Σουηδική Τοπική Αυτοδιοίκηση — Αποκεντρωμένος καπιταλισμός! — Το «όχημα» του συστήματος!

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Στα πλαί­σια του Κρά­τους βοη­θό και στον ”κρα­τι­κό ατο­μι­κι­σμό” που χαρα­κτη­ρί­ζει την Σου­η­δι­κή κοι­νω­νία* κινεί­ται και η Τοπι­κή Αυτοδιοίκηση.

Ο Σου­η­δι­κός «Καπο­δί­στριας» συμπλή­ρω­σε 40 και χρό­νια ζωής. Οι περί­που 1.300 δήμοι και κοι­νό­τη­τες έγι­ναν 290. Οι Νομαρ­χί­ες γύρω στις 10 από 30 περί­που! Η συζή­τη­ση για περαι­τέ­ρω συγ­χω­νεύ­σεις είναι ανοι­χτή. Συνα­ντά όμως αντι­δρά­σεις και απο­σύ­ρε­ται από την ημε­ρή­σια διά­τα­ξη. Οι αντι­δρά­σεις οφεί­λο­νται και στις άσχη­μες εμπει­ρί­ες των δημο­τών από τις συγ­χω­νεύ­σεις αλλά και σε φορο­λο­γι­κούς, τοπι­κι­στι­κούς και άλλους λόγους! Οι συγ­χω­νεύ­σεις που συν­δυά­στη­καν με τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις, στέ­ρη­σαν από τις μικρές κοι­νω­νί­ες Σχο­λεία, γηρο­κο­μεία, ΚΑΠΗ, υπη­ρε­σί­ες, πάρ­κα, Δημο­τι­κό φωτι­σμό κ.ά. Όλα στο όνο­μα του ορθο­λο­γι­σμού, της απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τας και της καλύ­τε­ρης «ποιό­τη­τας», χαρα­κτη­ρι­στι­κά γνω­ρί­σμα­τα άκρα­του νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Οι δήμοι, αυτούς αφο­ρά η σημε­ρι­νή αφή­γη­ση, έχουν και τις συνη­θι­σμέ­νες αρμο­διό­τη­τες που έχουν και οι Δήμοι στην Ελλά­δα αλλά και πρό­σθε­τες αρμο­διό­τη­τες με κεφα­λαιώ­δεις δια­φο­ρές. Είναι ο μεγα­λύ­τε­ρος εργο­δό­της της Σου­η­δί­ας με ένα εκα­τομ­μύ­ριο εργα­ζο­μέ­νους του­λά­χι­στον λόγω των επι­πλέ­ον αρμοδιοτήτων.

Επί πλέον αρμοδιότητες

Ο Δήμος έχει την από­λυ­τη αρμο­διό­τη­τα των Σχο­λεί­ων: κτή­ρια, προ­σω­πι­κό, σίτι­ση μαθη­τών, της φρο­ντί­δας ηλι­κιω­μέ­νων: γηροκομεία,σίτιση, φαρ­μα­κο­δο­σία, βοή­θεια στο σπί­τι και νέων: απο­το­ξί­νω­ση, κοι­νω­νι­κή προ­σαρ­μο­γή, εργα­σια­κή προ­σαρ­μο­γή ΑΜΕΑ, την παρο­χή κοι­νω­νι­κών βοη­θη­μά­των, την ύδρευ­ση και απο­χέ­τευ­ση, της Πυρο­σβε­στι­κής, της Πολε­ο­δο­μί­ας (οικο­δο­μι­κές άδειες και υγειο­νο­μι­κοί έλεγ­χοι), την κατα­σκευή κτη­ρί­ων με ίδιους πόρους η με τρα­πε­ζι­κά δάνεια αλλά και την επέ­κτα­ση του Σχε­δί­ου. Είναι ακό­μη υπεύ­θυ­νος για την Εσω­τε­ρι­κή οδο­ποι­ία και Μετρό όπου υπάρ­χει καθώς και την δια­χεί­ρι­ση λιμα­νιών και μικρών αερο­δρο­μί­ων. Είναι ο Εργο­δό­της για τις παρα­πά­νω δρά­σεις, καθη­γη­τών, δασκά­λων, νηπια­γω­γών, νοσο­κό­μων και βοη­θών νοσο­κό­μων, κοι­νω­νι­κών λει­τουρ­γών, μηχα­νι­κών, ελεγ­κτών κλπ. σε μια ανα­λο­γία περί­που 1.000 εργα­ζο­μέ­νων ανά 10.000 κάτοι­κων και άρα πλη­ρώ­νει και τις συντά­ξεις των πρώ­ην εργαζομένων.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΕΙΟ ΣΒΕΓΚ

Χρηματοδότηση. 

