Το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο στο Μαράθι και η προμήθεια των F‑35

Βάση στη Σού­δα με βαρύ­νου­σα σημα­σία στην ευρύ­τε­ρη περιο­χή της Ανα­το­λι­κής Μεσο­γεί­ου, με δυνα­τό­τη­τα εξυ­πη­ρέ­τη­σης και στάθ­μευ­σης των αμε­ρι­κα­νι­κών ενό­πλων δυνά­με­ων, επι­θυ­μεί το Πεντά­γω­νο, κάτι που συζη­τεί­ται ανά­με­σα σε Αθή­να και Ουά­σιγ­κτον έντο­να τους τελευ­ταί­ους μήνες. Η κρί­ση στις αμε­ρι­κα­νοϊ­ρα­νι­κές σχέ­σεις αύξη­σε ακό­μη περισ­σό­τε­ρο τη συγκε­κρι­μέ­νη ανα­γκαιό­τη­τα, καθώς η Σού­δα θεω­ρεί­ται μια προ­κε­χω­ρη­μέ­νη βάση, με ταχεία πρό­σβα­ση στη Μέση Ανα­το­λή. Στην πρό­σφα­τη επί­σκε­ψη του πρω­θυ­πουρ­γού Κυριά­κου Μητσο­τά­κη στις ΗΠΑ συζη­τή­θη­καν, ακό­μα, μια σει­ρά από προ­μή­θειες πλε­ο­νά­ζο­ντος υλι­κού, πέραν βεβαί­ως του θέμα­τος των F‑35 που ανοί­γε­ται σε βάθος χρό­νου. Σε γενι­κές γραμ­μές, πάντως, φαί­νε­ται πως η Αθή­να κατευ­θύ­νε­ται σε μια λογι­κή δια­χω­ρι­σμού των προ­μη­θειών της, με το αερο­πο­ρι­κό σκέ­λος να πραγ­μα­το­ποιεί­ται από τις ΗΠΑ και το ναυ­τι­κό από τη Γαλ­λία και την Ευρώ­πη γενι­κό­τε­ρα. Οι πρω­το­βου­λί­ες αλλά και οι επι­σκέ­ψεις που θα πραγ­μα­το­ποι­ή­σει το επό­με­νο χρο­νι­κό διά­στη­μα ο υπουρ­γός Εθνι­κής Aμυ­νας, Νίκος Πανα­γιω­τό­που­λος, θα οδη­γή­σουν και σε πιο ορι­στι­κές εξελίξεις.

Συγκε­κρι­μέ­να, οι Αμε­ρι­κα­νοί επι­θυ­μούν να δημιουρ­γή­σουν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για τη μόνι­μη στάθ­μευ­ση πυρη­νο­κί­νη­του υπο­βρυ­χί­ου στο Μαρά­θι. Γι’ αυτόν τον σκο­πό κατα­σκευά­ζε­ται ήδη μια απο­θή­κη, ενώ την ίδια στιγ­μή οι Αμε­ρι­κα­νοί εμφα­νί­ζο­νται να σχε­διά­ζουν την κατα­σκευή έξι στε­γά­στρων για αερο­σκά­φη. Σκο­πός είναι η δυνα­τό­τη­τα απο­θή­κευ­σης περισ­σό­τε­ρων πυραύ­λων Τόμα­χoκ. Η πυκνό­τε­ρη χρή­ση της Σού­δας φάνη­κε ήδη τις προη­γού­με­νες ημέ­ρες, καθώς στο πλαί­σιο της ανά­γκης για πιθα­νή ταχεία επέμ­βα­ση διά­σω­σης Αμε­ρι­κα­νών αξιω­μα­τού­χων από χώρες της Μέσης Ανα­το­λής, ελι­κό­πτε­ρα και ελι­κο­φό­ρα αερο­σκά­φη χρη­σι­μο­ποιού­νται από τις ειδι­κές δυνά­μεις των ΗΠΑ. Τα συγκε­κρι­μέ­να αερο­σκά­φη θα χρη­σι­μο­ποιούν τη Ρόδο ως τόπο ανε­φο­δια­σμού και την Κύπρο ως σημείο στάθ­μευ­σης κατά τη μετά­βα­ση ή την επι­στρο­φή από τη Μέση Ανατολή.

Η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή κύρω­ση του επι­και­ρο­ποι­η­μέ­νου παραρ­τή­μα­τος της Συμ­φω­νί­ας Αμοι­βαί­ας Αμυ­ντι­κής Συνερ­γα­σί­ας (MDCA) θα «ξεκλει­δώ­σει» για τις ΗΠΑ τη δυνα­τό­τη­τα περισ­σό­τε­ρων επεν­δύ­σε­ων, που θα επι­τρέ­ψουν την επέ­κτα­ση της βάσης της Σού­δας. Αξί­ζει να σημειω­θεί, πάντως, ότι οι Αμε­ρι­κα­νοί ενι­σχύ­ουν την παρου­σία τους και σε επί­πε­δο ασκή­σε­ων. Από τις 27 Ιανουα­ρί­ου έως και τις 8 Φεβρουα­ρί­ου θα πραγ­μα­το­ποι­η­θεί η άσκη­ση «Μέγας Αλέ­ξαν­δρος», με τη συμ­με­το­χή ειδι­κών δυνά­με­ων από την Ελλά­δα, τη Γαλ­λία και τις ΗΠΑ. Περι­λαμ­βά­νε­ται και σκέ­λος απο­βα­τι­κής άσκη­σης στον ακρι­τι­κό Aγιο Ευστρά­τιο. Οι Αμε­ρι­κα­νοί επα­νέ­καμ­ψαν στην άσκη­ση, παρό­τι είχαν προ­σω­ρι­νά αποσυρθεί.

Oπως φάνη­κε και από τις δημό­σιες τοπο­θε­τή­σεις του πρω­θυ­πουρ­γού, η Ελλά­δα είναι πλέ­ον επι­σή­μως στην τρο­χιά των F‑35. Ωστό­σο, αξί­ζουν ορι­σμέ­νες διευ­κρι­νί­σεις σχε­τι­κά με το χρο­νο­διά­γραμ­μα. Προ­τε­ραιό­τη­τα της κυβέρ­νη­σης του κ. Μητσο­τά­κη είναι να μην συμπέ­σουν οι πλη­ρω­μές από τα δύο προ­γράμ­μα­τα, της υφι­στά­με­νης ανα­βάθ­μι­σης 84 μαχη­τι­κών F‑16 με εκεί­νο της προ­μή­θειας F‑35. Υπο­λο­γί­ζε­ται ότι η ανα­βάθ­μι­ση των F‑16 θα ολο­κλη­ρω­θεί το 2027–2028, ωστό­σο από το 2023 θα μειω­θούν δρα­στι­κά οι συγκε­κρι­μέ­νες δόσεις. Eως τότε εκτι­μά­ται ότι θα έχουν ολο­κλη­ρω­θεί τα απαι­τού­με­να βήμα­τα για την εκδή­λω­ση ενδια­φέ­ρο­ντος αγο­ράς F‑35, αλλά και η σύντα­ξη της τελι­κής σύμβασης.

Καλά πλη­ρο­φο­ρη­μέ­νες στρα­τιω­τι­κές πηγές τονί­ζουν ότι για μια σύμ­βα­ση αυτού του επι­πέ­δου απαι­τού­νται δύο έως τρία χρό­νια. Σε κάθε περί­πτω­ση, το επό­με­νο βήμα, μετά την επι­στο­λή για τιμή και δια­θε­σι­μό­τη­τα, είναι η επι­στο­λή για απο­δο­χή της προ­σφο­ράς από την αμε­ρι­κα­νι­κή κατα­σκευά­στρια εται­ρεία Λόκ­χιντ Μάρ­τιν (όταν, βεβαί­ως, αυτή κατα­τε­θεί). Το βασι­κό σενά­ριο προ­βλέ­πει την αγο­ρά μιας μοί­ρας 24 αερο­σκα­φών, ωστό­σο υπάρ­χουν προ­τά­σεις για μικρό­τε­ρη αρχι­κή προ­μή­θεια 18 F‑35 με δικαί­ω­μα για αγο­ρά ακό­μα 18.

Τα τεθωρακισμένα

Εξε­λί­ξεις ανα­μέ­νο­νται και στον τομέα των UAV. Την επό­με­νη εβδο­μά­δα ο υπουρ­γός Εθνι­κής Aμυ­νας θα μετα­βεί στην Αίγυ­πτο και στο Ισρα­ήλ. Στον δεύ­τε­ρο σταθ­μό του ο κ. Πανα­γιω­τό­που­λος θα επι­τα­χύ­νει τα βήμα­τα για την από­κτη­ση τριών στρα­τη­γι­κών UAV τύπου HERON από το Ισρα­ήλ. Στην Ουά­σιγ­κτον, ο κ. Πανα­γιω­τό­που­λος προ­χώ­ρη­σε και σε μια συμ­φω­νία για την προ­μή­θεια περισ­σό­τε­ρων των 1.000 τεθω­ρα­κι­σμέ­νης μάχης και μετα­φο­ράς προ­σω­πι­κού τύπου M‑1117, μέσα από τη δια­δι­κα­σία παρα­χώ­ρη­σης πλε­ο­νά­ζο­ντος υλι­κού που δια­θέ­τει το Πεντά­γω­νο (Excess Defense Articles-EDA). Πρα­κτι­κά αυτό σημαί­νει ότι η Ελλά­δα θα επι­βα­ρυν­θεί μόνο με τη μετα­φο­ρά των τετρα­κί­νη­των τρο­χο­φό­ρων τεθω­ρα­κι­σμέ­νων. Η προ­μή­θειά τους θεω­ρεί­ται επεί­γου­σα για το ΓΕΣ, καθώς τα υφι­στά­με­να Μ‑113 Α1/Α2 είναι απαρ­χαιω­μέ­να και θα απο­συρ­θούν. Οι Αμε­ρι­κα­νοί έχουν εκδη­λώ­σει την προ­θυ­μία παρα­χώ­ρη­σης ακό­μα και 2.000 τρο­χο­φό­ρων τύπου Μ‑1117.

Οι ΗΠΑ εμφα­νί­ζο­νται πρό­θυ­μες να κατα­θέ­σουν πρό­τα­ση και για το νέο πλοίο του Πολε­μι­κού Ναυ­τι­κού (Π.Ν.), ωστό­σο φαί­νε­ται ότι η γαλ­λι­κή Belh@rra παρα­μέ­νει η επι­κρα­τέ­στε­ρη λύση. Επί­σης, η Ελλά­δα μπή­κε σε ευρω­παϊ­κό πρό­γραμ­μα που έχει συστα­θεί μέσω της μόνι­μης διαρ­θρω­μέ­νης συνερ­γα­σί­ας (PESCO) για την κατα­σκευή κορ­βέ­τας, με τη Γαλ­λία και την Ιτα­λία. Αν προ­χω­ρή­σει αυτό το πρό­γραμ­μα, το πρώ­το πλοίο θα απο­κτη­θεί περί­που το 2025 με δυνα­τό­τη­τες οικο­νο­μί­ας κλί­μα­κος. Το βασι­κό πρό­βλη­μα του Π.Ν. παρα­μέ­νει η απου­σία «ενδιά­με­σης λύσης», με το αμε­ρι­κα­νι­κό κατα­δρο­μι­κό Τικο­ντε­ρό­γκα να απορ­ρί­πτε­ται ως πολύ ακρι­βό (το ετή­σιο κόστος συντή­ρη­σης δύο «Τίκο» είναι περί τα 25 εκατ. ευρώ).

Πηγή: Καθη­με­ρι­νή