Η καθοριστική σημασία της αγκαλιάς

Η Αμε­ρι­κα­νί­δα ψυχο­θε­ρα­πεύ­τρια, γνω­στή για την προ­σέγ­γι­σή της στην οικο­γε­νεια­κή θερα­πεία Βιρ­τζί­νια Σατίρ (Virginia Satir) συνή­θι­ζε να λέει ότι ένας άνθρω­πος χρειά­ζε­ται καθη­με­ρι­νά τέσ­σε­ρις αγκα­λιές για να επι­βιώ­σει, οκτώ για να ζήσει καλά και δώδε­κα για να είναι ευτυ­χι­σμέ­νος. Την ανα­γκαιό­τη­τα και την καθο­ρι­στι­κή σημα­σία της αγκα­λιάς επι­βε­βαιώ­νουν και τα απο­τε­λέ­σμα­τα έρευ­νας σε παι­διά που μεγά­λω­σαν σε ορφα­νο­τρο­φείο που έδει­ξε ότι η ομά­δα των παι­διών που δεχό­ταν καθη­με­ρι­νά τις αγκα­λιές των φρο­ντι­στών σε τρεις ολι­γό­λε­πτες συνα­ντή­σεις μαζί τους, παρου­σί­α­ζε καλύ­τε­ρους δεί­κτες ανά­πτυ­ξης και μικρό­τε­ρη ευα­λω­τό­τη­τα σε ασθέ­νειες, σε σχέ­ση με τα υπό­λοι­πα παιδιά.

Τα παρα­πά­νω επι­ση­μαί­νει, μιλώ­ντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ψυχί­α­τρος- ψυχο­θε­ρα­πευ­τής Ιάκω­βος Μαρ­τί­δης, τονί­ζο­ντας ότι όλα αυτά είναι συμ­βα­τά και με τα απο­τε­λέ­σμα­τα της έρευ­νας 80 χρό­νων του Χάρ­βαρντ που δημο­σιεύ­τη­καν πρό­σφα­τα και απο­κα­λύ­πτουν ότι αυτό που κάνει τους ανθρώ­πους ευτυ­χι­σμέ­νους είναι η ποιό­τη­τα των σχέ­σε­ων που έχουν με τους άλλους και όχι η δόξα, το χρή­μα και η ομορφιά.

«Είναι καθο­ρι­στι­κή η σημα­σία της αγκα­λιάς στη ζωή μας, είτε είμα­στε παι­διά, είτε ενή­λι­κες. Η αγκα­λιά σημαί­νει απο­δο­χή, ενθάρ­ρυν­ση, αγά­πη και είναι βασι­κή ανά­γκη του ανθρώ­που. Όταν οι άνθρω­ποι αγκα­λιά­ζο­νται τρυ­φε­ρά, εκκρί­νουν την ορμό­νη ωκυ­το­κί­νη, που σχε­τί­ζε­ται με το αίσθη­μα της ηρε­μί­ας, ενώ μειώ­νο­νται σε αυτούς τα επί­πε­δα της κορ­τι­ζό­λης που θεω­ρεί­ται η ορμό­νη του στρες. Με τον ίδιο τρό­πο, όμως μπο­ρεί να λει­τουρ­γή­σει και μια κου­βέ­ντα όπως το “μπρά­βο”, το “χαί­ρο­μαι για σένα”, “αισθά­νο­μαι καλά που είμαι μαζί σου”, “τι νόστι­μο το φαγη­τό που έφτια­ξες”. Όλα αυτά είναι “αγκα­λιές” και δυστυ­χώς συνή­θως είμα­στε αρκε­τά τσι­γκού­νη­δες σε τέτοιου είδους αντι­δρά­σεις. Δε λέμε εύκο­λα ένα “ευχα­ρι­στώ”, δεν ανα­δει­κνύ­ου­με εύκο­λα ένα θετι­κό κομ­μά­τι του άλλου. Συνή­θως ανα­δει­κνύ­ου­με ό,τι στρα­βό βρί­σκου­με στο διπλα­νό μας», εξη­γεί ο κ. Μαρτίδης.

