ΚΕ του ΚΚΕ: Εκδήλωση με αφορμή τα δύο χρόνια από τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη

Ο Μίκης περ­πα­τά φρου­ρού­με­νος στη Ζάτου­να _η γυναί­κα του απα­θα­νά­τι­σε από το παρά­θυ­ρο τη σκηνή

Στην εκδή­λω­ση, που θα αρχί­σει στις 7.30 μ.μ., θα μιλή­σει ο Νίκος Κου­του­μά­νος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, Γραμ­μα­τέ­ας της ΕΠ Πελο­πον­νή­σου του Κόμ­μα­τος και υπο­ψή­φιος περι­φε­ρειάρ­χης Πελο­πον­νή­σου με τη «Λαϊ­κή Συσπείρωση».

Την καλ­λι­τε­χνι­κή επι­μέ­λεια της συναυ­λί­ας που θα ακο­λου­θή­σει, θα έχει ο Κώστας Θωμα­ΐ­δης και ο ίδιος μαζί με την τελευ­ταία ερμη­νεύ­τρια έργων του Μίκη, Μπέτ­τυ Χαρ­λαύ­τη, θα ερμη­νεύ­σουν τις τέσ­σε­ρις πρώ­τες «Αρκα­δί­ες» του συν­θέ­τη, καθώς και μια επι­λο­γή από άλλα γνω­στά τρα­γού­δια του. Στο πιά­νο θα τους συνο­δεύ­σει ο Τάκης Φαρα­ζής.

Εναν σχε­δόν χρό­νο πριν «φύγει» από κοντά μας ο Μίκης Θεο­δω­ρά­κης, την ώρα των απο­λο­γι­σμών που σβή­νουν απ’ το μυα­λό οι λεπτο­μέ­ρειες και «μένουν τα “Μεγά­λα Μεγέ­θη”», όπως ο ίδιος έλε­γε στην επι­στο­λή που έστει­λε στον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κου­τσού­μπα, ξεχώ­ρι­σε ότι τα πιο κρί­σι­μα, δυνα­τά και ώρι­μα χρό­νια του τα πέρα­σε κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ. Και γι’ αυτό θέλη­σε να «φύγει» από αυτόν τον κόσμο ως κομμουνιστής.

Το ΚΚΕ δεν θα στα­μα­τή­σει να τον τιμά για το τερά­στιο και πολυ­σχι­δές έργο του, που πάνω του είναι χαραγ­μέ­νες οι αγω­νί­ες, οι πόθοι και τα ορά­μα­τα του λαού μας. «Σου το χρω­στά­με, λοι­πόν, να φρο­ντί­σου­με να ανοι­χτούν διά­πλα­τα στον κόσμο όλοι οι θησαυ­ροί της μου­σι­κής σου. Σου το χρω­στά­με να συνε­χί­σου­με να διεκ­δι­κού­με το μεγά­λο όνει­ρό σου να φτά­σουν στον λαό οι θησαυ­ροί σε όλη την ιστο­ρία της μου­σι­κής, μέχρι αυτό ατό­φιο να εκπλη­ρω­θεί σε μια ανώ­τε­ρη μορ­φή κοι­νω­νί­ας, όπου όλα τα μέλη της θα μπο­ρούν να κατα­νο­ούν και να απο­λαμ­βά­νουν την Τέχνη», είχε πει χαρα­κτη­ρι­στι­κά απο­χαι­ρε­τώ­ντας τον μεγά­λο μου­σι­κο­συν­θέ­τη ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας.

Σε αυτό το πλαί­σιο, μετά τη μεγά­λη συναυ­λία της ΚΟ Αττι­κής του ΚΚΕ πέρ­σι στον Ωρω­πό, έξω από το κελί που ο ίδιος κρα­τή­θη­κε, η ΚΕ του ΚΚΕ φέτος επι­λέ­γει να τον τιμή­σει στη Ζάτου­να και να παρου­σιά­σει εκεί ένα μέρος από τις «Αρκα­δί­ες» του, από τα τρα­γού­δια που συνέ­θε­σε εκεί και που ήθε­λε να ακού­γο­νται σε αυτά τα μέρη που πέρα­σε εξό­ρι­στος ένα μέρος από τα μαύ­ρα χρό­νια της χούντας.

Οι «Αρκαδίες» του Μίκη

Η «Αρκα­δία Ι» απο­τε­λεί­ται από τρα­γού­δια σε στί­χους του ίδιου του Μίκη, με έντο­νους συμ­βο­λι­σμούς και ειρω­νεία για την κατά­στα­ση της χώρας, αλλά και τον εγκλει­σμό του ίδιου και της οικο­γέ­νειάς του: «Ο γιος μου είναι εννιά χρο­νών εννιά χει­μώ­νες εννιά καλο­καί­ρια / του βάλα­με στο βλέμ­μα κεραυ­νό τις θάλασ­σες κρα­τά στα δυο του χέρια. / Τα χέρια του τα σήκω­σαν ψηλά την πλά­τη του κολ­λή­σα­νε στον τοί­χο / μετρά­νε της ανά­σας του τον ήχο κι ανα­σκα­λεύ­ουν τη μικρή του την καρ­διά. / Να ζού­σα­με σε γκέ­το εβραϊ­κό γύρω Γερ­μα­νούς φρου­ρούς θηρία / Ζάτου­να, χίλια εννια­κό­σια εξή­ντα οκτώ την τρί­τη μου περ­νά­με εξορία»…

Την ίδια περί­ο­δο ο Μάνος Ελευ­θε­ρί­ου ανα­ζη­τά συν­θέ­τη να μελο­ποι­ή­σει έναν κύκλο τρα­γου­διών του. Οι στί­χοι του, όμως, δεν κατά­φε­ραν να μελο­ποι­η­θούν από κανέ­ναν συν­θέ­τη, αφού καμία εται­ρεία δεν έβγα­ζε αυτά τα τρα­γού­δια. Ετσι, ύστε­ρα από τρεις — τέσ­σε­ρις μήνες και αφού τελειο­ποί­η­σε τους στί­χους του, απο­φά­σι­σε ότι ο Μίκης είναι η μόνη λύση. Μετά από πολύ κόπο και ολό­κλη­ρη μυστι­κή επι­χεί­ρη­ση κατα­φέρ­νει τελι­κά να του στεί­λει στη Ζάτου­να δύο κύκλους τρα­γου­διών (ο δεύ­τε­ρος χαρα­κτη­ρι­σμέ­νος από τον Ελευ­θε­ρί­ου «Τα τρα­γού­δια για τη μάνα και τους φίλους») και ο Μίκης τους μελο­ποιεί, δημιουρ­γώ­ντας τις «Αρκα­δί­ες» ΙΙ και ΙΙΙ. Γρά­φει μου­σι­κή πάνω σε εξαι­ρε­τι­κούς στί­χους του Ελευ­θε­ρί­ου με έντο­νες πάλι αλλη­γο­ρί­ες και ανα­φο­ρές στα δύσκο­λα χρό­νια της χού­ντας: «Πήρε τη νύχτα ο χαμός και τ’ όνει­ρο μαχαί­ρια / ψεύ­τι­κος ήταν ο χρη­σμός / πως θα γυρί­σει ο ποτα­μός / με δέκα περι­στέ­ρια», ή ακό­μη: «Ηρθαν οι ανθρώ­ποι με τα μαύ­ρα, που έχουν σκο­τά­δι στα μαλ­λιά τους / κι αυτοί που έχουν βρο­χή στα χέρια / και κεραυ­νό στο κοί­ταγ­μά τους. / Και πήραν τα όνει­ρά μας νόμοι και τα τρα­γού­δια μας καπνός / και πήραν τη ζωή μας δρό­μοι και την αγά­πη καθε­νός». Αξί­ζει να σημειω­θεί ότι από την τρί­τη «Αρκα­δία», τα τρα­γού­δια «Του χάρου η μάνα» και «Μάνα, το μάν­να τ’ ουρα­νού» είναι τα μονα­δι­κά ζεϊ­μπέ­κι­κα απ’ όλους τους κύκλους των «Αρκα­διών» και ο Μίκης τα χαρα­κτη­ρί­ζει «τα ζεϊ­μπέ­κι­κα της Ζάτουνας».

Η αγά­πη του Μ. Θεο­δω­ρά­κη για την ελλη­νι­κή ποί­η­ση, που έχει ήδη απο­δώ­σει μέχρι τότε τερά­στια τρα­γού­δια με τις μελο­ποι­ή­σεις του, τον οδη­γεί να στρα­φεί στην ποί­η­ση του Ανδρέα Κάλ­βου και να μελο­ποι­ή­σει απο­σπά­σμα­τα από τις «Ωδές» του για να ισχυ­ρο­ποι­ή­σει το αντι­δι­κτα­το­ρι­κό φρό­νη­μα και να ξεση­κώ­σει τους όποιους απα­θείς Ελλη­νες: «Οσοι το χάλ­καιον χέρι / βαρύ φόβου αισθά­νο­νται, / ζυγόν δου­λεί­ας ας έχω­σι / θέλει αρε­τή και τόλ­μην η ελευ­θε­ρία»… Ετσι γεν­νιέ­ται η «Αρκα­δία ΙV».

Ακο­λού­θη­σαν η «Αρκα­δία V» πάνω στο «Πνευ­μα­τι­κό Εμβα­τή­ριο», το δημο­φι­λέ­στε­ρο ίσως αντι­στα­σια­κό ποί­η­μα του Αγγε­λου Σικε­λια­νού, που καλεί «να σηκώ­σου­με τον ήλιο πάνω από την Ελλά­δα», καθώς και οι «Αρκα­δί­ες» VI και Χ σε ποί­η­ση του ίδιου του Μίκη και οι «Αρκα­δί­ες» VII σε ποί­η­ση Τάκη Σινό­που­λου, VIII σε ποί­η­ση Μανώ­λη Ανα­γνω­στά­κη και IX σε ποί­η­ση Κώστα Καλα­τζή. Στη συνέ­χεια είχε αρχί­σει να μελο­ποιεί το ποί­η­μα «Ηλιε μου βγες» του Νότη Περ­γιά­λη, αρχί­ζο­ντας τον κύκλο τρα­γου­διών «Αρκα­δία XI», όμως η μετα­φο­ρά του συν­θέ­τη από τη Ζάτου­να στις φυλα­κές του Ωρω­πού, τον Οκτώ­βρη του 1969, είχε ως απο­τέ­λε­σμα να μην ολο­κλη­ρω­θεί ποτέ η σύν­θε­ση της ενδέ­κα­της «Αρκα­δί­ας».

Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από το Ριζο­σπά­στη του Σ‑Κ