Κινηματογράφος: Η Συνομιλία / The Conversation (1974)

Γρά­φει ο Ειρη­ναί­ος Μαρά­κης //

«Αν υπάρ­χει ένας κανό­νας που έχω μάθει στη δου­λειά είναι ότι δεν ξέρω τίπο­τα για την ανθρώ­πι­νη φύση» ~Χάρι Κολ

Ο Χάρι Κολ, ένας μονα­χι­κός άντρας, ειδι­κός ερευ­νη­τής με ειδι­κό­τη­τα τις ηχη­τι­κές υπο­κλο­πές, με λατρεία στην τζαζ μου­σι­κή και με απο­κλει­στι­κό σκο­πό του να είναι απο­τε­λε­σμα­τι­κός στην εργα­σία του, πιά­νε­ται στα δίκτυα του συστή­μα­τος που υπη­ρε­τεί με αυτα­πάρ­νη­ση. Η αρχή γίνε­ται όταν κατά τη διάρ­κεια μιας δου­λειάς, που του ανα­τέ­θη­κε από τον διευ­θυ­ντή μιας πολυ­ε­θνι­κής εται­ρεί­ας, συνει­δη­το­ποιεί πως τα άτο­μα που παρα­κο­λου­θεί, ένα ζευ­γά­ρι, πρό­κει­ται να δολοφονηθούν.

«Αν ήξερε, θα μάς σκότωνε»

Οι απο­δεί­ξεις για την επι­κεί­με­νη δολο­φο­νία δεν μπο­ρούν να αμφι­σβη­τη­θούν. Είναι κατα­γε­γραμ­μέ­νες στις μαγνη­το­ται­νί­ες του ειδι­κού ερευ­νη­τή. Και εδώ, θεω­ρη­τι­κά η δου­λειά του πρω­τα­γω­νι­στή έχει τελειώ­σει. Το μόνο που μένει να κάνει είναι να παρα­δώ­σει στον πελά­τη του τις ηχο­γρα­φή­σεις, να πλη­ρω­θεί και να ανα­λά­βει την επό­με­νη παρα­κο­λού­θη­ση. Όμως, ο Χάρι Κολ, κάτω από την πίε­ση των ζωντα­νών ανα­μνή­σε­ων μιας προη­γού­με­νης υπό­θε­σης του η οποία οδή­γη­σε στο θάνα­το τα εμπλε­κό­με­να πρό­σω­πα, αφή­νει στην άκρη τη συνη­θι­σμέ­νη δια­δι­κα­σία και ανα­λαμ­βά­νει να βοη­θή­σει το άγνω­στο ζευγάρι.

Κάπου εκεί η κατά­στα­ση αρχί­ζει να ξεφεύ­γει. Η ήρε­μη, τακτο­ποι­η­μέ­νη και απρό­σω­πη ζωή του Χάρι Κολ δια­τα­ράσ­σε­ται ανε­πα­νόρ­θω­τα. Πάνω απ’ όλα αρχί­ζει να υπο­ψιά­ζε­ται ότι τον παρα­κο­λου­θούν. Τα σημά­δια είναι εκεί και απο­δει­κνύ­ουν ότι ακό­μα κι ο καλύ­τε­ρος στο επάγ­γελ­μα του, όπως πιστεύ­ουν οι ζηλό­φθο­νες συνά­δελ­φοι του, μπο­ρεί να βρε­θεί απρο­στά­τευ­τος μπρο­στά σε μια άγνω­στη δύνα­μη. Η συγκε­κρι­μέ­νη δύνα­μη χρη­σι­μο­ποιεί τις ίδιες μεθό­δους που αξιο­ποιεί κι ίδιος για τις παρα­κο­λου­θή­σεις του. Το σπί­τι του, με την τρι­πλή κλει­δα­ριά στην κεντρι­κή είσο­δο, το τηλέ­φω­νο του, με ένα αριθ­μό κλή­σης που δεν είναι ευρύ­τε­ρα γνω­στός, και η προ­σω­πι­κή του αλλη­λο­γρα­φία είναι πλέ­ον προ­σβά­σι­μα στον αόρα­το αντί­πα­λο που τον κατατρέχει.

Ο Χάρι Κολ δεν υπο­κύ­πτει στην πίε­ση. Συνε­χί­ζει την προ­σπά­θεια του να βοη­θή­σει τα άγνω­στα θύμα­τα. Η εξέ­λι­ξη της υπό­θε­σης θα είναι τελεί­ως δια­φο­ρε­τι­κή από αυτό που θα περί­με­νε ένας άνθρω­πος του επαγ­γέλ­μα­τος του αλλά και το κινη­μα­το­γρα­φι­κό κοι­νό που παρα­κο­λου­θεί με αμεί­ω­το ενδια­φέ­ρον την υπό­θε­ση μέχρι την τελι­κή ανατροπή.

Το τέλος της “Συνο­μι­λί­ας” βρί­σκει τον Χάρι Κολ ηττη­μέ­νο από το καφ­κι­κό περι­βάλ­λον που με τόση συνέ­πεια υπη­ρέ­τη­σε. Παράλ­λη­λα αυτή η ήττα θα απο­τε­λέ­σει το έναυ­σμα για την προ­σω­πι­κή του απε­λευ­θέ­ρω­ση. Για παρά­δειγ­μα, το αγα­πη­μέ­νο χόμπι του Χάρι Κολ τις ώρες της σχό­λης, και την επο­χή που έχει θεω­ρη­τι­κά τον από­λυ­το έλεγ­χο στη ζωή του, είναι να παί­ζει τζαζ μου­σι­κή στο σαξό­φω­νο του πατώ­ντας πάνω στις μου­σι­κές του Ντιουκ Έλινγ­κτον και του Πολ Ντέ­σμοντ που ανα­πα­ρά­γο­νται την ίδια ώρα. Στην τελευ­ταία σκη­νή της “Συνο­μι­λί­ας” και όταν όλα έχουν χαθεί, η εικό­να αλλά­ζει: Ο Χάρι, πλέ­ον, παί­ζει μόνος του τη μου­σι­κή του.

Πολιτικό σχόλιο

Η ται­νία, που γυρί­στη­κε από τον Φράν­σις Φορντ Κόπο­λα ανά­με­σα στην ται­νία “Ο Νονός 1” (1972) και “Ο Νονός 2” (1974), απο­τε­λεί ένα σχό­λιο του συν­θέ­τη στο κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κό περι­βάλ­λον που μόλις εκεί­νη την περί­ο­δο έκα­νε τα πρώ­τα του βήμα­τα στις ΗΠΑ και διε­θνώς όπου η ιδιω­τι­κή ζωή των πολ­λών ξεκι­νού­σε να γίνε­ται παι­γνί­δι, εμπό­ρευ­μα και βιο­μη­χα­νία στα χέρια των λίγων και εκλε­κτών ενώ παράλ­λη­λα έβα­ζε τα θεμέ­λια της μια δυστο­πία που αδια­φο­ρεί για τον άνθρω­πο και τις ανά­γκες του. Έχει προη­γη­θεί το περί­φη­μο σκάν­δα­λο του Γουό­τερ­γκεϊτ το 1972 όπου απο­κα­λύ­φθη­κε η μεγα­λύ­τε­ρη δια­δι­κα­σία εσω­τε­ρι­κής κατα­σκο­πεί­ας στην ιστο­ρία των ΗΠΑ. Το σκάν­δα­λο οδή­γη­σε στην απο­κά­λυ­ψη κατα­χρή­σε­ων εξου­σί­ας από τα μέλη της κυβέρ­νη­σης του Νίξον, την έναρ­ξη δια­δι­κα­σί­ας καθαί­ρε­σης ενα­ντί­ον του προ­έ­δρου Ρίτσαρντ Νίξον που τελι­κά οδή­γη­σε σε πολι­τι­κή κρί­ση και στην παραί­τη­ση του.

Σε αυτό το σημείο είναι που οι άνθρω­ποι και η κοι­νω­νία πρέ­πει να ανα­λά­βουν τις ευθύ­νες τους. Μέσα στο σκο­τά­δι το φως πρέ­πει να βρει το δρό­μο του αλλά σε καμία περί­πτω­ση αυτό δεν μπο­ρεί να γίνει εύκο­λα, αυτό είναι ένα από τα μηνύ­μα­τα της ται­νί­ας. Το κινη­μα­το­γρα­φι­κό κοι­νό δεν θα δυσκο­λευ­τεί να εντο­πί­σει αλλά και να συμ­φω­νή­σει με αυτό το μήνυ­μα. Τα περι­στα­τι­κά συνα­κρο­ά­σε­ων — παρα­κο­λου­θή­σε­ων πολι­τι­κών, στε­λε­χών της Αρι­στε­ράς και δημο­σιο­γρά­φων από το σκάν­δα­λο των τηλε­φω­νι­κών υπο­κλο­πών την περί­ο­δο 2004–2005 μέχρι σήμε­ρα, επι­βε­βαιώ­νουν τη συγκε­κρι­μέ­νη εικό­να. Οι αόρα­τοι Χάρι Κολ των μέσων κοι­νω­νι­κής δικτύ­ω­σης που εγκρί­νουν ή απορ­ρί­πτουν διά­φο­ρες αναρ­τή­σεις έρχο­νται να τη συμπληρώσουν.

Πλη­ρο­φο­ρί­ες: Μια ται­νία του Φράν­σις Φορντ Κόπο­λα. Πρω­τα­γω­νι­στεί ο Τζιν Χάκ­μαν. Μαζί του οι Φρέ­ντε­ρικ Φόρεστ, Τζον Καζάλ κ.α. Στη μου­σι­κή της ται­νί­ας ο Ντέι­βιντ Σάιρ. 

Βρα­βεία: Χρυ­σός Φοί­νι­κας στo Φεστι­βάλ Καν­νών, 3 υπο­ψη­φιό­τη­τες για Οσκαρ και 4 Χρυ­σές Σφαίρες.

Ειρη­ναί­ος Μαρά­κης: «Όλα είναι όπλα»