Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

«Μακρόνησος … για ό,τι έγινε, για ό,τι γράφτηκε»

🚩  19-Νοέμβρη 💥  παρουσίαση του βιβλίου 
«Μακρόνησος, μια υπόμνηση για ό,τι έγινε, για ό,τι γράφτηκε»

🔻🔻

«Πέρα­σαν κιό­λας 70 χρό­νια. Και καθώς οι ένο­χοι προ­σπα­θούν με κάθε τρό­πο να ξεχά­σου­με συνε­χί­ζει να είναι “υπο­χρέ­ω­ση καθε­νός τίμιου ανθρώ­που” -που με οποιο­δή­πο­τε τρό­πο έμα­θε τι πραγ­μα­τι­κά συνέ­βη εκεί­να τα βάρ­βα­ρα χρό­νια στη Μακρό­νη­σο- να τα θυμί­ζει, έτσι, ως δικαί­ω­ση στις γενιές που υπέ­φε­ραν, ως καθή­κον στις νεό­τε­ρες γενιές που πολύ λίγα γνω­ρί­ζουν… Αυτή είναι η “ΥΠΟΜΝΗΣΗ για ό,τι έγι­νε, για ό,τι γρά­φτη­κε”… Και πάντα ζωντα­νή θα παρα­μέ­νει η προ­τρο­πή αυτών που χάνο­νταν: “Αδέλ­φια, τους νεκρούς μην ξεχνάτε”».

Το βιβλίο της αρχι­τέ­κτο­νος Ρένας Λευ­κα­δί­του — Παπα­ντω­νί­ου «ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ μια υπό­μνη­ση για ό,τι έγι­νε, για ό,τι γρά­φτη­κε» κυκλο­φο­ρεί από τις εκδό­σεις «ΕΝΤΟΣ» και δια­τί­θε­ται στα βιβλιοπωλεία.

Μακρόνησος 19 Νοε

Την Τρί­τη 19 Νοέμ­βρη, στις 19.00 στην Αίθου­σα Εκδη­λώ­σε­ων του Τεχνι­κού Επι­με­λη­τη­ρί­ου Ελλά­δος (Νίκης 4 Αθή­να, στον 1ο όρο­φο) θα γίνει η παρου­σί­α­ση του βιβλί­ου. Θα μιλή­σουν οι: Σπύ­ρος Χαλ­βα­τζής, πρό­ε­δρος Συν­δέ­σμου Φυλα­κι­σθέ­ντων Εξο­ρι­σθέ­ντων Αντι­στα­σια­κών — ΣΦΕΑ 1967–1974. Κυρια­κή Καμα­ρι­νού, εκπαι­δευ­τι­κός, μέλος της Συντα­κτι­κής Επι­τρο­πής του περιο­δι­κού «Θέμα­τα Παι­δεί­ας». Τηλέ­μα­χος Λουγ­γής, ιστο­ρι­κός, ομό­τι­μος διευ­θυ­ντής Ερευ­νών στο ΕΙΕ. Την εκδή­λω­ση θα συντο­νί­σει ο δημο­σιο­γρά­φος Κώστας Ψωμιά­δης. Χαι­ρε­τι­σμό θα απευ­θύ­νει ο Μακρο­νη­σιώ­της αγω­νι­στής Λάζα­ρος Κυρί­τσης.

Για τον «Γολ­γο­θά» του Γιώρ­γου Φαρσακίδη

Σχε­τι­κά με την ιστο­ρία της Μακρο­νή­σου η πλέ­ον σίγου­ρη πηγή γνώ­σης μέχρι σήμε­ρα παρα­μέ­νει η μεγά­λη τρί­το­μη έκδο­ση της «Σύγ­χρο­νης Επο­χής» με τίτλο «Μακρό­νη­σος. Ιστο­ρι­κός τόπος» (συλ­λο­γι­κό έργο), με υλι­κά προ­ερ­χό­με­να από τους ίδιους τους πρω­τα­γω­νι­στές — θύμα­τα αλλά και ήρω­ες αυτής της περιόδου.
Κατά και­ρούς εκδό­θη­καν και διά­φο­ρες άλλες μαρ­τυ­ρί­ες, οι εκδό­σεις αυτές όμως εξα­ντλή­θη­καν και είναι πλέ­ον δυσεύρετες.
Το κενό αυτό ήρθε να ανα­πλη­ρώ­σει σε ένα βαθ­μό η Ρένα Λευ­κα­δί­του — Παπα­ντω­νί­ου, αρχι­τέ­κτο­νας και μέλος της ομά­δας εργα­σί­ας που συστά­θη­κε το 1989 υπό τον τίτλο «Για την προ­στα­σία και ανά­δει­ξη του ιστο­ρι­κού τόπου της Μακρονήσου».

Το βιβλίο της «Μακρό­νη­σος, μια υπό­μνη­ση για ό,τι έγι­νε, για ό,τι γρά­φτη­κε», το έχει αφιε­ρώ­σει «στα 100 χρό­νια του ΚΚΕ και σ’ όλους εκεί­νους που συντε­λέ­σα­νε στη μακρό­χρο­νη πορεία». Στις σελί­δες του βιβλί­ου γίνε­ται μια ανθο­λό­γη­ση από το σύνο­λο σχε­δόν των εκδό­σε­ων που έχουν υπάρ­ξει μέχρι τώρα για τη Μακρό­νη­σο και, όπως σημειώ­νει αντί προ­λό­γου η Ρ. Λευ­κα­δί­του, «μετά από ένα κατά το δυνα­τόν σύντο­μο ιστο­ρι­κό, το οποίο θα ήθε­λα να είναι μια ακρι­βής “υπό­μνη­ση για ό,τι έγι­νε και ό,τι γρά­φτη­κε” από τους ίδιους τους παθό­ντες (συχνά και με τα ίδια τους τα λόγια), περι­λαμ­βά­νο­νται τρεις κατά­λο­γοι ονο­μά­των: 1. Των εξο­ρί­στων στη Μακρό­νη­σο Ανδρών. 2. Των εξο­ρί­στων Γυναι­κών. 3. Ενας ακό­μα με τα ονό­μα­τα των παρα­γω­γών της φρίκης.

Τους δύο πρώ­τους κατα­λό­γους τούς παρα­δί­δω σε νεό­τε­ρους μελε­τη­τές με την ευχή να τους συμπλη­ρώ­σουν με τα ονό­μα­τα όλων των αγω­νι­στών που πέρα­σαν τη φοβε­ρή δοκι­μα­σία. Τον τρί­το κατά­λο­γο τον “παρα­δί­δω στην κατά­ρα των γενε­ών”, όπως έκα­νε πριν από μένα ο Θέμος Κορ­νά­ρος για το όνο­μα ενός από αυτούς, τον Θωμά Σού­λη, στο βιβλίο του “Στά­χτες και Φοί­νι­κες”. Πρό­κει­ται για τα κάθε βαθ­μού υπευ­θυ­νό­τη­τας και κτη­νω­δί­ας άτο­μα που στή­ρι­ξαν και υλο­ποι­ή­σα­νε το δια­πρα­χθέν έγκλη­μα. Κανέ­νας κατά­λο­γος δεν κατά­φε­ρα να είναι πλή­ρης. Εύχο­μαι λοι­πόν κάποιος άλλος να βρει το χρό­νο και το ενδια­φέ­ρον, με τη συν­δρο­μή των απο­γό­νων, να τους συμπλη­ρώ­σει, και ελπί­ζω κάπο­τε όλα τα στοι­χεία αυτής της απάν­θρω­πης ιστο­ρί­ας να βγουν και επί­ση­μα στο φως».

Στην εισα­γω­γή του βιβλί­ου, η Ρ. Λευ­κα­δί­του υπεν­θυ­μί­ζει ότι «με την εγκα­τά­λει­ψή του από το στρα­τό, το νησί έπε­σε αυτό­μα­τα στα νύχια και στα “ορά­μα­τα” κάθε αυθαί­ρε­του οικι­στή αλλά και επι­στή­μο­να μελε­τη­τή — ορα­μα­τι­στή, όπως οι βοσκοί, οι μελισ­σουρ­γοί και κάποιοι αυθαί­ρε­τοι οικι­στές. Οπως ο πολε­ο­δό­μος Κ. Δοξιά­δης, ο οποί­ος σε Συνέ­δριο Αρχι­τε­κτό­νων, το 1965, πρό­τει­νε, με κατάλ­λη­λη ισο­πέ­δω­ση και σύν­δε­ση, να γίνει στη Μακρό­νη­σο το νέο Αερο­δρό­μιο της Αθή­νας! Πρό­τα­ση εξα­φά­νι­σης κάθε ίχνους ντρο­πής. Πολύ αργό­τε­ρα, και ενώ όλη η Μακρό­νη­σος είχε κηρυ­χτεί Ιστο­ρι­κός Τόπος και είχε απο­κτή­σει Χρή­σεις Γης, προ­τά­θη­κε για “Αιο­λι­κό Πάρ­κο” κ.ά. Προς το παρόν τη λυμαί­νο­νται οι βοσκοί και τα κοπά­δια τους».

Στο βιβλίο, πέρα από το κυρί­ως περιε­χό­με­νό του, που είναι η συνο­πτι­κή παρου­σί­α­ση δια­φό­ρων μαρ­τυ­ριών, περιέ­χε­ται ένα ιστο­ρι­κό του νησιού από την επο­χή που χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε σαν στρα­τό­πε­δο αιχ­μα­λώ­των κατά τη διάρ­κεια των Βαλ­κα­νι­κών Πολέ­μων καθώς επί­σης και μια σει­ρά από λεπτο­με­ρή στοι­χεία για τη διά­τα­ξη των στρα­το­πέ­δων στη νεό­τε­ρη περί­ο­δο και τη λει­τουρ­γία του καθε­νός απ’ αυτά. Ανα­φέ­ρο­νται, επί­σης, ανα­λυ­τι­κά οι χρο­νο­λο­γί­ες — σταθ­μοί στη λει­τουρ­γία του στρα­το­πέ­δου, οι συν­θή­κες ζωής των κρα­του­μέ­νων, τα βασα­νι­στή­ρια, ενώ γίνε­ται και ειδι­κή ανα­φο­ρά σε ορι­σμέ­νες μορ­φές της Μακρο­νή­σου. Περιέ­χο­νται ξεχω­ρι­στά μαρ­τυ­ρί­ες για τις δολο­φο­νί­ες, ενώ ένα τμή­μα του βιβλί­ου αφο­ρά την ιστο­ρία του χαρα­κτη­ρι­σμού του νησιού ως Ιστο­ρι­κού Τόπου. Τέλος, ο χώρος στις σελί­δες 181 — 363 κατα­λαμ­βά­νε­ται από τους τρεις κατα­λό­γους ονο­μά­των που προ­α­να­φέρ­θη­καν. Στο οπι­σθό­φυλ­λο του βιβλί­ου σημειώ­νε­ται: «Το αιώ­νιο στίγ­μα του Μακρο­νη­σιού και η θυσία των κολα­σμέ­νων τρά­βη­ξε τον τρο­χό μπρο­στά, ό,τι κι αν ισχυ­ρί­ζο­νται από την ανα­παυ­τι­κή πολυ­θρό­να τους οι παρα­χα­ρά­κτες της Ιστορίας».

Πόσο μαρτύριο, πόσο αίμα, πόσος ηρωισμός μπορεί να χωρέσει σε μερικές δεκάδες σελίδες;

🔻🔻

Το άγος της Μακρο­νή­σου ζωντα­νεύ­ει μέσα από τη φωνή και την πένα των αδά­μα­στων ηρώ­ων της. Με ακρί­βεια, για­τί έτσι της πρέ­πει της Ιστο­ρί­ας. Με αγω­νία να μην παρα­λει­φθεί ούτε μια μεγά­λη στιγ­μή από τον τιτά­νιο και άνι­σο αγώ­να, ούτε ένα όνο­μα Μακρονησιώτη.

Με ορκι­σμέ­νη απαί­τη­ση να παρα­δο­θούν οι υπαί­τιοι στην «κατά­ρα των γενε­ών». Με λαχτά­ρα να μάθει η νέα γενιά όλη την εντέ­χνως θαμ­μέ­νη στα ερεί­πια αλήθεια.

Κάθε σπα­ραγ­μός οδύ­νης που βγαί­νει από τα στή­θη και μια θύελ­λα που σαρώ­νει τον παλιό κόσμο. Κάθε πλη­γή, κάθε χαρα­κιά στο σώμα και στην ψυχή και μια πανά­κρι­βη, αιμα­το­βαμ­μέ­νη σφρα­γί­δα στα θεμέ­λια του νέου κόσμου, του σοσια­λι­στι­κού μέλ­λο­ντος. Το αιώ­νιο στίγ­μα του Μακρο­νη­σιού και η θυσία των κολα­σμέ­νων τρά­βη­ξε τον τρο­χό μπρο­στά, ό,τι κι αν ισχυ­ρί­ζο­νται από την ανα­παυ­τι­κή πολυ­θρό­να τους οι παρα­χα­ρά­κτες της Ιστορίας.

Δεν πρόκειται για ένα τιμητικό μνημόσυνο, αλλά για μια σεμνή υπόμνηση και συνάμα υπόκλιση στην Ιστορία. Μια κραυγή από τα βάθη του μέλλοντος.

Το εξώ­φυλ­λο του βιβλί­ου επι­με­λή­θη­κε η χαρά­κτρια Εύα Μελά.

Στο βιβλίο περι­λαμ­βά­νε­ται πλού­σιο φωτο­γρα­φι­κό υλι­κό και κατά­λο­γος αγω­νι­στών Μακρο­νη­σιω­τών (6.264 ανδρών και 1.107 γυναι­κών) καθώς και κατά­λο­γος 319 βασανιστών.

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ, μια υπόμνηση για ό,τι έγινε, για ό,τι γράφτηκε ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο