Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Πλαστικά: μια ακόμη απάτη της ανακύκλωσης

Έκθε­ση του Center for Climate Integrity (CCI _Κέντρο για την Ακε­ραιό­τη­τα του Κλί­μα­τος) απο­κα­λύ­πτει πως εδώ και δεκα­ε­τί­ες η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κού προ­ω­θεί την ανα­κύ­κλω­ση των προ­ϊ­ό­ντων της, χωρίς όμως αυτή να είναι πρα­κτι­κά εφικτή.

Από το 1950 έως το 2015, περισ­σό­τε­ρα από το 90% των πλα­στι­κών απο­βλή­θη­καν σε χωμα­τε­ρές, απο­τε­φρώ­θη­καν ή διέρ­ρευ­σαν στο περι­βάλ­λον. Σύμ­φω­να με την έκθε­ση (δημο­σιεύ­θη­κε τον  Φεβρουά­ριο), τα πλα­στι­κά από­βλη­τα βρί­σκο­νται πλέ­ον «στον αέρα που ανα­πνέ­ου­με, στην τρο­φή που τρώ­με και στο νερό που πίνου­με». Κάθε εβδο­μά­δα κατα­να­λώ­νου­με έως και πέντε γραμ­μά­ρια πλα­στι­κού ή το ισο­δύ­να­μο μιας πιστω­τι­κής κάρ­τας. Η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κού προ­ω­θεί τα τελευ­ταία χρό­νια ως λύση στο πρό­βλη­μα την «προηγ­μέ­νη ανα­κύ­κλω­ση», η οποία όμως φαντά­ζει πολύ δύσκο­λο να βοη­θή­σει στην ουσια­στι­κή μεί­ω­ση των περι­βαλ­λο­ντι­κών απο­βλή­των. Κι αυτό είναι κάτι, που βάσει της έκθε­σης, η βιο­μη­χα­νία το γνω­ρί­ζει εδώ και δεκαετίες.

Γρά­φει ο \\ Αστέ­ρης Αλα­μπής _Μίδας

Προ­τού περά­σου­με σε λεπτο­μέ­ρειες, ας δού­με λίγο τί γίνε­ται στη χώρα μας _με κάποια συνο­πτι­κά στοι­χεία για τη ρύπαν­ση από πλαστικό

Διά­φο­ρες έρευ­νες και μελέ­τες που βλέ­πουν το φως της δημο­σιό­τη­τας δίνουν ανη­συ­χη­τι­κά στοι­χεία για το μέγε­θος της ρύπαν­σης που προ­κα­λεί­ται και στην Ελλά­δα από το πλα­στι­κό και σίγου­ρα, οι συνέ­πειες περ­νούν ολο­έ­να και περισ­σό­τε­ρο στην τρο­φι­κή αλυ­σί­δα. Αν και τα στοι­χεία είναι πραγ­μα­τι­κά σοκα­ρι­στι­κά, η προ­βο­λή τους απο­σιω­πά τις πραγ­μα­τι­κές αιτί­ες της ρύπαν­σης του περι­βάλ­λο­ντος, που είναι η δρα­στη­ριο­ποί­η­ση ισχυ­ρών μονο­πω­λια­κών ομί­λων με κρι­τή­ριο το κέρ­δος, σε βάρος του περι­βάλ­λο­ντος και της υγεί­ας του λαού.

Παράλ­λη­λα, η ανά­δει­ξη τέτοιων θεμά­των από έρευ­νες παγκό­σμιας εμβέ­λειας δεν είναι άσχε­τη με τους αντα­γω­νι­σμούς μετα­ξύ επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων, που κοντρά­ρο­νται για μεγα­λύ­τε­ρα μερί­δια αγο­ράς στην παρα­γω­γή και πώλη­ση υλι­κών με πρώ­τη ύλη το πλα­στι­κό, για την αντι­κα­τά­στα­σή του με άλλα «και­νο­τό­μα» _δήθεν υλι­κά, ή ακό­μα και για τα κέρ­δη από την αξιο­ποί­η­ση του πλα­στι­κού μετά την απο­βο­λή των προ­ϊ­ό­ντων. Σε τελι­κή ανά­λυ­ση, αυτό που υπε­ρι­σχύ­ει σε όλες αυτές τις έρευ­νες είναι η «ατο­μι­κή ευθύ­νη» του κατα­να­λω­τή να επι­λέ­ξει άλλο υλι­κό από το πλα­στι­κό και να φρο­ντί­σει ο ίδιος για την ασφα­λή ανα­κύ­κλω­ση ή κατα­στρο­φή του μετά τη χρήση.

(Παρά­δειγ­μα)
Σύμ­φω­να με σχε­τι­κή έρευ­να (2019), στην Ελλά­δα κάθε χρό­νο κατα­να­λώ­νο­νται εκτός σπι­τιού 315.000 σάκοι καφέ, που σημαί­νει 1,2 δισ. καφέ­δες. Το 60% αφο­ρά κρύο καφέ, από το οποίο το 50% είναι takeaway. Επο­μέ­νως, χρη­σι­μο­ποιού­νται 300 εκα­τομ­μύ­ρια πλα­στι­κά ποτή­ρια μίας χρή­σης για καφέ ετη­σί­ως, ενώ περί­που 40 τόνοι πλα­στι­κού κατα­λή­γουν στο φυσι­κό περι­βάλ­λον κάθε μέρα! Ένα άλλο είδος πλα­στι­κού απορ­ρίμ­μα­τος με σημα­ντι­κές επι­πτώ­σεις είναι οι μικρο­ΐ­νες πλα­στι­κού που προ­έρ­χο­νται από τη διά­βρω­ση συν­θε­τι­κών υφα­σμά­των. Έχει υπο­λο­γι­στεί ότι ένα μπου­φάν τύπου fleece σε μία και μόνο πλύ­ση του στο πλυ­ντή­ριο, απε­λευ­θε­ρώ­νει 250.000 τέτοιες μικρο­ΐ­νες. Το πρό­βλη­μα είναι τόσο εκτε­τα­μέ­νο ώστε, σύμ­φω­να με μια μελέ­τη, στο 80% των δειγ­μά­των πόσι­μου νερού που ελέγ­χθη­καν παγκο­σμί­ως βρέ­θη­καν μικρο­ΐ­νες πλα­στι­κού. Σε μελέ­τη που έγι­νε στην Ελλά­δα, στο 89% των ψαριών τριών ειδών (γαύ­ρος, κολιός, παλα­μί­δα) εντο­πί­στη­καν 6,36 μικρο­ΐ­νες πλα­στι­κού (Ελλη­νι­κό Κέντρο Θαλάσ­σιων Ερευνών).

Σύμ­φω­να με τις ίδιες εκτι­μή­σεις, στη χώρα μας με τα 16.000 χιλιό­με­τρα ακτο­γραμ­μής, αν δεν υπάρ­ξουν δρα­στι­κά μέτρα υπάρ­χει κίν­δυ­νος να «διαρ­ρεύ­σουν» στο περι­βάλ­λον επι­πλέ­ον 104 εκατ. τόνοι πλα­στι­κών απορ­ριμ­μά­των έως το 2030, ενώ τα πλα­στι­κά από­βλη­τα στο θαλάσ­σιο περι­βάλ­λον ανα­μέ­νε­ται να φτά­σουν τους 300 εκατ. τόνους μέχρι το ίδιο έτος.

Δε βάλα­με τυχαία την παρα­πά­νω εισα­γω­γή _δείτε και (Ριζο­σπά­στης) Με «φιλο­πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κή» υπο­κρι­σία για νέα πεδία κερ­δο­φο­ρί­ας και ανταγωνισμούς

Ολό­κλη­ρη την έκθε­ση με τίτλο “Η απά­τη της ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κών _ Πως οι μεγά­λες πετρε­λαϊ­κές εται­ρεί­ες και η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κών εξα­πά­τη­σαν το κοι­νό για δεκα­ε­τί­ες και προ­κά­λε­σαν την κρί­ση των πλα­στι­κών απορριμμάτων”.

🆘  Δεν ανακυκλώνονται στην πράξη

Οι πετρο­χη­μι­κές εται­ρεί­ες έχουν εμπλα­κεί εδώ και δεκα­ε­τί­ες σε εκστρα­τεί­ες ενη­μέ­ρω­σης, προ­κει­μέ­νου, βάσει της έκθε­σης, «να παρα­πλα­νή­σουν το κοι­νό σχε­τι­κά με τη βιω­σι­μό­τη­τα της ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κού ως λύσης για τα πλα­στι­κά από­βλη­τα». Αυτές οι προ­σπά­θειες, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, «εμπο­δί­ζουν τη νομο­θε­τι­κή ή κανο­νι­στι­κή δρά­ση που θα αντι­με­τώ­πι­ζε ουσια­στι­κά τα πλα­στι­κά από­βλη­τα και τη ρύπανση».

Ποσο­στό μεγα­λύ­τε­ρο από το 99% των χιλιά­δων πλα­στι­κών που υπάρ­χουν, παρά­γο­νται από ορυ­κτά καύ­σι­μα. Η συντρι­πτι­κή πλειο­νό­τη­τα αυτών, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, δεν μπο­ρεί να ανα­κυ­κλω­θεί, δηλα­δή να ανα­κα­τα­σκευα­στεί σε νέα προ­ϊ­ό­ντα. Παράλ­λη­λα, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, δεν υπάρ­χουν οι επι­χει­ρή­σεις που θα αγο­ρά­σουν και θα χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν ανα­κυ­κλώ­σι­μα υλι­κά για την κατα­σκευή νέων προ­ϊ­ό­ντων. Είναι ενδει­κτι­κό ότι από το 2021 το ποσο­στό ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κών στις ΗΠΑ εκτι­μά­ται ότι θα είναι μόλις 5–6%.

Ποσο­στό μεγα­λύ­τε­ρο από το 99% των χιλιά­δων πλα­στι­κών που υπάρ­χουν, παρά­γο­νται από ορυ­κτά καύ­σι­μα. Η συντρι­πτι­κή πλειο­νό­τη­τα αυτών, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, δεν μπο­ρεί να ανα­κυ­κλω­θεί, δηλα­δή να ανα­κα­τα­σκευα­στεί σε νέα προϊόντα.

Άλλοι τύποι πλα­στι­κού μπο­ρεί σύμ­φω­να με την έκθε­ση να είναι τεχνι­κά ανα­κυ­κλώ­σι­μοι, «αλλά δεν ανα­κυ­κλώ­νο­νται στην πρά­ξη. Για παρά­δειγ­μα, πολ­λά πλα­στι­κά μιας χρή­σης απο­τε­λού­νται από δια­φο­ρε­τι­κούς τύπους πλα­στι­κών πολυ­με­ρών καθώς και από άλλα υλι­κά, όπως χαρ­τί, μέταλ­λα ή κόλ­λες. Είναι πρα­κτι­κά ανέ­φι­κτο –αν όχι αδύ­να­το– να δια­χω­ρι­στούν αυτά τα δια­φο­ρε­τι­κά συστα­τι­κά για ανα­κύ­κλω­ση». Ακό­μη όμως και προ­ϊ­ό­ντα που κατα­σκευά­ζο­νται από έναν μόνο τύπο πλα­στι­κού, συχνά δεν μπο­ρούν να ανα­κυ­κλω­θούν, επει­δή περι­λαμ­βά­νουν δια­φο­ρε­τι­κά χημι­κά πρό­σθε­τα ή χρω­στι­κές ουσίες. 

🆘  Αναπόφευκτο
ταξίδι προς τις χωματερές

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Ακό­μη και τα ανα­κυ­κλώ­σι­μα πλα­στι­κά, μπο­ρούν να ανα­κυ­κλω­θούν, μόλις για μία και σπά­νια για δύο φορές. Σύμ­φω­να με την έκθε­ση, η ανα­κύ­κλω­ση των πλα­στι­κών «παρέ­χει μόνο μια σύντο­μη καθυ­στέ­ρη­ση στο ανα­πό­φευ­κτο ταξί­δι τους προς τις χωμα­τε­ρές, τους απο­τε­φρω­τή­ρες ή το περιβάλλον».

Επι­πλέ­ον, το οικο­νο­μι­κό κόστος παρα­γω­γής ανα­κυ­κλω­μέ­νου πλα­στι­κού είναι πολύ υψη­λό­τε­ρο από την παρα­γω­γή παρ­θέ­νου πλα­στι­κού. Σύμ­φω­να με μελέ­τη του 2023, την οποία επι­κα­λεί­ται η έκθε­ση, οι ρητί­νες που ανα­κτώ­νται από τη μετα­τρο­πή του πλα­στι­κού σε πλα­στι­κό μέσω της «προηγ­μέ­νης ανα­κύ­κλω­σης», είναι 1,6 φορές ακρι­βό­τε­ρες από τις παρ­θέ­νες ρητί­νες. Παράλ­λη­λα, μόλις το 1–14% του πλα­στι­κού που επε­ξερ­γά­ζε­ται μέσω της «προηγ­μέ­νης ανα­κύ­κλω­σης» μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί για την κατα­σκευή ενός νέου πλα­στι­κού προ­ϊ­ό­ντος. Το υπό­λοι­πο ποσο­στό χρη­σι­μο­ποιεί­ται «για να τρο­φο­δο­τή­σει το σύστη­μα προηγ­μέ­νης ανα­κύ­κλω­σης ή μετα­τρέ­πε­ται σε πετρέ­λαιο ή σε προ­ϊ­ό­ντα αποβλήτων».

Μόλις το 1–14% του πλα­στι­κού που επε­ξερ­γά­ζε­ται μέσω της «προηγ­μέ­νης ανα­κύ­κλω­σης» μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί για την κατα­σκευή ενός νέου πλα­στι­κού προ­ϊ­ό­ντος Όλοι αυτοί οι τεχνι­κοί και οικο­νο­μι­κοί περιο­ρι­σμοί ήταν, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, εις γνώ­ση της βιο­μη­χα­νί­ας πλα­στι­κών «για δεκα­ε­τί­ες». Αλλω­στε, ο μεγα­λύ­τε­ρος πολέ­μιος της δημιουρ­γί­ας αγο­ράς ανα­κυ­κλω­μέ­νων πλα­στι­κών ήταν η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κού, καθώς, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, οι εται­ρεί­ες «είχαν συμ­φέ­ρον να μην πετύ­χει, αφού θα μπο­ρού­σε να υπο­βαθ­μί­σει τη ζήτη­ση για την κερ­δο­φο­ρία των παρ­θέ­νων ρητι­νών τους». Είναι ενδει­κτι­κό ότι το 1963, ο Λόιντ Στού­φερ, εκδό­της του περιο­δι­κού «Μοντέρ­να Πλα­στι­κά», σημεί­ω­σε πως η βιο­μη­χα­νία «γέμι­σε τους κάδους απορ­ριμ­μά­των, τις χωμα­τε­ρές και τους απο­τε­φρω­τή­ρες» με πλα­στι­κά μιας χρήσης. 

“Απλά κάθονται εκεί”

Στις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 1970, υπήρ­ξαν έντο­νες αντι­δρά­σεις για το περι­βαλ­λο­ντι­κό απο­τύ­πω­μα των πλα­στι­κών, που οδή­γη­σαν τη βιο­μη­χα­νία στην εξεύ­ρε­ση δύο λύσε­ων: η πρώ­τη ήταν η υγειο­νο­μι­κή ταφή, καθώς όπως υπο­στη­ρί­χθη­κε τότε, τα πλα­στι­κά δεν βιο­δια­σπώ­νται, αλλά «απλά κάθο­νται εκεί». Η βιο­μη­χα­νία όμως προ­τί­μη­σε τη δεύ­τε­ρη λύση, που ήταν η παρα­γω­γή ενέρ­γειας από από­βλη­τα μέσω της απο­τέ­φρω­σης.

Καμία από αυτές τις λύσεις δεν κατόρ­θω­σε να κατα­πρα­ΰ­νει τη δημό­σια ανη­συ­χία. Κι έτσι, στα μέσα της δεκα­ε­τί­ας του 1980, η βιο­μη­χα­νία υιο­θέ­τη­σε μια νέα λύση που γνώ­ρι­ζε ότι ήταν ήδη δημο­φι­λής: την ανα­κύ­κλω­ση. Σε αυτό το πλαί­σιο, ιδρύ­θη­κε το Ιδρυ­μα Ανα­κύ­κλω­σης Πλα­στι­κών (PRF), που προ­έ­βη σε επι­κοι­νω­νια­κή εκστρα­τεία υπέρ της μηχα­νι­κής ανα­κύ­κλω­σης, για την οποία όμως, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, έπρε­πε να κατα­σκευα­στούν εγκα­τα­στά­σεις ανα­κύ­κλω­σης, «χωρίς καμία εγγύ­η­ση ότι θα είχαν ποτέ από­δο­ση». Το κόστος θα το επω­μί­ζο­νταν οι φορολογούμενοι.

Οι αυξα­νό­με­νες αντι­δρά­σεις εξαι­τί­ας της περι­βαλ­λο­ντι­κής επι­βά­ρυν­σης σύντο­μα οδή­γη­σαν στην ίδρυ­ση πολυά­ριθ­μων εμπο­ρι­κών ενώ­σε­ων πλα­στι­κών. Ο στό­χος τους, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, ήταν κοι­νός: «να υπε­ρα­σπι­στούν τη βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κού από περιο­ρι­στι­κή νομο­θε­σία, προ­ω­θώ­ντας την ανα­κύ­κλω­ση ως βιώ­σι­μη λύση για τα πλα­στι­κά απόβλητα».

🆘  “Το κοινό είχε πειστεί“_
“Μάσαγε” το δούλεμα των μονοπωλιακών κολοσσών

Στα μέσα της δεκα­ε­τί­ας του 1990, η βιο­μη­χα­νία, προ­κει­μέ­νου να μετριά­σει την απο­τυ­χία από τους μειω­μέ­νους δεί­κτες ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κού, προ­χώ­ρη­σε σε δια­φη­μι­στι­κές καμπά­νιες, όπου μετα­ξύ άλλων προ­βάλ­λο­νταν προ­ϊ­ό­ντα που δήθεν μπο­ρού­σαν να ανα­κυ­κλω­θούν, ενώ αυτό ήταν ανέ­φι­κτο. Παράλ­λη­λα, η βιο­μη­χα­νία ανα­κοί­νω­σε τότε απευ­θεί­ας επεν­δύ­σεις σε πλη­θώ­ρα πρω­το­βου­λιών και εγκα­τα­στά­σε­ων ανα­κύ­κλω­σης. Τα συγκε­κρι­μέ­να έργα όμως, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, «είτε δεν χτί­στη­καν ποτέ είτε οι εγκα­τα­στά­σεις έκλει­σαν ήσυ­χα, όταν ο κίν­δυ­νος νομο­θέ­τη­σης είχε περάσει».

