Θεσσαλονίκη Μάιος 1948: Υπόθεση Πολκ

Σαν σήμε­ρα 16 Μαΐ­ου 1948, ένας ψαράς εντο­πί­ζει να επι­πλέ­ει στο λιμά­νι της Θεσ­σα­λο­νί­κης, κοντά στο Λευ­κό Πύρ­γο,  το πτώ­μα του Αμε­ρι­κα­νού δημο­σιο­γρά­φου Τζωρτζ Πολκ, απε­σταλ­μέ­νου στην Ελλά­δα από το CBS για την κάλυ­ψη του Ελλη­νι­κού Εμφυ­λί­ου Πολέ­μου, το 1948.

Ο Πολκ δολο­φο­νή­θη­κε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη στις 8 Μάη 1948. Τον πυρο­βό­λη­σαν εξ επα­φής στο πίσω μέρος του κεφα­λιού, ενώ το πτώ­μα του βρέ­θη­κε στην περιο­χή του Λευ­κού Πύρ­γου, μέσα στη θάλασ­σα. Τον Τζ. Πολκ τον δολο­φό­νη­σαν σε μια περί­ο­δο που προ­σπα­θού­σε να έρθει σε επα­φή με τον Μάρ­κο Βαφειά­δη για να του πάρει συνέντευξη.

Η δολο­φο­νία του Αμε­ρι­κα­νού δημο­σιο­γρά­φου έγι­νε τότε κεντρι­κό θέμα όχι μόνο στα ελλη­νι­κά μέσα ενη­μέ­ρω­σης αλλά και στον διε­θνή Τύπο.

Το έγκλη­μα παρα­μέ­νει μέχρι σήμε­ρα ανε­ξι­χνί­α­στο. To 2004 ο Αρειος Πάγος απέρ­ρι­ψε το αίτη­μα επα­νά­λη­ψης της δίκης που είχε υπο­βά­λει η χήρα Στακτόπουλου.

Στη δίκη που στή­θη­κε, τότε, ανα­κη­ρύ­χτη­καν «ένο­χοι» τρεις άνθρω­ποι, εκ των οποί­ων ο ένας κατά τη δολο­φο­νία του Πολκ ήταν νεκρός, ο δεύ­τε­ρος ήταν στο εξω­τε­ρι­κό και ο τρί­τος, ο Στα­κτό­που­λος, από το 1960 που απο­φυ­λα­κί­στη­κε και μέχρι το 1998 που πέθα­νε, φώνα­ζε αυτό που όλοι γνώ­ρι­ζαν: Οτι, δηλα­δή, δε σκό­τω­σε τον Πολκ , ότι η κατα­δί­κη του ήταν προ­ϊ­όν κατα­σκευα­σμέ­νης «ομο­λο­γί­ας» και ότι άλλοι είχαν δολο­φο­νή­σει τον δημο­σιο­γρά­φο. Ποιοι; Αυτοί, που είχαν κάθε λόγο τότε, να αξιο­ποι­ή­σουν τη δολο­φο­νία του Πολκ για τη συκο­φά­ντη­ση των κομμουνιστών.

Σύμ­φω­να με τις «κατα­θέ­σεις» του Στα­κτό­που­λου στις ανα­κρί­σεις, που διηύ­θυ­ναν ο ταγ­μα­τάρ­χης Χωρο­φυ­λα­κής Ν. Μου­σχου­ντής στη Θεσ­σα­λο­νί­κη και ο διευ­θυ­ντής της Αστυ­νο­μί­ας στο υπουρ­γείο Εσω­τε­ρι­κών Ι. Πανό­που­λος, στην Αθή­να, τον Πολκ δολο­φό­νη­σαν ο Αδάμ Μου­ζε­νί­δης και ο Βαγ­γέ­λης Βασβα­νάς, μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ. Επρό­κει­το για προ­βο­κά­τσια, όπως απο­δεί­χθη­κε πολύ γρή­γο­ρα. Ο Αδάμ Μου­ζε­νί­δης είχε σκο­τω­θεί στο βου­νό αρκε­τές μέρες προ­τού να έρθει στην Ελλά­δα ο Πολκ , γεγο­νός που δεν γνώ­ρι­ζαν οι σκευω­ροί, όταν σκά­ρω­ναν την προ­βο­κά­τσια. Ούτε, φυσι­κά, ο Βασβα­νάς και ο Στα­κτό­που­λος είχαν κάποια σχέ­ση με το έγκλη­μα. Ο δικα­στι­κός και αστυ­νο­μι­κός ισχυ­ρι­σμός για το γεγο­νός ήταν ότι ο Πολκ επι­χεί­ρη­σε να πάει στο βου­νό για να πάρει συνέ­ντευ­ξη από τον Μάρ­κο Βαφειά­δη και δολο­φο­νή­θη­κε σε μια βάρ­κα που θα τον μετέ­φε­ρε από τη Θεσ­σα­λο­νί­κη σε κάποιο σημείο, στο δρό­μο προς τον προ­ο­ρι­σμό του. Η δολο­φο­νία αξιο­ποι­ή­θη­κε για να συκο­φα­ντη­θεί το ΚΚΕ, ωστό­σο τα πραγ­μα­τι­κά της αίτια παρα­μέ­νουν άγνω­στα. Επι­κρα­τεί η άπο­ψη ότι ο Πολκ δολο­φο­νή­θη­κε από τον Εγγλέ­ζο πρό­ξε­νο στη Θεσ­σα­λο­νί­κη Ρ. Κόατ, δίχως αυτό να είναι βέβαιο. Αξί­ζει να σημειω­θεί ότι ο αρχη­γός της αντι­κα­τα­σκο­πεί­ας των ΗΠΑ και ιδρυ­τής της CIA, στρα­τη­γός Ουί­λιαμ Ντό­νο­βαν, ήρθε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη και παρα­κο­λού­θη­σε ανελ­λι­πώς τη δίκη. Ο «φάκε­λος Πολκ » έχει εξα­φα­νι­στεί, ενώ ο Αρειος Πάγος απορ­ρί­πτει μέχρι και σήμε­ρα αιτή­σεις για ανα­ψη­λά­φη­ση της δίκης και για την αθώ­ω­ση και με δικα­στι­κή από­φα­ση του Γρη­γό­ρη Στα­κτό­που­λου, έστω μετά το θάνα­τό του
(Από κεί­με­νο του Τμή­μα­τος Ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ)