Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Λατινική Αμερική: Η πανδημία ή ο καπιταλισμός εκτόξευσε τη φτώχεια;

▪️ Η είδη­ση «ανέ­βη­κε» πριν λίγο –μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Xinhua κλπ. –ως «κεραυ­νός» με πολ­λά θαυ­μα­στι­κά κλπ. στα εδώ αστι­κά ΜΜΕ και ΜΚΔ
(ανα­φέ­ρουν –περί­που πανομοιότυπα)
ℹ️  Η παν­δη­μία του νέου κορο­νοϊ­ού επι­δεί­νω­σε την ανέ­χεια στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή: 22 εκα­τομ­μύ­ρια άνθρω­ποι βού­λια­ξαν στη φτώ­χεια, που πλέ­ον πλήτ­τει πάνω από το ένα τρί­το των περί­που 650 εκα­τομ­μυ­ρί­ων κατοί­κων της περι­φέ­ρειας, κατα­γρά­φει έκθε­ση του ΟΗΕ, η οποία κρί­νει ότι η κατά­στα­ση ως προς τις ανι­σό­τη­τες πλέ­ον «δεν είναι βιώ­σι­μη».

Η φτώ­χεια (κατά τον ορι­σμό των Ηνω­μέ­νων Εθνών, το να ζει κανείς με εισό­δη­μα που δεν ξεπερ­νά τα 5,5 $ την ημέ­ρα) και η ακραία φτώ­χεια (εισό­δη­μα μικρό­τε­ρο από 1,90 $ την ημέ­ρα) έφθα­σαν σε επί­πε­δα που είχαν να κατα­γρα­φούν αντί­στοι­χα 12 και 20 χρό­νια, ανα­φέ­ρει η έκθε­ση της Comisión Económica para América Latina y el Caribe –CEPAL, (Economic Commission for Latin America and the Caribbean Οικο­νο­μι­κή Επι­τρο­πή για τη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή και την Καραϊ­βι­κή ΟΕΛΑΚ), που έχει έδρα το Σαντιά­γο, την πρω­τεύ­ου­σα της Χιλής.

CEPAL America Latina 2021 koronoios brazilia

ℹ️  Λόγω της οξύ­τα­της οικο­νο­μι­κής ύφε­σης στην περι­φέ­ρεια (–7,7% του ΑΕΠ), το ποσο­στό της φτώ­χειας πλέ­ον φθά­νει το 33,7% του πλη­θυ­σμού (209 εκατ. άνθρω­ποι), ενώ το ποσο­στό της ακραί­ας φτώ­χειας ανέρ­χε­ται στο 12,5% (78 εκατ. άνθρω­ποι, +9 εκατ. σε σχέ­ση με το 2019).
Η ΟΕΛΑΚ διευ­κρι­νί­ζει ότι η φτώ­χεια είναι πιο εκτε­τα­μέ­νη στις αγρο­τι­κές περιο­χές, μετα­ξύ των παι­διών, των εφή­βων, των αυτο­χθό­νων, των απο­γό­νων αφρι­κα­νών, καθώς και στις τάξεις του πλη­θυ­σμού με χαμη­λό επί­πε­δο εκπαίδευσης.
Το ποσο­στό της ανερ­γί­ας σε όλη την περι­φέ­ρεια έφθα­σε το 10,7% στα τέλη του 2020, με άλλα λόγια αυξή­θη­κε κατά 2,6% σε σύγκρι­ση με αυτό που κατα­γρα­φό­ταν το 2019.
Όπως τονί­ζε­ται στην έκθε­ση, τα επί­πε­δα της φτώ­χειας και της ακραί­ας φτώ­χειας θα αυξη­θούν ακό­μη περισ­σό­τε­ρο εάν δεν εφαρ­μο­στούν από τις κυβερ­νή­σεις μέτρα για να προ­σφερ­θεί βοή­θεια στα νοικοκυριά.
«Η παν­δη­μία επέ­τει­νε βασι­κά διαρ­θρω­τι­κά χάσμα­τα της περιο­χής και βρι­σκό­μα­στε σε περί­ο­δο αυξη­μέ­νης αβε­βαιό­τη­τας, κατά την οποία δεν γνω­ρί­ζου­με ακό­μη ούτε με ποιον τρό­πο θα υπάρ­ξει έξο­δος από την κρί­ση, ούτε ποια θα είναι η ταχύ­τη­τα της δια­δι­κα­σί­ας αυτής», υπο­γράμ­μι­σε η Alicia Bárcena (Αλί­σια Μπάρ­σε­να), εκτε­λε­στι­κή γραμ­μα­τέ­ας της περι­φε­ρεια­κής Επι­τρο­πής των Ηνω­μέ­νων Εθνών.
«Δεν υπάρ­χει καμία αμφι­βο­λία ότι τα κόστη της ανι­σό­τη­τας έχουν γίνει μη βιώ­σι­μα» και «είναι απα­ραί­τη­το» να «δημιουρ­γη­θεί αλη­θι­νό κρά­τος πρό­νοιας, στό­χος που ανα­βάλ­λε­ται εδώ και πάρα πολύ και­ρό - προ Covid, στην περιο­χή», πρό­σθε­σε.CEPAL America Latina 2021 1