Την ίδια περί­ο­δο, έρευ­νες έδει­ξαν ότι ένα μεμο­νω­μέ­νο μόλις ποσο­στό των πλα­στι­κών ενός νοι­κο­κυ­ριού, μικρό­τε­ρο του 20%, μπο­ρεί να ανα­κυ­κλω­θεί μηχα­νι­κά με περι­βαλ­λο­ντι­κό κέρ­δος. Παρ’ όλα αυτά, σύμ­φω­να με την έκθε­ση, η επι­κοι­νω­νια­κή εκστρα­τεία της βιο­μη­χα­νί­ας είχε λει­τουρ­γή­σει καθώς «το κοι­νό είχε πει­στεί ότι τα πλα­στι­κά μπο­ρού­σαν να ανακυκλωθούν».

🆘  Μια παλιά σαν την λάσπη, “νέα” λύση

Η κατά­στα­ση δια­τη­ρή­θη­κε έτσι έως το 2015, όταν προ­έ­κυ­ψε η ευαι­σθη­το­ποί­η­ση του κοι­νού για τα μικρο­πλα­στι­κά και η αυξα­νό­με­νη προ­βο­λή των πλα­στι­κών στους ωκε­α­νούς. Προ­κει­μέ­νου να ξεπε­ρά­σει τη νέα κρί­ση, η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κού προ­ώ­θη­σε ως νέα λύση την «προηγ­μέ­νη ανα­κύ­κλω­ση». Έρευ­να που δημο­σιεύ­θη­κε το 2020 εντό­πι­σε 37 εγκα­τα­στά­σεις που χρη­σι­μο­ποιούν τεχνο­λο­γί­ες χημι­κής ανα­κύ­κλω­σης, οι οποί­ες κατα­σκευά­στη­καν από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 2000. Μόλις τρεις ήταν σε λει­τουρ­γία και καμία δεν παρή­γα­γε νέο πλαστικό. 

Η «προηγ­μέ­νη ανα­κύ­κλω­ση», γνω­στή και ως «χημι­κή ανα­κύ­κλω­ση», προ­βαί­νει στη διά­σπα­ση του πλα­στι­κού στα βασι­κά χημι­κά του στοι­χεία, μέσω μιας ποι­κι­λί­ας διερ­γα­σιών. Οι τεχνο­λο­γί­ες αυτές όμως, βάσει της έκθε­σης, δεν είναι προηγ­μέ­νες καθώς χρη­σι­μο­ποιού­νται εδώ και δεκα­ε­τί­ες. Ακό­μη χει­ρό­τε­ρα, δεν είναι ανα­κυ­κλώ­σι­μες, αφού δεν οδη­γούν στην κατα­σκευή νέων πλα­στι­κών προϊόντων.

Η Παγκό­σμια Συμ­μα­χία για Εναλ­λα­κτι­κές Λύσεις στους Απο­τε­φρω­τή­ρες _άλλο ένα λόμπι του χώρου δημο­σί­ευ­σε έρευ­να το 2020, βάσει της οποί­ας εντο­πί­στη­καν 37 εγκα­τα­στά­σεις που χρη­σι­μο­ποιούν τεχνο­λο­γί­ες χημι­κής ανα­κύ­κλω­σης, οι οποί­ες κατα­σκευά­στη­καν από τις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 2000. Από αυτές, μόλις οι τρεις ήταν σε λει­τουρ­γία και καμία δεν παρή­γα­γε νέο πλα­στι­κό. Αυτή και άλλες παρό­μοιες απο­δεί­ξεις δεν απέ­τρε­ψαν τη βιο­μη­χα­νία από το να υπε­ρα­σπί­ζε­ται την «προηγ­μέ­νη ανα­κύ­κλω­ση», ως τη λύση για τα πλα­στι­κά απόβλητα.

Κάποιες από τις σημα­ντι­κό­τε­ρες εται­ρεί­ες έχουν ανα­κοι­νώ­σει ότι στο προ­σε­χές χρο­νι­κό διά­στη­μα θα επε­ξερ­γα­στούν τερά­στιες ποσό­τη­τες πλα­στι­κού στις εγκα­τα­στά­σεις χημι­κής ανα­κύ­κλω­σης που έχουν κατα­σκευά­σει. Σύμ­φω­να όμως με την έκθε­ση, «αυτοί οι στό­χοι, όπως οι φιλο­δο­ξί­ες ανα­κύ­κλω­σης του παρελ­θό­ντος, είναι σχε­δόν σίγου­ρο ότι δεν θα επιτευχθούν».

Στο “δια ταύ­τα” (υπο­τί­θε­ται) _ελεύθερη μετά­φρα­ση του κλει­σί­μα­τος της έκθεσης

Η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κών — συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των πετρο­χη­μι­κών εται­ρειών και των εμπο­ρι­κών ενώ­σε­ων του κλά­δου και «λαγούς» που τους αντι­προ­σω­πεύ­ουν— χρη­σι­μο­ποιεί ποι­κί­λες στρα­τη­γι­κές και τακτι­κές για να πεί­σει τους κατα­να­λω­τές ότι η ανα­κύ­κλω­ση πλα­στι­κού είναι βιώ­σι­μη, παρά το εμφα­νώς αντί­θε­το στην πράξη.

