Γράφει ο Βασίλης Κρίτσας //
Λένε πως οι αποτυχημένοι σκηνοθέτες γίνονται σκηνοθέτες. Οι αποτυχημένοι αθλητές γίνονται προπονητές, για να πετύχουν δια των αθλητών τους, ό,τι δεν κατάφεραν οι ίδιοι. Οι αποτυχημένοι πολιτικοί γίνονται συνήθως πολιτικοί συντάκτες σε κάποια εφημερίδα, για να είναι δίπλα στο μέλι της εξουσίας. Κι ότι οι συγγραφείς είναι όσοι απέτυχαν κάπου, κάπως, κάποτε, στη ζωή τους, γιατί αν έχεις μια έντονη, συναρπαστική ζωή, δεν έχεις κανένα λόγο να διακόψεις ό,τι κάνεις και να το ρίξεις στο γράψιμο.
Κι οι αναγνώστες; Ποιοι είναι αυτοί που διαβάζουν βιβλία; Ίσως αυτοί που αποτυγχάνουν να ακούσουν τους άλλους και τους πάει καλύτερα ο γραπτός λόγος κι η πιο απρόσωπη επαφή με τις ιδέες του άλλου.
Αλλά το πρόβλημα δεν είναι αυτοί. Το πρόβλημα είναι βασικά αυτοί που δε διαβάζουν. Και δεν εννοώ προφανώς όσους δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να μάθουν, και την επιλογή να διαλέξουν, οπότε διάβαζαν φλιτζάνια καφέ και εντόσθια ζώων ως υποκατάστατα, ή περνούσαν από το πανεπιστήμιο της ζωής, που κάθε άλλο παρά αγράμματους τους άφηνε. Εννοώ αυτούς που βαριούνται το διάβασμα, όσους δε διαβάζουν από άποψη κι επιλογή τους.
Το πρόβλημα είναι επίσης αυτοί που καθορίζουν τα χαρακτηριστικά του διαβάσματος, το ρυθμό, τη μορφή, το μέγεθος του κειμένου. Τα κείμενα στο διαδίκτυο πχ είναι σχεδόν υποχρεωτικά σύντομα (για αυτό κι εγώ πρέπει να προσέξω να μην ξεχειλώσει το δικό μου σε έκταση), για να τα διαβάσει το ευρύ κοινό ως το τέλος. Ενώ υπάρχουν άτομα που έχουν ξεχάσει να πιάνουν βιβλία στα χέρια τους και μπορούν να διαβάσουν κάτι μόνο σε ηλεκτρονική μορφή, αλλιώς δεν ασχολούνται καν.
Το πρόβλημα είναι αυτοί που σου παρουσιάζουν ένα βιβλίο και σου λένε πως το τελειώνεις σε τόσες ώρες. Που δεν είναι διαφήμιση του βιβλίου που διάβασαν, ότι είναι συναρπαστικό, καθηλωτικό και φεύγει μονορούφι, αλλά του εαυτού τους, πόσο γρήγορα μπορούν να διαβάσουν. Λες και αποτελούν το γενικό, κοινό μέτρο. Λες και το διάβασμα είναι αγώνας ταχύτητας κι όχι ένα ένα προσωπικό ταξίδι, όπου στη διαδρομή μπορεί να καθίσεις να ξαποστάσεις, να σκεφτείς όσα έχεις δει μέχρι τώρα, να σκοντάψεις σε συνειρμούς και ωραίες σκέψεις. Γιατί το ‘διαβάζω’ ως λέξη είναι ηχητικά συγγενής με το διαβάτη. Και περιέχει μέσα της το ρήμα ζω. Κι αλίμονο αν μας έλεγαν οι άλλοι πώς και με τι ρυθμούς θα ζήσουμε…