Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να διαβάσει τις σκέψεις μας; Μπορεί τα ρομπότ να αντικαταστήσουν τον άνθρωπο;

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Ο εργά­της στον καπι­τα­λι­σμό έχει μερι­κές ενο­χλη­τι­κές για το κεφά­λαιο συνή­θειες και ελατ­τώ­μα­τα. Θέλει να τρα­φεί, να έχει κάπου να μεί­νει, ανα­πα­ρά­γε­ται και επο­μέ­νως χρειά­ζε­ται σχο­λεία και παι­δι­κούς σταθ­μούς, αρρω­σταί­νει και χρειά­ζε­ται νοσο­κο­μεία και θερα­πεί­ες, χρειά­ζε­ται δια­κο­πές και ξεκού­ρα­ση και δια­σκέ­δα­ση και πολ­λά άλλα που μειώ­νουν κατά κάποιο τρό­πο το ποσο­στό κέρδους.

Η πιο ενο­χλη­τι­κό ελάτ­τω­μα, που λέει κιο Μπρεχτ, είναι ότι σκέ­φτε­ται και μοι­ραία οργα­νώ­νε­ται και αντι­στέ­κε­ται και διεκ­δι­κεί καλύ­τε­ρες συν­θή­κες ζωής και κάποια στιγ­μή μπο­ρεί να απει­λή­σει την κυριαρ­χία του κεφαλαίου.

Γιαυ­τό τον λόγο εδώ και χρό­νια η έρευ­να του τέλειου εργα­ζό­με­νου, του τέλειου στρα­τιώ­τη, συνή­θως κομ­μά­ντος, του τέλειου για­τρού και δάσκα­λου αλλά και αυτού που καλεί­ται να ανα­λά­βει επι­κίν­δυ­νες εργα­σί­ες είναι ανθρω­πό­μορ­φα τέρα­τα-ρομπότ που πολ­λά από αυτά έχου­με δει σε άπει­ρες, συνή­θως αμε­ρι­κά­νι­κες υπερ­πα­ρα­γω­γές επι­στη­μο­νι­κής φαντασίας.

Έτσι βάζουν την επι­στή­μη να εξε­λί­ξει τα ρομπότ, όχι για το καλό της παρα­γω­γής και για την μεί­ω­ση των ωρών εργα­σί­ας αλλά για την επι­κυ­ριαρ­χία του κεφα­λαί­ου πάνω στο ανθρώ­πι­νο εργα­τι­κό είδος. Αυτά μας λέει η παρα­κά­τω είδη­ση του Πανε­πι­στή­μιου του Κιό­το της Ιαπωνίας.Τι πραγ­μα­τι­κά βλέ­πει ένα άτο­μο με παραι­σθή­σεις; Στο μέλ­λον ίσως μπο­ρού­με να το μάθου­με με τη βοή­θεια της τεχνη­τής νοη­μο­σύ­νης (και ένα μικρό κομ­μά­τι ακτι­νο­γρα­φί­ας του εγκε­φά­λου). Ανθρω­πό­μορ­φα ρομπότ προ­γραμ­μα­τι­σμέ­να με συστή­μα­τα που έχουν κατα­σκευα­στεί βασι­σμέ­να στην τεχνη­τή νοη­μο­σύ­νη είναι σήμε­ρα ένα καυ­τό τομέα της έρευνας. 

Θα μας βοη­θή­σουν στο σπί­τι, στο γρα­φείο και στο σχο­λείο. Αλλά τότε, θα πρέ­πει να είναι σε θέση να μάθουν πράγ­μα­τα. Για παρά­δειγ­μα, να δια­βά­σουν τις σκέ­ψεις μας.

Τώρα οι ερευ­νη­τές στο Πανε­πι­στή­μιο του Κιό­το στην Ιαπω­νία έχουν κάνει το πρώ­το βήμα και ανα­πτύ­ξει ένα πρό­γραμ­μα που μπο­ρεί να ανα­πα­ρά­γει εικό­νες από την δρα­στη­ριό­τη­τα του εγκε­φά­λου μας.

“Αυτο­δί­δα­κτος” αλγόριθμος

Το πρό­γραμ­μα απο­τε­λεί­ται από ένα αυτο­δί­δα­κτο αλγό­ριθ­μο που μαθαί­νει να ερμη­νεύ­ει τη δρα­στη­ριό­τη­τα του εγκε­φά­λου των ανθρώ­πων που βλέ­πουν μια συγκε­κρι­μέ­νη εικό­να. Για παρά­δειγ­μα, μια φωτο­γρα­φία από μια κου­κου­βά­για ή ένα αεροπλάνο

«Ίσως αυτό να σημαί­νει ότι θα είμα­στε σε θέση να ξεκι­νή­σου­με την ανά­γνω­ση σκέ­ψε­ων με λίγο περισ­σό­τε­ρης επι­στη­μο­νι­κής φαντα­σί­ας-εμπνευ­σμέ­νο τρό­πο; Αυτά μας λέει ο Max Gordon, ειδι­κός ορθο­παι­δι­κός με ένα ενδια­φέ­ρον για τη μηχα­νι­κή μάθη­ση, που έχει δια­βά­σει την μελέ­τη. «Αυτά είναι σύν­θε­τα δεδο­μέ­να ότι ούτε εμείς οι άνθρω­ποι μπο­ρού­με να επε­ξερ­γα­στού­με, αλλά ένας αυτο­δί­δα­κτος αλγό­ριθ­μος μπο­ρεί να ερμη­νεύ­σει και να αναπαράξει»

Έτσι τα δεί­χνει ο αλγόριθμος

Λίγο θολές εικόνες

Πώς ερμη­νεύ­ε­ται το πρό­γραμ­μα τις εικό­νες; Με ένα ελα­φρώς θολό τρό­πο. Φωτο­γρα­φί­ες με γεω­με­τρι­κά σχή­μα­τα ή γράμ­μα­τα μπο­ρού­σε το πρό­γραμ­μα να δημιουρ­γή­σει εκ νέου τις ίδιες εικό­νες με αρκε­τά καλή ακρί­βεια. Αλλά εικό­νες που ήταν πιο σύν­θε­τες, όπως ένα χρυ­σό­ψα­ρο σε ενυ­δρείο, βγαί­νουν θολές, και είναι δύσκο­λο να δια­κρί­νει κανείς το θέμα.

Στο μέλ­λον, η μέθο­δος θα μπο­ρού­σε να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί, μετα­ξύ άλλων, για να απει­κο­νί­σει τις παραι­σθή­σεις. Έτσι, οι ασθε­νείς θα παίρ­νουν ασφα­λέ­στε­ρες, δια­γνώ­σεις» λέει ο ερευ­νη­τής της Νευ­ρο­πλη­ρο­φο­ρι­κής Yukiyasu Kamitani, ένας από τους συγ­γρα­φείς που συμ­με­τεί­χε στη μελέτη.

Μόνο η αρχή

Αλλά, σύμ­φω­να με τον Peter Fransson, Σου­η­δό καθη­γη­τή κλι­νι­κής Νευ­ρο­λο­γί­ας, χρειά­ζε­ται ακό­μη  πολύς και­ρός πριν η μέθο­δος να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί στην καθη­με­ρι­νή ζωή. «Η περιο­χή του εγκε­φά­λου που επε­ξερ­γά­ζε­ται όλα αυτά πού βλέ­που­με είναι εξαι­ρε­τι­κά περίπλοκη.

Ένα αλγό­ριθ­μο που μπο­ρεί να «δια­βά­σει τις σκέ­ψεις μας» και στη συνέ­χεια, να τις ανα­πα­ρά­ξει πρέ­πει να το δεχό­μα­στε με μια δόση αμφι­σβή­τη­σης» λέει.

Ωστό­σο, είναι ένα μικρό βήμα σε ένα πολύ μακρύ ταξί­δι» συνεχίζει.

Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα πολ­λές φορές ξεπερ­νά την φαντα­σία. Τα κον­δύ­λια που σήμε­ρα αφιε­ρώ­νο­νται στην έρευ­να για την έρευ­να κατα­σκευ­ής των ρομπότ υπε­ραν­θρώ­πων είναι απί­στευ­τα μεγάλα.Μόνο στην Σου­η­δία δια­βά­ζω 4εκ ευρώ στο Πανε­πι­στή­μιο του Γκέ­τε­μποργκ, 3 στου Έρε­μπρου και 300 εκα­τομ­μύ­ρια, σωστά δια­βά­σα­τε τρια­κό­σια ολό­κλη­ρα εκα­τομ­μύ­ρια μέχρι το 2029 από τον γνω­στό Οίκο Βάλε­μπεργκ, τον μεγι­στά­να της Σου­η­δί­ας, όπου μετα­ξύ των άλλων θα προ­σλη­φθούν 250 επι­στή­μο­νες και 75 θα κάνουν τα διδα­κτο­ρι­κά τους.Πολλά από αυτά τα κον­δύ­λια είναι χρή­μα­τα της ΕΕ που δίνει προ­τε­ραιό­τη­τα στην έρευνα.

Η δικαιο­λο­γία τους είναι η πάτα­ξη της γρα­φειο­κρα­τί­ας επι­χεί­ρη­μα που σημαί­νει συνή­θως απο­λύ­σεις. Στό­χος είναι να ξεμπερ­δεύ­ουν με το ανθρώ­πι­νο είδος των εργα­ζο­μέ­νων που δου­λεύ­ει και παρά­γει για­τί μετα­ξύ των άλλων η συνε­χό­με­νη εξα­θλί­ω­ση του για να θυμη­θού­με το Κομ­μου­νι­στι­κό μανι­φέ­στο απαι­τεί από τον καπι­τα­λι­στή, στο τέλος να θρέ­φει τον εργά­τη αντί να συμ­βαί­νει το αντίθετο.Σ αυτή την κατεύ­θυν­ση θέλουν να κατα­σκευά­σουν ρομπότ που δεν θα έχουν αυτές τις ενο­χλη­τι­κές συνήθειες.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης. Από το 2011 διαμένει στην Σουηδία στην πόλη Σβεγκ του δήμου Χεργιεντάλεν και εργάζεται ως διευθυντής τεχνικών και κοινωνικής υποδομής.