Δίκη Πισπιρίγκου — Καθηγητής Ράικος: Η Τζωρτζίνα κατέληξε από τη μεγάλη δόση κεταμίνης και αυτή δε δόθηκε από τους γιατρούς

Την επι­στη­μο­νι­κή του εκτί­μη­ση ότι ο θάνα­τος της Τζωρ­τζί­νας προ­ήλ­θε από μία τερά­στια ποσό­τη­τα κετα­μί­νης που της χορη­γή­θη­κε πριν υπο­στεί την μοι­ραία ανα­κο­πή, κατέ­θε­σε ενώ­πιον του Μικτού Ορκω­τού Δικα­στη­ρί­ου ο καθη­γη­τής Ιατρο­δι­κα­στι­κής και Τοξι­κο­λο­γί­ας, ιατρός χημι­κός και επι­κε­φα­λής του εργα­στη­ρί­ου τοξι­κο­λο­γί­ας του Αρι­στο­τέ­λειου Πανε­πι­στη­μί­ου Νικό­λα­ος Ράι­κος που διε­νήρ­γη­σε τις τοξι­κο­λο­γι­κές εξε­τά­σεις σε δείγ­μα­τα αίμα­τος, ούρων και οργά­νων του παιδιού.

Ο καθη­γη­τής κατέ­θε­σε στη δίκη της Ρού­λας Πισπι­ρί­γκου πως το παι­δί μερι­κά λεπτά πριν υπο­στεί την ανα­κο­πή δέχθη­κε εφά­παξ μία πολύ μεγά­λη ποσό­τη­τα κετα­μί­νης και απέρ­ρι­ψε κάθε πιθα­νό­τη­τα η ουσία να χορη­γή­θη­κε στο παι­δί από λάθος των για­τρών, όπως ισχυ­ρί­ζε­ται η υπε­ρά­σπι­ση. Τόνι­σε επί­σης πως η κετα­μί­νη χορη­γή­θη­κε όσο η Τζωρ­τζί­να ήταν εν ζωή καθώς η ουσία πρό­λα­βε να μετα­βο­λι­στεί πριν το παι­δί υπο­στεί την ανακοπή.

«Δεν είναι τυχαί­οι για­τροί οι εντα­τι­κο­λό­γοι, δεν είχαν καμία ένδει­ξη να δώσουν κετα­μί­νη, μιλά­με για ανθρώ­πους έμπει­ρους που δίνουν μάχες καθη­με­ρι­νά» ανέ­φε­ρε ο κ. Ράι­κος ο οποί­ος στη συνέ­χεια εξή­γη­σε: «Το παι­δί είναι λίγο πριν το θάνα­το και εκεί του δίνουν ρου­κου­ρό­νιο για μυο­χά­λα­ση. Ποτέ δεν θα δώσουν κατα­σταλ­τι­κό, όπως η κετα­μί­νη. Αν δεν επα­νέλ­θει η ανα­πνοή και η καρ­δια­κή λει­τουρ­γία μιλά­με για σωμα­τι­κό θάνατο».

Κατα­θέ­το­ντας τον τρό­πο, τη μεθο­δο­λο­γία και την πορεία των ερευ­νών που έγι­ναν, ο καθη­γη­τής ανέ­λυ­σε στο δικα­στή­ριο τα ευρή­μα­τα και τις επι­στη­μο­νι­κές εξη­γή­σεις που έδω­σαν για την περί­πτω­ση της Τζωρτζίνας:

«Όταν έχου­με ένα ταχύ­τα­το θάνα­το επει­δή δεν έχει ολο­κλη­ρω­θεί η ανα­κα­τα­νο­μή σε όλο το σώμα, το αίμα της καρ­διάς αντα­πο­κρί­νε­ται καλύ­τε­ρα στη φαρ­μα­κο­λο­γι­κή κατά­στα­ση. Εξε­τά­σα­με το αίμα της καρ­διάς. Εμείς στο εργα­στή­ριο δεν γνω­ρί­ζα­με τίπο­τα. Ταυ­το­ποι­ή­θη­καν πολ­λά φάρ­μα­κα που χορη­γού­νται στην ιατρι­κή θερα­πεία. Ζήτη­σα το φύλ­λο νοση­λεί­ας του παι­διού. Πραγ­μα­τι­κά στην κετα­μί­νη ήταν πολύ μεγά­λες η κορυ­φές» είπε.

