Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Η δίκη του Δημητρόφ και των συντρόφων του άρχισε στις 21/9/1933 και κράτησε έως το Δεκέμβρη του ίδιου έτους. Στην ιστορία έμεινε ως η δίκη της Λειψίας, παίρνοντας το όνομά της αυτό από την πόλη στην οποία έγινε.
Τι προηγήθηκε
Στις 27 Φλεβάρη, 9 με 9.15 μ.μ. ξεσπάει ξαφνικά πυρκαγιά στο Ράιχσταγκ, σε μία αίθουσα του γερμανικού κοινοβουλίου. Η κινητοποίηση των αρχών οδηγεί εύκολα στη σύλληψη ενός Oλλανδού υπηκόου, ονόματι Μαρίνους Βαν ντερ Λιούμπε. Αμέσως μετά τον εμπρησμό ο Γκέριγκ, που ήταν ο πραγματικός εγκέφαλος του εμπρησμού, (όπως ο ίδιος παραδέχτηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης), δήλωσε, ότι η πυρπόληση ήταν έργο των κομμουνιστών. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος της καταστολής και ξεκινάει ένα οργιαστικό πογκρόμ που εξαπέλυσαν οι ναζί ενάντια στους οπαδούς, τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΓ.Ένα κύμα απαγορεύσεων και συλλήψεων απλώνεται στη Γερμανία. Συλλαμβάνεται ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΚΚΓ Τόγκλερ και στις 3 Μάρτη 1933, δυο ημέρες πριν τις εκλογές, ο ηγέτης του Κ.Κ.Γ., Έρνεστ Τέλμαν. Τέλος, στις 9 Μάρτη συλλαμβάνεται ο Γκ. Δημητρώφ μαζί με τους Βούλγαρους συντρόφους του Μπλακόι, Ποπώφ και Τάνεφ, που βρίσκονταν στη Γερμανία ως πολιτικοί πρόσφυγες. Oι Εθνικοσοσιαλιστές τους απευθύνουν την κατηγορία του εμπρησμού του Ράιχσταγκ.
Σ’ όλη τη διάρκειά της αλλά και πριν απ’ αυτήν, όταν ο Δημητρώφ και οι σύντροφοί του ήταν προφυλακισμένοι, ένα τεράστιο αντιφασιστικό κίνημα αλληλεγγύης ξεσηκώθηκε σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Στο εξωτερικό, αμέσως μετά τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ συγκροτήθηκε διεθνής επιτροπή από κορυφαίες προσωπικότητες — με πρόεδρο τον λόρδο Μάρλεϊ και επίτιμο πρόεδρο τον Α. Αϊνστάιν — η οποία συγκέντρωσε υλικό μέσα από το οποίο αποδεικνυόταν ότι ο εμπρησμός ήταν έργο των Ναζί.
Μοναδικό υπήρξε αυτό το κίνημα και στην Ελλάδα. Πλήθος κορυφαίων διανοουμένων αλλά και απλών ανθρώπων ζητούσαν με κάθε τρόπο την απελευθέρωση των δεσμωτών κομμουνιστών ηγετών, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα την ανάγκη να μπει φραγμός στη φασιστική λαίλαπα που απειλούσε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο «Ριζοσπάστης», η ΚΟΜΕΠ, το περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι», καθώς και άλλα αντιφασιστικά έντυπα της εποχής, είχαν εκτενή αφιερώματα,
Το υλικό αυτό (αφορά ολόκληρο τον κόσμο) βγήκε σε βιβλίο με τον τίτλο «Καστανή Βίβλος» (Την «Καστανή Βίβλο» μετέφρασε στα ελληνικά ο κομμουνιστής Έλληνας λογοτέχνης Ν. Καρβούνης και την εξέδωσε σε βιβλίο το «Λαϊκό Βιβλιοπωλείο», που ήταν το βιβλιοπωλείο του ΚΚΕ. Όμως, ύστερα από απαίτηση της γερμανικής πρεσβείας, η ελληνική κυβέρνηση, το Μάρτη του 1934, έστειλε τον Καρβούνη στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι με τη μετάφραση και τον πρόλογό του στην ελληνική έκδοση της «Καστανής Βίβλου» καθύβρισε και συκοφάντησε την κυβέρνηση μιας φίλης χώρας!!! Έτσι ύστερα από μια πορεία μετ’ εμποδίων, η δίκη ολοκληρώθηκε στις 3/4/1934 και ο Καρβούνης καταδικάστηκε σε 15 ημέρες κράτηση με δικαίωμα εξαγοράς, για τον πρόλογο που έγραψε στην «Καστανή Βίβλο»). Ακόμη, στο Λονδίνο και στο Παρίσι οργανώθηκε το Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη του ’33 αντίδικη, όπου στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθισε ο πραγματικός ένοχος, ο γερμανικός φασισμός.
Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ από την πρώτη στιγμή πρωτοσέλιδα ασχολείται με τη δίκη.
Όμως τη Δευτέρα 25 Σεπτέμβρη πρωτοσέλιδα αναφέρει: «Η ΠΡΩΤΗ ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ». Παρουσιάζουμε ορισμένα αποσπάσματα από τη δημοσιογραφική αυτή επιτυχία (η οποία συνεχίστηκε και τις επόμενες μέρες με ιδιαίτερα γλαφυρές περιγραφές):
«Η κοσμοϊστορική δικαστική σκηνοθεσία της Λειψίας τραβάει-και πολύ δίκαια- το ενδιαφέρον των εργαζομένων όλου του κόσμου. Τα χιτλερικά πραχτορεία κάνουν το παν για να πνίξουν και να διαστρεβλώσουν την αλήθεια για τη στάση των συντρόφων μας στη «δίκη».
Τα άλλα αστικά πραχτορεία-ολότελα στη εξάρτηση των χιτλερικών- δεν δίνουν την πραγματική εικόνα της «δίκης» και σε όλες τις λεπτομέρειες της σκηνοθεσίας σε βάρος των Γερμανών και Βουλγάρων συντρόφων μας.
Ο «Ριζοσπαστης» παρ’ όλα τα εμπόδια των χιτλερικών, κατόρθωσε με τη βοήθεια των Γερμανών συντρόφων μας, που αγωνίζονται παράνομα στη φασιστική Γερμανία, να εξασφαλίσει-μοναχός σ’ όλες τις εφημερίδες- έγκυρες ανταποκρίσεις για την αληθινή πορεία της περίφημης «δίκης». Σήμερα δημοσιεύουμε την πρώτη.
ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΥΝΟΡΑ 21. Σεπτέμβρη (Εκταχτη υπηρεσία του «Ριζοσπάστη»)- Η «δίκη» για εμπρησμό του Ραϊχσταγ άνοιξε στη μεγάλη αίθουσα του ανωτάτου δικαστηρίου, όπου έχουν καταδικασθεί από την ταξική δικαιοσύνη χιλιάδες κομμουνιστές. Δεν υπάρχει ανάγκη να αναφέρουμε ότι τα τρομοκρατικά μέτρα που πάρθηκαν είνε πρωτοφανή, ότι η είσοδος είνε δυσκολότατη και ότι όλοι οι δημοσιογράφοι και οι προσκαλεσμένοι ελέγχονται καθημερινά. Εκατόν είκοσι δημοσιογράφοι παρακολουθούν τη δίκη. Απ’ αυτούς όμως μονάχα 30 είνε ξένοι, όλοι οι άλλοι είνε φασίστες. Σε πολλούς ξένους δημοσιογράφους δεν επετράπηκε η είσοδος.
Η μεταφορά των κατηγορουμένων στο δικαστήριο έγινε σε ειδικά αυτοκίνητα. Πίσω από ένα τέτοιο αυτοκίνητο ακολουθούσε ένα φορτηγό με αστυνομικούς.
Η ΕΝΑΡΞΗ
Η δίκη άρχισε στις 9 το πρωί. Στην αρχή διαπιστώνεται η ταυτότητα των κατηγορουμένων. Ο Λύμπε κάνει από την πρώτη ματιά την εντύπωση ενός μισότρελου, εκτός αυτού είνε και σωματικά πολύ καταβεβλημένος. Δίπλα του κάθεται ο διερμηνέας του και δύο φύλακες. Τα χέρια του είνε δεμένα, η στάση του όμως είνε εντελώς παθητική και κάνει μεγάλη εντύπωση.
ΑΚΜΑΙΟ ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ ΜΑΣ
Η διαφορά του Τοργκλερ και των τριών Βουλγάρων είνε ολοφάνερη και απ’ αυτή μονάχα την εμφάνισή τους. Είνε αποφασιστικοί και εντελώς ήσυχοι….»