Η ΟΕΛΑΚ κάλε­σε τα κρά­τη της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής να κατευ­θυν­θούν προς τη δημιουρ­γία ελά­χι­στου επι­πέ­δου εισο­δή­μα­τος, δίνο­ντας την προ­τε­ραιό­τη­τα στις οικο­γέ­νειες με παι­διά μικρής ηλι­κί­ας ή στην εφη­βεία, και να δημιουρ­γή­σουν συστή­μα­τα πρό­νοιας οικου­με­νι­κής εμβέ­λειας.
Η έκκλη­ση της Επι­τρο­πής υπέρ ενός «νέου κοι­νω­νι­κού συμ­βο­λαί­ου» στην περι­φέ­ρεια είναι πιο επί­και­ρη «παρά ποτέ»: «η παν­δη­μία απο­τε­λεί κρί­σι­μη στιγ­μή που επα­να­προσ­διο­ρί­ζει τι είναι εφι­κτό κι ανοί­γει ένα παρά­θυ­ρο ευκαι­ρί­ας για να αφή­σου­με πίσω την κουλ­τού­ρα των προ­νο­μί­ων», έκρι­νε η κυρία Μπάρσενα.
Στην έκθε­ση, που φέρει τον τίτλο «Κοι­νω­νι­κό Πανό­ρα­μα της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής 2020», προ­τεί­νε­ται στις κυβερ­νή­σεις να συνε­χί­σουν τα έκτα­κτα μέτρα οικο­νο­μι­κής στή­ρι­ξης των οικο­γε­νειών βρα­χυ­πρό­θε­σμα και πιο μακρο­πρό­θε­σμα να δώσουν έμφα­ση στη στή­ρι­ξη των γυναι­κών και στη δημιουρ­γία βιώ­σι­μων μοντέ­λων ανάπτυξης.

🔻  Τι δε λένε τα αστι­κά ΜΜΕ –καταρ­χήν αρκε­τά που ανα­φέ­ρο­νται στην έκθεση:

Η Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή και η Καραϊ­βι­κή είναι μία από τις περιο­χές που χτυ­πή­θη­καν περισ­σό­τε­ρο από τον Covid, τόσο σε αριθ­μό περι­πτώ­σε­ων όσο και θανάτων.
Με λίγο περισ­σό­τε­ρο από το 8% του παγκό­σμιου πλη­θυ­σμού, μέχρι το Δεκέμ­βρη του 20 συσ­σω­ρεύ­τη­καν σχε­δόν 1|5 (~18,5%) στις μολύν­σεις και πάνω από ¼ των θανά­των σε παγκό­σμια κλίμακα.
«Τρο­με­ρά» νού­με­ρα, δια στό­μα­τος της εκτε­λε­στι­κού γραμ­μα­τέα του οργα­νι­σμού, την Alicia Bárcena.CEPAL America Latina 1996 2019