Ή χρη­μα­το­δό­τη­ση βασί­ζε­ται στον τοπι­κό φόρο που δεν είναι άλλος από τον γνω­στό φόρο εισο­δή­μα­τος! Οι μόνι­μοι κάτοι­κοι πλη­ρώ­νουν τον φόρο εισο­δή­μα­τος απευ­θεί­ας στον Δήμο. Ό φόρος κυμαί­νε­ται από 19%-25% δημιουρ­γώ­ντας ακό­μη και αντα­γω­νι­σμό προ­σέλ­κυ­σης δημο­τών μετα­ξύ των Δήμων ! Επί πλέ­ον ο δημό­της πλη­ρώ­νει 9–13% απευ­θεί­ας φόρο στην Νομαρ­χία βασι­κά για τις παρο­χές Υγεί­ας των Νοσο­κο­μεί­ων. Κατά μέσο όρο ο φόρος είναι συνο­λι­κά γύρω στο 30–35%. Οι υψη­λό­μι­σθοι πλη­ρώ­νουν και ένα 4% απευ­θεί­ας στο Κρά­τος! Δεν δια­θέ­τουν όμως οι Δήμοι φορο­λο­γι­κό μηχα­νι­σμό. Η δια­χεί­ρι­ση των φορο­λο­γι­κών υπο­θέ­σε­ων γίνε­ται από την κρα­τι­κή Εφο­ρία. Οι αντα­πο­δο­τι­κές υπη­ρε­σί­ες, νερό, απο­χέ­τευ­ση, απορ­ρίμ­μα­τα αλλά και οι παι­δι­κοί σταθ­μοί δεν περι­λαμ­βά­νο­νται στον φόρο. Χοντρι­κά οι αυτο­διοί­κη­τι­κοί φόροι και τέλη είναι περί­που στο 50% του εισοδήματος.

Οικονομική διαχείριση

Η οικο­νο­μι­κή δια­χεί­ρι­ση των Δήμων στη­ρί­ζε­ται σε ιδιω­τι­κο­οι­κο­νο­μι­κά κρι­τή­ρια! Λει­τουρ­γούν σαν ΑΕ, υπο­λο­γί­ζο­ντας «εσω­τε­ρι­κά» δάνεια, επι­τό­κια και κόστος κεφα­λαί­ου σε περί­πτω­ση κατα­σκευ­ής ενός έργου πχ σχο­λι­κά κτή­ρια, δίκτυα κλπ.! Υπο­λο­γί­ζο­νται σαν έξο­δα τα «ενοί­κια» των δημο­τι­κών κτη­ρί­ων(!), η ετή­σια συντή­ρη­ση τους, το κόστος του παρε­χό­με­νου σιτι­σμού των παι­διών και τρό­φι­μων γηρο­κο­μεί­ου και όλα αυτά χρε­ώ­νο­νται στην αντί­στοι­χη διεύ­θυν­ση, σχο­λι­κή, κοι­νω­νι­κή κλπ. παρό­λο που είναι δημο­τι­κές δρά­σεις. Ή μη αυστη­ρή εφαρ­μο­γή του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού μπο­ρεί να συνε­πά­γε­ται μεί­ω­ση προ­σω­πι­κού, από­λυ­ση του διευ­θυ­ντή, «ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση» της δρά­σης ή και πλή­ρη κατάρ­γη­ση της δρά­σης! Οι μικροί και «φτω­χοί» Δήμοι της Επαρ­χί­ας περ­νούν μεγά­λες δυσκο­λί­ες από την ανεύ­ρε­ση κατάλ­λη­λου προ­σω­πι­κού μέχρι την εξοι­κο­νό­μη­ση των λει­τουρ­γι­κών εξό­δων! Σχο­λεία και γηρο­κο­μεία κλεί­νουν σαν απο­τέ­λε­σμα της οικο­νο­μι­κής συρ­ρί­κνω­σης και της νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ιδε­ο­λη­ψί­ας. Η αστυ­φι­λία (6 εκα­τομ­μύ­ρια κάτοι­κοι από τα συνο­λι­κά 10 ζουν στις 15 μεγα­λύ­τε­ρες πόλεις και στα προ­ά­στια τους) σε μια χώρα με έκτα­ση τρι­πλά­σια της Ελλά­δας) έχει ακυ­ρώ­σει ακό­μη έναν Σου­η­δι­κό μύθο απο­κε­ντρω­μέ­νης κοι­νω­νί­ας. Υπάρ­χει βέβαια η πρό­βλε­ψη το 2% των εσό­δων των «πλού­σιων» Δήμων να μοι­ρά­ζε­ται στους «φτω­χούς»! Αυτό ακυ­ρώ­νε­ται στην πρά­ξη από την αυστη­ρή τήρη­ση των ισο­σκε­λι­σμέ­νων προ­ϋ­πο­λο­γι­σμών με πρό­βλε­ψη περισ­σεύ­μα­τος 1%. Στην περί­πτω­ση μη τήρη­σης του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού χάνει ο «φτω­χός» Δήμος της στή­ρι­ξης των «πλού­σιων». Δημιουρ­γού­νται έτσι μεγά­λες ανι­σό­τη­τες μετα­ξύ των Δήμων στις παρε­χό­με­νες υπηρεσίες.

Διοίκηση των Δήμων!

Οι εκλο­γές γίνο­νται με απλή ανα­λο­γι­κή με όριο 2%. Είναι κομ­μα­τι­κή κατα­μέ­τρη­ση ενός γύρου. Ό δήμαρ­χος εκλέ­γε­ται από την πλειο­ψη­φία του ΔΣ και άρα πρέ­πει περισ­σό­τε­ρα από ένα κόμ­μα­τα να συμ­φω­νή­σουν! Οι συνή­θεις συμ­μα­χί­ες είναι από την μια Σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες μαζί με τους Πρά­σι­νους και το Ευρο-Αρι­στε­ρό κόμ­μα και από την άλλη τα 4 αστι­κά κόμ­μα­τα! Δεν συνερ­γά­ζε­ται κανείς, ακό­μη, για σχη­μα­τι­σμό Διοί­κη­σής με τους εθνι­κι­στές ξενό­φο­βους Σου­η­δούς Δημο­κρά­τες! Το Δημο­τι­κό Συμ­βού­λιο εκχω­ρεί πολ­λές από τις αρμο­διό­τη­τες του στην Δημαρ­χια­κή Επι­τρο­πή που εκλέ­γε­ται ανα­λο­γι­κά, που με την σει­ρά της τις εκχω­ρεί στις Αντι­δη­μαρ­χί­ες που κι αυτές έχουν ανα­λο­γι­κή εκπρο­σώ­πη­ση! Σε κάθε Αντι­δη­μαρ­χία ανή­κει και η αντί­στοι­χη Διεύ­θυν­ση Υπαλ­λή­λων (Σχο­λεί­ων κοι­νω­νι­κών , Τεχνι­κών κ.λπ.) Αντί­στοι­χη εκχώ­ρη­ση γίνε­ται από τις Αντι­δη­μαρ­χί­ες προ­σω­πι­κά στον Διευ­θυ­ντή, με δικαί­ω­μα να παίρ­νει απο­φά­σεις και να λει­τουρ­γεί σαν Εργο­δό­της! Οι Διευ­θύν­σεις με την σει­ρά τους έχουν υπο­διευ­θύν­σεις, τμή­μα­τα ακό­μη και γεω­γρα­φι­κές ενό­τη­τες. Δεν υπάρ­χει καμία δια­φο­ρά τρό­που δια­χεί­ρι­σης στα δύο μπλοκ ούτε καν προ­γραμ­μα­τι­κές δια­φο­ρές ! Η επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τα, η λιτό­τη­τα ο νεο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός και ο ισο­σκε­λι­σμέ­νος προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός είναι τα κοι­νά χαρα­κτη­ρι­στι­κά! Κατά κάτι δια­φέ­ρουν στον βαθ­μό ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων. Τα σωμα­τεία έχουν ένα ιδιαί­τε­ρο ρόλο σε περι­πτώ­σεις οργα­νω­τι­κών αλλα­γών άρα και απο­λύ­σε­ων, προ­σλή­ψε­ων διευ­θυ­ντή κ.ά. και σε θέμα­τα εργα­σια­κού περι­βάλ­λο­ντος. Ό Εργο­δό­της από τον νόμο δικαιού­ται να επι­βά­λει την άπο­ψη του μετά από παρέ­λευ­ση 6 μηνών ακό­μη και μετά την πλή­ρη δια­φω­νία του σωμα­τεί­ου! Χρή­ζει ιδιαί­τε­ρης ανά­λυ­σης το θέμα ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων που έχει δια­φο­ρε­τι­κή έννοια πχ από τα Ελλη­νι­κά Ιδιω­τι­κά Σχο­λεία μιας και στην Σου­η­δία πλη­ρώ­νει ο Δήμος τον ιδιώτη.

