Το βαρύ “ποινικό μητρώο” της επιστολικής ψήφου

Σοβα­ρά ζητή­μα­τα έχουν προ­κύ­ψει κατά και­ρούς και σε ό,τι αφο­ρά τη δια­βλη­τό­τη­τα της εκλο­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας εκεί που εφαρ­μό­ζε­ται η επι­στο­λι­κή ψήφος.

Για παρά­δειγ­μα, στις εκλο­γές του 2022 στην Ουγ­γα­ρία εκα­το­ντά­δες ψηφο­δέλ­τια (όλα τους κομ­μά­των της αντι­πο­λί­τευ­σης) που προ­έρ­χο­νταν από επι­στο­λι­κές ψήφους κατοί­κων του εξω­τε­ρι­κού βρέ­θη­καν καμέ­να σε μια χωμα­τε­ρή στην Τρανσυλβανία.

Στη Βοΐ­βο­ντί­να της Σερ­βί­ας, όπου υπάρ­χει ουγ­γρι­κή μειο­νό­τη­τα, ανα­φέρ­θη­κε ότι στε­λέ­χη της «Συμ­μα­χί­ας Ούγ­γρων της Βοΐ­βο­ντί­να», κόμ­μα­τος που συνερ­γά­ζε­ται επί­ση­μα με τον Ορμπαν, είχαν στην κατο­χή τους τους φακέ­λους με τις επι­στο­λι­κές ψήφους πριν συμπλη­ρω­θούν! Μάλι­στα, καλού­σαν στο κινη­τό τούς ψηφο­φό­ρους να περά­σουν από τα γρα­φεία του κόμ­μα­τος για να παρα­λά­βουν τους φακέ­λους και να ψηφί­σουν εκεί!

Ως απο­τέ­λε­σμα, τα κόμ­μα­τα του κυβερ­νη­τι­κού συνα­σπι­σμού έλα­βαν το 94% των επι­στο­λι­κών ψήφων (όσων κατά­φε­ραν να φτά­σουν στις κάλ­πες), με την Εθνι­κή Εκλο­γι­κή Επι­τρο­πή να σχο­λιά­ζει ότι δεν δια­θέ­τει τα μέσα να επι­βά­λει τον εκλο­γι­κό νόμο εκτός των συνό­ρων της Ουγ­γα­ρί­ας. Παρα­δέ­χτη­καν δηλα­δή ότι δεν έχουν κανέ­ναν έλεγ­χο για την ασφά­λεια των επι­στο­λι­κών ψήφων³.

Στη Γαλ­λία το σύστη­μα της επι­στο­λι­κής ψήφου έχει καταρ­γη­θεί από το 1975, λόγω των πολυά­ριθ­μων περι­στα­τι­κών εκλο­γι­κής απά­της που είχαν κατα­γρα­φεί. Εμβλη­μα­τι­κή ήταν η περί­πτω­ση των δημο­τι­κών εκλο­γών του 1975, όπου στον πρώ­το γύρο στις εκλο­γές στο Αζα­ξιό το ψηφο­δέλ­τιο του Βονα­παρ­τι­στι­κού Κόμ­μα­τος κέρ­δι­σε 603 ψήφους από τις 670 επι­στο­λι­κές ψήφους. Ωστό­σο, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της φυσι­κής ψήφου, το ίδιο κόμ­μα συγκέ­ντρω­σε συνο­λι­κά μόνο 3.799 ψήφους από τους 11.308 ψηφοφόρους.

Η επι­στο­λι­κή ψήφος θεω­ρεί­ται επι­σφα­λής από Γάλ­λους ειδι­κούς του εκλο­γι­κού νόμου. «Είναι ένα σύστη­μα που επι­τρέ­πει εντε­λώς την απά­τη, επει­δή δεν είστε σίγου­ροι ούτε για τον απο­στο­λέα ούτε για τον παρα­λή­πτη», λέει ο Jean-Pierre Camby, ανα­πλη­ρω­τής καθη­γη­τής στο Πανε­πι­στή­μιο των Βερ­σαλ­λιών Saint-Quentin-en-Yvelines.

Στη Γαλ­λία οι κάτοι­κοι του εξω­τε­ρι­κού ψηφί­ζουν με ψηφια­κή μορ­φή επι­στο­λι­κής ψήφου, που όμως δεν εξα­σφα­λί­ζει καλύ­τε­ρα απο­τε­λέ­σμα­τα. Για παρά­δειγ­μα, τον Γενά­ρη του 2023 το Συνταγ­μα­τι­κό Συμ­βού­λιο ανα­κοί­νω­σε την ακύ­ρω­ση των βου­λευ­τι­κών εκλο­γών του 2022 σε δύο εκλο­γι­κές περι­φέ­ρειες του εξω­τε­ρι­κού, στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή και στην Αφρική.

Ποιος ήταν ο λόγος; Μετά από δύο προ­σφυ­γές, δια­πι­στώ­θη­κε ότι «κατά την έναρ­ξη της περιό­δου ψηφο­φο­ρί­ας μόνο το 11% των τηλε­φω­νι­κών μηνυ­μά­των που περιεί­χαν κωδι­κούς πρό­σβα­σης είχαν παρα­δο­θεί στους ψηφο­φό­ρους» στην Αργε­ντι­νή. Οι κωδι­κοί πρό­σβα­σης που μετα­δί­δο­νταν τηλε­φω­νι­κά επέ­τρε­παν στους ψηφο­φό­ρους να συν­δε­θούν στην ηλε­κτρο­νι­κή πλατ­φόρ­μα ψηφο­φο­ρί­ας. Αντί­στοι­χα, στην Αλγε­ρία μόλις το 38% των εγγε­γραμ­μέ­νων έλα­βαν τους κωδικούς.

Υψηλός κίνδυνος διαφθοράς ή δωροδοκίας

Αντί­στοι­χα περι­στα­τι­κά νοθεί­ας με όχη­μα την επι­στο­λι­κή ψήφο έχουν σημειω­θεί και σε άλλες χώρες της Ευρώ­πης, όπως στην Αγγλία. Τα μεγα­λύ­τε­ρα προ­βλή­μα­τα έχουν εντο­πι­στεί ωστό­σο στη χώρα με τα μεγα­λύ­τε­ρα ποσο­στά επι­στο­λι­κής ψήφου, τις ΗΠΑ.

Το 1994, εκα­το­ντά­δες ψηφο­φό­ροι στη 2η Γερου­σια­στι­κή Δια­νο­μή της Βόρειας Φιλα­δέλ­φειας έπε­σαν θύμα­τα της προ­ε­κλο­γι­κής εκστρα­τεί­ας του Δημο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος, στε­λέ­χη του οποί­ου επι­νό­η­σαν έναν «νέο τρό­πο ψήφου» (!) για να εξα­σφα­λί­σουν τη νίκη.

Τι έκα­ναν; Απέ­κτη­σαν τους επι­στο­λι­κούς φακέ­λους και πλα­στο­γρά­φη­σαν ονό­μα­τα ανθρώ­πων που εξέ­τιαν ποι­νή στη φυλα­κή, ζού­σαν στο Που­έρ­το Ρίκο ή — σε του­λά­χι­στον μία περί­πτω­ση — ήταν νεκροί. Οπως ανέ­φε­ρε η από­φα­ση του δικα­στη­ρί­ου, «παρου­σιά­στη­καν σημα­ντι­κά στοι­χεία που απο­δει­κνύ­ουν μαζι­κή νοθεία, εξα­πά­τη­ση, εκφο­βι­σμό, παρε­νό­χλη­ση και πλα­στο­γρα­φία»⁷.

Το 2018 οι εκλο­γές για το Κογκρέ­σο ακυ­ρώ­θη­καν στη Βόρεια Καρο­λί­να, μετά την απο­κά­λυ­ψη ότι ο Ρεπου­μπλι­κά­νος υπο­ψή­φιος επω­φε­λή­θη­κε από μια προ­σπά­θεια συλ­λο­γής επι­στο­λι­κών ψήφων.

Η Lisa Britt, κόρη της πρώ­ην συζύ­γου του Ρεπου­μπλι­κά­νου υπο­ψη­φί­ου McRae Dowless, καθώς και ένας από τους υπαλ­λή­λους του, δήλω­σαν ότι ο Dowless και οι συνερ­γά­τες του είχαν συλ­λέ­ξει επι­στο­λι­κές ψήφους από ψηφο­φό­ρους. Στη συνέ­χεια κατέ­θε­σαν ότι τα ψηφο­δέλ­τια φυλάσ­σο­νταν στο σπί­τι ή στο γρα­φείο του Dowless για αρκε­τές μέρες και ότι οι συνερ­γά­τες του συμπλή­ρω­ναν τις ψήφους!

Μόνο στη Νότια Φλό­ρι­ντα η «Miami Herald» ανέ­φε­ρε παρα­δείγ­μα­τα εκλο­γι­κής απά­της με επι­στο­λι­κές ψήφους στη Hialeah (1994, 2011 και 2012), στο Homestead (2014) και στο Μαϊ­ά­μι (1998, 2008, 2013)⁸.

Χαμένες ψήφοι λόγω «τεχνικών προβλημάτων»