Η φόνισσα, το αριστούργημα του Αλ. Παπαδιαμάντη στη μεγάλη οθόνη

Το διή­γη­μα του Αλέ­ξαν­δρου Παπα­δια­μά­ντη «Η Φόνισ­σα» στη μεγά­λη οθό­νη σε μια πετυ­χη­μέ­νη μετα­φο­ρά, σε σκη­νο­θε­σία της Εύας Νάθε­να και με κορυ­φαία την Καρυο­φυλ­λιά Καρα­μπέ­τη στον ρόλο μιας γυναί­κας που σκο­τώ­νει μικρά κορί­τσια για να τα λυτρώ­σει από την ακραία φτώ­χεια και την κακοποίηση.

Το σπου­δαίο διή­γη­μα του Αλέ­ξαν­δρου Παπα­δια­μά­ντη βρί­σκει τη φρο­ντί­δα και την έμπνευ­ση, τον σεβα­σμό και την αγω­νία, μίας δημιουρ­γού, που κάθε­ται για πρώ­τη φορά στη σκη­νο­θε­τι­κή πολυ­θρό­να, αλλά έχει μεγά­λη δια­δρο­μή στο σινε­μά και το θέα­τρο ως σκη­νο­γρά­φος και ενδυ­μα­το­λό­γος. Ο λόγος για την Εύα Νάθε­να, η οποία θα αξιο­ποι­ή­σει τα μέγι­στα το υπο­κρι­τι­κό ταλέ­ντο της Καρυο­φιλ­λιάς Καρα­μπέ­τη, που κατα­γρά­φει ακό­μη μία σπα­ρα­χτι­κή ερμη­νεία, στο πνεύ­μα του ομώ­νυ­μου βιβλίου.

Εκμε­ταλ­λευό­με­νη πλή­ρως το σεβά­σμιο ‑προς το κεί­με­νο του Παπα­δια­μά­ντη- σενά­ριο της Κατε­ρί­νας Μπέη, η Νάθε­να θα απει­κο­νί­σει την τρα­γω­δία της Χαδού­λας, έχο­ντας ως φόντο ένα άγριο, αφι­λό­ξε­νο και καθο­ρι­στι­κό τοπίο, για τη δια­μόρ­φω­ση των χαρα­κτή­ρων. Θα διεισ­δύ­σει στον εσω­τε­ρι­κό αλλο­παρ­μέ­νο κόσμο τής φόνισ­σας και χωρίς να δικαιο­λο­γεί τις απο­τρό­παιες πρά­ξεις της, θα ανα­δεί­ξει το ζητού­με­νο της ιστο­ρί­ας, δηλα­δή τις συν­θή­κες που την οδή­γη­σαν σε αυτές.

Η ιστο­ρία της Φρα­γκο­γιαν­νούς, μιας βασα­νι­σμέ­νης γυναί­κας, που κατέ­λη­ξε να δολο­φο­νεί μικρά κορί­τσια για να τα γλι­τώ­σει από την δυστυ­χία τού να μεγα­λώ­σουν και να ζήσουν ως γυναί­κες στον ανδρο­κρα­τού­με­νο κόσμο, γνω­στή λίγο πολύ.

Η ανεί­πω­τη προ­σω­πι­κή ιστο­ρία της Χαδού­λας και η κακο­ποι­η­τι­κή σχέ­ση με τη μητέ­ρα της, ακό­μη ένα θύμα της πατριαρ­χί­ας, είναι καθο­ρι­στι­κή για την τραυ­μα­τι­σμέ­νη ψυχο­λο­γία της ηρω­ί­δας, η οποία θα βρε­θεί απέ­να­ντι σε μία σκλη­ρή κοι­νω­νι­κή βία. Μία ιστο­ρία του περα­σμέ­νου αιώ­να, που απ’ ότι φαί­νε­ται θα αγγί­ξει πολ­λές γυναί­κες του σήμε­ρα, παρά τις όποιες δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις, αλλά και τις πρό­σθε­τες βίαιες και απάν­θρω­πες κατα­πιε­στι­κές συν­θή­κες του σύγ­χρο­νου κόσμου. Η τολ­μη­ρή προ­σέγ­γι­ση της Νάθε­να σε ένα από τα σημα­ντι­κό­τε­ρα ελλη­νι­κά μυθι­στο­ρή­μα­τα, δια­θέ­τει ένα ξεχω­ρι­στό βλέμ­μα που δεν φοβά­ται να αντι­κρί­σει τον ολο­σκό­τει­νο εφιάλ­τη της ηρω­ί­δας, τον πόνο και την αγα­νά­κτη­σή της, για όλα αυτά που υπο­μέ­νουν οι γυναί­κες σε μια ανάλ­γη­τη πατριαρ­χι­κή κοινωνία.

Η απου­σία ηθο­γρα­φι­κών στοι­χεί­ων, αφαι­ρεί κάθε άμβλυν­ση από την κατα­ρα­μέ­νη ιστο­ρία, ενώ η αφή­γη­ση πυκνή και προ­ση­λω­μέ­νη στην ουσία και τα βαθύ­τε­ρα αίτια που έφτια­ξαν μια φόνισ­σα, βρί­σκουν στό­χο και συντα­ράσ­σουν και αν μη τι άλλο δημιουρ­γούν βαθύ­τε­ρες σκέ­ψεις σε όλους για τις αρχές που δομή­θη­καν οι κοι­νω­νί­ες και τα στε­ρε­ό­τυ­πα που συντη­ρού­με ελα­φρά την καρδία.
Μια ται­νία σκλη­ρή, με επώ­δυ­νη ιστο­ρία, στην οποία κυριαρ­χεί το ασπρό­μαυ­ρο κοντράστ, ένα­ντι των χρω­μά­των, με μία απο­χρω­μα­τι­σμέ­νη φωτο­γρα­φία και με μια υπερ­βα­τι­κή προ­σέγ­γι­ση, που παρα­πέ­μπει σε Μπέ­λα Ταρ και θα μπο­ρού­σε να είναι οποια­δή­πο­τε «καλ­λι­τε­χνι­κή» δημιουρ­γία από τη βόρεια ή κεντρι­κή Ευρώ­πη. Φωτί­ζει με σκλη­ρό­τη­τα την ανε­πα­νόρ­θω­τα τραυ­μα­τι­σμέ­νη ψυχή της ηρω­ί­δας και το σχε­δόν από­κο­σμο βρα­χώ­δες τοπίο, ανα­δει­κνύ­ο­ντας την απελ­πι­σία που φέρ­νει η γέν­να ενός κοριτσιού.

Αν η σκη­νο­θέ­τι­δα απέ­φευ­γε και το στι­λι­ζά­ρι­σμα των χαρα­κτή­ρων και των συμπε­ρι­φο­ρών και αρκού­νταν στον τολ­μη­ρό, από κάθε άπο­ψη, νατου­ρα­λι­σμό που επέ­λε­ξε και απο­γεί­ω­σε από τη μεριά της η Καρα­μπέ­τη, ίσως να είχα­με μία από τις καλύ­τε­ρες ελλη­νι­κές ται­νί­ες των τελευ­ταί­ων χρό­νων. Μία ομο­λο­γου­μέ­νως αξιό­λο­γη προ­σπά­θεια, που συνο­δεύ­ε­ται από μία ιδιαι­τέ­ρως φρο­ντι­σμέ­νη παρα­γω­γή και που, σημειω­τέ­ον, απευ­θύ­νε­ται στο ευρύ­τε­ρο κοινό.

Με λίγα λόγια … Σε ένα απο­μα­κρυ­σμέ­νο αφι­λό­ξε­νο νησί της Ελλά­δας, γύρω στο 1900, η Χαδού­λα, μία βασα­νι­σμέ­νη χήρα που έχει μάθει να επι­βιώ­νει σε μια ανδρο­κρα­τού­με­νη κοι­νω­νία, παγι­δευ­μέ­νη στην απόρ­ρι­ψη της ίδιας της μάνας της, αγω­νί­ζε­ται να επι­βιώ­σει ακο­λου­θώ­ντας τις επι­τα­γές μιας πατριαρ­χι­κής κοι­νω­νί­ας. Η Χαδού­λα επα­να­στα­τεί μέσα της και τα μικρά κορί­τσια του νησιού γίνο­νται θύμα­τα του ξεσπά­σμα­τός της. Αφαι­ρώ­ντας τους τη ζωή, η ίδια νιώ­θει ότι τα απαλ­λάσ­σει από το κοι­νω­νι­κό φορ­τίο που η ύπαρ­ξή τους επι­φέ­ρει. Οι πρά­ξεις της κάποια στιγ­μή αυτο­νο­μού­νται και τη φέρ­νουν αντι­μέ­τω­πη με τον νόμο. Εγκα­τα­λεί­πει το σπί­τι της και βρί­σκει κατα­φύ­γιο στη φύση.

Φόνισ­σα Ελλη­νι­κή δρα­μα­τι­κή ται­νία, ελλη­νο­γαλ­λι­κής παρα­γω­γής του 2023, σε σκη­νο­θε­σία Εύας Νάθε­να, με τις Καριο­φυλ­λιά Καρα­μπέ­τη, Μαρία Πρω­τό­παπ­πα, Πηνε­λό­πη Τσι­λί­κα, Έλε­να Τοπα­λί­δου κ.ά.

«Είμαι πολύ χαρού­με­νη και πολύ συγκι­νη­μέ­νη. Είναι οι περισ­σό­τε­ροι από εμάς. Να ενω­θού­με ξανά και αυτό είναι πολύ συγκι­νη­τι­κό για μένα. Η ται­νία αυτή θα επι­θυ­μού­σα να θερα­πεύ­σει και να ξύσει πλη­γές και να τις ανοί­ξει για να τις επου­λώ­σει τελειω­τι­κά όλων μας. Για­τί αυτός ο συγ­γρα­φέ­ας και ηρω­ί­δα του, αυτή σήκω­σε το βάρος όλης της ανθρω­πό­τη­τας στους ώμους της» δήλω­σε η σκη­νο­θέ­τις Ευά Νάθε­να κατά τη διάρ­κεια εκδή­λω­σης για την ταινία.

«Είμα­στε πολύ συγκι­νη­μέ­νοι όλοι με την υπο­δο­χή από το κοι­νό της ται­νί­ας μας. Δου­λέ­ψα­με πάρα πολύ σκλη­ρά, είχα­με μεγά­λη προ­σή­λω­ση όμως στο στό­χο μας και πολύ πίστη σε αυτό που κάνα­με» δήλω­σε η πρω­τα­γω­νί­στρια της ται­νί­ας Καρυο­φιλ­λιά Καρα­μπέ­τη.

Η φόνισ­σα, Αλέ­ξαν­δρου Παπαδιαμάντη