Πρό­ε­δρος: Τι εννοείτε;

Μάρ­τυ­ρας: Γίνε­ται μια πρώ­τη ανά­λυ­ση. Στον φάκε­λο νοση­λεί­ας δεν εμφα­νί­ζε­ται που­θε­νά η κετα­μί­νη. Ζήτη­σα να μάθω για το αν το φάρ­μα­κο χορη­γή­θη­κε στη νοση­λεία. Στον φάκε­λο δεν υπήρ­χε που­θε­νά κετα­μί­νη, δεν προ­έ­κυ­ψε κάπου να έχει χρησιμοποιηθεί.

Πρό­ε­δρος: Εξε­τά­σα­τε και τα ούρα;

Πρό­ε­δρος: Ναι. Η φορ­μό­λη εξε­τά­στη­κε μετά. Η φορ­μό­λη είναι το διά­λυ­μα μέσα στο οποίο είχαν φυλα­χθεί οι ιστοί και τα όργα­να του παι­διού. Σε περι­πτώ­σεις δηλη­τη­ριά­σε­ων η διά­γνω­ση βγαί­νει με την τοξι­κο­λο­γι­κή εξέταση.

Πρό­ε­δρος: Ο ιατρο­δι­κα­στής πρέ­πει να απο­δέ­χε­ται τα απο­τε­λέ­σμα­τα των τοξι­κο­λο­γι­κών και ιστολογικών;

Πρό­ε­δρος: Όλα θα πρέ­πει να ται­ριά­ζουν αν όμως έχεις επι­φυ­λά­ξεις θα πρέ­πει να το γρά­ψεις. Για να είναι πλή­ρης η έκθε­ση θα πρέ­πει να είναι τεκ­μη­ριω­μέ­νη, να γίνε­ται χρή­ση της βιβλιο­γρα­φί­ας, αν δεν συμ­φω­νώ θα πρέ­πει να το τεκ­μη­ριώ­σω, θα πρέ­πει τα πάντα να κουμπώνουν.

Πρό­ε­δρος: Μπο­ρεί­τε να μας πεί­τε αν έχει κάποιες ιδιό­τη­τες η φορ­μό­λη μέσα στην οποία βρί­σκο­νται τα όργανα;

Πρό­ε­δρος: Κάνει αφυ­δά­τω­ση, έχου­με συρ­ρί­κνω­ση, έχου­με την απώ­λεια του βάρους του νερού.

Πρό­ε­δρος: Πότε ζυγί­ζο­νται τα όργανα;

Πρό­ε­δρος: Όταν ανοί­ξεις τη σορό.

Πρό­ε­δρος: Ζυγί­ζο­νται και μετά;

Πρό­ε­δρος: Είναι θέμα του παθολογοανατόμου.

Πρό­ε­δρος: Εδώ πότε ζυγίστηκε;

Πρό­ε­δρος: Μετά. Τα βάρη αυτών των ιστών τα συγκρί­νου­με με αντί­στοι­χους ιστούς που ήταν σε φορ­μό­λη. Θα πρέ­πει να λάβου­με υπό­ψη ότι ήταν ένα παι­δί με εγκε­φα­λο­πά­θεια και έχει ατρο­φία. Δεν μπο­ρού­με όμως να συγκρί­νου­με το βάρος της καρ­διάς μετά τον θάνα­το με τη καρ­διά που είναι στην φορμόλη.

Πρό­ε­δρος: Η ιατρο­δι­κα­στι­κή έκθε­ση λέει ότι στο χόριο παρα­τη­ρεί­ται ήπιου βαθ­μού οίδημα …

Πρό­ε­δρος: Δε θα θελα να εκφρά­σω προ­σω­πι­κή άπο­ψη. Το θέμα είναι ότι θα πρέ­πει να λάβου­με υπό­ψη τι γρά­φε­ται στο φύλ­λο νοση­λεί­ας. Να λάβου­με υπό­ψη το τι συνέ­βη στη νοση­λεία. Αλλιώς είναι μια φιλο­λο­γι­κή συζή­τη­ση. Κρα­τά­με ότι το παι­δί δεν έχει σφυγ­μό, ανα­πνοή, έχει μυδρί­α­ση και κυά­νω­ση. Άρα το παι­δί αυτό ήταν σε ανα­κο­πή. Υπάρ­χει ο συμ­βα­τι­κός ή κλι­νι­κός θάνα­τος, όταν δηλα­δή παύ­ουν στα­δια­κά οι λει­τουρ­γί­ες με τελευ­ταία την καρ­διά. Όμως ο σωμα­τι­κός θάνα­τος δεν σημαί­νει ότι στα­μα­τούν όλοι οι ιστοί. Υπάρ­χει και ο κυτ­τα­ρι­κός θάνα­τος. Για να συντη­ρη­θεί η ζωή ακό­μη και μετά το τέλος της λει­τουρ­γί­ας της καρ­διάς, κάποια κύτ­τα­ρα συντη­ρού­νται. Αλλά για να επα­νέλ­θουν θα πρέ­πει να υπάρ­χει οξυ­γό­νο και να στέλ­νε­ται αίμα, να υπάρ­χει καρ­δια­κή λει­τουρ­γία. Οι ιστοί που πεθαί­νουν αργό­τε­ρα έχουν ζωι­κή αντί­δρα­ση μόνο που δεν θα έχουν φλεγ­μο­νώ­δη αντί­δρα­ση που θα έχου­με σε ένα ζωντα­νό οργανισμό.

Πρό­ε­δρος: Το παι­δί στα­μά­τη­σε να ζει στις 15:50; Πριν ζούσε;

Πρό­ε­δρος: Όχι, το παι­δί ήταν σωμα­τι­κό νεκρό.

Σε ερώ­τη­ση της προ­έ­δρου της Έδρας για την κετα­μί­νη ο καθη­γη­τής είπε: «Καταρ­χάς είναι ένα ασφα­λές φάρ­μα­κο όταν είναι στα χέρια του για­τρού. Χορη­γεί­ται στην αναι­σθη­σία. Το πόσο θα δοθεί, εξαρ­τά­ται από τον ασθε­νή και την οδό χορή­γη­σης. Ακό­μη όμως και στις ελά­χι­στες δόσεις θα πέσει το οξυ­γό­νο και αυτό προ­κύ­πτει από κλι­νι­κές μελέ­τες. Ο πλέ­ον κατάλ­λη­λος για να την χορη­γή­σει είναι ο αναι­σθη­σιο­λό­γος. Η δόση θα πρέ­πει να δοθεί στα­δια­κά, για­τί αν την δώσεις μία και έξω θα σου κάνει στιγ­μιαία στον εγκέ­φα­λο πολύ μεγά­λη συγκέ­ντρω­ση και η πτώ­ση οξυ­γό­νου θα είναι μεγα­λύ­τε­ρη. Η δρά­ση της δεν είναι θερα­πευ­τι­κή είναι αναι­σθη­τι­κή. Η κετα­μί­νη βοη­θά την καρ­διά σε αντί­θε­ση με άλλα φάρ­μα­κα. Ρίχνει το οξυ­γό­νο αλλά κρα­τά την καρ­διά σε καλή κατά­στα­ση. Μετα­ξύ άλλων προ­κα­λεί σιε­λόρ­ροια, μυδρί­α­ση, κ.ά. Δρα παρό­μοια με την ηρω­ί­νη, δρα απευ­θεί­ας στο κέντρο της ανα­πνο­ής, όπως η ηρω­ί­νη, αλλά είναι ένα φάρ­μα­κο επι­κίν­δυ­νο σε χέρια μη ιατρι­κά. Δεν έχου­με πολ­λά τέτοια περι­στα­τι­κά. Κάποιους θανά­τους από χρή­στες και ένα περι­στα­τι­κό τελευ­ταίο από κετα­μί­νη. Οι δόσεις που χρη­σι­μο­ποιού­νται για ψυχε­δε­λι­κούς σκο­πούς είναι πολύ μικρό­τε­ρες από αυτές που δίνου­με για ιατρι­κούς σκοπούς».