  • Πρώ­τον, έχουν δημιουρ­γή­σει και χρη­μα­το­δο­τή­σει έναν ιστό από ομά­δες αιχ­μής για να ενερ­γούν για λογα­ρια­σμό του κλά­δου, συσκο­τί­ζο­ντας τον ρόλο του.
  • Στη συνέ­χεια, η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κών έχει προ­ω­θή­σει την ανα­κύ­κλω­ση πλα­στι­κών μέσω δια­φη­μι­στι­κών εκστρα­τειών κάνο­ντας επεν­δύ­σεις με μεγά­λη δημο­σιό­τη­τα, στο δια­δί­κτυο με ψεύ­τι­κο εκπαι­δευ­τι­κό υλι­κό για παι­διά σχο­λι­κής ηλι­κί­ας που συγ­χέ­ουν την ανα­κύ­κλω­ση πλα­στι­κών με την περι­βαλ­λο­ντι­κή διαχείριση.
  • Πρό­σφα­τα , νέες καμπά­νιες έχουν παρου­σιά­σει παλιές και μη απο­δε­κτές τεχνο­λο­γί­ες ως «προηγ­μέ­νη ανα­κύ­κλω­ση» _μιας «κυκλι­κής οικο­νο­μί­ας» για να πεί­σουν το κοι­νό ότι ο κλά­δος προ­ω­θεί λύσεις για την κρί­ση πλα­στι­κών απορριμμάτων.
  • Ως εκ τού­του, αυτές οι εκστρα­τεί­ες εξα­πα­τούν το κοι­νό, τους υπεύ­θυ­νους χάρα­ξης πολι­τι­κής και τις ρυθ­μι­στι­κές αρχές σχε­τι­κά με τη βιω­σι­μό­τη­τα της ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κού ως μέσου δια­τή­ρη­σης και επέ­κτα­σης της παρα­γω­γής πλαστικών 
    • σσ. _αυτό που ανα­φέ­ρα­με και παρα­πά­νω, πως δήθεν η αστι­κή δια­χεί­ρι­ση είναι αμέ­το­χη στο έγκλημα

 

Αυτές οι στρα­τη­γι­κές και οι τακτι­κές ξεκι­νώ­ντας από τη δεκα­ε­τία του 1980 και συνε­χί­ζο­ντας μέχρι σήμε­ρα εται­ρί­ες πετρο­χη­μι­κών και εμπο­ρι­κές τους ενώ­σεις δημιουρ­γούν έναν «αστε­ρι­σμό» υπο­στη­ρι­κτών της ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κών (εν γένει μονο­πώ­λια που προ­ω­θούν συμ­φέ­ρο­ντα ενός φαι­νο­με­νι­κά στε­νού τμή­μα­τος παρα­γω­γών, που «χτυ­πά­νε» και συνή­θως εξα­φα­νί­ζε­ται γρή­γο­ρα). ExxonMobil, Shell, Chevron Phillips, Dow, DuPont, LyondellBasell, Eastman, Occidental, the Society of the Plastics Industry (SPI), the Plastics Industry Association (PLASTICS), η American Plastics Council (APC) και η American Chemistry Council (ACC)— υπήρ­ξαν η κινη­τή­ρια δύνα­μη πίσω από πολ­λές από αυτές τις ομάδες.

Η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κών ασχο­λή­θη­κε —και συνε­χί­ζει να εμπλέ­κε­ται— στη δημό­σια επι­κοι­νω­νία-εκστρα­τειών για την προ­ώ­θη­ση της ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κών ως ψευ­δούς λύσης. Επί­σης από τη δεκα­ε­τία του 1980, εται­ρεί­ες διά­φο­ρες, μονο­πώ­λια και λόμπι έχουν εμπλα­κεί στις δημό­σιες σχέ­σεις και δια­φη­μι­στι­κές εκστρα­τεί­ες για να πεί­σουν το κοι­νό ότι το πλα­στι­κό είναι ανα­κυ­κλώ­σι­μα και «εκπαι­δεύ­ουν» τους κατα­να­λω­τές σχε­τι­κά με τον τρό­πο ανα­κύ­κλω­σης. Το 2023 ξεκί­νη­σε ο Σύν­δε­σμος Βιο­μη­χα­νί­ας Πλα­στι­κών προ­ώ­θη­σε άλλη μια παρα­πλα­νη­τι­κή εκστρα­τεία με θύμα­τα τους κατα­να­λω­τές (με τίτλο «Η ανα­κύ­κλω­ση είναι πραγ­μα­τι­κή») απο­κρύ­πτο­ντας το τερά­στιο τεχνι­κό και οικο­νο­μι­κό υπό­βα­θρο που περιο­ρί­ζει στο ελά­χι­στο την ανα­κυ­κλω­σι­μό­τη­τα της πλειο­νό­τη­τας των πλα­στι­κών απορ­ριμ­μά­των μετά την κατανάλωση.

Πραγ­μα­το­ποί­η­σαν μάλι­στα στο­χευ­μέ­νες επεν­δύ­σεις στην δήθεν έρευ­να και ανά­πτυ­ξη της ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κών με στό­χο την παρα­πλά­νη­ση των κατα­να­λω­τών (σσ. ανα­φέ­ρει και των πολι­τι­κών!! Sic!!), με υπο­σχέ­σεις δήθεν δέσμευ­σής τους. Στη δεκα­ε­τία του 1990, αυτές οι επεν­δύ­σεις επι­κε­ντρώ­θη­καν σε μεγά­λο βαθ­μό στις εγκα­τα­στά­σεις _οι εται­ρεί­ες ισχυ­ρί­στη­καν ότι μπο­ρού­σαν να ανα­κυ­κλώ­σουν μια μεγά­λη γκά­μα πλα­στι­κών και αφού εισέ­πρα­ξαν προ­μή­θειες και επι­δο­τή­σεις «έκλει­σαν το μαγα­ζί» μέσα στη 10ετία ή και νωρί­τε­ρα ενώ συνέ­χι­σαν να κραυ­γά­ζουν περί οικο­νο­μι­κά βιώ­σι­μης και ωφέ­λι­μης πολιτικής.

Η βιο­μη­χα­νία πλα­στι­κών προ­ώ­θη­σε ψευ­δώς —και συνε­χί­ζει να προ­ω­θεί— «την προηγ­μέ­νη ανα­κύ­κλω­ση», που δεν είναι ανα­κύ­κλω­ση για­τί απλά δεν γίνε­ται (με βάση τον ευρέ­ως απο­δε­κτό ορι­σμό της) ως γενι­κός όρος για ποι­κι­λία διερ­γα­σιών που χρη­σι­μο­ποιούν θερ­μό­τη­τα ή χημι­κές ουσί­ες για τη διά­σπα­ση του πλα­στι­κού και των χημι­κών υπο­προ­ϊ­ό­ντα που παρά­γο­νται και που δήθεν μπο­ρούν να βελ­τιω­θούν και να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν για την κατα­σκευή «νέων πλα­στι­κών και προ­ϊ­ό­ντων» Αυτό όχι μόνο δεν έχει απο­δει­χθεί βιώ­σι­μο σε κλί­μα­κα, αλλά με βάση τις μετρή­σεις των ίδιων μόνο το 1–14% (ΜΟ ~6%) των υλι­κών που υπο­βάλ­λο­νται σε επε­ξερ­γα­σία μέσω αυτής της «ανα­κύ­κλω­σης» μπο­ρούν να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν για τη δημιουρ­γία νέων πλα­στι­κών προ­ϊ­ό­ντων _τα υπό­λοι­πα που κατα­λή­γουν; Άσε που έχουν δρο­μο­λο­γη­θεί κρα­τι­κές νομο­θε­τι­κές εκστρα­τεί­ες που αβα­ντά­ρουν το συγκε­κρι­μέ­νο με πακτω­λούς χρημάτων…

(…)
Εν ολί­γοις _ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Με την εξα­πά­τη­ση των κατα­να­λω­τών σχε­τι­κά με τη βιω­σι­μό­τη­τα της ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κών, (σσ. _επαναλαμβάνει για πολ­λο­στή φορά, και επί­σης των πολι­τι­κών και των ρυθ­μι­στι­κών αρχών ) οι πετρο­χη­μι­κές εται­ρεί­ες έχουν εξα­σφα­λί­σει τη συνε­χή επέ­κτα­ση της παρα­γω­γής πλα­στι­κών, η οποία έχει οδη­γή­σει σε μια κρί­ση απορ­ριμ­μά­των και ρύπαν­σης σε όλη τη γη. Το κόστος, η δια­χεί­ρι­ση και ο καθα­ρι­σμός βαρύ­νουν σε μεγά­λο βαθ­μό τις τοπι­κές και κρα­τι­κές αρχές, που το μετα­κυ­λύ­ουν στον πολί­τη –με κάθε είδους φόρο (σσ. χαρά­τσια) — και το κόστος αυτό προ­βλέ­πε­ται να αυξη­θεί εκθε­τι­κά τις επό­με­νες δεκα­ε­τί­ες, λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψη ότι η παρα­γω­γή πλα­στι­κών απορ­ριμ­μά­των πχ. στις «οικο­λο­γι­κές» ΗΠΑ ανα­μέ­νε­ται να αυξη­θεί από 73 εκα­τομ­μύ­ρια τόνους το 2019 σε περισ­σό­τε­ρους από 140 έως το 2060. Χωρίς τα ψέμα­τα και την απά­τη του Big Oil και της πλα­στι­κής βιο­μη­χα­νί­ας, δήμοι, περι­φέ­ρειες και κρά­τη δεν θα είχαν επεν­δύ­σει σε προ­γράμ­μα­τα και εγκα­τα­στά­σεις ανα­κύ­κλω­σης πλα­στι­κών— πολ­λές από τις οποί­ες έκλει­σαν με το που άνοι­ξαν «λόγω προ­βλέ­ψι­μων οικο­νο­μι­κών ζημιών». Ο κλά­δος όχι μόνο παρα­πλά­νη­σε με το ότι δήθεν η ανα­κύ­κλω­ση ήταν μια λύση για τα πλα­στι­κά από­βλη­τα αλλά τους απο­θάρ­ρυ­νε επί­σης να ακο­λου­θή­σουν άλλες, βιώ­σι­μες στρα­τη­γι­κές δια­χεί­ρι­σης απο­βλή­των (πχ. μεί­ω­ση απορ­ριμ­μά­των, επα­να­χρη­σι­μο­ποί­η­ση, απα­γο­ρεύ­σεις, εναλ­λα­κτι­κά υλι­κά) κλπ.
Οι εται­ρεί­ες ορυ­κτών καυ­σί­μων και άλλων πετρο­χη­μι­κών θα πρέ­πει τώρα να λογο­δο­τή­σουν για την εκστρα­τεία εξα­πά­τη­σης και τις επα­κό­λου­θες βλά­βες, όπως ακρι­βώς οι εται­ρεί­ες καπνού και οπιοει­δών που χρη­σι­μο­ποιούν παρό­μοια μοτί­βα. Με βάση τα αυξα­νό­με­να στοι­χεία, οι δήμοι και τα κρά­τη είναι πιθα­νό κυνη­γή­σουν το θέμα δικα­στι­κά (σσ. _και μετά ξύπνη­σες λέει ο λαός μας) βάζο­ντας τέλος στην απά­τη και οι εται­ρεί­ες να πλη­ρώ­σουν για τις κατα­στρο­φι­κές ζημιές που έχουν προ­κα­λέ­σει στις κοι­νό­τη­τες ανοί­γο­ντας την πόρ­τα στις πραγ­μα­τι­κές λύσεις που επί του παρό­ντος είναι απρόσιτες.

Ατέχνως info

Θεω­ρού­με προ­φα­νές για όποιον δεν εθε­λο­τυ­φλεί να δει πως ουσια­στι­κά μιλά­με _και στο συγκε­κρι­μέ­νο (την  πλα­στι­κή συσκευα­σία) ουσια­στι­κά για ανα­κύ­κλω­ση συμ­φε­ρό­ντων μεγά­λων καπι­τα­λι­στι­κών ομί­λων. Επι­ση­μαί­νο­ντας πως η αστι­κή δια­χεί­ρι­ση σε επί μέρους κρά­τη ή περι­φε­ρεια­κές ομά­δες, μπαί­νουν επι­κε­φα­λής σαν αβα­ντα­δό­ροι και “πρό­θυ­μοι”, αντί­θε­τα με όσα ανα­φέ­ρει η συγκε­κρι­μέ­νη έκθε­ση, όπως και κάθε παρό­μοια πως είναι δήθεν “παρα­συρ­μέ­νοι”,  “δεν είδαν” “δεν κατά­λα­βαν” και επίσης

  • Απο­τε­λεί χαρά­τσω­μα στα λαϊ­κά στρώ­μα­τα, με παχυ­λές κρα­τι­κές επι­δο­τή­σεις στους ιδιω­τι­κούς ομί­λους, τους οποί­ους βάζει πιο «βαθιά» στη δια­χεί­ρι­ση των απορ­ριμ­μά­των (φυσι­κά με ελα­στι­κές μορ­φές απα­σχό­λη­σης κλπ)
  • Δισ. ευρώ και δολά­ρια σπα­τα­λού­νται (με το χέρι της κεντρι­κής εξου­σί­ας να μπαί­νει βαθιά στην τσέ­πη της λαϊ­κής οικογένειας)
  • Παράλ­λη­λα με χρυ­σο­φό­ρες «μπίζ­νες» για το μεγά­λο κεφά­λαιο, βγά­ζει μάτι ο ταξι­κός ο χαρα­κτή­ρας προ­κλη­τι­κής αξιο­ποί­η­σης πάγιων αξιώ­σε­ων επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων, «ντυ­μέ­νων» με φιλο­πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κό μαν­δύα (βλ και πρά­σι­νη ανά­πτυ­ξη \ μετάβαση)
  • Ο βασι­κός πυλώ­νας «ο ρυπαί­νων πλη­ρώ­νει», υπο­τάσ­σει τις σύγ­χρο­νες λαϊ­κές ανά­γκες στις «ανά­γκες» της επι­χει­ρη­μα­τι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας (εγκλω­βί­ζο­ντας απλούς ανθρώ­πους _βλ και φωτο), επίσης
  • Η καύ­ση (γενι­κά και ειδι­κά) ενώ την ξορ­κί­ζουν και την διώ­χνουν «από την πόρ­τα» τρυ­πώ­νει «από το παρά­θυ­ρο», πάντα ante portas
  • Και πολ­λά ακόμη

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο