Σοσιαλισμός, η απάντηση για τον 21ο αιώνα

«Αυτό που έχει σημα­σία είναι ότι τόσο η θετι­κή όσο και η αρνη­τι­κή ιστο­ρι­κή πεί­ρα του 20ού αιώ­να απο­δει­κνύ­ουν την υπε­ρο­χή των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής για την ικα­νο­ποί­η­ση των αυξα­νό­με­νων ανα­γκών της κοι­νω­νί­ας» σημειώ­νει ο Μάκης Παπα­δό­που­λος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ σε άρθρο του στην «Εφη­με­ρί­δα των Συντα­κτών», τονί­ζο­ντας ότι «στον 21ο αιώ­να, στην επο­χή της ψηφια­κής οικο­νο­μί­ας και της 4ης Βιο­μη­χα­νι­κής Επα­νά­στα­σης, η ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων αυξά­νει αντι­κει­με­νι­κά τις δυνα­τό­τη­τες για την εδραί­ω­ση και την οικο­δό­μη­ση του σοσια­λι­σμού»

Ολό­κλη­ρη η συνέντευξη:

«Η νίκη της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης του 1917 και η συγκρό­τη­ση της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης στη συνέ­χεια απέ­δει­ξαν ότι μπο­ρεί ν’ ανοί­ξει ο δρό­μος για την κατάρ­γη­ση της καπι­τα­λι­στι­κής εκμε­τάλ­λευ­σης. Κανέ­να νέο κοι­νω­νι­κό σύστη­μα δεν εδραιώ­θη­κε ιστο­ρι­κά μια κι έξω, με μια ευθύ­γραμ­μη πορεία από νίκες.

Η υπε­ρο­χή του σοσια­λι­σμού, ως ανώ­τε­ρης οργά­νω­σης της κοι­νω­νί­ας, φάνη­κε ήδη τις 2 πρώ­τες δεκα­ε­τί­ες στην ΕΣΣΔ. Η εξά­λει­ψη της ανερ­γί­ας, η μεί­ω­ση του χρό­νου εργα­σί­ας, η δωρε­άν καθο­λι­κή πρό­σβα­ση στην Παι­δεία και στην Υγεία, παρα­μέ­νουν ακό­μα και σήμε­ρα άπια­στο όνει­ρο για τις καπι­τα­λι­στι­κές χώρες. Για πρώ­τη φορά στην Ιστο­ρία λει­τούρ­γη­σαν θεσμοί ουσια­στι­κής συμ­με­το­χής των εργα­ζο­μέ­νων στη λήψη των απο­φά­σε­ων, με τα Σοβιέτ, στο χώρο εργα­σί­ας. Στο έδα­φος της εργα­τι­κής εξου­σί­ας και της επέ­κτα­σης της κοι­νω­νι­κής ιδιο­κτη­σί­ας, υπήρ­ξε απο­γεί­ω­ση στην ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων. Η σημα­σία του άλμα­τος από τον γρή­γο­ρο εξη­λε­κτρι­σμό της χώρας έως την κατά­κτη­ση του Δια­στή­μα­τος πολ­λα­πλα­σιά­ζε­ται, αν συνυ­πο­λο­γί­σου­με τη διαρ­κή υπο­νό­μευ­ση σε βάρος της απ’ τα ιμπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα που συνε­χί­στη­κε μέχρι τη νίκη της αντεπανάστασης.

Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκό­σμιου Πολέ­μου η σοσια­λι­στι­κή οικο­δό­μη­ση στην ΕΣΣΔ βρέ­θη­κε μπρο­στά σε νέες απαι­τή­σεις ανα­βάθ­μι­σης της παρα­γω­γής στη βάση ενός ανώ­τε­ρου επι­πέ­δου κοι­νω­νι­κών αναγκών.

Σ’ αυτή την κρί­σι­μη καμπή, η λύση δε δόθη­κε με το βλέμ­μα προς τα εμπρός, με τη σχε­δια­σμέ­νη επέ­κτα­ση των σοσια­λι­στι­κών σχέ­σε­ων παρα­γω­γής. Η λύση ανα­ζη­τή­θη­κε προς τα πίσω, με την αξιο­ποί­η­ση εργα­λεί­ων και σχέ­σε­ων παρα­γω­γής του καπι­τα­λι­σμού, με το «Σοσια­λι­σμό με αγορά».

