Θα αλλάξει όνομα η Ινδία;

Μεγά­λη συζή­τη­ση για μια πιθα­νή αλλα­γή του ονό­μα­τος της Ινδί­ας έχει πυρο­δο­τή­σει η πρό­σκλη­ση που στάλ­θη­κε προς τους ηγέ­τες της Συνό­δου Κορυ­φής των G‑20, η οποία θα πραγ­μα­το­ποι­η­θεί αύριο Σάβ­βα­το στο Νέο Δελ­χί, αφού η πρό­ε­δρος της χώρας Ντρα­ου­πά­ντι Μούρ­μου υπο­γρά­φει το κεί­με­νο ως πρό­ε­δρος της Μπα­ράτ (Bharat), όπως είναι γνω­στή στα ινδι­κά ολό­κλη­ρη η περιο­χή της ινδι­κής υποηπείρου.

Τις φήμες για μια πιθα­νή άμε­ση αλλα­γή της επί­ση­μης ονο­μα­σί­ας διε­θνώς τις ενί­σχυ­σε επί­σης το γεγο­νός ότι η ινδι­κή κυβέρ­νη­ση ανήγ­γει­λε αιφ­νι­δί­ως μια έκτα­κτη πεν­θή­με­ρη ολο­μέ­λεια του Κοι­νο­βου­λί­ου για το τέλος του μήνα, χωρίς να προ­κα­θο­ρί­σει συγκε­κρι­μέ­νη ατζέντα.

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, η ονο­μα­σία Ινδία χρη­σι­μο­ποιεί­ται στις διε­θνείς σχέ­σεις της χώρας, αφού συμ­βα­τι­κά σε όλα τα επί­ση­μα έγγρα­φα στην ινδι­κή γλώσ­σα χρη­σι­μο­ποιεί­ται το σαν­σκρι­τι­κής προ­έ­λευ­σης όνο­μα Μπα­ράτ, ακό­μη και στο σύνταγ­μα της χώρας. Από τη στιγ­μή που ανέ­κτη­σε την ανε­ξαρ­τη­σία της το 1947, μετά από 200 χρό­νια που απο­τε­λού­σε το «Κόσμη­μα του Στέμ­μα­τος» για τη Μεγά­λη Βρε­τα­νία, βρί­σκε­ται σε μια διαρ­κή δια­δι­κα­σία επα­νά­κτη­σης της ιστο­ρι­κής της ταυτότητας.

Μάλι­στα, τα τελευ­ταία χρό­νια η εθνι­κι­στι­κή κυβέρ­νη­ση του Ναρέ­ντρα Μόντι έχει προ­χω­ρή­σει σε πολ­λές αλλα­γές ξενό­φερ­των ονο­μά­των σε πόλεις και τοπω­νύ­μια στη χώρα, επα­να­φέ­ρο­ντας τις παρα­δο­σια­κές τους ονο­μα­σί­ες στις τοπι­κές γλώσ­σες και επι­χει­ρώ­ντας με κάθε τρό­πο να απα­γκι­στρω­θεί από το αποι­κιο­κρα­τι­κό παρελ­θόν της.

Σε κάθε περί­πτω­ση, και τα δύο ονό­μα­τα έχουν υπερ­χι­λιε­τή ιστο­ρία συν­δε­δε­μέ­νη με την περιο­χή. Το τοπω­νύ­μιο Ινδία προ­έρ­χε­ται από τον Ινδό Ποτα­μό, ο οποί­ος στα σαν­σκρι­τι­κά προ­φέ­ρε­ται Σιντού. Ταξι­διώ­τες από την Αρχαία Ελλά­δα και αλλού, ακό­μη και πριν την επο­χή του Μεγά­λου Αλε­ξάν­δρου, προσ­διό­ρι­ζαν ως Ινδία την περιο­χή που κεί­το­νταν νοτιο­α­να­το­λι­κά του Ινδού Ποταμού.

Από την άλλη πλευ­ρά, το τοπω­νύ­μιο Μπα­ράτ για την περιο­χή είναι ακό­μη παλαιό­τε­ρο και συνα­ντά­ται σε αρχαία ινδι­κά κεί­με­να και επι­γρα­φές, αν και ορι­σμέ­νοι ειδι­κοί υπο­στη­ρί­ζουν ότι δεν χρη­σι­μο­ποιού­νταν τόσο ως γεω­γρα­φι­κός όρος, αλλά για τον προσ­διο­ρι­σμό της κοι­νω­νι­κο-πολι­τι­σμι­κής ταυ­τό­τη­τας κάποιου ατό­μου ή κοινότητας.

Επί­σης, υπάρ­χει και το ζήτη­μα της επι­λο­γής ενός νέου «σωστού» ονό­μα­τος. Για παρά­δειγ­μα, μπο­ρεί η ονο­μα­σία «Ινδία» να έχει ετυ­μο­λο­γι­κές ρίζες στον ποτα­μό Ινδό, όμως σήμε­ρα ο ποτα­μός ρέει κυρί­ως στο Πακιστάν.

Ως εκ τού­του, ο Μόντι θα ανοί­ξει μια μεγά­λη ιστο­ρι­κή, γεω­γρα­φι­κή και ετυ­μο­λο­γι­κή συζή­τη­ση αν απο­φα­σί­σει να ξεφορ­τω­θεί μια για πάντα την ονο­μα­σία «Ινδία» καθώς σε αυτή την περί­πτω­ση θα μπο­ρού­σε το Πακι­στάν να διεκ­δι­κή­σει την ονο­μα­σία αν ο γεί­το­νάς του γίνει και επι­σή­μως «Μπα­ράτ».

Πάντως, αν η αλλα­γή στο όνο­μα ήρθε για να μεί­νει, τότε δεν θα μιλά­με βέβαια για κάτι πρω­το­φα­νές. Πρώ­ην βρε­τα­νι­κές αποι­κί­ες με τις ονο­μα­σί­ες Βιρ­μα­νία, Ροδε­σία ή Κεϋ­λά­νη ονο­μά­ζο­νται πλέ­ον επί­ση­μα Μιαν­μάρ (1989), Ζιμπά­μπουε (1980) και Σρι Λάν­κα (1972), αντίστοιχα.

Με πλη­ρο­φο­ρί­ες από: ΕΡΤ, Reuters, Bloomberg