“Μην νομίζεις πως είσαι κάτι”. Ο “άγραφος” νόμος της Σουηδίας

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Ένας «άγρα­φος» νόμος υπο­στη­ρί­ζουν οι κοι­νω­νιο­λό­γοι που έπαι­ξε και παί­ζει ακό­μη ρόλο στην δια­μόρ­φω­ση της «Σου­η­δι­κό­τη­τας» είναι ο «νόμος» του Jante!

Ο νόμος του Γιά­ντε (1933) περι­λαμ­βά­νε­ται στο βιβλίο του Σου­η­δού συγ­γρα­φέα Axel Sandemose «En flykting korsar sitt spår» και ανα­φέ­ρε­ται στην πόλη Γιά­ντε που είναι απο­τέ­λε­σμα φαντα­σί­ας του συγ­γρα­φέα έχει τις παρα­κά­τω «εντο­λές».

«Μην νομί­ζεις πως είσαι κάτι.

Μην νομί­ζεις πως είσαι τόσο ικα­νός όσο εμείς.

Μην νομί­ζεις πως είσαι πιο έξυπνος.

Μην φαντα­στείς πως είσαι καλύτερος.

Μην νομί­ζεις πως ξέρεις πιο πολλά.

Μην νομί­ζεις πως είσαι πιο μπρο­στά από μας.

Μην νομί­ζεις πως αξί­ζεις κάτι.

Μην νομί­ζεις πως μπο­ρείς να γελά­σεις σε βάρος μας.

Μην νομί­ζεις πως κάποιος ενδια­φέ­ρε­ται για σένα.

Μην νομί­ζεις πως μπο­ρείς κάτι να μας μάθεις.

Και η χαρι­στι­κή βολή

Μην νομί­ζεις πως δεν ξέρου­με κάτι για σένα..»

Αυτός είναι ο άγρα­φος “νόμος” που λέει περί­που: “Είσαι ένα τίπο­τα” ή και «Τίπο­τα δεν σου επι­τρέ­πε­ται να κάνεις, καμ­μιά πρω­το­βου­λία να πάρεις για­τί ξέρου­με και τα δικά σου..»

Αυτός ο νόμος έγι­νε ευρέ­ως απο­δε­κτός στην Σου­η­δι­κή κοινωνία,αναφέρεται και σήμε­ρα για να εξη­γή­σει συμπε­ρι­φο­ρές και όπως λένε κάποιοι επι­στή­μο­νες, είναι που κάνει τους Σου­η­δούς μαζε­μέ­νους, συνε­σταλ­μέ­νους, προ­σε­κτι­κούς στην έκφρα­ση λόγου και συναι­σθη­μά­των, στην κίνη­ση, στην ταχύ­τη­τα των απο­φά­σε­ων, στην έλλει­ψη πρω­το­βου­λί­ας και στην απο­φυ­γή συγκρού­σε­ων και αντι­θέ­σε­ων. Καλ­λιερ­γεί τον «κρα­τι­κό ατο­μι­κι­σμό», την πλή­ρη εξάρ­τη­ση από το κρά­τος μέσα σε μια επί­φα­ση ανεξαρτησίας.

Η δια­μόρ­φω­ση των χαρα­κτη­ρι­στι­κών ενός λαού έχει μια ιστο­ρι­κή διαδρομή.

Για τον λαό της Σου­η­δί­ας ανα­φέ­ρε­ται η ύπαρ­ξη ενός ισχυ­ρού Μονάρ­χη, του Gustav Vasa, που αιώ­νες πριν απε­λευ­θέ­ρω­σε τους αγρο­κτή­μο­νες από την τυραν­νεία των ευγε­νών, καταρ­γώ­ντας όλα τα φέου­δα γύρω στα 1500 μχ, και έβα­λε τα θεμέ­λια της κεντρι­κής διοί­κη­σης. Ήταν ο ιδρυ­τής-πρό­γο­νος του Σου­η­δι­κού καπιταλισμού.