Ο ίδιος χαρα­κτη­ρί­ζει πολύ λαν­θα­σμέ­νη την αντί­λη­ψη που επι­κρα­τού­σε παλαιό­τε­ρα και καλού­σε τους γονείς να μην παίρ­νουν τα παι­διά αγκα­λιά με το αιτιο­λο­γι­κό ότι θα κακο­μά­θαι­ναν. «Τα μωρά δεν θέλουν απλώς μια αγκα­λιά, την έχουν ανά­γκη. Και όταν θέλουν κάτι, το εκφρά­ζουν με το κλά­μα. Τη στιγ­μή εκεί­νη, αν δεν λάβουν την αγκα­λιά θα νιώ­σουν αβο­ή­θη­τα, ανα­σφα­λή και μόνα και θα αισθαν­θούν ότι δεν μπο­ρούν να εμπι­στευ­τούν τον ίδιο τους το γονιό», λέει. Προ­σθέ­τει, επί­σης, ότι οι συνέ­πειες της στέ­ρη­σης της αγκα­λιάς ακο­λου­θούν τους ανθρώ­πους και στην ενή­λι­κη ζωή τους καθώς τούς είναι ιδιαί­τε­ρα δύσκο­λο, εφό­σον δεν μπο­ρού­σαν να εμπι­στευ­τούν τους γονείς τους, να εμπι­στευ­τούν άλλους ανθρώπους.

Σύμ­φω­να με τον κ. Μαρ­τί­δη, το άγγιγ­μα και η αγκα­λιά που προ­σφέ­ρουν οι γονείς στα παι­διά τους, διε­γεί­ρει τον οργα­νι­σμό των παι­διών και τα βοη­θά στην υγιή ψυχο­σω­μα­τι­κή τους ανά­πτυ­ξη. Σε ένα ευρύ­τε­ρο επί­πε­δο, το άγγιγ­μα έχει βρε­θεί στο επί­κε­ντρο θερα­πειών, όπως η θερα­πευ­τι­κή ιππα­σία που εφαρ­μό­ζε­ται για την κινη­τι­κή και κοι­νω­νι­κή απο­κα­τά­στα­ση ανθρώ­πων με ή χωρίς ανα­πη­ρία και έχει οφέ­λη στη βελ­τί­ω­ση της υγεί­ας και της ζωής τους. Ενδει­κτι­κή, άλλω­στε, του ρόλου και της σημα­σί­ας της αγκα­λιάς, είτε της σωμα­τι­κής είτε της ψυχο­λο­γι­κής, είναι η ανα­φο­ρά της μητέ­ρας Τερέ­ζας ότι «υπάρ­χουν πολ­λοί άνθρω­ποι που πεθαί­νουν για μια μπου­κιά ψωμί, αλλά υπάρ­χουν περισ­σό­τε­ροι που πεθαί­νουν για μια στα­λιά αγάπης…».

Σήμε­ρα πια, σε αντί­θε­ση με το παρελ­θόν, οπό­τε προ­τε­ραιό­τη­τα των προη­γού­με­νων γενε­ών ήταν η επι­βί­ω­ση, το ενδια­φέ­ρον των γονέ­ων ‑και όχι μόνο- εστιά­ζε­ται σε ζητή­μα­τα, όπως η σημα­σία της αγκα­λιάς, ενώ πολ­λοί είναι εκεί­νοι που απευ­θύ­νουν σχε­τι­κά ερω­τή­μα­τα σε ειδι­κούς. Υπάρ­χει, ακό­μη, η σχε­τι­κή γνώ­ση, η πλη­ρο­φο­ρία και η διά­θε­ση του κόσμου, γεγο­νός που θεω­ρεί­ται ενθαρ­ρυ­ντι­κό από τον κ. Μαρ­τί­δη ώστε να βελ­τιω­θούν η γνώ­ση των ανθρώ­πων για τον εαυ­τό τους, η σχέ­ση τους μαζί του και κατ’ επέ­κτα­ση η ποιό­τη­τα των σχέ­σε­ων μετα­ξύ των ανθρώπων.

«Ο εαυ­τός μας είναι για μας ο πιο σημα­ντι­κός άνθρω­πος στον κόσμο. Τον κου­βα­λά­με 24 ώρες το 24ωρο, όπως η χελώ­να το καβού­κι της. Είναι σημα­ντι­κό να κατα­λά­βου­με τις ανά­γκες του, να χορ­τά­σου­με την ψυχή του, για­τί αν δεν το κάνου­με αυτό θα έχου­με πρό­βλη­μα. Αν είμα­στε εμείς καλά, θα είμα­στε καλά και με τους δικούς μας ανθρώ­πους και η ποιό­τη­τα των σχέ­σε­ων μαζί τους θα καθο­ρί­σει και την ποιό­τη­τα της ζωής μας. Ένα χαμό­γε­λο, ένα νεύ­μα με κατα­νό­η­ση, μια πρά­ξη καλο­σύ­νης μπο­ρούν να μας γεμί­σουν», συμπλη­ρώ­νει με νόημα.

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα