Στις 26–29 Μάη του 1946 συνήλ­θε στην Αθή­να το πρώ­το, ιστο­ρι­κό, Συνέ­δριο της Πανελ­λα­δι­κής Ομο­σπον­δί­ας Γυναι­κών (ΠΟΓ).

Στο Συνέ­δριο, σύμ­φω­να με στοι­χεία της Ρόζας Ιμβριώ­τη, «πήραν μέρος 213 σωμα­τεία, επαγ­γελ­μα­τι­κά, επι­στη­μο­νι­κά, φιλαν­θρω­πι­κά, επι­στη­μο­νι­κά, καλ­λι­τε­χνι­κά, με 120.000 μέλη.
Το Συνέ­δριο έκλει­σε τις εργα­σί­ες του με μεγά­λη συγκέ­ντρω­ση στο θέα­τρο “Κεντρι­κόν” στις 31 του ίδιου μήνα, όπου μαζεύ­τη­καν πάνω από 3.000 γυναί­κες.
Οι 631 αντι­πρό­σω­ποι που πήραν μέρος ήρθαν απ’ όλες τις γωνιές της Ελλά­δας»  |>¹.

Αρχείο ΚΚΕ

Στο Συνέ­δριο έστει­λαν χαι­ρε­τι­στή­ρια τηλε­γρα­φή­μα­τα η Διε­θνής Δημο­κρα­τι­κή Ομο­σπον­δία Γυναι­κών, η πρό­ε­δρος της Διε­θνούς Ενώ­σε­ως για την Ισο­πο­λι­τεία, την Ελευ­θε­ρία και την Ειρή­νη, Μαρ­γα­ρί­τα Κόρ­μπετ Ασμπι, και η Γαλ­λι­κή Επι­τρο­πή Συντο­νι­σμού της Παγκό­σμιας Ομο­σπον­δί­ας Γυναι­κών, η οποία μάλι­στα απέ­στει­λε και 50.000 γαλ­λι­κά φρά­γκα για τα παι­διά — θύμα­τα του πολέ­μου  |>².

Ακό­μη, χαι­ρε­τι­στή­ριο έστει­λε η Διοί­κη­ση της τότε ΓΣΕΕ, το οποίο υπέ­γρα­φε ο γενι­κός της γραμ­μα­τέ­ας Μήτσος Παπα­ρή­γας. Στο χαι­ρε­τι­στή­ριο ανα­φέ­ρο­νται ανά­με­σα σ’ άλλα: «Η εργα­τι­κή τάξη της Ελλά­δας στους μακρό­χρο­νους και σκλη­ρούς της αγώ­νες πάντα είχε στις διεκ­δι­κή­σεις της τα αιτή­μα­τα της γυναί­κας, που αφο­ρού­σαν όχι μόνο τον οικο­νο­μι­κό τομέα, αλλά ενδια­φέρ­θη­κε και για την πολι­τι­κή θέση της γυναί­κας, την ισο­τι­μία της με τον άνδρα». Και κατέ­λη­γε με το ότι «η εργα­τι­κή τάξη της Ελλά­δας θα στα­θεί πλάι σας για την επι­τυ­χία των αγώ­νων σας»  |>³.

Απο­ψη του Συνεδρίου

Το ζήτη­μα της πολι­τι­κής θέσης της γυναί­κας κυριαρ­χού­σε εκεί­νη την επο­χή, αφού οι γυναί­κες δεν είχαν το δικαί­ω­μα «του εκλέ­γειν και εκλέγεσθαι».
Αλλω­στε, η πιο σημα­ντι­κή από­φα­ση του Συνε­δρί­ου ήταν το ψήφι­σμα που εξέ­δω­σε και το οποίο παρα­δό­θη­κε στη Βου­λή και αφο­ρού­σε στην ανά­γκη ανα­γνώ­ρι­σης ίσων πολι­τι­κών δικαιω­μά­των των γυναικών.

Ολό­κλη­ρο το ψήφι­σμα έχει ως εξής:

«Το Α‘ Πανελ­λα­δι­κό Γυναι­κείο Συνέ­δριο, που οργα­νώ­θη­κε από την Πανελ­λα­δι­κή Ομο­σπον­δία Γυναι­κών και όπου πήραν μέρος 160 γυναι­κεία σωμα­τεία ή τμή­μα­τα γυναι­κεί­ων μει­κτών σωμα­τεί­ων με συνο­λι­κό αριθ­μό 120.212 μελών, έχο­ντας υπό­ψη ότι ύστε­ρα από τη νίκη των Ενω­μέ­νων Εθνών κατά του φασι­σμού και της βίας, που σημαί­νει την επι­κρά­τη­ση των δημο­κρα­τι­κών αρχών της ισό­τη­τας και της κοι­νω­νι­κής δικαιο­σύ­νης, είναι παρά­λο­γο και άδι­κο να κρα­τιέ­ται η γυναί­κα στην Ελλά­δα στη μειο­νε­κτι­κή θέση που βρί­σκε­ται σήμερα.
Οτι η μειο­νε­κτι­κή θέση της Ελλη­νί­δας γίνε­ται εμπό­διο για την υλι­κή και πνευ­μα­τι­κή και κοι­νω­νι­κή της εξέ­λι­ξη. Στε­ρεί συγ­χρό­νως τη χώρα από τις ικα­νό­τη­τες της γυναί­κας, που φάνη­καν τόσο πολύ­τι­μες στο διά­στη­μα του πολέ­μου και της κατο­χής, τόσο στον απε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να, όσο και στον αγώ­να για την επι­βί­ω­ση του λαού.
Οτι σ’ ολό­κλη­ρο σχε­δόν τον κόσμο έχει ανα­γνω­ρι­στεί η ανά­γκη να δοθεί αμέ­σως μετά τον πόλε­μο ισο­πο­λι­τεία στις γυναίκες

Η πρό­ε­δρος της Πανελ­λα­δι­κής Ομο­σπον­δί­ας Γυναι­κών Αύρα Θεο­δω­ρο­πού­λου στο βήμα του Συνεδρίου

ΨΗΦΙΖΕΙ

Να δοθούν και στην Ελλη­νί­δα πολι­τι­κά δικαιώ­μα­τα ίσα με τον άντρα για να εκλέ­γει και να εκλέ­γε­ται στις δημο­τι­κές και στις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές. Να διευ­κο­λυν­θεί η εγγρα­φή των γυναι­κών στους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους και να επι­τρα­πεί η συμ­με­το­χή γυναι­κών αντι­προ­σώ­πων στη σύντα­ξη των εκλο­γι­κών κατα­λό­γων»  |>⁴.

Οι συνθήκες διεξαγωγής του Συνεδρίου

Το 1ο Συνέ­δριο της ΠΟΓ ήταν το πρώ­το στην ιστο­ρία του γυναι­κεί­ου κινή­μα­τος Πανελ­λα­δι­κό Συνέ­δριο και για την επο­χή του ήταν σημα­ντι­κό βήμα για τη συνέ­νω­ση της δρά­σης των μαζι­κών γυναι­κεί­ων οργα­νώ­σε­ων και συλ­λό­γων. Ανα­γκαία και απα­ραί­τη­τη, για την ανά­πτυ­ξη διεκ­δι­κη­τι­κού γυναι­κεί­ου κινή­μα­τος ως μέσου για την αντι­με­τώ­πι­ση των τερά­στιων προ­βλη­μά­των των γυναι­κών από τα λαϊ­κά στρώ­μα­τα και των παι­διών, που οι ίδιες οι αντι­κει­με­νι­κές συν­θή­κες της συγκε­κρι­μέ­νης περιό­δου όξυ­ναν στο έπα­κρο. Σε συν­δυα­σμό βεβαί­ως με τη διεκ­δί­κη­ση ίσων οικο­νο­μι­κών, κοι­νω­νι­κών και πολι­τι­κών δικαιω­μά­των με τους άνδρες εργα­ζό­με­νους. Δεν πρέ­πει να ξεχνά­με πως ο λαός σύσ­σω­μος, μέσα από το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, η νεο­λαία μέσα από την ΕΠΟΝ, με τον τιτά­νιο απε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να ενά­ντια στους Γερ­μα­νούς κατα­κτη­τές, έγρα­ψε το μεγά­λο έπος της Αντί­στα­σης και δημιούρ­γη­σε τα φύτρα της λαϊ­κής εξου­σί­ας στην Ελλά­δα, με τα όργα­να Λαϊ­κής Αυτο­διοί­κη­σης, τα Λαϊ­κά Δικα­στή­ρια, αλλά και την Κυβέρ­νη­ση του Βου­νού, την ΠΕΕΑ, έχο­ντας ως προ­ο­πτι­κή του αγώ­να τη λαϊ­κο­δη­μο­κρα­τι­κή ανά­πτυ­ξη. Αλλά δεν πρό­λα­βε να χαρεί ούτε την απε­λευ­θέ­ρω­ση, ούτε να ανοί­ξει το δρό­μο του δικού του μέλ­λο­ντος, αφού ήρθε στη συνέ­χεια η αγγλι­κή ιμπε­ρια­λι­στι­κή επέμ­βα­ση το Δεκέμ­βρη του 1944 και η δεύ­τε­ρη κατο­χή, που σφρα­γί­στη­κε από την απα­ρά­δε­κτη Συμ­φω­νία της Βάρκιζας.

Η ένο­πλη επέμ­βα­ση του αγγλι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού, το Δεκέμ­βρη του 1944, επα­νέ­φε­ρε και στή­ρι­ξε στην εξου­σία τις αντι­δρα­στι­κές αστι­κές πολι­τι­κές δυνά­μεις. Ερι­ξε δε την Ελλά­δα σε βαθιά οικο­νο­μι­κή και πολι­τι­κή κρίση.

