­δευ­τι­κά συστή­μα­τα, δύο πατρί­δες. Φτά­νο­ντας στην τρί­τη γενιά μετα­να­στριών, σε εκεί­νες τις νέες γυναί­κες με επαγ­γελ­μα­τι­κά εφό­δια που έχουν εξι­σω­θεί πλή­ρως με τη δυνα­μι­κή των υπό­λοι­πων Ευρω­παί­ων γυναι­κών και επι­λέ­γουν οι ίδιες πού και πώς θα ζήσουν. Και απο­τί­νουν τον δικό τους φόρο τιμής στις γκα­σταρ­μπάι­τερ μανά­δες που πάλε­ψαν για να τους προ­σφέ­ρουν αυτήν την ευκαιρία.

H μητέρα του σταθμού \
Γυναίκες με τριπλή αορατότητα…

Η Κωστού­λα Τωμα­δά­κη σε συνέ­ντευ­ξη που έδω­σε, λίγο πριν την πρε­μιέ­ρα του ντο­κι­μα­ντέρ στο Φεστι­βάλ Θεσ­σα­λο­νί­κης, σημεί­ω­σε χαρα­κτη­ρι­στι­κά για το τι ήταν αυτό που την παρα­κί­νη­σε να ασχο­λη­θεί με τις γυναί­κες αυτές. ”Μερι­κές εικό­νες είναι σαν τα λαχεία που σου αλλά­ζουν τη ζωή. Το πρωί θα ξυπνή­σεις δια­φο­ρε­τι­κά. Φαί­νε­ται ότι δεν ξέχα­σα τα παι­δι­κά καλο­καί­ρια, στο μητρι­κό χωριό έξω από τα Καλά­βρυ­τα, που πλή­ρω­σε βαρύ τίμη­μα στον πόλε­μο, και το παι­χνί­δι με τα παι­διά που όλοι φώνα­ζαν “Γερ­μα­νά­κια”.

Τα περισ­σό­τε­ρα επέ­στρε­φαν με τους γονείς τους στις πόλεις της Γερ­μα­νί­ας που ζού­σαν, αλλά ήταν και κάποια άλλα παι­διά που έμε­ναν με τη για­γιά και έβλε­παν τους γονείς τα καλο­καί­ρια και τις γιορ­τές. Μετά ήταν η κρί­ση του 2011 που πάρα πολ­λοί νέοι άνθρω­ποι ανα­ζή­τη­σαν καλύ­τε­ρη επαγ­γελ­μα­τι­κή τύχη σε μια ξένη χώρα, και έτσι ξανα­σκέ­φτη­κα το θέμα του ξερι­ζω­μού. Τυχαία “έπε­σα” πάνω σε νοσο­κο­μεία στο Μόνα­χο που ζητού­σαν Έλλη­νες για­τρούς και είδα γονείς να συνο­μι­λούν μέσω του Skype με τα παι­διά τους που είχαν ξενιτευτεί”.

Στην ίδια συνέ­ντευ­ξη ανα­φέρ­θη­κε και στο για­τί αυτές οι γυναί­κες είναι “αόρα­τες”: “Οι μετα­νά­στριες της 1^ης  γενιάς που έφυ­γαν, οι περισ­σό­τε­ρες από τα χωριά της Βορεί­ου Ελλά­δας και έφτα­σαν στο σταθ­μό του Μονά­χου και από εκεί στις φάμπρι­κες, ήταν ξένες, κάποιες μόνες, με μορ­φω­τι­κό επί­πε­δο, ιδιαί­τε­ρα, χαμη­λό και γυναί­κες. Στην αρχή, έκα­ναν μια μηχα­νι­κή δου­λειά ανει­δί­κευ­της εργά­τριας και μη γνω­ρί­ζο­ντας την γλώσ­σα είχαν ελά­χι­στες κοι­νω­νι­κές επα­φές, εκτός από τους δικούς τους.

Έτσι, είχαν τρι­πλή αορα­τό­τη­τα. Ήταν ξένες, αμόρ­φω­τες και γυναί­κες. Η πλειο­ψη­φία των ανδρών δού­λευε στα εργο­στά­σια σε δια­φο­ρε­τι­κή βάρ­δια από τη γυναί­κα τους για να φυλά­νε τα παι­διά που γύρι­ζαν από το σχο­λείο. Κάποιοι άλλοι άντρες, εκεί­νη τη σκλη­ρή επο­χή, λόγω πολι­τι­κών φρο­νη­μά­των, δεν κατά­φε­ραν να μετα­να­στεύ­σουν στη Γερ­μα­νία να ενω­θούν με τις οικο­γέ­νειές τους και τα παι­διά που τους περίμεναν”.

