Και ενώ στην Ελλάδα η Δόμνα υπόσχεται επιδόματα, ας δούμε τι ίσχυε για τη μητρότητα στην ΕΣΣΔ και στη ΓΛΔ

Η σοσια­λι­στι­κή εξου­σία έθε­σε τις βάσεις για την κατάρ­γη­ση της κατα­πί­ε­σης της γυναί­κας. Το σοσια­λι­στι­κό κρά­τος πάντο­τε θεω­ρού­σε σαν ένα από τα βασι­κά του καθή­κο­ντα την προ­στα­σία της μητέ­ρας και του παι­διού και την εξα­σφά­λι­ση στη γυναί­κα εκεί­νων των συν­θη­κών, που θα της επι­τρέ­πουν να συν­δυά­ζει την παρα­γω­γι­κή και κοι­νω­νι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα, με τη μητρό­τη­τα και την ανα­τρο­φή των παι­διών της. Η εργα­τι­κή νομο­θε­σία προ­έ­βλε­πε την εξα­σφά­λι­ση της εργα­σί­ας των γυναι­κών, ιδιαί­τε­ρα στην περί­ο­δο της εγκυ­μο­σύ­νης. Οι έγκυ­ες απαλ­λάσ­σο­νταν από τις υπε­ρω­ρί­ες και τη νυχτε­ρι­νή εργα­σία και μετα­τί­θο­νταν σε πιο ελα­φριές δουλειές.

Στη Σοβιετική Ενωση

Στα χρό­νια της σοβιε­τι­κής εξου­σί­ας, οργα­νώ­θη­κε δίκτυο ιατρεί­ων για την παρα­κο­λού­θη­ση των γυναι­κών στα μαιευ­τή­ρια και τα γυναι­κο­λο­γι­κά τμή­μα­τα των νοσο­κο­μεί­ων. Παρό­μοιο δίκτυο λει­τουρ­γού­σε στα χωριά και στα κολ­χόζ. Το πρό­βλη­μα της εξα­σφά­λι­σης νοσο­κο­μεια­κής περί­θαλ­ψης κατά τον τοκε­τό για όλες τις γυναί­κες είχε λυθεί ολοκληρωτικά.

Η συστη­μα­τι­κή παρα­κο­λού­θη­ση της υγεί­ας της γυναί­κας επέ­τρε­πε την πρό­λη­ψη πολ­λών παθή­σε­ων της μητέ­ρας και του μωρού, την απο­φυ­γή περι­πλο­κών κατά τη γέν­να. Η οργά­νω­ση της φρο­ντί­δας για τις έγκυ­ες περι­λάμ­βα­νε στε­νή παρα­κο­λού­θη­σή τους με εξε­τά­σεις και ιατρι­κές συμ­βου­λές και εξα­σφά­λι­ση ειδι­κής ιατρι­κής βοή­θειας κατά και μετά τον τοκε­τό, με απο­τέ­λε­σμα να μειω­θεί σημα­ντι­κά η θνη­σι­μό­τη­τα των μητέ­ρων και των βρεφών.

Την προ­στα­σία της υγεί­ας των παι­διών ανα­λάμ­βα­ναν τα ιδρύ­μα­τα για τη θερα­πεία και την πρό­λη­ψη παι­δι­κών ασθε­νειών, τα νοσο­κο­μεία παί­δων, πολυ­κλι­νι­κές, παι­δι­κά τμή­μα­τα των γενι­κών νοσο­κο­μεί­ων, σανα­τό­ρια, βρε­φι­κοί και παι­δι­κοί σταθ­μοί, τμή­μα­τα σχο­λι­κής υγιει­νής, υγειο­νο­μι­κοί σταθ­μοί κ.ά. Βασι­κό ρόλο στην ιατρι­κή περί­θαλ­ψη των παι­διών έπαι­ζαν οι παι­δι­κές πολυ­κλι­νι­κές και τα εξω­τε­ρι­κά ιατρεία. Για πρώ­τη φορά στον κόσμο καθιε­ρώ­θη­κε η γενι­κή υπο­χρε­ω­τι­κή ιατρι­κή παρα­κο­λού­θη­ση των παι­διών από παι­διά­τρους και μόνι­μες νοσοκόμες.
Χαρα­κτη­ρι­στι­κό γνώ­ρι­σμα αυτής της φρο­ντί­δας ήταν η αύξη­ση του αριθ­μού των μαιευ­τή­ρων και των γυναι­κο­λό­γων, των παι­δι­κών πολυ­κλι­νι­κών, του αριθ­μού των κλι­νών για τις έγκυ­ες, τις λεχώ­νες και για εκεί­νες που πάσχουν από γυναι­κο­λο­γι­κές παθή­σεις, καθώς και των ιατρεί­ων που παρα­κο­λου­θούν τις γυναί­κες. Το 1987, στην ΕΣΣΔ λει­τουρ­γού­σε το κρα­τι­κό σύστη­μα προ­στα­σί­ας της μητέ­ρας και του παι­διού, στο οποίο εντάσ­σο­νταν, ανά­με­σα στ’ άλλα, πάνω από 28 χιλιά­δες γυναι­κεία ιατρεία και παι­δι­κές πολυκλινικές.

Μέσα στη χρο­νι­κή περί­ο­δο 1940 — 1974, οι μαιευ­τή­ρες — γυναι­κο­λό­γοι αυξή­θη­καν περί­που κατά 400% (από 10.600 φτά­νουν τους 47.400). Την ίδια περί­ο­δο, στα σχε­τι­κά Κέντρα Υγεί­ας, οι μαί­ες αυξά­νο­νται γύρω στο 350% (από 68.100 στις 244.100). Τα κρε­βά­τια για γυναι­κο­λο­γι­κές αρρώ­στιες και για εγκύ­ους γυναί­κες και λεχώ­νες γύρω στο 200% (από 180.700 σε 388.200). Τα ιατρεία για γυναι­κο­λο­γι­κές συμ­βου­λές και οι παι­δι­κές κλι­νι­κές κατά 250% (από 8.600 σε 22.100).Οι παι­δί­α­τροι, πάνω από 450% (από 19.400 σε 91.500).

Η προ­σο­χή του σοβιε­τι­κού συστή­μα­τος Πρό­νοιας ήταν η σοβα­ρή στή­ρι­ξη στους εργα­ζό­με­νους γονείς, στην ανα­τρο­φή και δια­παι­δα­γώ­γη­ση ενός παι­διού. Το 1987 πάνω από 16 εκα­τομ­μύ­ρια Σοβιε­τι­κά παι­διά πήγαι­ναν σε 140 χιλιά­δες παι­δι­κούς σταθ­μούς. Το κρά­τος κάλυ­πτε τα 4/5 των εξό­δων συντή­ρη­σής τους: Το ποσόν που πλή­ρω­ναν οι γονείς δεν κάλυ­πτε ούτε καν το κόστος δια­τρο­φής των παι­διών, ενώ ορι­σμέ­νες οικο­γέ­νειες — οι πολύ­τε­κνες ή με χαμη­λά εισο­δή­μα­τα — απαλ­λάσ­σο­νταν από κάθε πλη­ρω­μή. Τα παι­διά μέχρι την ηλι­κία των 3 χρό­νων δικαιού­νταν δωρε­άν φάρμακα.

Στην ΕΣΣΔ, το προ­σω­πι­κό στο προ­σχο­λι­κό σύστη­μα Εκπαί­δευ­σης (για παι­διά μέχρι 3 ετών) απο­τε­λού­σαν επι­στή­μο­νες ειδι­κά εκπαι­δευ­μέ­νοι για την απο­στο­λή τους: Δάσκα­λοι, ιατρι­κοί εργά­τες, εκπαι­δευ­τι­κοί βοη­θοί. Το πρό­γραμ­μα και τα γεύ­μα­τα ήταν επι­στη­μο­νι­κά προ­γραμ­μα­τι­σμέ­να. Για τους μαθη­τές υπήρ­χαν τα οικο­τρο­φεία. Εκεί, στις «ομά­δες μεγα­λύ­τε­ρης διάρ­κειας παρα­μο­νής», το παι­δί γευ­μά­τι­ζε, ξεκου­ρα­ζό­ταν, πήγαι­νε βόλ­τα, ετοί­μα­ζε τα μαθή­μα­τά του, ασχο­λού­νταν με τον αθλη­τι­σμό, μέχρι οι γονείς του να σχο­λά­σουν από τη δουλειά.

Στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία

Στη Γερ­μα­νι­κή Λαο­κρα­τι­κή Δημο­κρα­τία, το πυκνό δίκτυο εξω­νο­σο­κο­μεια­κών μονά­δων Υγεί­ας εξα­σφά­λι­ζε την προ­στα­σία της μητρό­τη­τας και της ανα­πα­ρα­γω­γι­κής ικα­νό­τη­τας της γυναί­κας σε όλα τα σχε­τι­κά στά­δια. Δηλα­δή, πριν τη σύλ­λη­ψη του εμβρύ­ου, κατά τη διάρ­κεια της κυο­φο­ρί­ας αλλά και μετά τον τοκε­τό. Η πλή­ρης ιατρι­κή εξέ­τα­ση της γυναί­κας ήταν υπο­χρε­ω­τι­κή, γινό­ταν του­λά­χι­στον μια φορά το χρό­νο, με εκτε­νή γυναι­κο­λο­γι­κή εξέ­τα­ση. Ακό­μα πιο τακτι­κές ήταν οι ιατρι­κές συμ­βου­λές, ειδι­κά προς τις μητέ­ρες. Σε κάθε περί­πτω­ση, το δημό­σιο και δωρε­άν σύστη­μα Υγεί­ας κάλυ­πτε οποια­δή­πο­τε ανάγκη.

Αν μια εργα­ζό­με­νη είχε δύο παι­διά, δια­τη­ρού­σε δικαί­ω­μα μειω­μέ­νου ωρα­ρί­ου μέχρι τα παι­διά της να συμπλη­ρώ­σουν τα 16 τους χρό­νια. Το φαγη­τό που σερ­βί­ρο­νταν στις τρα­πε­ζα­ρί­ες των εργο­στα­σί­ων για τις έγκυ­ες εργά­τριες ήταν ειδι­κό για την περί­πτω­σή τους και εντε­λώς δωρε­άν (όταν οι υπό­λοι­ποι πλή­ρω­ναν 2–3 μάρ­κα για 5–6 ποι­κι­λί­ες φαγητών).

Ιδιαί­τε­ρη κρα­τι­κή στή­ρι­ξη απο­λάμ­βα­ναν οι μητέ­ρες χωρίς σύζυ­γο, όπως και οι πολύ­τε­κνες οικο­γέ­νειες. Μετα­ξύ άλλων, είχαν προ­τε­ραιό­τη­τα στις θέσεις των παι­δι­κών σταθ­μών και των νηπια­γω­γεί­ων, σε προ­λη­πτι­κές άδειες και δια­κο­πές. Στα τέλη της δεκα­ε­τί­ας του 1970, το 60% των βρε­φών στη ΓΛΔ πήγαι­νε σε βρε­φι­κούς σταθ­μούς και το 86% των λίγο μεγα­λύ­τε­ρων σε παι­δι­κούς σταθμούς.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης