Γιώργος Φαρσακίδης: Tα δωράκια της εξορίας

Από τις δύσκο­λες ώρες. ο προ­βλη­μα­τι­σμός και το κατα­στά­λαγ­μα για το πόσο η τέχνη, μ’ όποια μορ­φή, ψυχώ­νει, λυτρώ­νει, παι­δα­γω­γεί. Οπλο κι αυτή ανα­ντι­κα­τά­στα­το, στα χέρια όσων θέλη­σαν να παρα­μεί­νουν ορθοί.

Πολ­λοί οι περιο­ρι­σμοί και οι στε­ρή­σεις, η λογο­κρι­σία κι ο έλεγ­χος, μη μάθουν οι έξω ότι υπάρ­χεις, και αντιστέκεσαι.

Μια σκέ­ψη: Αν φεύ­γα­νε κάμπο­σες κάρ­τες, «αθώ­ες», όσο μας το επέ­τρε­παν, δε θα ‘ταν μια επα­φή, μια μορ­φή πλη­ρο­φό­ρη­σης; Εκα­το­ντά­δες οι οικο­γέ­νειες μας, χιλιά­δες πολ­λές ο ανθρω­πι­νός τους περί­γυ­ρος. Κι έχου­με τόση ανά­γκη της δικής τους της συμπα­ρά­στα­σης. Τα βάλα­με κάτω. Χαρ­τιά, πινέ­λα, χρώ­μα­τα δραχ­μές, δια­κό­σιες είκο­σι. Κινή­σα­με να βρού­με το γραμ­μα­τέα της Ομά­δας, να μοι­ρα­στού­με μαζί του τη χαρά της ανα­κά­λυ­ψης, να μας δώσει χρή­μα­τα. Ο μπάρ­μα-Χρή­στος, ο γραμ­μα­τέ­ας μας, άνθρω­πος θετι­κός, υπεύ­θυ­νος, με πολύ­πλευ­ρη πεί­ρα. Οργα­νω­τι­κός προ­πο­λε­μι­κά ακό­μη, στον Αη Στρά­τη με το Γλη­νό και το Βάρ­να­λη (σ.σ. Εννο­εί το Χρή­στο Κανάκη).

Μας άκου­σε με προ­σο­χή, ρώτη­σε, ξανα­ρώ­τη­σε και μας ξέκο­ψε με τον πιο κατη­γο­ρη­μα­τι­κό τρόπο:

— Για τα χαρ­τιά κάτι θα γίνει, άντε και για τα χρώ­μα­τα, για τα πινέ­λα όμως τι να τους πω; Σας έκο­ψα τριά­ντα μερί­δες απ’ το συσ­σί­τιο να πάρου­με πινε­λά­κια! Με τις έξι κι ογδό­ντα κατ’ άτο­μο, με το χάλι που έχου­με, τις αρρώ­στιες που αλω­νί­ζουν. Ακού­στε παι­διά, εφτά γαϊ­δού­ρια έχου­με στην Ομά­δα, άντε να κου­ρέ­ψε­τε τις ουρές τους, πάρ­τε και ξυλα­ρά­κια και κάντε τα μόνοι σας.

Φύγα­με με ραγι­σμέ­νη την πίστη στη «μεγά­λη ιδέα» μας. Και όμως! Ο σωτή­ρας άγγε­λος μας βρέ­θη­κε στο πρό­σω­πο του Γιάν­νη του Ρίτσου.

— Δε βρί­σκω άδι­κο σ’ ό,τι σας είπαν, μας λέει, ωστό­σο με τις ουρές των γαϊ­δά­ρων αμφι­βάλ­λω αν τα βγά­λε­τε πέρα.

Συμπλή­ρω­σε το ποσό από την τσέ­πη του και σε λίγο οι πρώ­τες χει­ρο­ποί­η­τες κάρ­τες γίναν ανάρ­πα­στες. Η πρό­βλε­ψη μας δικαιώ­θη­κε πανη­γυ­ρι­κά, με την αντα­πό­κρι­ση από τα έξω και τη σημα­ντι­κή οικο­νο­μι­κή ενί­σχυ­ση της Ομάδας.

Για την παρα­γω­γή της ευχε­τή­ριας κάρ­τας είχαν γίνει πολυάν­θρω­πα συνερ­γεία και η αξιο­ποί­η­ση της ιδέ­ας μας, ένα απ’ τα σημα­ντι­κά προ­βλή­μα­τα του στρατοπέδου.

