Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Ίκος, στη συνέχεια Λιοδρόμια ή Χιλιοδρόμια και στη σύγχρονη εποχή ο βασιλιάς Όθων, το 1838 της έδωσε τη σημερινή της ονομασία με την οποία όλοι την γνωρίζουμε. Πρόκειται για την Αλόννησο, το υπέροχο νησί των Σποράδων, το πιο απομακρυσμένο κατοικήσιμο από τη συστάδα, αλλά που αποτελεί στις μέρες μας καταφύγιο ηρεμίας για ανθρώπους που αγαπούν τη φύση και τη γαλήνη.
Το καταπράσινο νησί χαρακτηρίζεται ως το ακατέργαστο διαμάντι του Αιγαίου, γιατί φημίζεται για τις ωραίες παραλίες του, το ατελείωτο πράσινο, τις πλούσιες θάλασσες σε ψάρια που το περιτριγυρίζουν, αλλά και για το μοναδικό θαλάσσιο πάρκο του όπου φιλοξενούνται οι monachus-monachus και όχι μόνο.
Η μορφολογία του εδάφους συνδυάζει τις εκτεταμένες λοφοσειρές και τους χαμηλούς ορεινούς όγκους (μέγιστου ύψους 493m) που στα βόρεια καταλήγουν σε απότομες ακτές ενώ στα ανατολικά σχηματίζονται μικρές επίπεδες πεδιάδες. Το νότιο τμήμα καλύπτεται από πευκοδάση, ενώ βορειότερα επικρατεί χαμηλή βλάστηση με πουρνάρια, σχίνα και κουμαριές.
Ο πληθυσμός της Αλοννήσου, δεν ξεπερνά τους 3.000 μόνιμους κατοίκους παρουσιάζοντας τις τελευταίες δεκαετίες, μετά από περίοδο εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης, μικρή αλλά σταθερή άνοδο. Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία, ενώ ο τουρισμός παρουσιάζει άνθηση τα τελευταία χρόνια.
Η μεγαλύτερη κοινότητα του νησιού ζει στο λιμένα της Αλοννήσου, το Πατητήρι όπου βρίσκεται το διοικητικό κέντρο του νησιού και όλες οι δημόσιες υπηρεσίες ενώ βόρεια βρίσκονται ο όρμος του Ρουσούμ Γιαλού και ο οικισμός Bότση. Το Πατητήρι ήταν το λιμάνι για το ορεινό χωριό των κατοίκων της Αλοννήσου (σήμερα Παλιό Χωριό Αλοννήσου).Εκεί μετακινήθηκαν οι κάτοικοι του Παλιού Χωριού Αλοννήσου μετα τις καταστροφές των σπιτιών από το σεισμό του 1965.. Η περιοχή πήρε το όνομα από τα “πατητήρια” (πάτημα των σταφυλιών) που τα χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν για την παραγωγή του δημοφιλούς κόκκινου κρασιού τους.
Από το Πατητήρι ξεκινούν με καίκια και τουριστικά σκάφη ημερήσιες εκδρομές προς παραλίες της Αλοννήσου και σε επιτρεπόμενα νησιά της Ζώνης Α, του θαλάσσιου πάρκου.
Το μικρό φυσικό λιμανάκι της Στενής Βάλας, στο βορειοανατολικό τμήμα της Αλοννήσου αποτελεί ασφαλές καταφύγιο για τα ψαροκάϊκα και τα σκάφη αναψυχής, με όμορφες ψαροταβέρνες και αποτελεί ελκυστικό κέντρο παραθερισμού με δυνατότητα διαμονής. Εδώ βρίσκεται και το Κέντρο Περίθαλψης και Επανένταξης μικρών τραυματισμένων ή ορφανών φωκιών.