Σκάνδαλο «fake news» στο Spiegel με θύμα την Κούβα

Επι­μέ­λεια Ομά­δα ¡H.lV.S! // 

Ένα ακό­μη δημο­σιο­γρα­φι­κό σκάν­δα­λο των «αντι­κει­με­νι­κών» ‑σε δια­τε­ταγ­μέ­νη υπη­ρε­σία  αστι­κών ΜΜΕ, ήρθε στο φως της δημο­σιό­τη­τας: αφο­ρά το «πολύ» και «έγκρι­το» περιο­δι­κό “Der Spiegel”, με ρεπορ­τάζ που βρί­θουν από ψευ­δείς ανα­φο­ρές, ανα­κρι­βή — ανύ­παρ­κτα στοι­χεία κλπ, του «δια­κε­κρι­μέ­νου» δημο­σιο­γρά­φου Claas-Hendrik Relotius.

Το περιο­δι­κό επι­χει­ρεί, με σει­ρά δημο­σιευ­μά­των στην ιστο­σε­λί­δα του, να τα μπα­λώ­σει λέγο­ντας  «Ένας ρεπόρ­τερ του Spiegel δια­στρέ­βλω­σε σε μεγά­λο βαθ­μό δικά του άρθρα. Με τη βοή­θεια εσω­τε­ρι­κών υπο­δεί­ξε­ων και ερευ­νών επι­βε­βαιώ­θη­καν οι υπο­ψί­ες κατά του Relotius, που- στο μετα­ξύ, ομο­λό­γη­σε τις ψευ­δείς ανα­φο­ρές και απο­χώ­ρη­σε από τον δημο­σιο­γρα­φι­κό οργα­νι­σμό». Σύμ­φω­να με το Spiegel, μοι­ραίο και καθο­ρι­στι­κό για την απο­κά­λυ­ψη της ανεύ­θυ­νης δημο­σιο­γρα­φι­κής δου­λειάς του Relotius ήταν ένα ρεπορ­τάζ για μία πολι­το­φυ­λα­κή στην Αρι­ζό­να, όταν η υπεύ­θυ­νη εν λόγω οργά­νω­σης δια­τύ­πω­σε την απο­ρία για το «πώς μπό­ρε­σε να γρά­ψει άρθρο για το συγκε­κρι­μέ­νο χωρίς να έχει περά­σει από εκεί ούτε καν για μια συνέ­ντευ­ξη» και επε­σή­μα­νε ότι «της φαί­νε­ται πολύ περί­ερ­γο ένας δημο­σιο­γρά­φος να γρά­φει ρεπορ­τάζ χωρίς να συλ­λέ­γει στοι­χεία επί τόπου» και στη συνέ­χεια άρχι­σε να ξετυ­λί­γε­ται το κου­βά­ρι που οδή­γη­σε τελι­κά στην απο­κά­λυ­ψη των μεθό­δων που χρη­σι­μο­ποιού­σε ο συγκε­κρι­μέ­νος δημο­σιο­γρά­φος «και σύντο­μα συγκε­ντρώ­θη­καν στοι­χεία ενά­ντια στις μυθο­πλα­σί­ες του».

Σύμ­φω­να με έρευ­νες της Prensa Latina, ο Relotius ταξί­δε­ψε τον Φλε­βά­ρη και τον Μάρ­τη του 2013 στην Κού­βα με σκο­πό να «ερευ­νή­σει» για διά­φο­ρα άρθρα και ρεπορ­τάζ. Το ταξί­δι χρη­μα­το­δο­τή­θη­κε από το Ίδρυ­μα Heinz-Kühn-Stiftung, οντό­τη­τα της κυβέρ­νη­σης του ομο­σπον­δια­κού κρα­τι­δί­ου της Βόρειας Ρηνα­νί­ας-Βεστφα­λί­ας, υπό την προ­ε­δρία του σημε­ρι­νού πρω­θυ­πουρ­γού χρι­στια­νο­δη­μο­κρά­τη Άρμιν Λάσετ. Μετά το ταξί­δι του, που χρη­μα­το­δο­τή­θη­κε με κεφά­λαια που συγκε­ντρώ­θη­καν, ο Relotius έγρα­ψε ένα βιβλίο με περισ­σό­τε­ρες από 600 σελί­δες και κεφά­λαια τιτλο­φο­ρη­μέ­να «Η επα­νά­στα­ση που­λά­ει τα παι­διά της» και «Κάνο­ντας έρευ­να σε μια δικτα­το­ρία». Βέβαια ‑ακό­μη και μετά το σκάν­δα­λο, μέχρι στιγ­μής, ούτε το ίδρυ­μα ούτε ο χρι­στια­νο­δη­μο­κρά­της Λάσετ σχο­λί­α­σαν την υπό­θε­ση Relotius και την χρηματοδότηση.

Το δημο­σί­ευ­μα κλεί­νει με το ότι «έτσι μπο­ρεί να πει κανείς ότι ο Claas-Hendrik Relotius, 33 ετών, ένας από τους συντά­κτες του Spiegel που ξεχώ­ρι­σαν ιδιαί­τε­ρα, ήδη πολυ­βρα­βευ­μέ­νος, ένα δημο­σιο­γρα­φι­κό είδω­λο της γενιάς του, δεν είναι ρεπόρ­τερ, αλλά διη­γεί­ται όμορ­φα φτιαγ­μέ­να παρα­μύ­θια οπο­τε­δή­πο­τε του αρέ­σει. Η αλή­θεια και το ψέμα μπερ­δεύ­ο­νται στα κεί­με­νά του». […] Κατά την ομο­λο­γία του, ο Relotius είπε επί λέξει: «Ζητού­με­νο δεν ήταν το επό­με­νο σπου­δαίο πράγ­μα. Επρό­κει­το για τον φόβο της απο­τυ­χί­ας. Η πίε­ση ότι δεν επι­τρέ­πε­ται να απο­τύ­χω γινό­ταν ολο­έ­να και μεγα­λύ­τε­ρη όσο πιο επι­τυ­χη­μέ­νος γινό­μουν».

Τα ρεπορ­τάζ του «τον έκα­ναν έναν από τους πιο επι­τυ­χη­μέ­νους δημο­σιο­γρά­φους των τελευ­ταί­ων ετών», ανα­φέ­ρει το Spiegel, διευ­κρι­νί­ζο­ντας ότι «ο σκαν­δα­λώ­δης δημο­σιο­γρά­φος κέρ­δι­σε μετα­ξύ άλλων τέσ­σε­ρα Γερ­μα­νι­κά Βρα­βεία Ρεπόρ­τερ, αλλά και κορυ­φαί­ες διε­θνείς δια­κρί­σεις».

Και σαν επί­λο­γος ο κλαυ­σί­γε­λος… «Το Spiegel τονί­ζει τη σημα­σία της απα­ρέ­γκλι­της τήρη­σης των αξιών της δημο­σιο­γρα­φί­ας» (sic!!)και γι αυτό. «η υπό­θε­ση Relotius σημα­δεύ­ει ένα ναδίρ στην 70χρονη ιστο­ρία του Spiegel. Οι στό­χοι που το ίδιο είχε θέσει δεν επι­τεύ­χθη­καν, κινή­θη­κε πολύ χαμη­λό­τε­ρα από τις δικές του αξιώ­σεις, παρα­βί­α­σε παρα­δο­σια­κές αξί­ες. Το πόσο συχνά ακρι­βώς και με ποιους τρό­πους, θα πρέ­πει ακό­μη να διε­ρευ­νη­θεί», προ­α­ναγ­γέλ­λο­ντας «ενδε­λε­χή έρευ­να» με συμ­με­το­χή και εξω­τε­ρι­κών ερευ­νη­τών προ­κει­μέ­νου να δια­λευ­καν­θεί η υπόθεση.

Πολ­λοί αστοί «ανε­ξάρ­τη­τοι» δημο­σιο­γρα­φοι μίλη­σαν για «απά­τη “μεγά­λης κλί­μα­κας”» αφού από τα ~60 άρθρα του από το 2011, όπως ο ίδιος ο Relotius παρα­δέ­χθη­κε, σε πολ­λά (συνο­λι­κά ή σε τμή­μα­τά τους) υπάρ­χουν «στοι­χεία εντε­λώς επι­νοη­μέ­να ή διαν­θι­σμέ­να με παρα­ποι­η­μέ­να απο­σπά­σμα­τα ή άλλα απο­κυ­ή­μα­τα φαντα­σί­ας».

Σύμ­φω­να με τον δημο­σιο­γρά­φο Juan Moreno, που ανα­φέ­ρε­ται σε ένα ρεπορ­τάζ σχε­τι­κά με τον «πρώ­το οικο­νο­μι­κό σύμ­βου­λο για τα δημο­σιο­νο­μι­κά του “νησιω­τι­κού σοσια­λι­σμού”» που δημο­σιεύ­θη­κε τον Σεπτέμ­βρη του 2013 στο συντη­ρη­τι­κό γερ­μα­νι­κό περιο­δι­κό Cicero, ο Moreno περι­γρά­φει πώς «του δημιουρ­γή­θη­καν αμφι­βο­λί­ες σχε­τι­κά με τη σοβα­ρό­τη­τα της δου­λειάς του Relotius», όταν διά­βα­σε το ρεπορ­τάζ για την Κού­βα… «Διά­βα­σα ένα δικό σας κεί­με­νο (…) που αφο­ρού­σε τον υπο­τι­θέ­με­νο πρώ­το οικο­νο­μι­κό σύμ­βου­λο στη σοσια­λι­στι­κή Κού­βα», έγρα­ψε ο Moreno. Ο άντρας φέρε­ται να κέρ­δι­σε περί­που 20.000 δολά­ρια το εξά­μη­νο, και οι «λού­στροι» έκα­ναν ουρά για να πάρουν τις συμ­βου­λές του. “Σκέ­φτη­κα: Λοι­πόν, για να δού­με, θα είναι ότι οι λού­στροι έχουν φορο­λο­γι­κά προ­βλή­μα­τα στην Κού­βα;”. Στο άρθρο, το οποίο είναι ακό­μα αναρ­τη­μέ­νο στη σελί­δα του περιο­δι­κού Cicero, ο Relotius λέει ότι «από το γρα­φείο στο τρα­πέ­ζι της κου­ζί­νας προ­έ­κυ­ψε μια ακμά­ζου­σα κου­βα­νι­κή συμ­βου­λευ­τι­κή εται­ρία». «Μπο­ρεί­τε να βυθι­στεί­τε στην από­γνω­ση και μερι­κές φορές να δοκι­μά­σε­τε γλυ­κό, τον καπι­τα­λι­σμό», πρό­σθε­σε ο Relotius στο τυπι­κό λυρι­κό στυλ του. Σύμ­φω­να με δημο­σιεύ­μα­τα διε­θνών μέσων, ακό­μα και ρεπορ­τάζ του Relotius που προ­τά­θη­καν για βρα­βεία δημο­σιο­γρα­φί­ας, βρί­σκο­νται τώρα υπό διε­ρεύ­νη­ση ‑μετα­ξύ αυτών βρί­σκο­νται κεί­με­να όπως «Ο τελευ­ταί­ος μάρ­τυ­ρας», σχε­τι­κά με έναν πολί­τη των ΗΠΑ που φέρε­ται να παρα­κο­λου­θεί μια εκτέ­λε­ση ως μάρ­τυ­ρας, το «Παι­διά λιο­ντα­ριών», για δύο ιρα­κι­νά παι­διά που απή­χθη­σαν και επα­νεκ­παι­δεύ­τη­καν από το ισλα­μι­κό κρά­τος και «Αριθ­μός 440», σχε­τι­κά με δήθεν έγκλει­στους στο κέντρο κρά­τη­σης των Ηνω­μέ­νων Πολι­τειών στην παρά­νο­μη ναυ­τι­κή βάση στο θύλα­κα του Γκουα­ντα­νά­μο, έδα­φος της Κούβας.

_____________________________________________________________________________

Πηγή: Cubadebate.cu   |> Cuba figura entre las víctimas del escándalo en la revista alemana Der Spiegel

βλ & |> Cuba — Manipulación Mediática