Κάποιες κάρ­τες και σχέ­δια μ’ ένα πιο καφτό περιε­χό­με­νο στέλ­νο­νται απ’ το νησί μας κρυ­φά και σ’ εφη­με­ρί­δες κι έξω απ’ τα σύνο­ρα, σαν μαρ­τυ­ρία και πληροφόρηση.

(…)

Tα δωρά­κια της εξο­ρί­ας, το γράμ­μα, οι καρ­τού­λες, μηνύ­μα­τα αγά­πης και θύμη­σης, στά­θη­καν για πολ­λά χρό­νια η μονα­δι­κή επα­φή με τα αγα­πη­μέ­να μας πρό­σω­πα. Με τη λογο­κρι­σία της Διοί­κη­σης βρι­σκό­μα­σταν πάντα σ’ άμα­χη πάνω στο περιε­χό­με­νο της ευχε­τή­ριας κάρ­τας. Πότε τους ενο­χλού­σαν τ’ αντί­σκη­να, πότε το συρ­μα­τό­πλεγ­μα, οι λεζά­ντες, τα γαρί­φα­λα, το κόκ­κι­νο χρώ­μα των αβγών.

Σε μια από τις καρ­τού­λες αυτού του λευ­κώ­μα­τος, η αντίρ­ρη­ση των θεμα­το­φυ­λά­κων της «έννο­μης τάξε­ως», τις τελευ­ταί­ες μέρες πριν τη Λαμπρή, εντο­πί­στη­κε στο περιστέρι.

Περι­θώ­ρια χρο­νι­κά δεν υπήρ­χαν για μαζι­κή παρα­γω­γή και­νούρ­γιας κάρ­τας. Και όμως, η λύση βρέ­θη­κε τελι­κά, κάπως πιο πολυ­έ­ξο­δη, με το να γίνει το περι­στέ­ρι κλωσ­σό­που­λο και να τυπω­θούν οι κάρ­τες φωτογραφικά!

Μας έλα­χε να γευ­τού­με αυτά που λέγο­νται «συνέ­πειες του πολέ­μου». Γνω­ρί­ζου­με, από πεί­ρα, τι σημαί­νει «Ανα­μορ­φω­τή­ριο αμε­τα­νό­η­των κομ­μου­νι­στών της Κορέ­ας στη νήσο Γκό­γιε». Ξέρου­με τι σημαί­νει «ανά­κρι­ση» σε χέρια φασί­στα, τι σημαί­νει ο όρος «επι­βο­λή της έννο­μης τάξης». Να για­τί αυτή η επί­μο­νη, αυτή η «βαρε­τή» για κάποιους, ανα­φο­ρά στην Ειρήνη.

Να για­τί μέσα στο τυπω­μέ­νο χαρ­τί της κάρ­τας μια μυριό­στο­μη ευχή από

Ομως οι γιορ­τα­στι­κές κάρ­τες, οι πολ­λές, που θα περά­σουν από τις συμπλη­γά­δες της λογο­κρι­σί­ας έχουν κατ’ ανά­γκη ένα κάπως ουδέ­τε­ρο περιε­χό­με­νο. Περι­στέ­ρι, γαρί­φα­λο, κλω­νά­ρι ελιάς, πάντα με τη μετα­φο­ρι­κή — συμ­βο­λι­κή σημα­σία τους, είναι τα θέμα­τα που επα­να­λαμ­βά­νο­νται, στο­χεύ­ο­ντας την ειρήνη

τού­το το βράχο:

Να στα­μα­τή­σουν οι σφα­γές των πολ­λών για την απλη­στία των λίγων, για να μη σκιά­ζε­ται πια καμιά μάνα έναν και­νού­ριο αφανισμό.

Πάνω απ’ το πεδίο της μάχης ας δώσουν τα χέρια να φιλιω­θούν οι αντί­μα­χοι κι ας μάθουν όλοι πως:

«… Εχθρούς και φίλους τους χωρά­ει η ίδια τάβλα σαν οι καρ­διές μονιά­σουν όλες στην αλήθεια…».

Από το λεύ­κω­μα του Γιώρ­γου Φαρ­σα­κί­δη «Τόποι εξο­ρί­ας» (εκδό­σεις «Τυπο­εκ­δο­τι­κή»)