Επιμέλεια Αλέκος Χατζηκώστας //
Με αφορμή τη συζήτηση σχετικά με τη συμφωνία Ελλάδας – ΠΓΔΜ αλλά και την κυκλοφορία από εθνικιστικούς κύκλους ευρύτερων ζητημάτων περί «εθνικής , γλωσσικής καθαρότητας» παρουσιάζουμε ένα μοναδικό ντοκουμέντο. Προέρχεται από ΓΑΚ Ν. Ημαθίας, είναι του 1957 και αφορά την αναγνώριση ύπαρξης (και στον συγκεκριμένο νομό) «σλαυόφωνου» πληθυσμού, αλλά και γενικά χαρακτηριζόμενο ως «ξενόφωνο» από τις επίσημες αρχές. (προφανώς να τονίσουμε από την αρχή δεν υπάρχει «μακεδονική εθνότητα » ή «μειονότητα» ή «μακεδονική γλώσσα». Επίσης να υπογραμμίσουμε ότι στο παρελθόν το ελληνικό αστικό κράτος απέναντι στους μουσουλμάνους και στους σλαβόφωνους ακολουθούσε πολιτική διακρίσεων…)
Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για απάντηση (6/9/1957) της «ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΣΤΟΙΧ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ Β’ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ» σε «Εξαιρετικά Επείγον» αίτημα (16/7/1957) του «Υπουργείου Εθνικής Παιδείας» (υπουργός Αχ. Γεροκωστόπουλος) προς «τους Νομάρχας του Κράτους». Με αυτό ζητούνται στοιχεία «σχετικώς με ξενόφωνους πληθυσμούς».
Στην απάντηση δίνονται ενδιαφέρονται στοιχεία (υπογραμμίσεις δικές μας) για την τότε σύνθεση του πληθυσμού της Ημαθίας.
«Προς την Νομαρχίαν Ημαθίας
Εις εκτέλεσιν της υπ’ αριθμ. 14.190/29–8‑57 Υμετέρας διαταγής, ληφθείσης σήμερον, λαμβάνω την τιμήν ν’αναφέρω Υμίν α) ότι τα χωρία της Περιφερειάς μου 1) Αγγελοχώριον2) Αγία Μαρίνα, 3) Αγιος Γεώργιος, 4) Αρχάγγελος,5) Επισκοπή, 6) Κοπανός,7) Λευκάδια, 8) Μαρίνα, 9) Μονόσπιτα,10) Παλαιόν Ζερβοχώριον ‚11) Πολυπλάτανος, 12) Στενήμαχος, 13) Τρίλοφος και 14) Χαρίεσσα κατοικούνται κατά το ήμισυ από σλαυόφωνους χωρικούς. Β) Τα χωρία 1) Αρκοχώριον, 2) Κουμαριά , 3) Παλαιόν Σκυλίτσιον κατά το ήμισυ από βλαχόφωνους. Σλαυόφωνοι και βλαχόφωνοι κατοικούσι και εν Ναούση. Αρκετοί δεν βλαχόφωνοι κατοικούσι και εν Ναούση. Αρκετοί δε βλαχόφωνοι εν ταις συνοικίας «Μπαρμπούτα» και «Έξω Παναγιά» της πόλεως Βεροίας. Τουρκόφωνοι τινές διαμένουσιν ενΤαγαροχωρίω και Πατρίδι. Τον αριθμόν των ως άνω ξενοφώνων αδυνατώνα καθορίσω, διότι το γραφείον μους στερείται σχετικώνστοιχέιων.
Ο αριθμός ξενόφώνων νηπίων, ηλικίας 3–6 ετών εις τους άνω οικισμούς θα έχη κατά προσέγγισν ούτω: 1) Εις Αγγελοχώριον 80, 2) εις Αγίαν Μαρίναν 40,3) Αγιον Γεώργιον 50, 4) Εις Αρ΄χαγγελόν 40, 5) Επισκοπήν 60, 6) Κοπανόν 70, 7) Λευκάδια 30, 8) Μαρίναν 50, 9) Μονόσπιτα 60,10) Παλαιόν Ζερβοχώριον 40, 11) Πολυπλάτανον 60, 12) Στενημάχου 50, 13) Τριλόφον 50, 14) Χαρίεσσαν 50, 15) Αρκοχώριον 40, 16) Κουμαριάν 15, 17) Παλαιόν Σκυλίτσιον 35, 18) Βέροια 200, 19) Νάουσα 200, 20) Ταγαροχώρι 15 και 21) Πατρίδα 30…»
(Δηλαδή γίνεται λόγος για περισσότερα από 1.150 νήπια 3–6 ετών ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού στις ηλικίες αυτές και αυτά σε ένα νομό που σε σχέση με Φλώρινα, Καστοριά και Πέλλα την εποχή εκείνη είχε πολύ λιγότερους ιδιαίτερα «σλαυόφωνους» και γενικότερα «ξενόφωνους»)
_________________________________________________________________________________________________
Αλέκος Α. Χατζηκώστας Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 7 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.