Πανσέληνος (του λύκου), υπερπανσέληνος και ολική σεληνιακή έκλειψη, το βράδυ της Κυριακής

«Τρία σε ένα» το βρά­δυ της Κυρια­κής 20 Ιανουα­ρί­ου προς χαρά­μα­τα της Δευ­τέ­ρας 21 Ιανουα­ρί­ου: παν­σέ­λη­νος, υπερ­παν­σέ­λη­νος και ολι­κή σελη­νια­κή έκλει­ψη. Η πρώ­τη παν­σέ­λη­νος του έτους θα συν­δυα­σθεί με μια ολι­κή έκλει­ψη Σελή­νης, ενώ ταυ­τό­χρο­να το φεγ­γά­ρι θα βρί­σκε­ται στο κοντι­νό­τε­ρο σημείο της τρο­χιάς του από τη Γη (στο περί­γειο) και έτσι θα φαί­νε­ται πιο μεγά­λο και φωτει­νό (Υπερ-Σελή­νη ή υπερ­παν­σέ­λη­νος), αλλά και πιο σκου­ρο­κόκ­κι­νο λόγω της έκλειψης.

Ολι­κή σελη­νια­κή έκλει­ψη συμ­βαί­νει, όταν το φεγ­γά­ρι καλύ­πτε­ται ολό­κλη­ρο από τη σκιά της Γης. Η προη­γού­με­νη είχε συμ­βεί στις 27 Ιου­λί­ου 2018. Η νέα έκλει­ψη του Ιανουα­ρί­ου θα είναι η τελευ­ταία ολι­κή έκλει­ψη Σελή­νης έως τις 26 Μαΐ­ου 2021, αλλά η επό­με­νη έκλει­ψη που θα είναι ορα­τή από την Ελλά­δα, θα αργή­σει ακό­μη περισ­σό­τε­ρο, έως τον Φεβρουά­ριο του 2024, δηλα­δή σε πέντε χρόνια.

Στη χώρα μας, η είσο­δος της Σελή­νης στη σκιά της Γης, δηλα­δή η έναρ­ξη της μερι­κής έκλει­ψης, θα ξεκι­νή­σει στις 5:34 ώρα Ελλά­δας και το φεγ­γά­ρι θα βρί­σκε­ται σε ύψος 25 περί­που μοι­ρών στον δυτι­κό ουρα­νό. Η ολι­κή φάση της έκλει­ψης, που θα διαρ­κέ­σει περί­που μία ώρα, θα είναι ορα­τή σχε­δόν από όλη την Ελλά­δα (εκτός από κάποιες περιο­χές της νότιας και ανα­το­λι­κής Ελλά­δας), συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Αθή­νας, όπου το φαι­νό­με­νο θα αρχί­σει περί­που στις 06:41 ώρα Ελλά­δας, θα φθά­σει στο μέγι­στο σημείο του στις 07:12 και θα ολο­κλη­ρω­θεί στις 07:43 ώρα Ελλάδας.

Για να δουν όλο το φαι­νό­με­νο, το οποίο μαζί με τη μερι­κή έκλει­ψη θα διαρ­κέ­σει σχε­δόν τρει­σή­μι­σι ώρες, οι παρα­τη­ρη­τές στη χώρα μας θα πρέ­πει να έχουν ανε­μπό­δι­στο ορί­ζο­ντα προς τα δυτι­κά, ειδι­κά κατά την ολι­κή φάση της έκλει­ψης, όταν η Σελή­νη θα βρί­σκε­ται πολύ χαμη­λά. Αντί­θε­τα με τις δυνη­τι­κά επι­κίν­δυ­νες ηλια­κές εκλεί­ψεις, δεν χρειά­ζε­ται η λήψη προ­στα­τευ­τι­κών μέτρων για να δει κανείς απευ­θεί­ας τη σελη­νια­κή έκλει­ψη με γυμνά μάτια, καθώς το φεγ­γά­ρι δεν είναι τόσο λαμπρό όσο ο Ήλιος.

Η έκλει­ψη στην ολό­τη­τά της ‑δηλα­δή μαζί με το φαι­νό­με­νο της παρα­σκιάς και της μερι­κής έκλει­ψης που προη­γεί­ται και έπε­ται της ολι­κής- θα είναι ορα­τή μόνο από το πιο δυτι­κό τμή­μα της Ευρώ­πης, τη δυτι­κή Αφρι­κή, τη Βόρεια και Νότια Αμε­ρι­κή και τον ανα­το­λι­κό Ειρη­νι­κό Ωκεανό.

Η πρώ­τη παν­σέ­λη­νος του έτους, που φέτος θα συμ­βεί στις 07:16 ώρα Ελλά­δας της 21ης Ιανουα­ρί­ου, ονο­μα­ζό­ταν παρα­δο­σια­κά από τους Ινδιά­νους της Αμε­ρι­κής «παν­σέ­λη­νος του λύκου», επει­δή εκεί­νη την επο­χή του χρό­νου κοπά­δια πει­να­σμέ­νων λύκων ούρ­λια­ζαν γύρω από τους καταυ­λι­σμούς των ανθρώπων.

Θα είναι το πρώ­το από τα τρία «σού­περ-φεγ­γά­ρια» του 2019, καθώς φέτος θα υπάρ­ξει τρεις φορές Υπερ-Σελή­νη, δηλα­δή ο δορυ­φό­ρος της Γης θα φαί­νε­ται πιο κοντι­νός και λαμπε­ρός από ό,τι συνή­θως. Η επό­με­νη υπερ­παν­σέ­λη­νος θα συμ­βεί στις 19 Φεβρουαρίου.

Την επό­με­νη μέρα, την Τρί­τη 22 Ιανουα­ρί­ου, θα υπάρ­ξει άλλο ένα ενδια­φέ­ρον αστρο­νο­μι­κό φαι­νό­με­νο, ένα πολύ κοντι­νό πλη­σί­α­σμα (σύνο­δος) στον ουρα­νό της Αφρο­δί­της και του Δία. Οι δύο φωτει­νοί πλα­νή­τες θα είναι ορα­τοί σε από­στα­ση μόνο 2,4 μοι­ρών μετα­ξύ τους στον πρω­ι­νό ουρα­νό προς την ανα­το­λή, λίγο πριν ο Ήλιος ανα­τεί­λει. Στις 31 Ιανουα­ρί­ου στους δύο πλα­νή­τες θα προ­στε­θεί και η Σελή­νη, ώστε θα υπάρ­ξει τρι­πλή σύνο­δος το ξημέρωμα.