Ελ. Βαγενάς για Καζακστάν: Η ρίζα των μεγάλων κινητοποιήσεων βρίσκεται στα τεράστια λαϊκά προβλήματα

Με αφορ­μή τις μεγά­λες εργα­τι­κές, λαϊ­κές κινη­το­ποι­ή­σεις στο Καζακ­στάν και τις εξε­λί­ξεις που ακο­λού­θη­σαν το 902.gr συζή­τη­σε με τον Ελι­σαίο Βαγε­νά, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύ­θυ­νο του Τμή­μα­τος Διε­θνών Σχέ­σε­ων της ΚΕ του Κόμ­μα­τος. Ακο­λου­θεί το κεί­με­νο της συνέντευξης:

-Οι πρό­σφα­τες μαζι­κές κινη­το­ποι­ή­σεις στο Καζακ­στάν οδή­γη­σαν σε βίαιες συγκρού­σεις και στην επέμ­βα­ση στρα­τιω­τι­κών δυνά­με­ων για την κατα­στο­λή τους. Ο Πρό­ε­δρος της χώρας Τοκά­γιεφ, έκα­νε λόγο για ξένη επέμ­βα­ση, για 20 χιλιά­δες ξένους ενό­πλους, και ακο­λού­θη­σε η στρα­τιω­τι­κή επέμ­βα­ση των χωρών του Οργα­νι­σμού του Συμ­φώ­νου Συλ­λο­γι­κής Ασφά­λειας (ΟΣΣΑ). Προ­κύ­πτει το ερώ­τη­μα, κατά πόσο αυτές οι κινη­το­ποι­ή­σεις είχαν τη ρίζα τους στις εσω­τε­ρι­κές εξε­λί­ξεις, ή ήταν πράγ­μα­τι μια ξένη επέμ­βα­ση, όπως είχα­με π.χ. στην περί­πτω­ση της Ουκρα­νί­ας πριν μερι­κά χρόνια;

-Η ρίζα των μεγά­λων λαϊ­κών κινη­το­ποι­ή­σε­ων, που έγι­ναν στο Καζακ­στάν βρί­σκε­ται στα τερά­στια κοι­νω­νι­κά και οικο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα, που έχει προ­κα­λέ­σει στο λαό αυτής της χώρας η παλι­νόρ­θω­ση του καπιταλισμού.

Εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι ζού­νε με μισθούς και συντά­ξεις πεί­νας, εκα­τομ­μύ­ρια είναι άνερ­γοι, ανα­γκά­ζο­νται να μετα­κι­νού­νται στο εσω­τε­ρι­κό της χώρας ή στη Ρωσία για το μερο­κά­μα­το. Εκα­τομ­μύ­ρια νέοι, σε μια κοι­νω­νία, όπου ο μέσος όρος ζωής είναι νεα­νι­κός, με από­γνω­ση βλέ­πουν να δια­γρά­φε­ται ζοφε­ρό το μέλ­λον τους.

Την ίδια ώρα από την άλλη είναι εμφα­νής η χλι­δή των καπι­τα­λι­στών, ο ενερ­γεια­κός πλού­τος να ληστεύ­ε­ται από τους ντό­πιους καπι­τα­λι­στές, αλλά και τα ξένα μονο­πώ­λια, όπως η αμε­ρι­κά­νι­κη Chevron. Γενι­κά τα αμε­ρι­κα­νι­κά, βρε­τα­νι­κά και ευρω­παϊ­κά μονο­πώ­λια ελέγ­χουν το 75% του εξο­ρυ­κτι­κού τομέα της βιο­μη­χα­νί­ας, που είναι η σημα­ντι­κό­τε­ρη σε αυτή τη χώρα. Ο ενερ­γεια­κός πλού­τος κατευ­θύ­νε­ται επί­σης σε ΕΕ,  Ρωσία και Κίνα, που απο­τε­λούν βασι­κούς εισα­γω­γείς του ενερ­γεια­κού πλού­του της χώρας.

Οι τερά­στιες κοι­νω­νι­κές δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις οδή­γη­σαν σε σκλη­ρούς εργα­τι­κούς αγώ­νες. Πως απά­ντη­σαν οι αρχές; Πριν 10 χρό­νια στη πόλη Ζανα­ο­ζέν δυνά­μεις ασφα­λεί­ας του καθε­στώ­τος δολο­φό­νη­σαν δεκά­δες απερ­γούς εργά­τες, ακο­λού­θη­σε η έντα­ση της κατα­στο­λής, μετα­ξύ άλλων στην πορεία απα­γο­ρεύ­τη­κε και το ΚΚ Καζακ­στάν, μέχρι σήμε­ρα αρνού­νται να νομι­μο­ποι­ή­σουν το Σοσια­λι­στι­κό Κίνη­μα Καζακ­στάν, απα­γό­ρευ­σαν πάνω από 600 εργα­τι­κά σωμα­τεία, ψηφί­ζο­ντας νέους συν­δι­κα­λι­στι­κούς νόμους για να ελέγ­ξουν πλή­ρως το εργα­τι­κό συν­δι­κα­λι­στι­κό κίνη­μα, επι­πλέ­ον ξεκί­νη­σε μια προ­σπά­θεια στή­ρι­ξης των εθνι­κι­στι­κών δυνά­με­ων, μετα­ξύ άλλων και δικαί­ω­σης των ντό­πιων συνερ­γα­τών των ναζί, της λεγό­με­νης «τουρ­κμε­νι­κής λεγε­ώ­νας των SS”, που έδρα­σε κατά τη διάρ­κεια του Β‘ ΠΠ.

