Εκδήλωση του ΚΚΕ: Αποκαλυπτήρια Μνημείου στη Μακρόνησο

Με μια ιδιαί­τε­ρη και συγκι­νη­τι­κή εκδή­λω­ση της ΚΕ του ΚΚΕ στη Μακρό­νη­σο έγι­ναν τα απο­κα­λυ­πτή­ρια του Μνη­μεί­ου προς τιμήν των χιλιά­δων κομ­μου­νι­στών και αγω­νι­στών που μαρ­τύ­ρη­σαν στο Κολα­στή­ριο που έστη­σε η αστι­κή τάξη, σε αυτή την ξερή λωρί­δα γης. Προς τιμήν των χιλιά­δων κομ­μου­νι­στών και αγω­νι­στών που δίδα­ξαν θάρ­ρος και αντο­χή. Που έκα­ναν το Κολα­στή­ριο της Μακρο­νή­σου σύμ­βο­λο ηθι­κού μεγα­λεί­ου και ηρω­ι­σμού, των αρε­τών δηλα­δή που πηγά­ζουν από την ακλό­νη­τη πίστη σε ανώ­τε­ρα ιδα­νι­κά, στα ιδα­νι­κά της κατάρ­γη­σης της εκμε­τάλ­λευ­σης ανθρώ­που από άνθρωπο.

Το μνη­μείο-φόρο τιμής στους χιλιά­δες αγω­νι­στές που μαρ­τύ­ρη­σαν σε αυτόν τον τόπο φυλα­κής και εξο­ρί­ας συν­θέ­τουν πέντε ανθρώ­πι­νες μορ­φές που ανα­δύ­ο­νται από το έδα­φος της Μακρο­νή­σου, στέ­κουν αγέ­ρω­χες πάνω σε αυτό και απλώ­νουν τη σκιά και την παρου­σία τους στο χώρο.

Το έργο φιλο­τέ­χνη­σε ο γλύ­πτης και ανα­πλη­ρω­τής καθη­γη­τής της Ανω­τά­της Σχο­λής Καλών Τεχνών Μάρ­κος Γεωρ­γι­λά­κης, αντα­πο­κρι­νό­με­νος στον ανοι­χτό Πανελ­λή­νιο Καλ­λι­τε­χνι­κό Δια­γω­νι­σμό που είχε προ­κη­ρύ­ξει η ΚΕ του ΚΚΕ. Ως υλι­κό κατα­σκευ­ής επι­λέ­χθη­κε ο ανο­ξεί­δω­τος χάλυ­βας, ώστε να απο­δο­θεί στο βέλ­τι­στο βαθ­μό η καλ­λι­τε­χνι­κή φόρ­μα και συγ­χρό­νως το Μνη­μείο να αντέ­χει στο χρό­νο και στις συν­θή­κες του νησιού.

Μάρ­κος Γεωρ­γι­λά­κης: Μέσα από το Μνη­μείο, οι «Σκιές», οι ψυχές των Μακρο­νη­σιω­τών πήραν μορ­φή και είναι εδώ (ΦΩΤΟ)

Στην εκδή­λω­ση της ΚΕ του Κόμ­μα­τος για τα απο­κα­λυ­πτή­ρια του μνη­μεί­ου στη Μακρό­νη­σο μίλη­σε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημή­τρη Κουτσούμπας.

Δ. Κου­τσού­μπας: Μακρο­νη­σιώ­τες σύντρο­φοί μας σας τιμά­με κάθε μέρα με την πάλη μας! (ΦΩΤΟ)

Στε­φά­νια στο μνη­μείο κατέ­θε­σαν ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημή­τρης Κου­τσού­μπας, ο Γραμ­μα­τέ­ας του ΚΣ της ΚΝΕ Νίκος Αμπα­τιέ­λος και εκ μέρους της ΠΕΚΑΜ ο αγω­νι­στής Μακρο­νη­σιώ­της Λάζα­ρος Κυρίτσης.

Η εκδή­λω­ση ολο­κλη­ρώ­θη­κε με συναυ­λία των έργων του Θάνου Μικρού­τσι­κου «Καντά­τα για την Μακρό­νη­σο» σε ποί­η­ση Γιάν­νη Ρίτσου και «Σπου­δή σε ποι­ή­μα­τα του Βλα­δί­μη­ρου Μαγια­κόβ­σκη». Τα έργα αυτά ακού­γο­νται για πρώ­τη φορά στην Μακρόνησο.

Στη συναυ­λία τρα­γού­δη­σαν η Ρίτα Αντω­νο­πού­λου και ο Κώστας Θωμα­ΐ­δης. Η καλ­λι­τε­χνι­κή επι­μέ­λεια και διεύ­θυν­ση του Θύμιου Παπα­δό­που­λου. Έπαι­ξαν οι μου­σι­κοί: Δημή­τρης Αγά­θος (τρο­μπέ­τα), Γιώρ­γος Κατσί­κας (τύμπα­να), Μίμης Ντού­τσου­λης (μπά­σο), Θοδω­ρής Οικο­νό­μου (πιά­νο), Θύμιος Παπα­δό­που­λος (φλά­ου­το, κλα­ρι­νέ­το, σαξό­φω­νο), Γιάν­νης Παπαζαχα­ριά­κης (κιθά­ρα), Τζί­μης Στα­ρί­δας (τρο­μπό­νι).

Τη συναυ­λία άνοι­ξαν τα έργα της «Σπου­δής». Ανά­με­σα σε αυτά ακού­στη­κε ηχο­γρα­φη­μέ­νη η φωνή του συν­θέ­τη: «Μη λησμο­νή­σε­τε να μνη­μο­νεύ­σε­τε τον ποι­η­τή μας Βλα­δί­μη­ρο Μαγια­κόβ­σκη…», μας υπεν­θύ­μι­σε ο Θάνος Μικρού­τσι­κος, πλαι­σιώ­νο­ντας «Το ποί­η­μα του Οκτώ­βρη», με την ιδιαί­τε­ρη αυτή «παρου­σία» του να προ­κα­λεί το χει­ρο­κρό­τη­μα και τη συγκί­νη­ση του κοι­νού. Η σκυ­τά­λη πέρα­σε αμέ­σως μετά στους στί­χους του σοβιε­τι­κού ποι­η­τή που υπεν­θυ­μί­ζουν το χρέ­ος και το καθή­κον που παρα­μέ­νει: «Ξελα­σπώ­στε το μέλλον»!

Στη συνέ­χεια, οι στί­χοι του Γιάν­νη Ρίτσου μελο­ποι­η­μέ­νοι από τον Θάνο Μικρού­τσι­κο «γέμι­σαν» το χώρο. Με τις φωνές και τη μου­σι­κή των εξαί­ρε­των καλ­λι­τε­χνών, οι «πρω­τα­γω­νι­στές» της «Καντά­τας» επέ­στρε­ψαν στον τόπο που «γεν­νή­θη­καν». Ζωντά­νε­ψαν και πάλι ανά­με­σα στα ερει­πω­μέ­να χτί­σμα­τα, στη βρα­χώ­δη ακτή, στο άνυ­δρο έδα­φος, στο νησί που το μαστι­γώ­νει ο αέρας και το πυρώ­νει ο ήλιος. Βρέ­θη­καν και αυτοί μαζί μας σε μια μέρα ξεχω­ρι­στή, αφιε­ρω­μέ­νη σε αυτούς και όσους συμβολίζουν.

Ο «Ντικ», ο σκύ­λος της ομά­δας του Μού­δρου, «που τον σκο­τώ­σαν οι χωρο­φυ­λά­κοι, για­τί αγά­πα­γε πολύ τους εξό­ρι­στους». Ο Αλέ­ξης που είναι «ήσυ­χος, όπως εκεί­νος που έχει κάνει το καθή­κον του» και «δεν ήταν φόβος να σκο­ντά­ψει», βαδί­ζο­ντας ως το εκτε­λε­στι­κό από­σπα­σμα. Οι Γερό­ντοι που σφίγ­γουν στο φυλ­λο­κάρ­δι τους «εκεί­νη τη σιω­πή που γίνε­ται πριν απ’ τ’ αστρο­πε­λέ­κι». Όλοι εκεί­νοι που σήκω­σαν, μαζί με «την κού­ρα­ση 12 ωρών από πέτρα» και «τη δίψα 12 ωρών από ήλιο», στους ώμους τους «την από­φα­ση μιας ολό­κλη­ρης ζωής».

Τα ποι­ή­μα­τα της «Καντά­τας», που περι­λαμ­βά­νο­νται στην συλ­λο­γι­κή «Πέτρι­νος Χρό­νος», γρά­φτη­καν στο κολα­στή­ριο της Μακρο­νή­σου, τον Αύγου­στο και το Σεπτέμ­βρη του 1949, στο Δ’ Τάγ­μα Πολι­τι­κών Εξο­ρί­στων. Ο Γιάν­νης Ρίτσος βρι­σκό­ταν ήδη εκεί από το Μάη του ’49, όταν μετα­φέρ­θη­κε στη Μακρό­νη­σο από το Κοντο­πού­λι της Λήμνου που είχε αρχι­κά εξο­ρι­στεί. Όπως ο ίδιος ανα­φέ­ρει, γρά­φτη­καν «πριν ακό­μα μετα­φερ­θού­με στο Β’ Τάγ­μα, πριν ακό­μα ζήσου­με όλη τη φρί­κη της Μακρο­νή­σου». Τα χει­ρό­γρα­φα προ­κει­μέ­νου να φυλα­χθούν, θάφτη­καν στο χώμα, μέσα σε σφρα­γι­σμέ­να μπου­κά­λια, με τη βοή­θεια συνε­ξό­ρι­στων του ποι­η­τή. Ξεθά­φτη­καν τον Ιού­λη του 1950, όταν ο Μάνος Κατρά­κης τα πήρε μαζί του από τη Μακρό­νη­σο στον Άη Στράτη.

«300 σκο­τω­μέ­νοι. 600 τρελ­λοί. 900 κου­τσοί». Από τη μια, η φρί­κη των βασα­νι­στη­ρί­ων, οι αστα­μά­τη­τες προ­σπά­θειες φυσι­κής και ηθι­κής εξό­ντω­σης των αγω­νι­στών, το ατε­λεί­ω­το κου­βά­λη­μα της πέτρας, το καψό­νι της δίψας, όλα όσα κάνουν τον ποι­η­τή να παρα­τη­ρεί: «Δεν το πιστεύ­α­με ποτέ νάναι τόσο σκλη­ροί οι άνθρω­ποι». Από την άλλη, η δύνα­μη όσων κου­βά­λη­σαν «στη ράχη την πέτρα και το θάνα­το» με τη «μεγά­λη από­φα­ση στην καρ­διά» που τον κάνουν να προ­σθέ­τει: «Δεν το πιστεύ­α­με ποτέ νάχει τόση αντο­χή η καρ­διά μας».

Από την παρα­πά­νω συλ­λο­γή, ο Θάνος Μικρού­τσι­κος μελο­ποί­η­σε ποι­ή­μα­τα που κυκλο­φό­ρη­σαν το 1976 στο δίσκο «Καντά­τα για τη Μακρό­νη­σο — Σπου­δή σε ποι­ή­μα­τα του Βλα­δί­μη­ρου Μαγια­κόφ­σκι». Μια νέα, ανα­θε­ω­ρη­μέ­νη ηχο­γρά­φη­ση των δύο έργων, με αφορ­μή την επέ­τειο της συμπλή­ρω­σης των 100 χρό­νων από την ίδρυ­ση του ΚΚΕ, κυκλο­φό­ρη­σε το 2018 από τη «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», ενώ η έκδο­ση ήταν δια­θέ­σι­μη στο χώρο της εκδήλωσης.

Η συναυ­λία συνε­χί­στη­κε με τρα­γού­δια του Θάνου Μικρού­τσι­κου, που έχουν συντρο­φεύ­σει και συνε­χί­ζουν να συνο­δεύ­ουν τους αγώ­νες, που έχουν εμπνευ­στεί και συνε­χί­ζουν να εμπνέ­ουν όσους «δεν παρα­δέ­χθη­καν την ήττα», όσο και αν ξέρουν πως θέλει ακό­μα «πολύ να ξημε­ρώ­σει», επι­μέ­νουν να στρέ­φουν τη ματιά τους σε κάθε άνθρω­πο «που τον αλυ­σο­δέ­νου­νε» και να παλεύ­ουν, γνω­ρί­ζο­ντας πως «τις πιο όμορ­φες μέρες μας δεν τις έχου­με ζήσει ακόμα».