Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Βενεζουέλα: Το αδιέξοδο της διαχείρισης του Καπιταλισμού

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Τα πρό­σφα­τα γεγο­νό­τα στη Βενε­ζου­έ­λα και η όξυν­ση της αντι­πα­ρά­θε­σης μετα­ξύ της κυβέρ­νη­σης Μαδού­ρο και της αντι­δρα­στι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης έρχο­νται να προ­στε­θούν ως νέος κρί­κος στη μακρά αλυ­σί­δα της κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κής αστά­θειας που βιώ­νει η χώρα τους τελευ­ταί­ους μήνες. Οι ειδη­σε­ο­γρα­φι­κές πλη­ρο­φο­ρί­ες κάνουν λόγο για 22 νεκρούς και κλί­μα «εμφυ­λί­ου» ανά­με­σα στους υπο­στη­ρι­κτές του κυβερ­νώ­ντος Ενω­μέ­νου Σοσια­λι­στι­κού Κόμ­μα­τος (PSUV) και της δεξιάς-φιλο­α­με­ρι­κα­νι­κής αντιπολίτευσης.

Το βασι­κό ερώ­τη­μα που τίθε­ται- και το οποίο δεν επι­δέ­χε­ται μονο­σή­μα­ντων ερμη­νειών- είναι το εξής: «Ποιοί είναι οι λόγοι της κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κής αστά­θειας στη Βενε­ζου­έ­λα;» Προ­κει­μέ­νου να απα­ντη­θεί ολο­κλη­ρω­μέ­να το ερώ­τη­μα αυτό πρέ­πει να εξε­τα­στούν οι βασι­κές παρά­με­τροι που συν­θέ­τουν την οικο­νο­μι­κή, κοι­νω­νι­κή και πολι­τι­κή εξί­σω­ση της κατά­στα­σης στη Βενεζουέλα.

1ον: Δεν υπάρ­χει η παρα­μι­κρή αμφι­βο­λία ότι η κυβέρ­νη­ση και ο λαός της Βενε­ζου­έ­λας βρί­σκο­νται αντι­μέ­τω­ποι με ένα οργα­νω­μέ­νο, πολυ­πλό­κα­μο σχέ­διο- εκπο­ρευό­με­νο από κέντρα των ΗΠΑ- απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης της χώρας. Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι το 2015, η κυβέρ­νη­ση των ΗΠΑ διέ­θε­σε 4,2 εκα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια σε «οργα­νι­σμούς» και «ινστι­τού­τα» που είχαν ανα­λά­βει αντι­κυ­βερ­νη­τι­κή προ­πα­γάν­δα στη Βενε­ζου­έ­λα. Του­λά­χι­στον 2 εκα­τομ. δολά­ρια δόθη­καν μέσω του «Εθνι­κού Κλη­ρο­δο­τή­μα­τος για τη Δημο­κρα­τία» (National Endowment for Democracy) σε ΜΜΕ της βενε­ζο­ε­λά­νι­κης αντι­πο­λί­τευ­σης. Ταυ­τό­χρο­να, στο διπλω­μα­τι­κό επί­πε­δο, ρόλο «αβα­ντα­δό­ρου» της αντι­δρα­στι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης ανέ­λα­βε και ο Οργα­νι­σμός Αμε­ρι­κα­νι­κών Κρα­τών (OAS) που μέσω του γενι­κού γραμ­μα­τέα Λουίς Αλμά­γκρο κατη­γό­ρη­σε την κυβέρ­νη­ση Μαδού­ρο για «κατά­λυ­ση της δημο­κρα­τί­ας» και απεί­λη­σε τη Βενε­ζου­έ­λα με απο­πο­μπή απ’ τον οργανισμό.

Ασφα­λώς, η ανά­μει­ξη των ΗΠΑ και άλλων ιμπε­ρια­λι­στι­κών κέντρων στην επι­χεί­ρη­ση απο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης της Βενε­ζου­έ­λας δεν είναι κάτι και­νούρ­γιο. Ήδη από το 2013 είχε δει το φως της δημο­σιό­τη­τας σχε­τι­κό έγγρα­φο «Στρα­τη­γι­κό Σχέ­διο για τη Βενε­ζου­έ­λα» το οποίο περιε­λάμ­βα­νε μια σει­ρά μέτρων (σαμπο­τάζ, υπο­κι­νού­με­νες εκδη­λώ­σεις βίας, αντι­κυ­βερ­νη­τι­κή προ­πα­γάν­δα κλπ.). Στό­χος, όπως ανα­φέ­ρο­νταν στο ίδιο το έγγρα­φο, ήταν «η δημιουρ­γία κατά­στα­σης κρί­σης στους δρό­μους που θα ευνο­ού­σαν παρέμ­βα­ση δυνά­με­ων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, με την αρω­γή της κολομ­βια­νής κυβέρ­νη­σης. Οπου­δή­πο­τε κατα­στεί δυνα­τό, η βία πρέ­πει να οδη­γή­σει σε θανά­τους η τραυ­μα­τι­σμούς». Στην σύντα­ξη του «Στρα­τη­γι­κού Σχε­δί­ου» συμ­με­τεί­χαν αμε­ρι­κα­νι­κά και κολομ­βια­νά think-tanks, η κυβερ­νη­τι­κή οργά­νω­ση USAID (Υπη­ρε­σία των ΗΠΑ για τη Διε­θνή Ανά­πτυ­ξη) και στε­λέ­χη της βενε­ζο­ε­λά­νι­κης αντιπολίτευσης.