Οι αντι­λαϊ­κές οικο­νο­μι­κές και κοι­νω­νι­κές πολι­τι­κές είναι η αιτία των σημε­ρι­νών λαϊ­κών κινη­το­ποι­ή­σε­ων, όπου ως «στα­γό­να που ξεχεί­λι­σε το ποτή­ρι» έδρα­σαν αυξή­σεις στις τιμές του υγρο­ποι­η­μέ­νου αερί­ου. Το γεγο­νός αυτό, ωστό­σο, καθό­λου δεν έρχε­ται σε αντί­θε­ση με το ότι στην περιο­χή βρί­σκε­ται σε εξέ­λι­ξη ενδοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κή σύγκρου­ση και αυτά τα γεγο­νό­τα θα επι­διω­χθεί να αξιο­ποι­η­θούν από τις διά­φο­ρες πλευρές.

-Ας μεί­νου­με λίγο στις λαϊ­κές κινη­το­ποι­ή­σεις. Αυτές δεν είχαν παντού την ίδια μορ­φή. Σε κάποιες περιο­χές ήταν μαζι­κές απερ­για­κές κινη­το­ποι­ή­σεις, σε άλλες περιο­χές είχα­με οδο­μα­χί­ες, αλλού υπήρ­ξαν φαι­νό­με­να πλιά­τσι­κου, βαν­δα­λι­σμούς. Πώς εξη­γεί­ται αυτό και τελι­κά ποια τα αιτή­μα­τα αυτών των λαϊ­κών κινητοποιήσεων;

-Στις περιο­χές του δυτι­κού και κεντρι­κού Καζακ­στάν τα τελευ­ταία δύο χρό­νια πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν σημα­ντι­κοί απερ­για­κοί αγώ­νες. Την πρω­το­βου­λία ανέ­λα­βαν άτυ­πες εργα­τι­κές ενώ­σεις, απερ­για­κές επι­τρο­πές, εργο­στα­σια­κές επι­τρο­πές μιας και, όπως είπα, οι αρχές φρό­ντι­σαν με το συν­δι­κα­λι­στι­κό νόμο να απα­γο­ρεύ­σουν τη δρά­ση και λει­τουρ­γία συν­δι­κά­των που δεν θα ελέγ­χο­νταν απευ­θεί­ας από το κρά­τος και την εργο­δο­σία. Έτσι, ειδι­κά στην περιο­χή του Δυτι­κού Καζακ­στάν υπήρ­χε σημα­ντι­κή πεί­ρα από την οργά­νω­ση του αγώ­να. Από εκεί, με επί­κε­ντρο την πόλη του Ζανα­ο­ζέν, ξεκί­νη­σαν στις αρχές του χρό­νου οι νέες κινη­το­ποι­ή­σεις, από το κλεί­σι­μο των δρό­μων, στην πορεία κυριάρ­χη­σαν οι μαζι­κές εργα­τι­κές συνε­λεύ­σεις, που κατέ­λη­ξαν σε απερ­για­κές κινη­το­ποι­ή­σεις και συγκε­ντρώ­σεις. Σε αυτές τις περιο­χές οι ίδιοι οι εργα­ζό­με­νοι ανέ­λα­βαν την περι­φρού­ρη­ση της περιο­χής, έχο­ντας τη μαζι­κή στή­ρι­ξη των οικο­γε­νειών τους. Σε αυτές τις περιο­χές η αστυ­νο­μία και ο στρα­τός σε πρώ­τη φάση αρνή­θη­κε να χτυ­πή­σει τις εργα­τι­κές κινη­το­ποι­ή­σεις, ενώ οι τοπι­κές αρχές σε πολ­λές περι­πτώ­σεις παραι­τή­θη­καν. Εκεί εκδη­λώ­θη­κε η υπε­ρο­χή του οργα­νω­μέ­νου αγώ­να των εργα­τών, που μέσα από τις συνε­λεύ­σεις κατέ­λη­ξε  στην προ­βο­λή των οικο­νο­μι­κών αιτη­μά­των, που κλι­μα­κώ­θη­καν και με πολι­τι­κά αιτή­μα­τα στην πορεία και προ­βλή­θη­καν παντού: τέθη­καν αιτή­μα­τα για υψη­λό­τε­ρους μισθούς, μεί­ω­ση των ορί­ων συντα­ξιο­δό­τη­σης, μεί­ω­ση των τιμών της ενέρ­γειας, παραί­τη­ση του Ναζαρ­μπά­εφ και του Τοκά­γιεφ, ελεύ­θε­ρη συγκρό­τη­ση συν­δι­κα­λι­στι­κών οργα­νώ­σε­ων και πολι­τι­κών κομ­μά­των. Εκεί, σε πόλεις του Δυτι­κού Καζακ­στάν δημιουρ­γή­θη­καν Συντο­νι­στι­κά Συμ­βού­λια και Επι­τρο­πές από τους απερ­γούς, που έπαι­ξαν ρόλο στην καθο­δή­γη­ση των κινη­το­ποι­ή­σε­ων. Σε αυτές τις περιο­χές οργα­νω­μέ­να έγι­νε και η υπο­χώ­ρη­ση των δυνά­με­ων που κινη­το­ποι­ή­θη­καν το βρά­δυ της 8^ης Γενάρη.

Σε άλλες περι­πτώ­σεις, όπου το κίνη­μα δεν ήταν σε τέτοιο βαθ­μό οργα­νω­μέ­νο, είχα­με σκλη­ρές ένο­πλες οδο­μα­χί­ες, όπως στην περί­πτω­ση της παλιάς πρω­τεύ­ου­σας Αλμα-Ατά. Ας σκε­φτού­με το εξής: Σήμε­ρα, τριά­ντα χρό­νια μετά την ανα­τρο­πή του σοσια­λι­σμού, στα περί­χω­ρα των μεγά­λων κέντρων, όπως είναι αυτή η πόλη, θα δει κανείς πως έχουν εμφα­νι­στεί ολό­κλη­ρες συνοι­κί­ες από παρά­γκες, ανά­λο­γες με τις φαβέ­λες στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή. Χιλιά­δες άνθρω­ποι, ολό­κλη­ρα χωριά, έχουν μετα­να­στεύ­σει εκεί για να βρουν δου­λειά. Αυτός ο εξα­θλιω­μέ­νος κόσμος, που κατέ­βη­κε στο δρό­μο αγα­να­κτι­σμέ­νος από την ακρί­βεια και το χαμη­λό βιω­τι­κό επί­πε­δό του, εύκο­λα εξο­πλί­στη­κε από τα πρώ­τα «κύμα­τα» των αστυ­νο­μι­κών και στρα­τιω­τι­κών, που μετά τις πρώ­τες συγκρού­σεις παρά­τη­σαν τον οπλι­σμό τους. Κατέ­λα­βαν άλλους αστυ­νο­μι­κούς και στρα­τιω­τι­κούς χώρους, ακό­μη και κατα­στή­μα­τα που που­λού­σαν όπλα και εξο­πλί­στη­καν.  Επί­σης, έδρα­σαν  ποι­κί­λες προ­βο­κα­τό­ρι­κες ομά­δες, που προ­χώ­ρη­σαν σε πλιά­τσι­κο, βαν­δα­λι­σμούς κτη­ρί­ων κοκ. και αυτές αξιο­ποί­η­σε το καθε­στώς και έρι­ξε μεγά­λες στρα­τιω­τι­κές μονά­δες, για την κατα­στο­λή των εργα­τι­κών- λαϊ­κών κινητοποιήσεων.

-Το ότι βρέ­θη­καν απο­κε­φα­λι­σμέ­να δύο πτώ­μα­τα αστυ­νο­μι­κών και δύο στρα­τιω­τι­κών εμφα­νί­ζε­ται από το καθε­στώς ως πει­στή­ριο ξένης επέμ­βα­σης. Δεν ισχύει;

-Στις τάξεις του λεγό­με­νου «Ισλα­μι­κού Κρά­τους», που δρα­στη­ριο­ποι­ή­θη­κε στο Ιράκ και στη Συρία στα πλαί­σια των ιμπε­ρια­λι­στι­κών σχε­δια­σμών, υπήρ­ξαν και μερι­κές δεκά­δες Καζά­κοι. Κανείς δεν απο­κλεί­ει την επι­στρο­φή τους στο Καζακ­στάν μετά τη ρωσι­κή στρα­τιω­τι­κή επέμ­βα­ση στη Συρία και την ήττα του «Ισλα­μι­κού κρά­τους» εκεί. Κανείς επί­σης δεν μπο­ρεί απο­κλεί­σει τη δρά­ση τέτοιων ή άλλων  ομά­δων, που μπο­ρεί να αξιο­ποι­η­θούν σε διά­φο­ρα γεγο­νό­τα και να έχουν διά­φο­ρες προ­ε­λεύ­σεις και σχε­δια­σμούς, ενώ έχει διαρ­ρεύ­σει πως και οι ντό­πιες μυστι­κές υπη­ρε­σί­ες προ­ε­τοί­μα­ζαν και εκπαί­δευ­σαν προ­βο­κα­τό­ρι­κες ομά­δες. Ωστό­σο δεν ήταν αυτές οι δυνά­μεις που ξεκί­νη­σαν αυτή τη λαϊ­κή κινη­το­ποί­η­ση, που εξε­λί­χθη­κε σε μαζι­κό ξεση­κω­μό, ενώ ο χαρα­κτη­ρι­σμός «τρο­μο­κρά­τες», «ριζο­σπά­στες», «εξτρε­μι­στές» που απέ­δω­σαν οι αρχές του Καζακ­στάν σε όσους βγή­καν στο δρό­μο ενά­ντια στην πολι­τι­κή της εξα­θλί­ω­σής τους απο­τε­λεί το πρό­σχη­μα της καταστολής.

-Ανα­φερ­θή­κα­τε στην αξιο­ποί­η­ση αυτών των γεγο­νό­των. Είχα­με δει και στο παρελ­θόν τις λεγό­με­νες «έγχρω­μες επα­να­στά­σεις», π.χ. στην Ουκρα­νία ή την λεγό­με­νη «αρα­βι­κή Άνοι­ξη». Υπάρ­χουν ομοιό­τη­τες και από ποιους μπο­ρούν να αξιο­ποι­η­θούν οι εξελίξεις;

-Καταρ­χήν τόσο στην περί­πτω­ση της «έγχρω­μης επα­νά­στα­σης» στην Ουκρα­νία, ή στη συνέ­χεια στη Λευ­κο­ρω­σία, αλλά και σε διά­φο­ρες περι­πτώ­σεις της λεγό­με­νης «αρα­βι­κής Ανοι­ξης» είχα­με πολ­λά στοι­χεία που μαρ­τυ­ρού­σαν την ξένη επέμ­βα­ση, τη χρη­μα­το­δό­τη­ση, εκπαί­δευ­ση, προ­ε­τοι­μα­σία πολι­τι­κών δυνά­με­ων, που θα ανα­λάμ­βα­ναν ρόλο, επω­φε­λού­με­νες από την όξυν­ση κοι­νω­νι­κών και πολι­τι­κών προ­βλη­μά­των. Κάτι τέτοιο δεν είναι εμφα­νές στην περί­πτω­ση του Καζακ­στάν και είναι καθα­ρό πως όλοι οι βασι­κοί ξένοι «παί­χτες» (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, ΕΕ) τάχθη­καν, στον ένα ή άλλο βαθ­μό, στο πλευ­ρό του σημε­ρι­νού Προ­έ­δρου, με μονα­δι­κό ζήτη­μα δια­φω­νί­ας την εμφά­νι­ση των στρα­τιω­τι­κών δυνά­με­ων της ΟΣΣΑ. Η κατά­στα­ση, αλλά και το πώς εκτυ­λί­χθη­καν τα γεγο­νό­τα δεν έχουν καμία σχέ­ση με την Ουκρα­νία, όπου η αστι­κή τάξη μοι­ρά­στη­κε ανά­με­σα σε ΗΠΑ-ΕΕ και Ρωσία από την άλλη και όπου φανε­ρά είχα­με δει ξένους διπλω­μά­τες να ηγού­νται των φιλο­δυ­τι­κών δια­δη­λω­τών, να αξιο­ποιούν ακό­μη και ανοι­χτά φασι­στι­κές δυνά­μεις για τους σχε­δια­σμούς τους.

Βεβαί­ως και στην περί­πτω­ση του Καζακ­στάν είναι εμφα­νές πως οι εξε­λί­ξεις οδή­γη­σαν σε μια ενδο­α­στι­κή ανα­διά­τα­ξη. Ο Πρό­ε­δρος Τοκά­γιεφ και οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες, που τον πλαι­σιώ­νουν, παρα­μέ­ρι­σαν ως έναν βαθ­μό τον πρώ­ην Πρό­ε­δρο της χώρας, Ν. Ναζαρ­μπά­γιεφ, που είχε ανα­λά­βει τον ρόλο του δια βίου Προ­έ­δρου του Συμ­βου­λί­ου Ασφα­λεί­ας. Εγι­ναν συλ­λή­ψεις στε­λε­χών του περι­βάλ­λο­ντός του, όπως ο Καρίμ Μασί­μοφ, πρώ­ην πρω­θυ­πουρ­γό και επι­κε­φα­λής της Επι­τρο­πής Εθνι­κής Ασφά­λειας της χώρας. Είναι φανε­ρό πως «στρι­μώ­χνο­νται» τα «παλιά τζά­κια», σε έναν «πόλε­μο» για το ξανα­μοί­ρα­σμα της «πίτας» της οικο­νο­μι­κής και πολι­τι­κής εξου­σί­ας ανά­με­σα σε μερί­δες της αστι­κής τάξης του Καζακστάν.

Υπάρ­χουν επί­σης πολι­τι­κές δυνά­μεις, εθνι­κι­στι­κές, ισλα­μι­στι­κές, άλλες δυνά­μεις που συν­δέ­ο­νται με ιμπε­ρια­λι­στι­κά κέντρα της Δύσης, που σαφώς θα επι­διώ­ξουν να χει­ρα­γω­γή­σουν λαϊ­κές δυνά­μεις, που έλα­βαν μέρος στις κινη­το­ποι­ή­σεις, αλλά έχουν χαμη­λό πολι­τι­κό κρι­τή­ριο. Αυτές οι δυνά­μεις είναι υπαρ­κτές, δεν πρέ­πει να τις αγνο­ού­με, αλλά αυτό όχι μόνο δεν μειώ­νει, αλλά ανα­δει­κνύ­ει την ανά­γκη το οργα­νω­μέ­νο λαϊ­κό κίνη­μα να μπο­ρεί να περι­φρου­ρεί τις κινη­το­ποι­ή­σεις του, όπως συνέ­βη­κε στις εργα­τι­κές περιο­χές του Δυτι­κού Καζακστάν.

-Πως εμπλέ­κο­νται οι ιμπε­ρια­λι­στι­κοί σχε­δια­σμοί στην περιοχή;

-Είχα­με εκτι­μή­σει και μετά τη στρα­τιω­τι­κή απο­χώ­ρη­ση των ΗΠΑ από το Αφγα­νι­στάν, πως δεν απο­κλεί­ε­ται η απο­στα­θε­ρο­ποί­η­ση της Κεντρι­κής Ασί­ας. Το Καζακ­στάν, η 9η μεγα­λύ­τε­ρη χώρα στον κόσμο σε έκτα­ση, εκπρο­σω­πεί το 60% του ΑΕΠ όλης της Κεντρι­κής Ασί­ας, πρω­τί­στως από τη βιο­μη­χα­νία πετρε­λαί­ου και φυσι­κού αερί­ου. Ταυ­τό­χρο­να, είναι ο μεγα­λύ­τε­ρος παρα­γω­γός ουρα­νί­ου, πολ­λών άλλων πολύ­τι­μων μετάλ­λων.  Συνο­ρεύ­ει με Κίνα και Ρωσία. Βρέ­χε­ται με την Κασπία Θάλασ­σα. Είναι ένας σημα­ντι­κός «κρί­κος» για τους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς σχε­δια­σμούς της μιας ή άλλης ιμπε­ρια­λι­στι­κής δύνα­μης. Αυτό το κατα­λα­βαί­νει και η αστι­κή τάξη της χώρας. Έτσι βλέ­που­με την ώρα που το Καζακ­στάν είναι μαζί με τη Ρωσία μέλος της Κοι­νο­πο­λι­τεί­ας Ανε­ξάρ­τη­των Κρα­τών, του Οργα­νι­σμού Συμ­φώ­νου Συλ­λο­γι­κής Ασφά­λειας, της Ευρα­σια­τι­κής Οικο­νο­μι­κής Ένω­σης, του Οργα­νι­σμού Συνερ­γα­σί­ας της Σαγκά­ης (μαζί και με την Κίνα), την ίδια ώρα είναι στο ΝΑΤΟϊ­κό «Συνε­ται­ρι­σμό για την ειρή­νη», μαζί με τη ΝΑΤΟϊ­κή Τουρ­κία πρω­το­στά­τη­σε στον πρό­σφα­τα μετο­νο­μα­σμέ­νο Οργα­νι­σμό Τουρ­κι­κών Κρα­τών. Την ώρα που έχει νοι­κιά­σει για 49 χρό­νια το κοσμο­δρό­μιο του Μπαϊ­κα­νούρ στη Ρωσία, έχει επι­τρέ­ψει στις ΗΠΑ να έχουν εργα­στή­ρια βιο­λο­γι­κού πολέ­μου στα εδά­φη του. Την ώρα που τρο­φο­δο­τεί την ΕΕ, μέσω της Ρωσί­ας, καθώς και την Κίνα με φυσι­κό αέριο και πετρέ­λαιο, την ίδια ώρα ο εξο­ρυ­κτι­κός τομέ­ας της οικο­νο­μί­ας του είναι σε μεγά­λο βαθ­μό στα χέρια δυτι­κών ενερ­γεια­κών μονο­πω­λί­ων, ενώ η αστι­κή τάξη του Καζακ­στάν δρα­στή­ρια συμ­με­τέ­χει στα σχέ­δια των κινε­ζι­κών μονο­πω­λί­ων για το λεγό­με­νο “δρό­μο του μετα­ξιού”. Οπό­τε, κατα­λα­βαί­νε­τε, γίνε­ται μεγά­λη δια­πά­λη για το που θα τρα­βή­ξει αυτή η χώρα, που σε έκτα­ση είναι όσο 5 φορές η Γαλλία.

-Πως εκτι­μά­τε την εμπλο­κή του Οργα­νι­σμού του Συμ­φώ­νου Συλ­λο­γι­κής Ασφά­λειας (ΟΣΣΑ);

-Η εμπλο­κή των δυνά­με­ων του ΟΣΣΑ, όπου συμ­με­τέ­χουν Ρωσία και Καζακ­στάν μαζί με την Αρμε­νία, τη Λευ­κο­ρω­σία, την Κιρ­γι­ζία, Τατζι­κι­στάν, με 3,5 χιλιά­δες άνδρες, για τη φύλα­ξη του Μπαϊ­κα­νούρ, άλλων στρα­τιω­τι­κών υπο­δο­μών της χώρας στη­ρί­χτη­κε πάνω στο επι­χεί­ρη­μα πως η χώρα δέχτη­κε «ξένη επί­θε­ση». Ως στό­χος ανα­φέ­ρε­ται η απο­κα­τά­στα­ση της «συνταγ­μα­τι­κής τάξης». Η εμπλο­κή αυτή έγι­νε σε μια στιγ­μή που ο κρα­τι­κός μηχα­νι­σμός της αστι­κής τάξης του Καζακ­στάν αντι­με­τώ­πι­σε σοβα­ρά ζητή­μα­τα λει­τουρ­γί­ας της κατα­σταλ­τι­κής φύσης του. Τι μας δεί­χνει αυτό το γεγο­νός; Πως οι νέες περι­φε­ρεια­κές δια­κρα­τι­κές ενώ­σεις που δημιουρ­γού­νται, όπως και οι παλαιό­τε­ρες, σαν το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, έχουν ταξι­κή φύση. Αυτή δεν εξα­φα­νί­ζε­ται, είναι πάντα παρού­σα και πηγά­ζει από τον ταξι­κό χαρα­κτή­ρα των κρα­τών που τη συγκρο­τούν. Έτσι πρώ­το καθή­κον και αυτών των ενώ­σε­ων είναι η δια­φύ­λα­ξη της εξου­σί­ας των αστι­κών τάξε­ων των χωρών που έχουν συνά­ψει τη συμ­φω­νία. Από εκεί και πέρα μπαί­νει το καθή­κον της δια­σφά­λι­σης των συμ­φε­ρό­ντων και της κερ­δο­φο­ρί­ας των αστι­κών τάξε­ων, που υπη­ρε­τούν αυτές οι ενώ­σεις. Είναι εκτός τόπου οι από­ψεις εκεί­νων των πολι­τι­κών δυνά­με­ων, μετα­ξύ άλλων και κάποιων ΚΚ, που κάνουν λόγο περί ενός νέου «πολύ-πολι­κού κόσμου», εξαι­τί­ας τη εμφά­νι­σης νέων δια­κρα­τι­κών ενώσεων.

Βεβαί­ως τέτοιες ενώ­σεις, όπως το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, ο ΟΣΣΑ είναι ενώ­σεις που χαρα­κτη­ρί­ζο­νται από τις ανι­σό­τι­μες σχέ­σεις αλλη­λε­ξάρ­τη­σης των χωρών, που τις απο­τε­λούν. Έτσι στον ΟΣΣΑ είναι φανε­ρός ο κύριος ρόλος της Ρωσί­ας. Η ύπαρ­ξη στρα­τιω­τι­κών δυνά­με­ων του ΟΣΣΑ στο Καζακ­στάν λει­τούρ­γη­σε ως «κόκ­κι­νο πανί» για ΗΠΑ και ΕΕ. Οι δυνά­μεις αυτές θα επι­διώ­ξουν να αξιο­ποι­ή­σουν αυτήν την εξέ­λι­ξη, να αυξή­σουν την προ­πα­γαν­δι­στι­κή αντι­ρω­σι­κή επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία τους, θεω­ρώ­ντας πως η εμφά­νι­ση δυνά­με­ων του ΟΣΣΑ στο Καζακ­στάν μετα­βά­λει το «στά­τους κβο» στην περιο­χή. Από τη μεριά της και η καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσία θα επι­διώ­ξει να αξιο­ποι­ή­σει τα γεγο­νό­τα για την ενί­σχυ­ση της καπι­τα­λι­στι­κής ενο­ποί­η­σης στα εδά­φη της πρώ­ην ΕΣΣΔ.

-Ποια η κατά­στα­ση του κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος στο Καζακστάν;

