Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Σε άρθρο του στα ΝΕΑ (5/6) με τίτλο «Η παγκοσμιοποίηση και οι λαϊκιστές εχθροί της» ο γνωστός Ανδρέας Ανδριανόπουλος αναφέρει: «..Δεν είναι βέβαια η ανισότητα το πραγματικό πρόβλημα. Διότι όσο βελτιώνεται η οικονομία οι ανισότητες μεγαλώνουν. Ελάχιστοι όμως τότε ενοχλούνται. Διότι σχεδόν όλοι απολαμβάνουν τότε μέρος της ευημερίας. Όταν όλων το εισόδημα αυξάνεται δεν ενδιαφέρει τόσο αν κάποιων μεγαλώνει περισσότερο από άλλους. Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η ανισότητα αλλά η φτώχεια…»
Πρόκειται φυσικά για το απλοϊκό «απόσταγμα» της θεωρητικής σκέψης όσων αποδέχονται την αιωνιότητα του καπιταλισμού, όσων θεωρούν «φυσικό φαινόμενο» την ύπαρξη στις ανθρώπινες κοινωνίες βαθιών ανισότιμων σχέσεων. Ας δούμε ορισμένα ζητήματα:
- Ο Αν. Ανδριανόπουλος δεν μπορεί να κρύψει την πραγματικότητα στον σύγχρονο καπιταλισμό, παρά τις διακηρύξεις των πάλαι ποτέ αστικών επαναστάσεων για «Ελευθερία-Ισότητα-Δικαιοσύνη»
. Ότι δηλαδή πρόκειται για μία κοινωνία που συνεχώς αυξάνουν οι κοινωνικές – ταξικές ανισότητες, που σχηματικά οι «πλούσιοι γίνονται πλουσιότερο και οι φτωχοί φτωχότεροι». Για παράδειγμα να σημειώσουμε ότι σε παλιότερη μελέτη που δημοσίευσε η Παγκόσμια Έκθεση για την Ανισότητα, καταγράφει ότι το πλουσιότερο 0,1% του πλανήτη, περίπου 7 εκατομμύρια άνθρωποι, αύξησε τον πλούτο του από το 1980, κατέχοντας όσο το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, περίπου 3,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ενώ, το πλουσιότερο 1% «μάζεψε» το 27% του παγκόσμιου πλούτου μεταξύ του 1980 και του 2016. Από αυτό το 1%, το ακόμη πλουσιότερο 0,1% κατέχει το 13% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ, το 0,001%, δηλαδή μόλις 76.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, κατέχουν το 4% του πλούτου που δημιουργήθηκε από το 1980. Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η οικονομική ανισότητα είναι περισσότερο «ανάγλυφη», εφόσον το πλουσιότερο 1% των ΗΠΑ κατείχε το 39% του εθνικού πλούτου το 2014, από το 22% που συγκέντρωνε το 1980. Επίσης την ακραία άνιση κατανομή του πλούτου στον πλανήτη αντικατοπτρίζει η Ετήσια έκθεση Global Wealth 2019 του Ινστιτούτου Ερευνών του ελβετικού τραπεζικού κολοσσού Credit Suisse, η οποία δείχνει ότι το 2019 ο παγκόσμιος πλούτος των νοικοκυριών αυξήθηκε στο 12μηνο Ιουλίου 2018-Ιούνιου 2019 κατά 2,6% σε σχέση με ένα 12μηνο νωρίτερα, φτάνοντας τα 360 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πλούτου βρίσκεται στα χέρια μιας πολύ μικρής μειοψηφίας της ανθρωπότητας, που συνεχίζει να συσσωρεύει. Σύμφωνα με την έκθεση, περίπου 47 εκατομμύρια άνθρωποι, μόλις το 0,9% των ενηλίκων του πλανήτη, κατέχουν σήμερα όλοι μαζί 158,3 τρισ. δολάρια, περίπου δηλαδή το 44% του παγκόσμιου πλούτου. Στην «απέναντι όχθη» ‑και ενώ μεσολαβούν δύο μεσαίες τάξεις- υπάρχουν περίπου τρία τρισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή πάνω από το 55% του ενήλικου πληθυσμού της Γης. Είναι οι ενήλικοι της ανθρωπότητας που έχουν πλούτο μικρότερο των 10.000 δολαρίων. Όλοι μαζί κατέχουν 6,3 τρισ. δολάρια, δηλαδή μόλις το 1,8% του συνολικού παγκόσμιου πλούτου. - Ο Α. Ανδριανόπουλος αποφεύγει να αναφερθεί στο ποιοι και πώς δημιουργούν αυτόν τον παγκόσμιο πλούτο. Αποφεύγει να γράψει δηλαδή ότι είναι αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης των πολλών (εκμετάλλευση και απόλυτη και σχετική) με τρόπους και μεθόδους πολύμορφους. Από την εντατικοποίηση της, από την αύξηση του εργάσιμου χρόνου, από την χρήση των νέων τεχνολογιών για μεγάλωμα της εκμετάλλευσης, από την διάλυση της όποιας «σιγουριάς» στις εργασιακές σχέσεις κ.α Δηλαδή η αύξηση του παραγόμενου πλούτου που τον καρπώνονται ολοένα και λιγότεροι πατά πάνω στην αυξανόμενη «δυστυχία» των πολλών, στο αυξανόμενο «ξεζούμισμα» τους. Ο Τζότζεφ Στίγκλιτς στο βιβλίο του «Το τίμημα της ανισότητας» (2012) σημείωνε αποκαλυπτικά: «Όσοι βρίσκονται στη βάση ή τη μέση της κοινωνικής κλίμακας είναι σε χειρότερη θέση από τις αρχές του αιώνα!».Τα πορίσματα από διάφορες μελέτες (κάθε άλλο προερχόμενες από μαρξιστές επιστήμονες) είναι αποκαλυπτικά. Όσο μεγαλώνουν οι ανισότητες τόσο χειροτερεύει η ζωή των πολλών, ακόμα κι αν αυξάνεται το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν, ακόμα κι αν η χώρα συνολικά παράγει όλο και περισσότερο πλούτο σε σχέση με άλλες χώρες ή με το παρελθόν. Και είναι πραγματικά συγκλονιστική η διαπίστωση των ερευνητών ότι από ένα υψηλό σημείο ανάπτυξης και μετά, οι περίφημοι «δείκτες της ευζωίας» παύουν να βελτιώνονται. Κι όσο οι ανισότητες μεγαλώνουν τόσο οι δείκτες αυτοί χειροτερεύουν ανεξάρτητα από τον βαθμό ανάπτυξης του παραγόμενου πλούτου. Αυτή η διαπίστωση ανατρέπει εκ θεμελίων το βασικό δόγμα των «θεωρητικών» οπαδών-υπερασπιστών του καπιταλισμού, ότι η αύξηση του πλούτου συνολικά, οδηγεί αναπόφευκτα στη διαρκή βελτίωση του επιπέδου ζωής της κοινωνίας στο σύνολό της.
- Φυσικά στο ότι πλέον ακόμη και ινστιτούτα- «δεξαμενές σκέψης του συστήματος», διανοούμενοι κλπ. παραδέχονται την διευρυνόμενη κοινωνική ανισότητα και δεν μπορούν όμως να κρύψουν και τη σύγχρονη φτώχεια (απόλυτη και σχετική) δεν θα πρέπει να ξαφνιάζει. Η προσπάθεια τους είναι αφενός να δικαιολογήσουν με διάφορους τρόπους το αντικειμενικό αυτό γεγονός (σύμφυτο άλλωστε με το καπιταλιστικό σύστημα) και αφετέρου να πείσουν τους λαούς ότι είναι «αντικειμενικό και αιώνιο ή φυσικό γεγονός» ή ότι με τις δικές τους «συνταγές» μπορεί να μειωθεί. Όμως ο καπιταλισμός-πολύ δε περισσότερο στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο- δεν «εξανθρωπίζεται». Ας μην υπάρχουν αυταπάτες από τα όσα κηρύττουν για «μείωση της ψαλίδας», για «δίκαιη κατανομή» κ.α. Το σύστημα αυτό σαπίζει καθημερινά και η ανάγκη ανατροπής του βγαίνει πλέον επιτακτικά από όλους τους πόρους του…
Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 9 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.