Σημα­ντι­κός παρά­γο­ντας είναι ο προ­τε­στα­ντι­σμός που δια­μόρ­φω­σε συνει­δή­σεις ταπει­νές και υπά­κου­ες, πιστές στον Βασι­λιά και στην κεντρι­κή εξου­σία και η μακρό­χρο­νη ύπαρ­ξη της Σοσιαλδημοκρατίας.

Η Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία δια­μόρ­φω­σε συνει­δή­σεις «ανε­ξάρ­τη­τες» αλλά μέσα στα πλαί­σια της εξυ­πη­ρέ­τη­σης του κεφα­λαί­ου καλ­λιέρ­γη­σε την ατο­μι­κό­τη­τα κάτω από την κρα­τι­κή εξάρ­τη­ση, τον εθνο­κε­ντρι­σμό, «την Σου­η­δι­κό­τη­τα», το αίσθη­μα ανω­τε­ρό­τη­τας δηλα­δή ένα­ντι όλων των χωρών και των λαών του κόσμου.

Μέσω της καλ­λιέρ­γειας της από­λυ­της πίστης προς την Διοί­κη­ση δια­μόρ­φω­σε και την απα­ξί­ω­ση στις συλ­λο­γι­κές δια­δι­κα­σί­ες αφή­νο­ντας την εκπρο­σώ­πη­ση ή στις υπη­ρε­σί­ες ή στις ηγε­σί­ες πχ του εργο­δο­τι­κού Συν­δι­κα­λι­σμού, του Συνε­ται­ρι­σμού κλπ.

Η παν­δη­μία Convid-19, η αντι­με­τώ­πη­ση της από την κεντρι­κή εξου­σία υπέρ των μονο­πω­λί­ων της βιο­μη­χα­νι­κής παρα­γω­γής Ericksson, Atlas Copko, SAS κ.α και των μεγά­λων κατα­στη­μά­των ΙΚΕΑ, ΗΜ κλπ αλλά και η απο­δο­χή των μέτρων από την πλειο­ψη­φία του Σου­η­δι­κού λαού παρό­λες τις απώ­λειες με χιλιά­δες νεκρούς και δεκά­δες χιλιά­δες κρού­σμα­τα, δεί­χνει πως οι απο­φά­σεις της εξου­σί­ας πατά­νε στην δια­μορ­φω­μέ­νη μέσα από τους αιώ­νες ψυχο­σύν­θε­ση του Σουηδού.

Πέρα από τις όποιες ανα­λύ­σεις η παν­δη­μία κατέ­ρι­ψε τον μύθο του μοντέ­λου του καπι­τα­λι­σμού, και κατέ­δει­ξε τις ελλεί­ψεις στον τομέα της Υγεί­ας. Έδει­ξε πεντα­κά­θα­ρα την προ­τί­μη­ση της πολι­τι­κής εξου­σί­ας στα συμ­φέ­ρο­ντα της αστι­κής τάξης, βρί­σκο­ντας και επι­στή­μο­νες να στη­ρί­ξουν το πεί­ρα­μα της «ελεγ­χό­με­νης» διά­δο­σης του ιού που φέρ­νει εκατόμβες.

Δεί­χνει πως ο προ­σα­να­το­λι­σμός και του Σου­η­δι­κού λαού πρέ­πει να είναι η απόρ­ρι­ψη της ηττο­πά­θειας και ο αγώ­νας για τον σοσια­λι­σμό. 

Πάνος Αλεπλιώτης

Εργά­στη­κε σαν γεω­λό­γος, περι­βαλ­λο­ντο­λό­γος και χωρο­τά­κτης στην Ελλά­δα και στην Σου­η­δία. Δημο­τι­κός σύμ­βου­λος Πυλαί­ας Θεσ­σα­λο­νί­κης 87/90 και 99/2002. Αντι­δή­μαρ­χος Πυλαί­ας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000.