-Το κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα στο Καζακ­στάν δέχτη­κε μεγά­λο χτύ­πη­μα. Είχα­με πριν 30 χρό­νια την προ­δο­σία της ηγε­σί­ας του. Την προ­σπά­θεια να μεταλ­λα­χθεί το ΚΚΚ σε ένα «αρι­στε­ρό» κόμ­μα, αρχι­κά με την επω­νυ­μία Σοσια­λι­στι­κό Κόμ­μα Καζακ­στάν. Οι κομ­μου­νι­στές δεν δέχτη­καν αυτήν την εξέ­λι­ξη, ίδρυ­σαν και αγω­νί­στη­καν για τη νομι­μο­ποί­η­ση του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος Καζακ­στάν. Αυτό το κόμ­μα εντά­χθη­κε στην Ένω­ση ΚΚ-ΚΚΣΕ, μαζί με το ΚΚ Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας (ΚΚΡΟ), υπό την Προ­ε­δρία του Γκε­νά­ντι Ζιου­γκά­νοφ.  Από το 2011 οι αρχές άρχι­σαν να βάζουν μια σει­ρά νομι­κά εμπό­δια στη δρά­ση και τελι­κά το 2015 απα­γό­ρευ­σαν πλή­ρως τη δρά­ση του με το επι­χεί­ρη­μα πως «δεν αντα­πο­κρί­νε­ται στις απαι­τή­σεις το νόμου». Έκτο­τε τα στε­λέ­χη του ΚΚΚ στα­μά­τη­σαν κάθε πολι­τι­κή δρά­ση. Το καθε­στώς ίδρυ­σε από ορι­σμέ­να μέλη του ΚΚΚ το λεγό­με­νο «Κομ­μου­νι­στι­κό Λαϊ­κό Κόμ­μα Καζακ­στάν», το οποίο ήταν ελεγ­χό­με­νο και ανέ­πτυ­ξε σχέ­σεις με κάποια άλλα ΚΚ, όπως το ΚΚ Κίνας. Το 2020 αυτό το κόμ­μα μετο­νο­μά­στη­κε σε «Λαϊ­κό Κόμ­μα Καζακστάν».

Το Σοσια­λι­στι­κό Κίνη­μα Καζακ­στάν (ΣΚΚ), που επί­σης πέρα­σε πολ­λές δοκι­μα­σί­ες, δημιουρ­γή­θη­κε στις αρχές του 2011, σε αυτό εντά­χθη­καν και κομ­μου­νι­στές που απο­χώ­ρη­σαν από το ΚΚ Καζακ­στάν.  Μια σει­ρά από στε­λέ­χη του διώ­χτη­καν, απο­λύ­θη­καν, δέχτη­καν πιέ­σεις και ένας από τους συμπρο­έ­δρους της οργά­νω­σης, ο ανθρα­κω­ρύ­χος Ταχίρ Μου­χα­μεν­τζιά­νοφ, σκο­τώ­θη­κε κάτω από μυστη­ριώ­δεις συν­θή­κες, που η αστυ­νο­μία αρνή­θη­κε να διε­ρευ­νή­σει. Οι ιστο­σε­λί­δες του ΣΚΚ μπλο­κά­ρο­νται και οι αρχές επα­νει­λημ­μέ­να αρνή­θη­καν τη νόμι­μη λει­τουρ­γία του. Οι διώ­ξεις σε βάρος του ΣΚΚ συνέ­πε­σαν με τη δολο­φο­νι­κή επί­θε­ση κατά των απερ­γών και τις μαζι­κές συλ­λή­ψεις τους, κατά τη διάρ­κεια της οκτά­μη­νης απερ­γί­ας των εργα­ζο­μέ­νων στην βιο­μη­χα­νία πετρε­λαί­ου στο Ζανα­ό­ζεν το Δεκέμ­βρη του 2011. Το ΣΚΚ δεν κρύ­βει το γεγο­νός πως ως απο­τέ­λε­σμα των διώ­ξε­ων ένα κομ­μά­τι των μελών του είχε υπο­χω­ρή­σει, ένα στέ­λε­χός τους μάλι­στα αξιο­ποι­ή­θη­κε από το καθε­στώς στη συγκρό­τη­ση των ελεγ­χό­με­νων συν­δι­κά­των.  Σήμε­ρα δια­θέ­τει ορι­σμέ­νες δυνά­μεις σε διά­φο­ρες περιο­χές της χώρας, που δρού­νε σε δύσκο­λες συν­θή­κες, αλλά το χαρα­κτη­ρί­ζει η επί­μο­νη προ­σπά­θεια να απο­κτή­σει ρίζες στο εργα­τι­κό κίνη­μα, που δυνα­μώ­νει. Το ΣΚΚ συμ­με­τέ­χει στις Διε­θνείς Συνα­ντή­σεις των ΚΚ, όπως και συμ­βά­λει στην προ­σπά­θεια της «Διε­θνούς Κομ­μου­νι­στι­κής Επιθεώρησης».

Είναι εύλο­γο το ερώ­τη­μα αν μπο­ρούν να υπάρ­ξουν σημα­ντι­κοί εργα­τι­κοί, λαϊ­κοί αγώ­νες χωρίς ισχυ­ρό κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα. Η εμπει­ρία έχει δεί­ξει πως μεγά­λοι, σκλη­ροί και αιμα­τη­ροί αγώ­νες μπο­ρούν να ξεσπά­σουν και χωρίς την ύπαρ­ξη σε μια χώρα ΚΚ. Έτσι, αγώ­νες και μάλι­στα σκλη­ροί γίνο­νταν και πριν την εμφά­νι­ση του ΚΚΕ στη χώρα μας και σήμε­ρα σε πολ­λές χώρες που τα ΚΚ είναι αδύ­να­τα ή ανύ­παρ­κτα διε­ξά­γο­νται αγώ­νες. Το ζήτη­μα δεν είναι αν μπο­ρούν να υπάρ­ξουν μεγά­λοι αγώ­νες, αλλά με ποιο προ­σα­να­το­λι­σμό  και αν μπο­ρούν να συγκρου­στούν απο­φα­σι­στι­κά και να οδη­γή­σουν στην ανα­τρο­πή της καπι­τα­λι­στι­κής βαρ­βα­ρό­τη­τας. Χωρίς την ύπαρ­ξη ισχυ­ρού ΚΚ, με επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή και γραμ­μή συσπεί­ρω­σης και πάλης ενά­ντια στην εξου­σία των μονο­πω­λί­ων και το εκμε­ταλ­λευ­τι­κό σύστη­μα και οι πιο δυνα­τοί λαϊ­κοί αγώ­νες δεν θα μπο­ρέ­σουν να οδη­γή­σουν στην απαλ­λα­γή των εργα­ζο­μέ­νων από την καπι­τα­λι­στι­κή εκμετάλλευση.

-Ποια ήταν και ποια πρέ­πει να είναι η στά­ση των ΚΚ απέ­να­ντι σε ανά­λο­γες λαϊ­κές κινη­το­ποι­ή­σεις σαν αυτή στο Καζακστάν;

-Πρέ­πει να σημειώ­σου­με πως το ΚΚΕ και πάνω από 10 κόμ­μα­τα, που έχουν τοπο­θε­τη­θεί ως σήμε­ρα, όπως το Κομ­μου­νι­στι­κό Εργα­τι­κό Κόμ­μα Ρωσί­ας (ΚΕΚΡ), το Σοσια­λι­στι­κό Κόμ­μα Λετο­νί­ας, το Κόμ­μα Εργα­σί­ας Αυστρί­ας, το ΚΚ Μεξι­κού, το ΚΚ Σου­η­δί­ας,  το ΚΚ Εργα­ζο­μέ­νων Ισπα­νί­ας, το ΚΚ Βελ­γί­ου, και άλλα κόμ­μα­τα, παρα­κο­λου­θώ­ντας τις εξε­λί­ξεις, από την πρώ­τη στιγ­μή εκφρά­σα­με την αλλη­λεγ­γύη μας στο λαό του Καζακ­στάν, που ξεση­κώ­θη­κε ενά­ντια στα κοι­νω­νι­κά προ­βλή­μα­τα, που έχει δημιουρ­γή­σει ο καπι­τα­λι­σμός, 30 χρό­νια μετά την ανα­τρο­πή του σοσια­λι­σμού. Δυστυ­χώς, πολ­λά ΚΚ δεν είχαν καθα­ρή εικό­να για το τι συμ­βαί­νει στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και δεν πήραν άμε­σα θέση. Επι­πλέ­ον, ορι­σμέ­να κόμ­μα­τα, όπως το Γαλ­λι­κό ΚΚ, εστί­α­σαν το πρό­βλη­μα στις “νεο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πολι­τι­κές” και στον αυταρ­χι­σμό του καθε­στώ­τος, αθω­ώ­νο­ντας για άλλη μια φορά τον καπι­τα­λι­σμό, ενώ κάποια άλλα, που βλέ­πουν ατα­ξι­κά τις νέες δια­κρα­τι­κές ενώ­σεις που συγκρο­τού­νται στα εδά­φη της πρώ­ην ΕΣΣΔ με πρω­το­βου­λία της Ρωσί­ας, όπως το ΚΚ Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας (ΚΚΡΟ), δικαιο­λό­γη­σαν την στρα­τιω­τι­κή επέμ­βα­ση του ΟΣΣΑ. Η κατά­στα­ση αυτή δεί­χνει πρώ­τα απ’ όλα την ιδε­ο­λο­γι­κό-πολι­τι­κή κρί­ση στις γραμ­μές του διε­θνούς κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος. Την ανά­γκη να ξεπε­ρα­στούν σοβα­ρά ιδε­ο­λο­γι­κό-πολι­τι­κά ζητή­μα­τα, όπως ο χαρα­κτή­ρας των δια­κρα­τι­κών ενώ­σε­ων, το πλέγ­μα των αντι­θέ­σε­ων που ανα­πτύσ­σο­νται ανά­με­σα στις αστι­κές τάξεις, ο χαρα­κτή­ρας των νέων καπι­τα­λι­στι­κών δυνά­με­ων της Ρωσί­ας και της Κίνας.

Σε κάθε περί­πτω­ση οι κομ­μου­νι­στές πρέ­πει να στη­ρί­ξουν τους εργα­τι­κούς αγώ­νες, όπου αυτοί ξεσπά­νε και να συμ­βά­λουν ώστε η ανά­πτυ­ξη του οργα­νω­μέ­νου μαζι­κού, λαϊ­κού, εργα­τι­κού κινή­μα­τος να μπο­λια­στεί με τις ιδέ­ες του μαρ­ξι­σμού-λενι­νι­σμού — της επα­να­στα­τι­κής προοπτικής.

Ναπο­λέ­ων Σου­κα­τζί­δης Το μεγα­λείο ενός αγω­νι­στή της Αντί­στα­σης, του Θέμου Κορνάρου