Το ΚΚΕ, μετά τη Συμ­φω­νία της Βάρ­κι­ζας, άρχι­σε να ανα­συ­ντάσ­σει και να ανα­συ­γκρο­τεί τις δυνά­μεις του. Εξα­κο­λου­θεί να επη­ρε­ά­ζει την πλειο­ψη­φία της εργα­τι­κής τάξης, να δια­τη­ρεί γερούς δεσμούς με την αγρο­τιά και τα μεσαία στρώ­μα­τα της πόλης, να έχει τη συμπά­θεια πλα­τιών δημο­κρα­τι­κών στρωμάτων.

Το κέντρο βάρους του αγώ­να μετα­το­πί­ζε­ται από το εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό προς το κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κό περιε­χό­με­νό του, με προ­ο­πτι­κή τη λαϊ­κο­δη­μο­κρα­τι­κή ανά­πτυ­ξη, μέσα σε συν­θή­κες έντο­νης ταξι­κής πάλης, ανά­με­σα στο ΚΚΕ και το ΕΑΜ, από τη μια πλευ­ρά, και τις αντι­δρα­στι­κές αστι­κές δυνά­μεις, τις στη­ρι­ζό­με­νες από τον αγγλι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό, από την άλλη. Το ΕΑΜ συνε­χί­ζει να εκφρά­ζει τους πόθους και τα αιτή­μα­τα των πιο πλα­τιών λαϊ­κών δυνάμεων.

Οι αντι­δρα­στι­κές πολι­τι­κές δυνά­μεις, εκφρά­ζο­ντας τους σκο­πούς και τις επι­διώ­ξεις της ολι­γαρ­χί­ας για εδραί­ω­ση και ενί­σχυ­ση της εξου­σί­ας της, αλλά μην έχο­ντας ερεί­σμα­τα στο λαό, οργα­νώ­νουν τη δρά­ση για την ολο­κλη­ρω­τι­κή συντρι­βή του λαϊ­κο­δη­μο­κρα­τι­κού κινή­μα­τος. Με την υπο­στή­ρι­ξη του αγγλι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού, εξα­πο­λύ­ουν πρω­το­φα­νή μονό­πλευ­ρο πόλε­μο κατά του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, κατά του λαού, από τις αρχές του 1946 ακόμη.

Σ’ αυτές τις συν­θή­κες, η οργα­νω­τι­κή συνέ­νω­ση και ενιαία πανελ­λα­δι­κή δρά­ση του κινή­μα­τος των γυναι­κών ήταν σπου­δαίο ζήτη­μα για τη λαϊ­κή πάλη.

Στο βήμα της 1ης Συν­διά­σκε­ψης της ΠΔΕΓ η Ρού­λα Κου­κού­λου — Ζαχαριάδη

Η συμβολή του ΚΚΕ

Στην προ­σπά­θεια αυτή, συνέ­βα­λε τα μέγι­στα το ΚΚΕ.
Στην πολι­τι­κή από­φα­ση του 7ου Συνε­δρί­ου του (1–6 Οκτώ­βρη 1945), ανα­φέ­ρο­νται τα εξής:
«…Δεν μπο­ρεί να νοη­θεί επι­τυ­χία του λαϊ­κο­δη­μο­κρα­τι­κού αγώ­να χωρίς τις γυναί­κες, που απο­τε­λούν το μισό του πλη­θυ­σμού μας. Οι γυναί­κες κέρ­δι­σαν στα χρό­νια του εθνι­κού αγώ­να τιμη­τι­κή θέση στο στρα­τό­πε­δο του μαχό­με­νου έθνους. Συνε­χί­ζου­με και σήμε­ρα τον αγώ­να τους στις πόλεις και τα χωριά. Το κόμ­μα μας πρέ­πει να βάλει τέλος στην υπο­τί­μη­ση της συμ­βο­λής της γυναί­κας σε όλο το λαϊ­κο­δη­μο­κρα­τι­κό αγώ­να και να δου­λέ­ψει και για την οργά­νω­ση των πλα­τιών μαζών των γυναι­κών, για την υπε­ρά­σπι­ση των δικαιω­μά­των τους και τη στρα­το­λο­γία στο Κόμ­μα των πρω­το­πό­ρων γυναι­κών και την ανά­δει­ξη γυναι­κεί­ων στε­λε­χών του Κόμ­μα­τος»  |>⁵.

Πράγ­μα­τι, οι γυναί­κες των λαϊ­κών στρω­μά­των αγω­νί­στη­καν χωρίς να υστε­ρή­σουν σε τίπο­τα από τους άνδρες, τόσο κατά της ιτα­λι­κής εισβο­λής, όσο και μετά στον απε­λευ­θε­ρω­τι­κό αγώ­να. Κατέ­κτη­σαν στη δρά­ση την κοι­νω­νι­κή θέση που τους αρμό­ζει. Και εκφρά­στη­κε αυτό για πρώ­τη φορά με την καθο­λι­κή συμ­με­το­χή τους στις εκλο­γές για την ανά­δει­ξη των εθνο­συμ­βού­λων, ενώ εκλέ­χτη­καν και γυναί­κες εθνο­σύμ­βου­λοι, στα 1944.

Παρ’ όλ’ αυτά, το αντι­δρα­στι­κό καθε­στώς της Ελλά­δας μετά την αγγλι­κή επέμ­βα­ση δια­τή­ρη­σε όλες τις φυλε­τι­κές δια­κρί­σεις της τότε αστι­κής κοι­νω­νί­ας, στο οικο­νο­μι­κό, κοι­νω­νι­κό και πολι­τι­κό επίπεδο.

Ετσι, το ΚΚΕ κατα­πιά­νε­ται αμέ­σως μετά το 7ο Συνέ­δριό του με την ανά­πτυ­ξη της κομ­μα­τι­κής δου­λιάς στις γυναί­κες των λαϊ­κών στρω­μά­των και την επι­δί­ω­ξη ανά­πτυ­ξης του μαζι­κού γυναι­κεί­ου κινή­μα­τος. Απο­τέ­λε­σμα μιας σει­ράς ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κών και οργα­νω­τι­κών μέτρων για τη μαζι­κή δου­λιά στις γυναί­κες ήταν η ίδρυ­ση της ΠΟΓ, στις 8 Φλε­βά­ρη του 1946.

Αντι­προ­σω­πεία της Ν. Ελλά­δας στη συν­διά­σκε­ψη της ΠΔΕΓ το Φλε­βά­ρη του 1949

Η Πανελ­λα­δι­κή Ομο­σπον­δία Γυναι­κών συγκρο­τή­θη­κε από 35 Γυναι­κεί­ους Συλ­λό­γους και Οργα­νώ­σεις. Σκο­πός της, όπως δια­κη­ρύσ­σε­ται στο ιδρυ­τι­κό πρα­κτι­κό, είναι: «α) Η προ­στα­σία της μητέ­ρας και του παι­διού, β) η πολι­τι­κή, κοι­νω­νι­κή και οικο­νο­μι­κή ισο­τι­μία των γυναι­κών και γ) η άμυ­να κατά του φασι­σμού και εμπέ­δω­ση της ειρήνης.
Εκλέ­χτη­κε προ­σω­ρι­νή Επι­τρο­πή απο­τε­λού­με­νη από τις: Αύρα Θεο­δω­ρο­πού­λου, Μαρία Πολυ­με­νά­κου, Μαρία Ανα­γνω­στο­πού­λου — Βρα­νί­κα, Αγνή Ρου­σο­πού­λου, Ρόζα Ιμβριώ­τη, Αγγε­λι­κή Σκαν­δά­λη, Αικα­τε­ρί­νη Ναυ­πλιώ­του, Δήμη­τρα Αλε­ξαν­δρί­δου και Ρεγ­γί­να Καβ­βα­δία»  |>⁶.

Το στίγμα του Συνεδρίου

Μια συνο­πτι­κή εικό­να του 1ου Συνε­δρί­ου της ΠΟΓ, αλλά και τη διά­θε­ση των εκπρο­σώ­πων των γυναι­κεί­ων οργα­νώ­σε­ων να τρα­βή­ξουν μπρο­στά τον αγώ­να, μας δίνει η Ρόζα Ιμβριώτη:
«Η αίθου­σα του Συνε­δρί­ου παρου­σί­α­ζε όψη εργα­τι­κού μελισ­σιού… Είχαν φτά­σει απ’ όλες τις επαρ­χί­ες της Ελλά­δας, μέσα σ’ αφά­ντα­στες δυσκο­λί­ες. Χωρίς σιδη­ρο­δρο­μι­κές συγκοι­νω­νί­ες, χωρίς κανο­νι­κή θαλάσ­σια συγκοι­νω­νία, όμως αγω­νί­στη­καν πολ­λές 10 και 12 μέρες ως να φτάσουν.
Αλλες παρα­μέ­ρι­σαν προ­λή­ψεις, άλλες ξέφυ­γαν από αστυ­νο­μι­κά όργα­να κι άλλες άφη­σαν παι­διά κι άντρα για να παρα­κο­λου­θή­σουν το Συνέ­δριο. Τόση ήταν η πίστη και η από­φα­ση για να εργα­στούν για ένα καλύ­τε­ρο αύριο δικό τους και των παι­διών τους. Ολα τα στρώ­μα­τα τα γυναι­κεία, αντι­προ­σω­πεύ­τη­καν σχε­δόν ίσα, εργά­τριες, αγρό­τισ­σες, νοι­κο­κυ­ρές, δια­νο­ού­με­νες. Αρκε­τές κατέ­χουν ανώ­τα­τες θέσεις στην υπαλ­λη­λι­κή ιεραρ­χία, και πολ­λές έχουν εξέ­χου­σα στα­διο­δρο­μία, στα ελεύ­θε­ρα επαγ­γέλ­μα­τα»   |>⁷.

Στο Συνέ­δριο μίλη­σαν αντι­πρό­σω­ποι απ’ όλη την Ελλά­δα και απ’ όλα τα λαϊ­κά στρώ­μα­τα, εργάτριες,αγρότισσες, επι­στη­μό­νισ­σες, γυναί­κες της δια­νό­η­σης και της Τέχνης. Και κατέ­λη­ξε σε απο­φά­σεις πάνω στους σκο­πούς, για τους οποί­ους συγκλή­θη­κε το Συνέ­δριο. Αλλω­στε, στο Συνέ­δριο εκπρο­σω­πού­νταν, όχι μόνον οι σύλ­λο­γοι γυναι­κών, αλλά και τμή­μα­τα γυναι­κών άλλων σωματείων.
Το στίγ­μα του Συνε­δρί­ου δίνε­ται συνο­πτι­κά από τον εναρ­κτή­ριο λόγο της Αύρας Θεο­δω­ρο­πού­λου, προ­έ­δρου της Πανελ­λα­δι­κής Ομο­σπον­δί­ας Γυναι­κών στο Συνέ­δριο, απο­σπά­σμα­τα του οποί­ου παρουσιάζουμε:

«Σήμε­ρα σ’ όλη την Ελλά­δα οργα­νώ­νο­νται γυναι­κεί­οι σύλ­λο­γοι. Ιδρύ­ε­ται η Πανελ­λή­νια Ενω­σις Γυναι­κών, που συγκε­ντρώ­νει τα προ­ο­δευ­τι­κό­τε­ρα γυναι­κεία νιά­τα, οργα­νώ­νο­νται συνέ­δρια στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, στην Κρή­τη, στο Βόλο, συγκε­ντρώ­σεις και συνε­λεύ­σεις και στις μικρό­τε­ρες επαρ­χια­κές πόλεις. Και σήμε­ρα έρχο­νται μ’ ενθου­σια­σμό οι αντι­πρό­σω­ποί τους στο κάλε­σμά μας για το Α‘ Πανελ­λα­δι­κό Συνέδριο…
Πώς έγι­νε το θαύ­μα αυτό, που το περι­μέ­να­με και το λαχτα­ρού­σα­με τόσα χρό­νια; Μέσα στα δέκα χρό­νια της δικτα­το­ρί­ας και της σκλα­βιάς στον ξένο κατα­χτη­τή, μέσα στις φλό­γες του πολέ­μου, στον αγώ­να για τη λευ­τε­ριά, στην αντί­στα­ση ενά­ντια στον εχθρό, καθη­με­ρι­νή πάλη για την επι­βί­ω­ση του λαού, στα μαρ­τύ­ρια μέσα στα στρα­τό­πε­δα συγκε­ντρώ­σε­ως, η Ελλη­νί­δα ατσα­λώ­θη­κε, πήρε συνεί­δη­ση της δύνα­μής της, γέμι­σε η ψυχή της αυτοπεποίθηση.
Και τώρα που λευ­τε­ρώ­θη­κε η Ελλά­δα ζητά να συνε­χί­σει τον αγώ­να της, τον αγώ­να για τα δικαιώ­μα­τά της και ζητά να προ­σφέ­ρει όλες τις δυνά­μεις της για την ανοι­κο­δό­μη­ση της κατα­στρεμ­μέ­νης χώρας μας. Κερ­δί­σα­με την πρώ­τη μεγά­λη νίκη. Οι ναρ­κω­μέ­νες από τον προ­αιώ­νιο παρα­σι­τι­σμό γυναι­κεί­ες ψυχές ξύπνη­σαν, αντι­κρί­ζουν σήμε­ρα με θάρ­ρος τα προ­βλή­μα­τά τους και παίρ­νουν τη λύση τους στα δικά τους χέρια. Κερ­δί­σα­με την πρώ­τη νίκη. Ο βρα­χνάς που μας βάραι­νε αιώ­νες ολά­κε­ρους, το βάρος που δεν μπο­ρού­σε να το σηκώ­σει ένας, ούτε δέκα, ούτε εκα­τό, θα το σηκώ­σου­με σήμε­ρα όλες μαζί και θα μας φανεί αλαφρύ.
Γι’ αυτό σας καλέ­σα­με στο σημε­ρι­νό συνέ­δριο. Για να μελε­τή­σου­με μαζί τα προ­βλή­μα­τά μας. Για να κάνο­με τη θέλη­ση όλων μας πρά­ξη, πρά­ξη οργα­νω­μέ­νη, συστη­μα­τι­κή, απο­τε­λε­σμα­τι­κή. Για να οργα­νώ­σου­με τον αγώ­να μας για τη δημιουρ­γία του και­νού­ριου κόσμου που ορα­μα­τι­ζό­μα­στε. Για­τί “ο αγώ­νας της Γυναί­κας είναι ο αγώ­νας της ανθρω­πό­τη­τας”. Είναι η μάχη για τη δικαιο­σύ­νη, για την ειρή­νη, για την ελευ­θε­ρία, για τη χαρά της ζωής.
Γι’ αυτό το σκο­πό ιδρύ­θη­κε φέτος το Φεβρουά­ριο η Πανελ­λα­δι­κή Ομο­σπον­δία Γυναι­κών, που θα ενω­θούν μέσα σ’ αυτήν όλες οι γυναι­κεί­ες δυνά­μεις, όλες οι καλές θελή­σεις, γύρω από τους τρεις βασι­κούς σκοπούς:

α) Την πολι­τι­κή, κοι­νω­νι­κή και οικο­νο­μι­κή ισο­τι­μία της γυναί­κας με τον άνδρα.
β) Την προ­στα­σία της μάνας και του παιδιού.
γ) Την άμυ­να κατά του φασι­σμού και την εμπέ­δω­ση της ειρήνης.

Το κήρυγ­μα της ΠΟΓ βρή­κε αμέ­σως αντί­λα­λο σ’ όλες τις γυναι­κεί­ες ψυχές και σήμε­ρα 200 γυναι­κεία σωμα­τεία έχουν προ­σχω­ρή­σει σ’ αυτήν κι ολο­έ­να μεγα­λώ­νει ο αριθ­μός τους. Για­τί σήμε­ρα το ζήτη­μα της ισο­πο­λι­τεί­ας της γυναί­κας δεν αντι­κρί­ζε­ται πια σαν ζήτη­μα θεω­ρη­τι­κό, μα είναι ζήτη­μα που αγγί­ζει βαθιά κάθε γυναί­κα, τη μάνα, τη νοι­κο­κυ­ρά, την επι­στή­μο­να, την εργάτρια…

Η πρώτη μας έγνοια θα είναι για το παιδί, το παιδί που είναι η αυριανή Ελλάδα…

Μακά­ρι να βλέ­πα­με το κρά­τος να εφαρ­μό­ζει ένα πρό­γραμ­μα πρό­νοιας συστη­μα­τι­κό, που ν’ αρχί­ζει από το πρώ­το σκίρ­τη­μα του αγέν­νη­του παι­διού και να φτά­νει ίσα­με την ενη­λι­κί­ω­σή του. Που θα φρο­ντί­ζει για τη σωμα­τι­κή και ψυχι­κή υγεία του και για τη μόρ­φω­σή του. Και που δε θα ξεχνά πως η υγεία και η μόρ­φω­ση του παι­διού είναι αξε­χώ­ρι­στη από τις οικο­γε­νεια­κές του βιο­τι­κές συνθήκες…
Ακό­μα, από τις πρώ­τες φρο­ντί­δες μας θα είναι και για την εργα­ζό­με­νη μάνα. Είναι μεγά­λος ο καη­μός της μάνας, που, ανα­γκα­σμέ­νη να δου­λεύ­ει έξω από το σπί­τι της για το ψωμί των παι­διών της και μην έχο­ντας πού να τ’ αφή­σει, τα κλεί­νει όλη μέρα μονά­χα τους σ’ ένα δωμά­τιο, ή τ’ αφή­νει να παί­ζουν στην αυλή, μέσα στις ακα­θαρ­σί­ες και τα βρω­μό­νε­ρα, για­τί δεν υπάρ­χει στο χωριό της ή στη γει­το­νιά της ένας παι­δι­κός σταθ­μός που να της το κρα­τά την ώρα της δου­λιάς της…
Σήμε­ρα είναι βαρύς ο μόχθος της γυναί­κας. Κι απ’ όλους βαρύ­τε­ρος, της αγρό­τισ­σας, που δου­λεύ­ει ολη­με­ρίς στο χωρά­φι, σκά­βο­ντας, θερί­ζο­ντας, κου­βα­λώ­ντας ξύλα απ’ το βου­νό, για να γυρί­σει το βρά­δυ στο καλύ­βι της, κατά­κο­πη, να πιά­σει το μαγεί­ρε­μα, το πλύ­σι­μο, το μπάλωμα…
Θ’ αντι­κρί­σου­με ακό­μα τα προ­βλή­μα­τα της εργά­τριας μέσα στη δου­λιά της, της υπαλ­λή­λου μέσα στην υπη­ρε­σία της… και θα προ­σπα­θή­σου­με όλες μαζί να τα υπερνικήσουμε.

Είπα αρχι­νώ­ντας πως κερ­δί­σα­με την πρώ­τη νίκη, την ένω­ση όλων των γυναι­κεί­ων δυνά­με­ων μέσα στην ΠΟΓ…
Η Ενω­σις αυτή των γυναι­κών ας γίνει απαρ­χή για την ένω­ση που λαχτα­ρού­με για όλο το λαό μας. Για να λεί­ψουν τα μίση και τα πάθη που μας χωρί­ζουν. Για να στα­μα­τή­σει πια η αιματοχυσία…
Την ενό­τη­τα αυτή των γυναι­κών, που δημιουρ­γή­θη­κε μέσα στις σκλη­ρό­τε­ρες δοκι­μα­σί­ες, θα τη χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με για να δημιουρ­γή­σου­με πάνω στα σημε­ρι­νά ερεί­πια, μιαν αυρια­νή Ελλά­δα καλύ­τε­ρη, πιο ευτυ­χι­σμέ­νη, πιο πολι­τι­σμέ­νη, όπου, άντρας και γυναί­κα, σύντρο­φοι και συνερ­γά­τες, ισό­τι­μοι βαδί­ζου­με πλάι πλάι στο δρό­μο της ζωής, ανα­σαί­νο­ντας το ζωο­γό­νο αέρα της λευ­τε­ριάς, λευ­τε­ριάς του στο­χα­σμού και του λόγου, λευ­τε­ριάς της θρη­σκεί­ας, της πίστης, λυτρω­μέ­νοι από την ανά­γκη, λυτρω­μέ­νοι από το φόβο.

Και τώρα, με συγκί­νη­ση βαθιά, σαλ­πί­ζω το σάλ­πι­σμα του συνα­γερ­μού. Και προ­σκα­λώ όλα τα νέα σωμα­τεία στον αγώ­να τον και­νού­ριο, που αφε­τη­ρία του είναι το σημε­ρι­νό συνέ­δριο. Ο ενθου­σια­σμός σας, νέες συνα­δέλ­φισ­σες, ας δεθεί με την πεί­ρα μας, η μαχη­τι­κή διά­θε­σή σας με το ζυγι­σμέ­νο μόχθο μας.
Κι έτσι ο ήλιος, που τον είχαν κρύ­ψει τα μαύ­ρα σύν­νε­φα της τυραν­νί­ας των ντό­πιων και των ξένων, θα ξανα­φέ­ρει πάλι ολό­φω­τος το λυτρω­μό μας».  |>⁸

Ομως, η ντό­πια πλου­το­κρα­τία, στη­ριγ­μέ­νη στους Αγγλο­α­με­ρι­κά­νους ιμπε­ρια­λι­στές συμ­μά­χους της, ήταν αντί­θε­ση σ’ αυτόν το λυτρωμό.
Είχε άλλους σκοπούς.
Και επει­δή δεν μπο­ρού­σε να τους πραγ­μα­το­ποι­ή­σει δια­φο­ρε­τι­κά, οδή­γη­σε στον εμφύ­λιο πόλεμο.

1. Α‘ Πανελ­λα­δι­κό Συνέ­δριο Γυναι­κών, (ντο­κου­μέ­ντα από το αρχείο της Ρόζας Ιμβριώ­τη), σελ. 25, έκδο­ση ΟΓΕ
2. Στο ίδιο, σελ. 57–60
3. Στο ίδιο, σελ.61
4. Από ντο­κου­μέ­ντα του αρχεί­ου της Ρόζας Ιμβριώ­τη, που δεν έχουν εκδοθεί
5. «Το ΚΚΕ, Επί­ση­μα Κεί­με­να», τ. 6, σελ. 87
6. Α‘ Πανελ­λα­δι­κό Συνέ­δριο Γυναι­κών (ντο­κου­μέ­ντα από το αρχείο της Ρόζας Ιμβριώ­τη), σελ. 9, έκδο­ση ΟΓΕ
7. Στο ίδιο, σελ. 25
8. Στο ίδιο, σελ. 31–36

Με πλη­ρο­φο­ρί­ες από
Ριζο­σπά­στη + site Εθνι­κή Αντί­στα­ση-ΔΣΕ,  επί­σης
το βιβλίο “Ρόζα Ιμβριώ­τη, της ζωής και του σχο­λειού” κά)

Για την ιστο­ρία, το 1947 δια­λύ­θη­κε και στη συνέ­χεια (Οκτώ­βρης του 1948) ιδρύ­θη­κε η Πανελ­λα­δι­κή Δημο­κρα­τι­κή Ενω­ση Γυναι­κών (ΠΔΕΓ) στην Ελεύ­θε­ρη Ελλάδα.
ℹ️  Στην ιδρυ­τι­κή αυτή σύσκε­ψη πήραν μέρος γυναί­κες στε­λέ­χη από το ΚΚΕ, το Δημο­κρα­τι­κό Στρα­τό, το ΑΚΕ (Αγρο­τι­κό Κόμ­μα Ελλά­δας), το ΝΟΦ (Εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό Μέτω­πο των Σλα­βο­μα­κε­δό­νων) και τη Δημο­κρα­τι­κή Νεο­λαία Ελλάδας.
ℹ️  Η Α’ Πανελ­λα­δι­κή Συν­διά­σκε­ψη της ΠΔΕΓ συνήλ­θε στην Ελεύ­θε­ρη Ελλά­δα την 1 Μάρ­τη 1949 με τη συμ­με­το­χή 825 γυναι­κών — αντι­προ­σώ­πων από όλη την Ελλάδα.

|   Στην 1η φωτο, μαζί με τη Ρού­λα Κου­κού­λου δια­κρί­νο­νται Δόμνα Παπά­ζο­γλου, Αύρα Παρ­τσα­λί­δου, Ρίτα Λαζα­ρί­δου, Βάγιω Βουρνά

Μετά την ήττα του ΔΣΕ και το πέρα­σμά του στις Λαϊ­κές Δημο­κρα­τί­ες και την ΕΣΣΔ, η ΠΔΕΓ συνέ­χι­σε την απο­στο­λή και τη δρά­ση της στις νέες πια συν­θή­κες, συμ­βά­λο­ντας σημα­ντι­κά στην οργά­νω­ση της ζωής των πολι­τι­κών προ­σφύ­γων και στη δια­παι­δα­γώ­γη­ση και την προ­σαρ­μο­γή τους στις συν­θή­κες της σοσια­λι­στι­κής οικοδόμησης.
Η ΠΔΕΓ ήταν μέλος της Παγκό­σμιας Δημο­κρα­τι­κής Ομο­σπον­δί­ας Γυναι­κών (ΠΔΟΓ).

|>  Δεί­τε σχετικά
🔻 «Η συμ­με­το­χή των γυναι­κών στην ταξι­κή πάλη»
🔻 «Η ίδρυ­ση της ΠΔΕΓ»
🔻 «Η 1η Πανελ­λα­δι­κή Συν­διά­σκε­ψη της ΠΔΕΓ ‑Η γυναί­κα στην πάλη για λευ­τε­ριά και ειρήνη»
🔻  Αρχείο ΚΚΕ

Η Παγκό­σμια Ομο­σπον­δία Δημο­κρα­τι­κών Γυναι­κών (ΠΟΔΓ) ιδρύ­θη­κε το 1945. Ήταν η οργα­νω­μέ­νη έκφρα­ση του παγκό­σμιου ριζο­σπα­στι­κού γυναι­κεί­ου κινή­μα­τος, ως ανα­πό­σπα­στου τμή­μα­τος του εργα­τι­κού, του επα­να­στα­τι­κού κινήματος.
Στό­χος της ήταν να συντο­νί­σει την πάλη των γυναι­κών όλου του κόσμου για την εξα­σφά­λι­ση της γυναι­κεί­ας ισο­τι­μί­ας και τα δικαιώ­μα­τα της μάνας και του παι­διού, ενά­ντια στον πόλε­μο, για την ανα­τρο­πή του ταξι­κού εκμε­ταλ­λευ­τι­κού συστήματος.

🔻  Στο 2ο Συνέ­δριο της ΠΟΔΓ, που έγι­νε στη Βου­δα­πέ­στη, το Δεκ-1948, πήρε μέρος και αντι­προ­σω­πεία από την Ελλάδα.
Επι­κε­φα­λής ήταν η πρό­ε­δρος της Πανελ­λή­νιας Δημο­κρα­τι­κής Ένω­σης Γυναι­κών, Χρύ­σα Χατζη­βα­σι­λεί­ου, η οποία μιλώ­ντας στο Συνέ­δριο, ανά­με­σα σε άλλα, είπε:
«Οι γυναί­κες της Ελλά­δας έδει­ξαν ότι ξέρουν να σηκώ­νουν τόσα βάρη όσα δικαιώ­μα­τα ζητούν και διεκ­δι­κούν. Δεν αρκού­νται μονά­χα στα καθή­κο­ντα των αγω­νι­στών των μετό­πι­σθεν, αλλά πήραν τα όπλα και αντι­με­τώ­πι­σαν τον εχθρό, ίσος προς ίσον. Το 15% της δύνα­μης του ΔΣΕ απο­τε­λεί­ται από γυναί­κες… Υπάρ­χουν νέα κορί­τσια, που πήραν μέρος σε 100 του­λά­χι­στον μάχες. Υπάρ­χουν ακό­μα παρα­δείγ­μα­τα ηρω­ι­σμών, ομα­δι­κών και ατο­μι­κών, που ξεπερ­νά­νε όλες τις τόσο πλού­σιες, ηρω­ι­κές μας παρα­δό­σεις…».