2ον: Η δεξιά-αντι­δρα­στι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση, με την συν­δρο­μή των ιμπε­ρια­λι­στών συμ­μά­χων της, εκμε­ταλ­λεύ­ο­νται και αξιο­ποιούν μια σει­ρά υπαρ­κτών οικο­νο­μι­κών προ­βλη­μά­των που έχει προ­κα­λέ­σει η καπι­τα­λι­στι­κή κρί­ση στη χώρα. Πρό­κει­ται για ζητή­μα­τα που ο σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κός χαρα­κτή­ρας της «μπο­λι­βα­ρια­νής επα­νά­στα­σης» απέ­τυ­χε να αντι­με­τω­πί­σει προς όφε­λος του λαού. Οι φιλο­λαϊ­κές αλλα­γές που συνέ­βη­σαν από το 1999- με την άνο­δο του Ούγκο Τσά­βες στην κυβέρ­νη­ση- άμβλυ­ναν σημα­ντι­κά τα τερά­στια προ­βλή­μα­τα που αντι­με­τώ­πι­ζε ο λαός της Βενε­ζου­έ­λας. Ωστό­σο, δεν άλλα­ξαν το χαρα­κτή­ρα του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος, ούτε ανέ­τρε­ψαν την εξου­σία των μονο­πω­λια­κών ομί­λων που συνε­χί­ζουν- 18 χρό­νια μετά- να ελέγ­χουν το μεγα­λύ­τε­ρο τμή­μα της οικο­νο­μί­ας της χώρας.

Από αυτό εδώ το βήμα, το Δεκέμ­βρη του 2015, μετα­ξύ άλλων γρά­φα­με για τη Βενε­ζου­έ­λα: «Η Βενε­ζου­έ­λα του Τσά­βες μπο­ρεί να άλλα­ξε σε σημα­ντι­κό βαθ­μό τους κοι­νω­νι­κούς συσχε­τι­σμούς, να προ­χώ­ρη­σε σε ανα­δια­νο­μή πλού­του υπέρ των φτω­χών, να εθνι­κο­ποί­η­σε μια σει­ρά μεγά­λων επι­χει­ρή­σε­ων, χωρίς ωστό­σο να αγγί­ξει τον πυρή­να του ζητή­μα­τος: την κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση των μέσων παρα­γω­γής και του παρα­γό­με­νου πλού­του. Έτσι, ενώ ένα σημα­ντι­κό μέρος της οικο­νο­μί­ας πέρα­σε κάτω από κρα­τι­κό έλεγ­χο, ένα άλλο μέρος, εξί­σου σημα­ντι­κό παρέ­μει­νε στα χέρια ντό­πιων και ξένων μονο­πω­λια­κών ομίλων.»

Τα- αδιαμ­φι­σβή­τη­τα- θετι­κά μέτρα που προ­ώ­θη­σε η μπο­λι­βα­ρια­νή επα­νά­στα­ση δεν κατά­φε­ραν να μειώ­σουν τη μεγά­λη συγκέ­ντρω­ση του πλού­του και του εισο­δή­μα­τος στην αστι­κή τάξη, στα ανώ­τε­ρα μεσαία στρώ­μα­τα. Η σημε­ρι­νή κρί­ση στη Βενε­ζου­έ­λα, με την αστι­κή τάξη να έχει περά­σει δυνα­μι­κά στην αντε­πί­θε­ση, είναι από­το­κος της λογι­κής της ταξι­κής συνερ­γα­σί­ας, της «μει­κτής οικο­νο­μί­ας» και του συμ­βι­βα­σμού με τμή­μα­τα του κεφαλαίου.

 

venezouela 1

 

3ον:  Σε μια περί­ο­δο κατά την οποία εκδη­λώ­νο­νται με έντα­ση τα αδιέ­ξο­δα και η κρί­ση του καπι­τα­λι­στι­κού δρό­μου ανά­πτυ­ξης στη Βενε­ζου­έ­λα και οξύ­νο­νται οι απει­λές ενά­ντια στο λαό και το λαϊ­κό κίνη­μα, έρχε­ται να προ­στε­θεί και η προ­σπά­θεια να τεθεί εκτός νομι­μό­τη­τας το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα (PCV). Πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρόλο στην απα­ρά­δε­κτη αυτή προ­σπά­θεια έχει η Εθνι­κή Εκλο­γι­κή Επι­τρο­πή η οποία, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας νόμο του 1965 (δηλα­δή μιας περιό­δου  αστυ­νο­μο­κρα­τι­κού, αντι­κομ­μου­νι­στι­κού καθε­στώ­τος) απαι­τεί από το ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας να δοθούν ονό­μα­τα μελών και φίλων του κόμ­μα­τος  προ­κει­μέ­νου να ανα­νε­ώ­σει το δικαί­ω­μα συμ­με­το­χής στις εκλο­γές και στην πολι­τι­κή ζωή της χώρας.

Η από­πει­ρα να μπουν εμπό­δια στη δρά­ση του ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας- ενός κόμ­μα­τος που απο­τε­λεί στή­ριγ­μα για την εργα­τι­κή τάξη της χώρας- ανα­δει­κνύ­ει τις αδυ­να­μί­ες και τις αντι­φά­σεις που δια­τρέ­χουν τον ίδιο τον κυβερ­νη­τι­κό συνα­σπι­σμό («Μεγά­λος Πατριω­τι­κός Πόλος- Σιμόν Μπο­λί­βαρ») του οποί­ου ηγεί­ται το κόμ­μα του Ν. Μαδού­ρο. Όπως ανα­φέ­ρει σε πρό­σφα­τη συνέ­ντευ­ξη του ο γραμ­μα­τέ­ας διε­θνών σχέ­σε­ων του ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας Κάρο­λος Βίμερ, «στο μπο­λι­βα­ρια­νό κίνη­μα υπάρ­χουν αυθε­ντι­κές επα­να­στα­τι­κές δυνά­μεις, αλλά υπάρ­χουν επί­σης και ρεφορ­μι­στι­κοί παρά­γο­ντες με σημα­ντι­κή επιρ­ροή στην κυβέρ­νη­ση».

Εάν οι ρεφορ­μι­στι­κοί αυτοί παρά­γο­ντες- που προ­ω­θούν την ταξι­κή συνερ­γα­σία και τον συμ­βι­βα­σμό με το ντό­πιο και ξένο κεφά­λαιο- επι­κρα­τή­σουν, τότε θα σημά­νει το τέλος της λεγό­με­νης μπο­λι­βα­ρια­νής επα­νά­στα­σης. Από την πλευ­ρά του, μέσω του Βίμερ, το ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας σωστά επι­ση­μαί­νει: «Το ΚΚ Βενε­ζου­έ­λας προει­δο­ποιεί ότι στο παρόν πλαί­σιο του βενε­ζο­ε­λά­νι­κου καπι­τα­λι­σμού δεν είναι δυνα­τό να μετα­τρα­πούν κρα­τι­κές επι­χει­ρή­σεις σε “σοσια­λι­στι­κές επι­χει­ρή­σεις”, ή να δομη­θούν σοσια­λι­στι­κές δομές και διοι­κή­σεις εντός μιας βαθιά καπι­τα­λι­στι­κής οικο­νο­μί­ας, εάν δεν αλλά­ξου­με τη μορ­φή της παρα­γω­γής. Αυτός είναι ο λόγος που η εργα­τι­κή τάξη, μαζί με το μαρ­ξι­στι­κό-λενι­νι­στι­κό κόμ­μα της, πρέ­πει να παί­ξουν πρω­τεύ­ο­ντα ρόλο σε αυτή τη δια­δι­κα­σία».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η όξυν­ση της κατά­στα­σης στη Βενε­ζου­έ­λα έρχε­ται να επι­βε­βαιώ­σει τον κανό­να που οι κάθε λογής θια­σώ­τες σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κών συντα­γών (τύπου «σοσια­λι­σμός του 21ου αιώ­να») αρνού­νται να δουν. Ο κανό­νας αυτός, που ισχύ­ει για όλες τις χώρες, είναι πως όσο η πραγ­μα­τι­κή εξου­σία, τα κλει­διά της οικο­νο­μί­ας, είναι στα χέρια των μονο­πω­λί­ων, οι όποιες κοι­νω­νι­κές κατα­κτή­σεις έχει απο­σπά­σει ο λαός και το εργα­τι­κό κίνη­μα δεν είναι διασφαλισμένες.

Το εγχεί­ρη­μα της Βενε­ζου­έ­λας, ανε­ξαρ­τή­τως των όποιων καλών προ­θέ­σε­ων, έρχε­ται να μας υπεν­θυ­μί­σει ότι ο καπι­τα­λι­σμός- το σάπιο εκμε­ταλ­λευ­τι­κό αυτό σύστη­μα- δεν αντι­με­τω­πί­ζε­ται με επι­μέ­ρους βελ­τιώ­σεις και μεταρ­ρυθ­μί­σεις, ούτε με κοι­νο­βου­λευ­τι­κές αυτα­πά­τες «αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κών-αντι­μο­νο­πω­λια­κών μετώ­πων», αλλά με σύγκρου­ση ενά­ντια στην αστι­κή τάξη και την εξου­σία της, με το καθο­λι­κό τσά­κι­σμα της, με τη ριζι­κή, επα­να­στα­τι­κή ανα­τρο­πή σε όλους τους τομείς.

Το παρά­δειγ­μα της Χιλής του Αλιέ­ντε συνε­χί­ζει να διδά­σκει, όσο κι’ αν οι πάσης φύσης οπορ­του­νι­στές και σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες αρνού­νται πει­σμα­τι­κά και υπο­κρι­τι­κά να το δουν.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο