Η Πορτογαλία και τα «μηνύματα»

Περίσ­σε­ψαν και στη χώρα μας τα πανη­γύ­ρια όλου του φάσμα­τος της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας για το απο­τέ­λε­σμα των εκλο­γών στην Πορ­το­γα­λία, με την αυτο­δυ­να­μία για το Σοσια­λι­στι­κό Κόμ­μα (PS) του Αντ. Κόστα, πρω­θυ­πουρ­γού της χώρας από το 2015.
Χαρα­κτη­ρι­στι­κά, ο πρό­ε­δρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσί­πρας, ο οποί­ος είχε στεί­λει και προ­ε­κλο­γι­κό μήνυ­μα στή­ρι­ξης που παι­ζό­ταν στις συγκε­ντρώ­σεις των σοσιαλ­δη­μο­κρα­τών, συνε­χά­ρη τον Κόστα «για τη μεγά­λη νίκη στις εκλο­γές απέ­να­ντι στις δυνά­μεις της συντη­ρη­τι­κής Δεξιάς», προ­σθέ­το­ντας ότι η νίκη αυτή απο­τε­λεί σημα­ντι­κό θετι­κό μήνυ­μα για τις «προ­ο­δευ­τι­κές δυνά­μεις» σε όλη την Ευρώπη.
Αντί­στοι­χα, ο επι­κε­φα­λής του ΚΙΝΑΛ, Ν. Ανδρου­λά­κης, συγ­χαί­ρο­ντας το PS και τον Κόστα, ανέ­φε­ρε ότι «μαζί μπο­ρού­με να συνε­χί­σου­με να αλλά­ζου­με την Ευρώπη»…

Τα παρα­πά­νω συνο­δεύ­τη­καν με μια σει­ρά από τοπο­θε­τή­σεις και «ανα­λύ­σεις» για τα «μηνύ­μα­τα» για την Ευρώ­πη και την Ελλά­δα από τις πορ­το­γα­λι­κές εκλο­γές, προ­σθέ­το­ντας μάλι­στα στον «θετι­κό» λογα­ρια­σμό την «προ­ο­δευ­τι­κή κυβέρ­νη­ση» της Ισπα­νί­ας, την εκλο­γή του Γερ­μα­νού σοσιαλ­δη­μο­κρά­τη Σολτς, τη δια­φαι­νό­με­νη ανά­καμ­ψη των Εργα­τι­κών στη Βρε­τα­νία κ.ά.
Πέρα από τις «παραλ­λα­γές», κοι­νή συνι­στα­μέ­νη όλων είναι η προ­σπά­θεια όχι μόνο να «ξεχα­στεί» ο καθο­ρι­στι­κός ρόλος της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας στη συνέ­χι­ση και κλι­μά­κω­ση της αντι­λαϊ­κής επί­θε­σης στην Πορ­το­γα­λία και σε όλη την Ευρώ­πη, αλλά να προ­βλη­θεί η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία ως εναλ­λα­κτι­κή, ως η κυβερ­νη­τι­κή δύνα­μη που μπο­ρεί τάχα να υπη­ρε­τεί ταυ­τό­χρο­να την καπι­τα­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη και τα εργα­τι­κά — λαϊ­κά δικαιώματα.

Ως τέτοιο παρά­δειγ­μα «αξιό­πι­στης πολι­τι­κής δύνα­μης που προ­σφέ­ρει απο­τε­λέ­σμα­τα και λύσεις» παρου­σιά­ζε­ται κατά κόρον η κυβέρ­νη­ση Κόστα στην Πορ­το­γα­λία, η «προ­ο­δευ­τι­κή κυβέρ­νη­ση» μειο­ψη­φί­ας των σοσιαλ­δη­μο­κρα­τών που από το 2015 έως τον Οκτώ­βρη του 2021 είχε τη στή­ρι­ξη του Πορ­το­γα­λι­κού ΚΚ (PCP), τον Οικο­λό­γων — Πρά­σι­νων (PEV) και του «Αρι­στε­ρού Μπλοκ».

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, η κυβέρ­νη­ση Κόστα συνέ­χι­σε και εμβά­θυ­νε την αντι­λαϊ­κή πολι­τι­κή των κυβερ­νή­σε­ων «της δεξιάς», υπη­ρε­τώ­ντας τα συμ­φέ­ρο­ντα του κεφα­λαί­ου, πολ­λές φορές μάλι­στα ψηφί­ζο­ντας αντερ­γα­τι­κά μέτρα με τη στή­ρι­ξη της δεξιάς αντι­πο­λί­τευ­σης. Παράλ­λη­λα πήρε και ορι­σμέ­να μέτρα δια­χεί­ρι­σης της ακραί­ας φτώ­χειας, μέτρα για την «κοι­νω­νι­κή συνο­χή», τα οποία, όπως είδα­με ιδιαί­τε­ρα την περί­ο­δο της παν­δη­μί­ας και της διε­θνούς κρί­σης του 2020, προ­ω­θή­θη­καν διε­θνώς από όλες τις αστι­κές κυβερ­νή­σεις, ανε­ξαρ­τή­τως «ιδε­ο­λο­γι­κού προ­σή­μου» και χωρίς να αναι­ρούν την επι­δεί­νω­ση της θέσης των εργαζομένων.

Ορι­σμέ­να στοι­χεία για την κατά­στα­ση του πορ­το­γα­λι­κού λαού είναι ενδει­κτι­κά: Το 2019 πάνω από 2 εκατ. άνθρω­ποι (σε 10 εκατ. πλη­θυ­σμό) βρί­σκο­νταν σε κίν­δυ­νο φτώ­χειας και κοι­νω­νι­κού απο­κλει­σμού, κατά­στα­ση που επι­δει­νώ­θη­κε με την παν­δη­μία. Ακό­μα και με την προ­ε­κλο­γι­κή αύξη­ση του κατώ­τα­του μισθού, αυτός έφτα­σε μόλις στα 705 ευρώ, ενώ μεγά­λο μέρος του πορ­το­γα­λι­κού λαού ζει με ακό­μα λιγό­τε­ρα: Πάνω από 1,6 εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι συνο­λι­κά, αλλά και το 9,5% των εργα­ζο­μέ­νων ζουν με εισο­δή­μα­τα κάτω από το επί­ση­μο επί­πε­δο της φτώ­χειας. Το 2020, περισ­σό­τε­ροι από 1,5 εκατ. συντα­ξιού­χοι έλα­βαν συντά­ξεις κάτω από τον κατώ­τα­το μισθό, ενώ το κόστος ζωής αυξά­νε­ται συνεχώς.

Την ίδια ώρα που «δια­φη­μί­ζε­ται» η μεί­ω­ση του ποσο­στού ανερ­γί­ας, αυξή­θη­κε κατά σχε­δόν 10% από το 2015 ο αριθ­μός των προ­σω­ρι­νών, «ελα­στι­κών» και κακο­πλη­ρω­μέ­νων συμ­βά­σε­ων, ενώ συνο­λι­κά περί­που το 22% των θέσε­ων εργα­σί­ας στην Πορ­το­γα­λία ταξι­νο­μού­νται ως «προ­σω­ρι­νές» και «επι­σφα­λείς»… Τα προ­νό­μια και οι επι­δο­τή­σεις στο κεφά­λαιο, βέβαια, ακο­λου­θούν την εντε­λώς αντί­στρο­φη πορεία την ίδια περί­ο­δο, ενώ η νέα κυβέρ­νη­ση ετοι­μά­ζε­ται να δια­χει­ρι­στεί και τα πρώ­τα πακέ­τα του Ταμεί­ου Ανά­καμ­ψης για τους επι­χει­ρη­μα­τι­κούς ομίλους.

Πέρα από τα «έργα και τις ημέ­ρες» των κυβερ­νή­σε­ων Κόστα που ξεσκε­πά­ζουν τις απο­προ­σα­να­το­λι­στι­κές «ανα­λύ­σεις» περί «εναλ­λα­κτι­κής», όπως και το παρα­μύ­θι ότι η συμ­με­το­χή ή στή­ρι­ξη ενός Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος σε μια «προ­ο­δευ­τι­κή» κυβέρ­νη­ση μπο­ρεί να ασκή­σει πίε­ση για φιλο­λαϊ­κή πολι­τι­κή, τα απο­τε­λέ­σμα­τα των πρό­σφα­των εκλο­γών καταρ­ρί­πτουν για πολ­λο­στή φορά και το επι­χεί­ρη­μα ότι με μια τέτοια «αντι­δε­ξιά — αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη» πολι­τι­κή, ένα Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα ενι­σχύ­ει τις δυνά­μεις του και ριζο­σπα­στι­κο­ποιεί λαϊ­κές συνειδήσεις.

Χαρα­κτη­ρι­στι­κά, την ίδια ώρα που το PS «απο­γειώ­θη­κε» από το 32,3% των ψήφων το 2015 στο 36,3% το 2019 και στο 41,7% το 2022, η συμ­μα­χία Πορ­το­γα­λι­κού ΚΚ — Οικο­λό­γων Πρα­σί­νων από το 8,3% του 2015 έπε­σε στο 6,3% το 2019 και στο 4,4% το 2022… Ακό­μα και με αυτό το απο­τέ­λε­σμα, το Πορ­το­γα­λι­κό ΚΚ ανα­φέ­ρει ότι μετε­κλο­γι­κά το PS θα πρέ­πει «είτε να κατα­λή­ξει σε συμ­φω­νί­ες με το Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό Κόμ­μα είτε να συγκλί­νει με την αρι­στε­ρά, με το CDU, για να απα­ντή­σει στα προ­βλή­μα­τα της χώρας»! Την ίδια ώρα και το «Αρι­στε­ρό Μπλοκ», που επί­σης στή­ρι­ζε τις κυβερ­νή­σεις Κόστα, από 9,5% το 2019 έπε­σε στο 4,5% φέτος, ενώ στην τρί­τη θέση «εκτο­ξεύ­τη­κε» για πρώ­τη φορά στην Πορ­το­γα­λία η ακρο­δε­ξιά με το κόμ­μα Chega!

Το Πορ­το­γα­λι­κό ΚΚ και το «Αρι­στε­ρό Μπλοκ» εισέ­πρα­ξαν την απο­γο­ή­τευ­ση για την αντι­λαϊ­κή πολι­τι­κή των σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κών κυβερ­νή­σε­ων, ενώ η καμπά­νια τους ενά­ντια στη «δεξιά» και η προ­βο­λή των «κατα­κτή­σε­ων» της κυβέρ­νη­σης Κόστα δού­λε­ψαν αντι­κει­με­νι­κά υπέρ του PS, που αξιο­ποί­η­σε το γνω­στό χαρ­τί της «χρή­σι­μης αρι­στε­ρής ψήφου» για «να μην ξανάρ­θει η δεξιά», φόρ­τω­σε στα δύο αυτά κόμ­μα­τα την ευθύ­νη των πρό­ω­ρων εκλο­γών (κατα­ψή­φι­σαν τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό τον Οκτώ­βρη του 2021) και «έπαι­ξε» το επι­χεί­ρη­μα της στα­θε­ρής κυβέρ­νη­σης, σε συν­θή­κες που δια­κυ­βεύ­ε­ται η δια­χεί­ρι­ση της πορεί­ας της καπι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης και των κον­δυ­λί­ων του Ταμεί­ου Ανάκαμψης…

* * *

Σε αντί­θε­ση με την καλ­λιέρ­γεια αυτα­πα­τών και τα «μηνύ­μα­τα» που ανα­πα­ρά­γουν και στην Ελλά­δα τα επι­τε­λεία της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας, το παρά­δειγ­μα της Πορ­το­γα­λί­ας δια­ψεύ­δει για μια ακό­μα φορά τους ισχυ­ρι­σμούς περί «προ­ο­δευ­τι­κών κυβερ­νή­σε­ων» στο έδα­φος του καπι­τα­λι­σμού, απο­κα­λύ­πτει τον ρόλο της σοσιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας και τις συνέ­πειες από τη συμ­με­το­χή ή στή­ρι­ξη ΚΚ σε αστι­κές κυβερ­νή­σεις. Επι­βε­βαιώ­νει ξανά την επι­τα­κτι­κή ανά­γκη για επα­να­στα­τι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση του κομ­μου­νι­στι­κού κινή­μα­τος, την ανά­γκη να δυνα­μώ­σει η πάλη ενά­ντια στο κεφά­λαιο και τις κυβερ­νή­σεις του όλων των απο­χρώ­σε­ων, για τη ριζι­κή ανατροπή.

Το άρθρο ανα­δη­μο­σιεύ­ε­ται από τη στή­λη «Απο­κα­λυ­πτι­κά» του «Ριζο­σπά­στη».