Ιδιωτικοποίηση της ευημερίας!

Από τα τέλη της δεκα­ε­τία του 80 επί Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας δόθη­κε η δυνα­τό­τη­τα στους Δήμους και στις Νομαρ­χί­ες να επι­λέ­ξουν αν η εκπαί­δευ­ση, η φρο­ντί­δα των ηλι­κιω­μέ­νων και η Υγεία θα ασκεί­ται από δημο­τι­κή η από ιδιω­τι­κή οργά­νω­ση! Η ιδιω­τι­κή σημαί­νει ότι ο ιδιώ­της επι­χει­ρη­μα­τί­ας ανα­λαμ­βά­νει κατό­πιν δια­γω­νι­σμού την λει­τουρ­γία των Σχο­λεί­ων, Γηρο­κο­μεί­ων, Νοσο­κο­μεί­ων ένα­ντι κατ’ απο­κο­πή ποσού ανά πελά­τη! Μπο­ρεί αυτό να γίνει σε κτή­ρια του ιδιώ­τη ή στα είδη υπάρ­χο­ντα δημο­τι­κά! Πρό­κει­ται στην ουσία για εργο­λα­βία εκχώ­ρη­σης βασι­κών λει­τουρ­γιών της ΤΑ στους τομείς που στην Σου­η­δία ονο­μά­ζει τομέα «ευη­με­ρία», στα πλαί­σια του κρά­τους πρόνοιας.

Βέβαια στο τομέα ευη­με­ρία υπάρ­χει η ασφά­λεια και το δικαί­ω­μα στην κατοι­κία και εργα­σία αλλά αυτά έχουν μεί­νει πίσω η έχουν ξεχα­στεί ! Η εκχώ­ρη­ση της ευη­με­ρί­ας σε ιδιώ­τες εργο­λά­βους έχει φτά­σει περί­που στο 23% στον τομέα φρο­ντί­δα και υγεία και γύρω στο 13% στον τομέα εκπαί­δευ­ση! Σύνο­λο γύρω στα 17%. 250.000 εργα­ζό­με­νοι απα­σχο­λού­νται σε ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις που χρη­μα­το­δο­τού­νται από τους Δήμους και Νομαρ­χί­ες ! Πλη­θαί­νουν συνε­χώς οι καταγ­γε­λί­ες για κακή παρο­χή υπη­ρε­σιών, αύξη­ση των ρυθ­μών εργα­σί­ας στις ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις. Τάξεις των 40 μαθη­τών, μια εκπαι­δευ­τι­κός για 400 παι­διά σε όλες τις τάξεις Γυμνα­σί­ου-Λυκεί­ου, νοσο­κό­μες με τρία «πάσα» το 24ωρο, «νοι­κια­σμέ­νους» για­τρούς, βρα­δι­νό με γαλέ­τες και νερό σε γηρο­κο­μείο.. είναι μερι­κά που έχουν δει το φως της δημο­σιό­τη­τας αλλά και ευέ­λι­κτα ωρά­ρια με χαμη­λό­τε­ρες απο­λα­βές από ότι στις δημο­τι­κές υπη­ρε­σί­ες! Οι ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις με τους γνω­στούς δρό­μους των οφ σορ δεν πλη­ρώ­νουν ούτε μια κορώ­να φόρο στο δημό­σιο! Παρό­λα αυτά η τάση εκχώ­ρη­σης είναι αυξη­τι­κή! Το Ευρο-Αρι­στε­ρό κόμ­μα έχει κάνει κεντρι­κή εκλο­γι­κή του δια­κή­ρυ­ξη όχι την κατάρ­γη­ση των ιδιω­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων στον τομέα ευμά­ρεια αλλά τον περιο­ρι­σμό των κερ­δών τους στο 7% προ­κα­λώ­ντας θυμηδία!

ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΟΜΑΡΧΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΘΕΤΟΥΝ ΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΡΓΟΛΑΒΟΥΣ. ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΣΟΥΗΔΙΑ 23%.

Παράλ­λη­λα η ανά­θε­ση σε εργο­λά­βους άλλων λει­τουρ­γιών όπως απορ­ρίμ­μα­τα, συντή­ρη­ση και καθα­ριό­τη­τα κτη­ρί­ων κ.ά είναι η πιο συνη­θι­σμέ­νη πρα­κτι­κή για την «ενί­σχυ­ση» της επιχειρηματικότητας.

Μεγά­λο μερί­διο κατα­λαμ­βά­νουν και οι δημο­τι­κές και δια­δη­μο­τι­κές επι­χει­ρή­σεις αμι­γούς η και μικτού χαρα­κτή­ρα στον τομέα ύδρευ­ση- αποχέτευση.

Ή «ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση»- εκχώ­ρη­ση αρμο­διο­τή­των σε εργο­λά­βους έχει κατα­στή­σει πολ­λούς Δήμους στην ουσία σαν ελεγ­κτι­κούς μηχα­νι­σμούς των εργο­λα­βιών με ελά­χι­στη ίδια δημο­τι­κή δρά­ση! Εδώ μπο­ρεί κανείς να δια­κρί­νει δια­φο­ρές στα δύο μπλοκ! Το μεν αστι­κό επι­διώ­κει όπου έχει την πλειο­ψη­φία να ευνο­ή­σει την ιδιω­τι­κή πρω­το­βου­λία ενώ το «κοκ­κι­νο­πρά­σι­νο» κατά τους Σου­η­δούς θέλει να κρα­τή­σει ισορ­ρο­πί­ες ιδιω­τι­κού-δημο­τι­κού και «μικτή» διαχείριση.

Τα συντε­λού­με­να στην Ελλά­δα εδώ και 9 χρό­νια κι αυτά που θα προ­σπα­θή­σουν να επι­βλη­θούν με πρό­σχη­μα τα μνη­μό­νια είναι «παι­χνι­δά­κι» μπρο­στά σ ’αυτά που έχουν ήδη συντε­λε­στεί και εφαρ­μό­ζο­νται στην Σου­η­δία εδώ και 30 χρό­νια χωρίς να ματώ­σει μύτη! Ένας από τους λόγους είναι και η ανά­λυ­ση στο αν «ο Σου­η­δός είναι άνθρω­πος;» σε προη­γού­με­νη αφή­γη­ση! Οι άλλοι λόγοι έχουν να κάνουν αφε­νός με την ηγε­μο­νία του ρεφορ­μι­σμού και του οπορ­του­νι­σμού στο εργα­τι­κό κίνη­μα που μεγά­λο του τμή­μα περί­που ένα εκα­τομ­μύ­ριο εργα­ζό­με­νοι είναι οι δημο­τι­κοί υπάλ­λη­λοι και αφε­τέ­ρου με την πολι­τι­κή και τακτι­κή της Σου­η­δι­κής αστι­κής τάξης με όποια σει­ρά και με όποιο συν­δυα­σμό και να τεθούν! Ζήτη­μα που χρή­ζει ξεχω­ρι­στής ανάλυσης.

_____________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Δούλεψα σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης. Από το 2011 μένω στην Σουηδία στην πόλη Σβεγκ και δουλεύω στον δήμο της Χεργιεντάλεν σαν διευθυντής τεχνικών και κοινωνικής υποδομής.