Πρό­ε­δρος: Σε σχέ­ση με το παι­δί που ήταν 25 κιλά, αν υπο­θέ­σου­με ότι κάποιος για­τρός του έδι­νε κετα­μί­νη, ποια θα ήταν η ενδε­δειγ­μέ­νη δόση και με δεδο­μέ­νη την κατά­στα­ση της υγεί­ας του;

Πρό­ε­δρος: .. Στην περί­πτω­ση της Τζωρ­τζί­νας επει­δή ξεπερ­νά τις κλι­νι­κές μελέ­τες (η δόση που έλα­βε) τα 6,5 μιλι­γκράμ δεν τα έχου­με συνα­ντή­σει. Πρέ­πει να βρού­με και έστω από τα λίγα περι­στα­τι­κά της βιβλιο­γρα­φί­ας, παρό­μοιους θανά­τους. Η τοξι­κό­τη­τα καθο­ρί­ζε­ται από το ρυθ­μό που χορη­γή­θη­κε η ουσία.

Πρό­ε­δρος: Λέτε ότι η συγκέ­ντρω­ση κετα­μί­νης ήταν 6,5 μικρο­γραμ­μά­ρια ανά ml αίμα­τος. Άρα συνο­λι­κά ήταν 250 περίπου;

Πρό­ε­δρος: Ναι. Συγκρι­τι­κά με τα δυο άλλα περι­στα­τι­κά που είχαμε.

Πρό­ε­δρος: Λέτε ότι ο χρό­νος ζωής της κετα­μί­νης στο αίμα είναι περί­που δυο έως τέσ­σε­ρις ώρες. Μπο­ρεί­τε να μας το εξη­γή­σε­τε λίγο;

Πρό­ε­δρος: Για τα παι­διά δεν έχου­με πολ­λά στοι­χεία. Σε σχέ­ση με τους ενή­λι­κες, όμως, τα παι­διά μετα­βο­λί­ζουν γρη­γο­ρό­τε­ρα την κετα­μί­νη. Μέχρι το επτά­ω­ρο είναι ανι­χνεύ­σι­μη. Αλλά εξαρ­τά­ται πάντα με τη δόση, διό­τι σε μεγά­λη δόση ο χρό­νος ανί­χνευ­σης παρατείνεται.

Πρό­ε­δρος: Όταν δεν έχου­με σφυγ­μό, ανα­πνοή, η καρ­διά δεν πάλ­λε­ται και δίνει ρεύ­μα ο βημα­το­δό­της, όταν έχου­με μυδρί­α­ση, προ­σή­λω­ση βλέμ­μα­τος, περι­στο­μα­τι­κή κυά­νω­ση και ρόγ­χο και με δεδο­μέ­νο ότι στις 2:28 έγι­νε η ενη­μέ­ρω­ση των για­τρών και αυτοί στις 2:33 ήταν στο δωμά­τιο και ξεκί­νη­σαν προ­χω­ρη­μέ­νη ΚΑΡΠΑ, αυτή την ώρα τι ακρι­βώς λει­τουρ­γού­σε στον οργα­νι­σμό του παιδιού;

