Οι εργατογειτονιές της Αθήνας, οι «συνοικίες» είχαν καταφέρει από τα τέλη του 1943, με τη μαζική τους πάλη και τα όπλα του εφεδρικού ΕΛΑΣ, να διώξουν τους κατακτητές και να κάνουν δύσκολη έως αδύνατη την παρουσία των κατακτητών και των συνεργατών τους σε αυτές. Ετσι οργανώθηκαν μεγάλες δολοφονικές επιδρομές για άμεση τρομοκράτηση του λαού που σύσσωμος αγωνιζόταν από τις γραμμές του ΚΚΕ, του ΕΑΜ — ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ. Οι δυνάμεις των Ράλληδων, χωροφυλακή, μηχανοκίνητο της αστυνομίας (Μπουραντάδες), Χίτες αποσκοπούσαν και στο γενικότερο χτύπημα του λαού αφού έτρεμαν την αφύπνισή του και ανησυχούσαν για την τύχη της αστικής εξουσίας και σταθερότητας την επόμενη μέρα μετά την απελευθέρωση. Την ίδια ανησυχία μοιράζονταν και οι αστικές δυνάμεις που είχαν καταφύγει στη Μέση Ανατολή τασσόμενες στο πλευρό του βρετανικού ιμπεριαλισμού.
Στο τέλος του 1943 είχε γίνει το μπλόκο στα νοσοκομεία της Αθήνας όπου νοσηλεύονταν οι ανάπηροι ήρωες του αλβανικού μετώπου. Ακολούθησαν πολλά ακόμα μπλόκα σε Ζωγράφου, Βύρωνα, Καλλιθέα, Κατσιπόδι, Παγκράτι, Δουργούτι, Αιγάλεω, Καισαριανή.
Στις 6 Μάρτη 1944 έγινε το πρώτο Μπλόκο της Κοκκινιάς, που αντιμετωπίστηκε με επιτυχία από τον εφεδρικό ΕΛΑΣ και τον λαό της συνοικίας. Στις 15 — 16 Μάρτη 1944, οι ελληνικές δυνάμεις καταστολής, υπό την κυβέρνηση Ράλλη, κάπου 2.000 χωροφύλακες με τη στήριξη των γερμανικών ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής, έκαναν επιδρομή στις εργατογειτονιές σε Καλογρέζα, Σαφράμπολη, Ηράκλειο. Οι επιδρομείς με τη συνδρομή και ντόπιων χαφιέδων ξεχώρισαν και δολοφόνησαν δεκάδες πρωτοπόρους εργάτες, βασάνισαν, λεηλάτησαν και έκαναν πολλές συλλήψεις.
-
- Μουσείο-ΕΑΜικής-Εθνικής-Αντίστασης _Καισαριανή
Οι συνοικίες έμαθαν να μην παραδίδονται, πολλές φορές έδωσαν παραδείγματα συλλογικής παλικαριάς, αυτοθυσίας, ηρωισμού. Παρά τα φοβερά μπλόκα όχι μόνο δεν τρομοκρατήθηκαν, μα πολλαπλασιάστηκαν οι δυνάμεις που μπήκαν στον αγώνα και ορκίζονταν εκδίκηση στο όνομα των δολοφονημένων αδελφών, συγγενών, συναδέλφων, γειτόνων, συντρόφων και συναγωνιστών. Οι συνοικίες η μια μετά την άλλη διεκδικούσαν τον τίτλο του Στάλινγκραντ της Αθήνας.
Αναπόσπαστο κομμάτι του αγώνα αποτέλεσαν και οι αντιστασιακές εφημερίδες, που έπαιξαν ρόλο διαφωτιστή και οργανωτή της πάλης.
Ονόματα — σύμβολα ανυποχώρητου αγώνα
Κατά την απελευθέρωση, δίπλα στις κεντρικές — πανελλαδικές εφημερίδες του αγώνα, τον «Ριζοσπάστη» και την «Ελεύθερη Ελλάδα» (όργανο του ΕΑΜ) κυκλοφόρησαν και δεκάδες τοπικές εφημερίδες του ΚΚΕ, της ΕΠΟΝ, του ΕΑΜ, των εργατικών συνδικάτων. Εφημερίδες που έδωσαν τη μάχη για την αλήθεια σε συνθήκες τρομοκρατίας και επιδρομών από τις κρατικές αρχές, με σπάσιμο γραφείων, ξυλοδαρμούς και δολοφονίες συντακτών («Ελεύθερη Αχαΐα», «Αναγέννηση» στον Βόλο κ.ά.). Αυτά έως το 1947, οπότε τέθηκαν και τυπικά εκτός νόμου.
Στα χρόνια 1945 — 1947 οι εφημερίδες των συνοικιών περιέλαβαν στις σελίδες τους την τεράστια λαϊκή ανάταση που σηματοδότησαν οι συνθήκες της απελευθέρωσης, την πάλη ενάντια στη λευκή τρομοκρατία, τους αγώνες του λαού των συνοικιών για την επιβίωση, την πολιτιστική δραστηριότητα, την πάλη των γυναικών. Ταυτόχρονα περιλάμβαναν και πολύτιμα ντοκουμέντα της ηρωικής αντίστασης των χρόνων 1941 — ’44, πολλά εκ των οποίων αφορούν τη ζωή και τη θυσία αγωνιστών του λαού, μελών και στελεχών του ΚΚΕ.
Τα ονόματα των εφημερίδων ταυτίζονταν με τα αυτά των ηρωικών συνοικιών: «Ιωνία», «Η Κοκκινιά μας», «Καισαριανή», «Καλλιθέα» κ.ά.
Σήμερα ελάχιστα φύλλα από αυτές τις εφημερίδες σώζονται στο Αρχείο του ΚΚΕ, ελάχιστα επίσης εντοπίζονται σε βιβλιοθήκες και αρχεία. Τιμώντας τον ηρωικό αγώνα των συνοικιών ενάντια στα μπλόκα, δημοσιεύουμε εξώφυλλα από τα ελάχιστα σωζόμενα φύλλα.
Και με αυτό το δημοσίευμα κάνουμε έκκληση σε όποιον ή όποια διαθέτει φύλλα από αυτές ή άλλες εφημερίδες να τις προσφέρει στο Αρχείο του ΚΚΕ, ώστε να διασωθούν, να συντηρηθούν και να αξιοποιηθούν στην ιστορική έρευνα.
- Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου», 3–5 Μάη 2024