Οι γυναίκες γκασταρμπάιτερ 
στα φεστιβάλ όλου του κόσμου

Η Μητέ­ρα του Σταθ­μού έκα­νε πρε­μιέ­ρα τον Αύγου­στο του 2022, ως υπο­ψή­φια για βρα­βείο, στο Mumbai International Film Festival στη Βομ­βάη, ενώ προ­βλή­θη­κε με μεγά­λη επι­τυ­χία στους Ανοι­χτούς Ορί­ζο­ντες του 25^ου Φεστι­βάλ Ντο­κι­μα­ντέρ Θεσσαλονίκης.

Έχει πάρει μέρος και έχει απο­σπά­σει βρα­βεία σε κινη­μα­το­γρα­φι­κά φεστι­βάλ στην Ελλά­δα και στο εξω­τε­ρι­κό, ανά­με­σα τους σε: Μου­μπάι, Μπου­έ­νος Άιρες, Μόντρε­αλ, Τορό­ντο, Νέα Υόρ­κη, Λον­δί­νο, Χόλυ­γουντ, Αττά­λεια, Χιού­στον, Σικά­γο, Σίδνεϊ, Τζαϊ­πούρ, Ντου­μπάι, Μελ­βούρ­νη, Βαρ­σο­βία, Μπο­γκο­τά, Βοστώ­νη, Χιού­στον, Σαν Φρανσίσκο.

• Σκη­νο­θε­σία-σενά­ριο: Κωστού­λα Τωμαδάκη
• Διεύ­θυν­ση φωτο­γρα­φί­ας: Κατε­ρί­να Μαραγκουδάκη
• Μοντάζ: Στέ­λιος Τατάκης
• Ήχος: Μάνος Ηρακλής
• Μου­σι­κή: Δημή­τρης Μαραμής
• Έγχρω­μο \ Ελλά­δα \ 2022 – 80λ

Κωστούλα Τωμαδάκη 🎥

Πτυ­χίο Πολι­τι­κών Επι­στη­μών και Δημό­σιας Διοί­κη­σης,  Πανε­πι­στή­μιο Αθηνών
Μετα­πτυ­χια­κό τμή­μα Κοι­νω­νιο­λο­γί­ας  Πανε­πι­στή­μιο Αθηνών.
Εκπό­νη­ση διδα­κτο­ρι­κής δια­τρι­βής με θέμα “ΜΜΕ & ιδε­ο­λο­γία στην Ελλάδα
Πτυ­χίο Σκη­νο­θε­σί­ας Σχο­λής Σταυράκου.

Εργά­στη­κε για μια πεντα­ε­τία ως ερευ­νή­τρια –δημο­σιο­γρά­φος  στο Τμή­μα Ειδή­σε­ων & Ενη­με­ρω­τι­κών Εκπο­μπών ΕΡΤ1

Συνερ­γά­στη­κε δέκα περί­που χρό­νια ως σκη­νο­θέ­της δρα­μα­το­ποι­η­μέ­νων σει­ρών και εκπο­μπών στην ΕΡΤ.
“η γυναί­κα στο ρεμπέ­τι­κο στί­χο και στην ρεμπέ­τι­κη αντί­λη­ψη”, “Σημά­δια γυναι­κεί­ων μορ­φών από Έλλη­νες λογο­τέ­χνες” (Αντρέ­ας Φρα­γκιάς, Κώστας Καρυω­τά­κης, Γιώρ­γος Χει­μω­νάς, Τόλης Καζαν­τζής, Περι­κλής Σφυ­ρί­δης, Ντί­νος Χρι­στια­νό­που­λος) “Το έλα να δεις” επι­θε­ώ­ρη­ση σε κεί­με­να Γιάν­νη Νεγρε­πό­ντη, “Ο Άγνω­στος δεν είχε αφή­σει το όνο­μά του” _ τηλε­ται­νία ΕΡΤ2 σε σενά­ριο Άρη Σφα­κια­νά­κη “η στι­χουρ­γός Ευτυ­χία Παπα­γιαν­νο­πού­λου”, ντο­κι­μα­ντέρ, παρα­γω­γή Ένω­ση Σενα­ριο­γρά­φων, Κανά­λι της Βουλής
“ο στι­χουρ­γός Γιάν­νης Νεγρε­πό­ντης”, ντο­κι­μα­ντέρ, παρα­γω­γή Ένω­ση Σενα­ριο­γρά­φων Ελλά­δας, Κανά­λι της Βουλής.
Έχει εκλε­γεί σε πρω­το­βάθ­μια και δευ­τε­ρο­βάθ­μια όργα­να επαγ­γελ­μα­τι­κών σωμα­τεί­ων: Εται­ρεία Ελλή­νων Σκη­νο­θε­τών, ΠΟΘΑ. Γρά­φει σε εφη­με­ρί­δες και περιο­δι­κά από τα φοι­τη­τι­κά της χρό­νια με κάποια δια­λείμ­μα­τα για να σκη­νο­θε­τή­σει και να γρά­ψει βιβλία. Από το 2008 συνερ­γά­ζε­ται συστη­μα­τι­κά με τον έντυ­πο και ηλε­κτρο­νι­κό τύπο.

Εργο­γρα­φία _ Φιλμογραφία

• ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ
  Κρα­τι­κό Βρα­βείο Υπουρ­γεί­ου Πολιτισμού
• ΟΙ ΜΟΝΑΧΙΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ
  Τιμη­τι­κή διά­κρι­ση Υπουρ­γεί­ου  Πολιτισμού
• ΠΕΣ ΠΩΣ Μ’ΑΓΑΠΑΣ
  (συμ­με­το­χή σε Διε­θνή Φεστι­βάλ :Άγκυ­ρα, Κάι­ρο, Θεσ­σα­λο­νί­κη, Σίλι­κον Βάλεϊ, Καλι­φόρ­νια, Μόντρεαλ)
  Βρα­βείο καλ­λι­τε­χνι­κής διεύ­θυν­σης στο Μεσο­γεια­κό Φεστι­βάλ Ρώμης
• Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ

ΒΙΒΛΙΑ

• Ιστο­ρί­ες από δεύ­τε­ρο χέρι (εκδό­σεις Μέδουσα)
• Πες πως μ’αγαπάς (εκδό­σεις Φυτράκη)
• Λεκέ­δες σε μετά­ξι (Εμπει­ρία Εκδοτική)
• Δυο αιώ­νες αγά­πη (Εμπει­ρία Εκδοτική)

Παι­δι­κή-Εφη­βι­κή λογοτεχνία 

• Ο καθρέ­φτης των ευχών (Κέδρος)
• Με μισή καρ­διά (Κέδρος)
• Δυο θαύ­μα­τα και μια αλή­θεια (Κέδρος)
• Η θάλασ­σα έχει το χρώ­μα της ψυχής (Κέδρος)
• Ένα τρα­γού­δι για την Ελέ­νη (Κέδρος)
• Κλεμ­μέ­νες καρ­διές (Κέδρος)
• Χάρι­σε μου τον τελευ­ταίο χορό (Κέδρος)
• Αντί Κορί­τσι (Κέδρος) _λίστα για Κρα­τι­κό Λογο­τε­χνι­κό  βρα­βείο ΥΠΠΟ, 2013 _αγαπημένο βιβλίο κοι­νού 2014) 

  

  

  
  

Με πλη­ρο­φο­ρί­ες από \ δεί­τε περισσότερα:

• Συνέ­ντευ­ξη Κωστού­λας Τωμα­δά­κη στο filmandtheater.gr
• Συνέ­ντευ­ξη Τωμα­δά­κη στον Λάκη Παπα­στά­θη
• Κωστού­λα Τωμα­δά­κη στο culturenow.gr
• facebook
• “Η μητέ­ρα του σταθ­μού” της Κωστού­λας Τωμα­δά­κη στο φεστι­βάλ WIFT.GR
• “Η Μητέ­ρα του Σταθ­μού” μια ται­νία της Κωστού­λας Τωμα­δά­κη στην Ται­νιο­θή­κη (25/11/2023 ‑18.00)
• Ο κινη­μα­το­γρά­φος και η λογο­τε­χνία είναι αντί­στα­ση στο καθη­με­ρι­νό χάος