Πρό­ε­δρος: Η κάθε πλη­ρο­φο­ρία είναι σημα­ντι­κή, κάθε λέξη. Αν δεν την αξιο­λο­γή­σου­με κάνου­με λάθος. Η κετα­μί­νη αν δοθεί εφά­παξ και γρή­γο­ρα θα κάνει μια μεγά­λη κορύ­φω­ση, διό­τι δρα στο κέντρο τα ανα­πνο­ής που αδρα­νο­ποιεί­ται. Πέφτει ο κορε­σμός και όταν φτά­σει κάτω από 60 μέσα σε 3 με 5 λεπτά εμφα­νί­ζε­ται η μυδρί­α­ση. Είναι σύμ­πτω­μα που είναι στα­θε­ρό. Στη συνέ­χεια δίνε­ται και αδρε­να­λί­νη που προ­κα­λεί επί­σης μυδρί­α­ση. Όμως αρχι­κά το παι­δί δεν ανα­πνέ­ει έχει στα­μα­τή­σει η καρ­διά. Στη συνέ­χεια επει­δή δόθη­κε αδρε­να­λί­νη (12 δόσεις) και εκεί έχου­με μυδρί­α­ση. Είναι στα­θε­ρή η εμφά­νι­ση μυδρί­α­σης και στα δυο. Έχου­με λοι­πόν ένα παι­δί που είναι νεκρό, έχου­με σωμα­τι­κό θάνα­το. Η κετα­μί­νη εδώ δεν δόθη­κε από τη γαστρο­στρο­μία. Από τη στιγ­μή που θα δοθεί ενδο­φλέ­βια έχου­με 1 με 3 λεπτά, και 3 με 5 λεπτά είναι ο χρό­νος στην ενδο­μυι­κή χορή­γη­ση. Μπο­ρεί να δόθη­κε ή ενδο­φλέ­βια ή ενδο­μυι­κά. Αφού γίνει η υπο­ξία θέλου­με 3 με 5 λεπτά να γίνει η μυδρί­α­ση. Πότε γίνε­ται τώρα η ανα­κο­πή; Θα πρέ­πει να εμφα­νι­στεί η λεγό­με­νη ασφυγ­μι­κή λει­τουρ­γία και μέχρι να εκδη­λω­θεί η ασυ­στο­λία μπο­ρεί να είναι 5 και δέκα λεπτά. Όποιος πει ακρι­βώς δέκα λεπτά κάνει λάθος. Εξαρ­τά­ται πάντα από τη δόση, τον χρό­νο που χορη­γή­θη­κε η κετα­μί­νη, την κατά­στα­ση του παι­διού και όταν συνυ­πάρ­χουν και άλλα φάρ­μα­κα. Η εγκε­φα­λο­πά­θεια επί­σης είναι κατα­λυ­τι­κή. Άρα υπάρ­χουν όλοι αυτοί οι παρά­γο­ντες που ακό­μη και μια μικρό­τε­ρη δόση μπο­ρεί να ήταν θανατηφόρα.

Πρό­ε­δρος: Πεί­τε μας για το μετα­βο­λι­σμό της κεταμίνης….

Πρό­ε­δρος: Για να υπάρ­ξει μετα­βο­λι­σμός πρέ­πει να στέλ­νει αίμα η καρ­διά. Σε καμία περί­πτω­ση δεν γίνε­ται αλλιώς. Εδώ δεν υπήρ­χε δρα­στη­ριό­τη­τα. Από τις 2:28 ή στις 2:30 αίμα δεν πήγαι­νε στα όργα­να του παι­διού. Μετα­βο­λι­σμός δεν υφί­στα­ται μετά την καρ­δια­κή ανα­κο­πή. Στο πεντά­λε­πτο επά­νω χωρίς αιμά­τω­ση ο εγκέ­φα­λος έχει τελειώ­σει και αν σωθεί για κάποιο λόγο είναι κλι­νι­κά νεκρός. Η ΚΑΡΠΑ δεν είναι εύκο­λη δια­δι­κα­σία, τρέ­χεις με τον χρό­νο. Όλα γίνο­νται παράλ­λη­λα, θα πρέ­πει όλοι να συντο­νι­στούν, και όλα κατα­γρά­φο­νται και δεν μπο­ρεί να κάνει κανέ­νας κάτι εκτός πρω­το­κόλ­λου ακό­μη και το να πάει ο για­τρός στην άλλη άκρη του κρε­βα­τιού είναι κρίσιμο.

Πρό­ε­δρος: Δια­πι­στώ­νε­τε εσείς άλλη αιτία θανάτου;

Πρό­ε­δρος: Όχι

Πρό­ε­δρος: Υπάρ­χει κάτι από τα άλλα ευρή­μα­τα που πρέ­πει να προ­βλη­μα­τί­σει για την αιτία θανάτου;

Πρό­ε­δρος: Όχι.

Ο κ. Ράι­κος κατέ­θε­σε πως η κετα­μί­νη που δόθη­κε αντι­στοι­χεί σε τρία μπου­κα­λά­κια. Εκτί­μη­σε δε, πως το παι­δί στις 2:30 ήταν στο μεταίχ­μιο και 5 λεπτά αργό­τε­ρα δεν ήταν ζωντα­νό. «Ήταν σε ανα­κο­πή που δεν επα­νήλ­θε. Άρα ήταν νεκρό εκεί­νη τη στιγ­μή» τόνισε .

Δημή­τρης Γεωρ­γα­κό­που­λος (συνή­γο­ρος Υπο­στή­ρι­ξης Κατη­γο­ρί­ας): Μας είπα­τε ότι αιτία θανά­του είναι η χορή­γη­ση κετα­μί­νης. Αν είχα­με θερα­πευ­τι­κή χορή­γη­ση κετα­μί­νης ‚αυτή σε τι συγκέ­ντρω­ση θα εντοπίζονταν;

Πρό­ε­δρος: Αν ήταν ενδο­φλέ­βια 2 με 3 μιλι­γκράμ ανά κιλό βάρους και αν ήταν ενδο­μυι­κή μπο­ρεί να φτά­σει τα 6–8 μιλι­γκράμ ανά κιλό βάρος.

Δημή­τρης Γεωρ­γα­κό­που­λος (χρη­σι­μο­ποιεί στοι­χεία από το φύλ­λο νοση­λεί­ας): 14:35 συμ­φω­νού­με ότι το παι­δί έχει φύγει από τη ζωή;

Μάρ­τυ­ρας: Βεβαί­ως, είναι ο σωμα­τι­κός θάνατος.

Δημή­τρης Γεωρ­γα­κό­που­λος: Ο κ. Μπου­ζιά­νης εντό­πι­σε οίδη­μα στο χόριο, αλλά στις 28 Ιανουα­ρί­ου μια ημέ­ρα πριν το θάνα­το του παι­διού, του είχε γίνει δυο φορές αναρ­ρό­φη­ση. Συν­δυά­ζο­νται αυτά τα δύο ως πιθα­νό­τη­τα; Δηλα­δή, το οίδη­μα να προ­κλή­θη­κε από την αναρρόφηση;

Πρό­ε­δρος: Ναι.

Δημή­τρης Καρά­μπε­λας (συνή­γο­ρος Υπο­στή­ρι­ξης Κατη­γο­ρί­ας): Η ευρε­θεί­σα συγκέ­ντρω­ση κετα­μί­νης σας παρα­πέ­μπει σε εφά­παξ χορή­γη­ση ή σταδιακή;

Πρό­ε­δρος: Το πιο πιθα­νό είναι ότι χορη­γή­θη­κε εφάπαξ.

Η πλευ­ρά της Υπο­στή­ρι­ξης της Κατη­γο­ρί­ας υπέ­βα­λε στην έναρ­ξη της δια­δι­κα­σί­ας και γρα­πτώς το αίτη­μα που έκα­νε χθες για κατ’ αντι­πα­ρά­στα­ση εξέ­τα­ση των επτά για­τρών και νοση­λευ­τών που έκα­ναν ανά­νη­ψη στην Τζωρ­τζί­να με τον ιατρο­δι­κα­στή Σωτή­ρη Μπουζιάνη

Το δικα­στή­ριο επι­φυ­λά­χθη­κε επί του αιτή­μα­τος, πλην όμως μετά από πρό­τα­ση της εισαγ­γε­λέα της έδρας απο­φά­σι­σε ομό­φω­να να καλέ­σει για κατά­θε­ση τον επι­με­λη­τή της παι­δια­τρι­κής κλι­νι­κής του νοσο­κο­μεί­ου Ρίου Άρη Μπερ­τζουά­νη, σχε­τι­κά με όσα κατέ­θε­σε χθες η παι­δο­νευ­ρο­λό­γος Πολυ­ξέ­νη Πελε­κού­δα για τις υπο­ψί­ες των για­τρών σε βάρος της Ρού­λας Πισπιρίγκου.

Με την από­φα­ση συμ­φώ­νη­σε και η υπε­ρά­σπι­ση και η Υπο­στή­ρι­ξη της Κατηγορίας.

Η κατά­θε­ση του κ. Ράι­κου θα συνε­χι­στεί και σε άλλη συνεδρίαση.