Ιδιαί­τε­ρα μετά το 20ό Συνέ­δριο του ΚΚΣΕ (1956) και τη «μεταρ­ρύθ­μι­ση Κοσί­γκιν» (1965), κάθε μεμο­νω­μέ­νη βιο­μη­χα­νι­κή μονά­δα προσ­διό­ρι­ζε τους δικούς της στό­χους με βάση το «επι­χει­ρη­σια­κό κέρ­δος» της, κατα­κερ­μα­τί­ζο­ντας τους συνο­λι­κούς στό­χους της κοι­νω­νι­κής παρα­γω­γής. Στα­δια­κά όλα τα κρα­τι­κά αγρο­κτή­μα­τα (σοβ­χόζ) πέρα­σαν σε καθε­στώς πλή­ρους ιδιο­συ­ντή­ρη­σης, ενώ ενι­σχύ­θη­κε και η ομα­δι­κή ιδιο­κτη­σία στον αγρο­τι­κό τομέα (κολ­χόζ). Αυξή­θη­κε η ψαλί­δα μισθών και προ­νο­μί­ων μετα­ξύ διευ­θυ­ντών και εργα­ζο­μέ­νων. Έτσι εξα­σθέ­νι­σε ο κεντρι­κός επι­στη­μο­νι­κός σχε­δια­σμός της παρα­γω­γής, ενι­σχύ­θη­καν οι δυνα­τό­τη­τες ατο­μι­κού σφε­τε­ρι­σμού του κοι­νω­νι­κού πλού­του και ισχυ­ρο­ποι­ή­θη­καν οι κοι­νω­νι­κές δυνά­μεις της αντεπανάστασης.

Οι θεω­ρη­τι­κές ανε­πάρ­κειες και η αρνη­τι­κή έκβα­ση της δια­πά­λης στο εσω­τε­ρι­κό του ΚΚΣΕ που άνοι­ξαν το δρό­μο στις ανα­τρο­πές, είχαν ως υπό­βα­θρο την ύπαρ­ξη κοι­νω­νι­κών δυνά­με­ων με δια­φο­ρε­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα από αυτά της εργα­τι­κής τάξης. Συμ­βά­δι­σαν με την απο­δυ­νά­μω­ση της εργα­τι­κής συμ­με­το­χής στη λήψη των απο­φά­σε­ων και του ελέγ­χου. Η μετα­τρο­πή του οπορ­του­νι­στι­κού εκφυ­λι­σμού της ηγε­σί­ας του ΚΚΣΕ σε αντε­πα­να­στα­τι­κή δύνα­μη ολο­κλη­ρώ­θη­κε το 1987 με την πολι­τι­κή της περεστρόικα.

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι τόσο η θετική όσο και η αρνητική ιστορική πείρα του 20ού αιώνα αποδεικνύουν την υπεροχή των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής για την ικανοποίηση των αυξανόμενων αναγκών της κοινωνίας.

Στον 21ο αιώ­να, στην επο­χή της ψηφια­κής οικο­νο­μί­ας και της 4ης Βιο­μη­χα­νι­κής Επα­νά­στα­σης, η ανά­πτυ­ξη των παρα­γω­γι­κών δυνά­με­ων αυξά­νει αντι­κει­με­νι­κά τις δυνα­τό­τη­τες για την εδραί­ω­ση και την οικο­δό­μη­ση του σοσιαλισμού.

Μια σει­ρά επι­στη­μο­νι­κοί και τεχνι­κοί περιο­ρι­σμοί που υπήρ­χαν στη Ρωσία του 1917 και στη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση του 1950 δεν υπάρ­χουν πλέον.

Ας σκε­φτού­με τις δυνα­τό­τη­τες που δίνει η αύξη­ση της παρα­γω­γι­κό­τη­τας για να αυξη­θεί ο ελεύ­θε­ρος χρό­νος και να ενι­σχυ­θεί το δημιουρ­γι­κό περιε­χό­με­νο της εργα­σί­ας, τις αυξα­νό­με­νες δυνα­τό­τη­τες για ουσια­στι­κή συμ­με­το­χή των εργα­ζο­μέ­νων στη λήψη και στον έλεγ­χο των αποφάσεων.

Ας σκε­φτού­με τις σημε­ρι­νές δυνα­τό­τη­τες για γρή­γο­ρη συλ­λο­γή και επε­ξερ­γα­σία μεγά­λου όγκου δεδο­μέ­νων για διε­πι­στη­μο­νι­κή έρευ­να, που μπο­ρούν να αξιο­ποι­η­θούν απ’ τον επι­στη­μο­νι­κό κεντρι­κό σχε­δια­σμό για τη λήψη βέλ­τι­στων αποφάσεων.

Μόνο ο σοσια­λι­σμός μπο­ρεί να αξιο­ποι­ή­σει στο έπα­κρο και προς όφε­λος του λαού αυτές τις τερά­στιες δυνα­τό­τη­τες ανά­πτυ­ξης της επι­στή­μης και της παρα­γω­γής. Για­τί μόνο ο σοσια­λι­σμός μπο­ρεί να απε­λευ­θε­ρώ­σει τον εργα­ζό­με­νο απ’ τα δεσμά της μισθω­τής σκλα­βιάς και ν’ αλλά­ξει το σκο­πό της παραγωγής.

Έχουν ωρι­μά­σει οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να βγού­με επι­τέ­λους απ’ το σημε­ρι­νό βάλ­το της εκμε­τάλ­λευ­σης και της ανα­σφά­λειας. Σκο­πός της παρα­γω­γής να μην είναι πλέ­ον το καπι­τα­λι­στι­κό κέρ­δος, αλλά η ικα­νο­ποί­η­ση των αυξα­νό­με­νων ανα­γκών της κοινωνίας.

Ο σοσια­λι­σμός είναι η απά­ντη­ση για τον 21ο αιώ­να».