Με αφορμή μία φωτογραφία… (Πλευρές διαμόρφωσης της ταξικής εργατικής συνείδησης)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Με σύν­θη­μα «ΝΑΙ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΕΙΑ- ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ» εκα­το­ντά­δες εργά­τες της εται­ρεί­ας χρυ­σού “Eldorado Gold” στη Χαλ­κι­δι­κή πραγ­μα­το­ποί­η­σαν συγκέ­ντρω­ση στην Αθή­να. Ουσια­στι­κά μπρο­στά στο φάσμα της ανερ­γί­ας εργα­ζό­με­νοι «αψή­φη­σαν» την κατα­στρο­φή του περι­βάλ­λο­ντος (της υγεί­ας της δικής τους και των οικο­γε­νειών τους), «αψή­φη­σαν» τις εξαι­ρε­τι­κά σκλη­ρές εργα­σια­κές συν­θή­κες, «αψή­φη­σαν» το ξεπού­λη­μα του ορυ­κτού μας πλού­του και ουσια­στι­κά συνά­χτη­καν με τα επι­χει­ρη­μα­τι­κά της σχέδια…

Από την πλευ­ρά μας θα υπο­γραμ­μί­ζα­με ότι ούτε τα δικαιώ­μα­τα των εργα­ζο­μέ­νων ούτε η προ­στα­σία του περι­βάλ­λο­ντος μπο­ρούν να δια­σφα­λι­σθούν μόνι­μα, με επεν­δύ­σεις επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων που το μόνο που επι­διώ­κουν είναι η μέγι­στη δυνα­τή κερ­δο­φο­ρία τους και τίπο­τε άλλο. Ταυ­τό­χρο­να οι εργα­ζό­με­νοι όσο και οι κάτοι­κοι της περιο­χής δεν πρέ­πει να μπουν ανά­με­σα στα παζά­ρια της κυβέρ­νη­σης με την πολυ­ε­θνι­κή, στις επι­χει­ρη­μα­τι­κές κόντρες στην περιο­χή και στην πολι­τι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση για το ποιο κόμ­μα υπη­ρε­τεί καλύ­τε­ρα τα συμ­φέ­ρο­ντα των επενδυτών

Τα συμ­φέ­ρο­ντα των εργα­ζο­μέ­νων είναι ασυμ­βί­βα­στα και στη συγκε­κρι­μέ­νη «επέν­δυ­ση» με τα συμ­φέ­ρο­ντα των καπιταλιστών !

Φυσι­κά δεν συμ­βαί­νει αυτό για πρώ­τη φορά. Να θυμί­σου­με ότι αντί­στοι­χη στά­ση έδει­ξε κομ­μά­τι των εργα­ζο­μέ­νων της «Ενω­μέ­νη Κλω­στο­ϋ­φα­ντουρ­γί­ας» (ΕΝ-ΚΛΩ) όπου με μισθω­μέ­να λεω­φο­ρεία του «Λανα­ρά» εργα­ζό­με­νοι κατέ­βαι­ναν στην Αθή­να – με επι­κε­φα­λής εργο­δο­τι­κές ή συμ­βι­βα­σμέ­νες συν­δι­κα­λι­στές ηγε­σί­ες ‑διεκ­δι­κώ­ντας την δανειο­δό­τη­ση της επι­χεί­ρη­σης προ­κει­μέ­νου αυτή να μην κλεί­σει. Τελι­κά έκλει­σε και άφη­σε τους εργα­ζό­με­νους απλή­ρω­τους και στους πέντε δρόμους.

Ας γυρί­σου­με όμως και παλιό­τε­ρα για να βγά­λου­με συμπεράσματα

Η Κυρια­κή 9 Γενά­ρη του 1905 με το παλιό ημε­ρο­λό­γιο (22 Γενά­ρη με το νέο) έχει κατα­γρα­φεί στην Ιστο­ρία σαν «Ματω­μέ­νη Κυρια­κή», και ο τσά­ρος σαν «Νικό­λα­ος ο ματο­βαμ­μέ­νος». Πάνω από 140.000 εργά­τες της Πετρού­πο­λης πορεύ­ο­νταν με ειρη­νι­κή δια­δή­λω­ση προς τα Χει­με­ρι­νά Ανά­κτο­ρα. Οι δια­δη­λω­τές ξεκί­νη­σαν από τις εργα­τι­κές συνοι­κί­ες για τα χει­με­ρι­νά ανά­κτο­ρα πολ­λοί κρα­τού­σαν στα χέρια τους εικό­νες, σταυ­ρούς και φωτο­γρα­φί­ες του τσά­ρου και οι περισ­σό­τε­ροι ήλπι­ζαν ότι ο Ρώσος τσά­ρος θα τους καταλάβαινε.

Αφορ­μή στά­θη­κε η απερ­γία στις 3 Γενά­ρη στο εργο­στά­σιο Που­τί­λοφ. Το απερ­για­κό κίνη­μα είχε ξεσπά­σει από το 1904 με οικο­νο­μι­κά κατά κύριο λόγο αιτή­μα­τα. Η απερ­γία απλώ­θη­κε γρή­γο­ρα και σε άλλες επι­χει­ρή­σεις και στις 8 Γενά­ρη γενι­κεύ­τη­κε. Με την επί­δρα­ση των μπολ­σε­βί­κων, οι εργά­τες πρό­βα­λαν όχι μόνο οικο­νο­μι­κές, αλλά και πολι­τι­κές διεκ­δι­κή­σεις. Στο σημείο αυτό παρεμ­βαί­νει ο παπά Γκα­πόν, που με τη βοή­θεια των αρχών είχε ιδρύ­σει την «Οργά­νω­ση των Ρώσων εργο­στα­σια­κών εργα­τών της Πετρού­πο­λης». Σκο­πός της οργά­νω­σης ήταν να παρεμ­βαί­νει για να αντι­με­τω­πί­ζει τις αντι­θέ­σεις των εργα­τών με τους επι­χει­ρη­μα­τί­ες, εκτο­νώ­νο­ντας τις κινη­το­ποι­ή­σεις, να ματαιώ­νει τις επα­να­στα­τι­κές εξε­γέρ­σεις και να στε­ρε­ώ­σει στο προ­λε­τα­ριά­το, που μόλις τελευ­ταία είχε φύγει από τα χωριά και ήταν λιγό­τε­ρο συνει­δη­τό, την απλοϊ­κή πίστη στον «πατε­ρού­λη τσά­ρο» που προ­στα­τεύ­ει το λαό από τους «αφέ­ντες». Δηλα­δή να υπο­νο­μεύ­ει το νεα­ρό τότε εργα­τι­κό κίνη­μα. Όταν ο Γκα­πόν είδε πως δεν μπο­ρού­σε να στα­μα­τή­σει το κίνη­μα οργά­νω­σε, σε συνερ­γα­σία με την αστυ­νο­μία, μια πορεία των εργα­τών προς τα Χει­με­ρι­νά Ανά­κτο­ρα, για να υπο­βά­λουν ένα υπό­μνη­μα στον τσάρο.

Στο υπό­μνη­μα ανα­φέ­ρο­νταν: «Μεγα­λειό­τα­τε, εμείς οι εργά­τες και κάτοι­κοι της Πετρού­πο­λης, ήρθα­με με τις γυναί­κες μας, τα παι­διά μας και τους γέρο­ντες γονείς μας, σε σένα, για να βρού­με δικαιο­σύ­νη και προ­στα­σία (…) Είσαι η τελευ­ταία ελπί­δα της σωτη­ρί­ας μας. Μην αρνιέ­σαι τη βοή­θεια στο λαό σου. Βγάλ­τον απ’ την αθλιό­τη­τα και την αμά­θεια, βοή­θη­σέ τον να καλυ­τε­ρέ­ψει την τύχη του. Απάλ­λα­ξέ τον απ’ την κατα­πί­ε­ση των κρα­τι­κών οργά­νων. Γκρέ­μι­σε τον τοί­χο που υψώ­νε­ται ανά­με­σα σε σένα και το λαό σου. Σκο­πός σου είναι η ευτυ­χία του λαού, αλλά την ευτυ­χία αυτή του την αφαίρεσαν».

Οι μπολ­σε­βί­κοι παρά τις τότε μικρές τους δυνά­μεις αντι­πα­ρα­τί­θε­νται και με τον Γκα­πόν αλλά και τους μεν­σε­βί­κους και με προ­κή­ρυ­ξή τους επι­ση­μαί­νουν :  «Δεν πρέ­πει να παρα­κα­λού­με τον τσά­ρο, δεν πρέ­πει να ταπει­νω­νό­μα­στε μπρο­στά στον άσπον­δο εχθρό μας, αλλά να τον γκρε­μί­σου­με από το θρό­νο. Η απε­λευ­θέ­ρω­ση των εργα­τών μπο­ρεί να είναι έργο μόνο των ίδιων των εργα­τών. Μην περι­μέ­νε­τε την ελευ­θε­ρία ούτε από τους παπά­δες, ούτε από τους τσά­ρους» («Ιστο­ρία του ΚΚΣΕ», Εκδό­σεις ΣΕ σελ. 87). Η δια­δή­λω­ση βάφτη­κε στο αίμα από το στρα­τό και την αστυ­νο­μία. Περισ­σό­τε­ροι από χίλιοι δια­δη­λω­τές έπε­σαν νεκροί, ενώ χιλιά­δες άλλοι τραυ­μα­τί­στη­καν. Η μέρα εκεί­νη έμει­νε στην Ιστο­ρία ως «η ματω­μέ­νη Κυρια­κή» της ρωσι­κής εργα­τι­κής τάξης, αλλά και ως η αρχή της ρωσι­κής επανάστασης.

Το χτύ­πη­μα του στρα­τού, με εντο­λή του τσά­ρου, στους άοπλους εργά­τες, στις γυναί­κες και τα παι­διά τους με τα όπλα, οι χιλιά­δες νεκροί και τραυ­μα­τί­ες, έγι­νε αφορ­μή να μπουν εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες εργά­τες στον αγώ­να και να αρχί­σει η πρώ­τη επα­νά­στα­ση στην τσα­ρι­κή Ρωσία, στην επο­χή του ιμπεριαλισμού.

Τα διδάγ­μα­τα της ιστο­ρί­ας είναι εξαι­ρε­τι­κά χρή­σι­μα και για το πώς δια­μορ­φώ­νε­ται η ταξι­κή εργα­τι­κή συνεί­δη­ση αλλά και για το πώς αυτή μπο­ρεί και πρέ­πει να δια­μορ­φω­θεί σε επα­να­στα­τι­κή κατεύθυνση!