Τα μεγέ­θη αυτά της ανθρω­πο­θυ­σί­ας έχουν να κάνουν με την πρω­το­φα­νή –και προ Covid κοι­νω­νι­κή και οικο­νο­μι­κή κρί­ση, η οποία επι­δει­νώ­νε­ται από «ιστο­ρι­κά στραγ­γα­λι­στι­κά μέσα» όπως η ανι­σό­τη­τα – όντας η πιο μεγά­λη σε παγκό­σμιο επί­πε­δο από εργα­σια­κής πλευ­ράς και δικαιω­μά­των, αλλά και κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας –που πρα­κτι­κά δεν υπάρ­χει, με pick στις ευπα­θείς ομά­δες.
Μια πολι­τι­σμι­κή κρε­α­το­μη­χα­νή που ενι­σχύ­ει τις αρνη­τι­κές επι­πτώ­σεις στα «λιγό­τε­ρα τυχε­ρά» στρώ­μα­τα της κοι­νω­νί­ας, όπως επι­ση­μαί­νει το κοι­νω­νι­κό πανό­ρα­μα 2020 που παρου­σιά­στη­κε στο Σαντιά­γκο της Χιλής από τον ΟΗΕ για την ανά­πτυ­ξη στη Νότια Αμερική.
Με μια θετι­κή δημο­γρα­φι­κή καμπύ­λη, σε από­λυ­τες τιμές τα στοι­χεία είναι ακό­μα πιο εντυ­πω­σια­κά… Οκτώ στους δέκα λατι­νο­α­με­ρι­κα­νούς ζουν σήμε­ρα σε situación de vulnerabilidad — «αδυ­να­μία» να αντα­πε­ξέλ­θουν, με αγω­νία για το αύριο, με εισό­δη­μα ισο­δύ­να­μο με τρεις ελά­χι­στους μισθούς ή λιγότερους.
Όλες αυτές οι τάσεις οξύ­νο­νται στο έπα­κρο σε αγρο­τι­κές περιο­χές και σε εκεί­νες με μεγά­λα ποσο­στά ιθα­γε­νούς πλη­θυ­σμού.

Αντίο στον κοινωνική εξέλιξη-ανέλιξη

Οι περισ­σό­τε­ρες χώρες της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής θα βιώ­σουν μια ισχυ­ρή δια­νε­μη­τι­κή υπο­βάθ­μι­ση, μια πλευ­ρά πάντα ευαί­σθη­τη στην περιο­χή: που υπέ­φε­ραν, υπο­φέ­ρουν και θα υπο­φέ­ρουν «κοι­νω­νι­κά» από την παν­δη­μία ‑όπως πάντα, «οι μεγά­λοι ηττη­μέ­νοι είναι οι φτω­χοί», επι­σή­μα­νε η επι­κε­φα­λής της CEPAL παρου­σιά­ζο­ντας σχε­τι­κά γρα­φι­κά σε συνέ­ντευ­ξη Τύπου.

Οι απώ­λειες θέσε­ων εργα­σί­ας και η μεί­ω­ση του εισο­δή­μα­τος ήταν και θα εξα­κο­λου­θή­σει να είναι μεγα­λύ­τε­ρες σε στρώ­μα­τα χαμη­λού εισο­δή­μα­τος, καθώς και στην εκτε­τα­μέ­νη μαύ­ρη  εργα­σία και στη νεο­λαία, ενώ τα στρώ­μα­τα μεσαί­ου εισο­δή­μα­τος θα υπο­στούν και πάλι τη φθί­νου­σα κινη­τι­κό­τη­τα και φτου κι απ την αρχή…
Η έκθε­ση εξη­γεί το για­τί: στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή και στην Καραϊ­βι­κή, οι οικο­γέ­νειες των μεσαί­ων στρω­μά­των και η «κορυ­φή» των φτω­χών δεν είναι ωφε­λού­με­νοι πολι­τι­κών και προ­γραμ­μά­των κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας, οπό­τε το εισό­δη­μά τους προ­έρ­χε­ται από την εργα­σία –όταν και αν υπάρχει.
Σε αντί­θε­ση με άλλες περιο­χές, το ποσο­στό των εργα­ζο­μέ­νων της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής που μπο­ρούν να δου­λέ­ψουν με τηλερ­γα­σία είναι ασή­μα­ντο ‑απλά δεν είναι επιλογή.

Κακά τα ψέμα­τα: «η περιο­χή ήταν ήδη επτά χρό­νια σε ύφε­ση», δήλω­σε η Bárcena, ένα χρό­νο μετά τον πρώ­το ανα­γνω­ρι­σμέ­νο ασθε­νή του Coronavirus στην περιοχή.
«Χρεια­ζό­μα­στε δημό­σιες πολι­τι­κές για να αντι­με­τω­πί­σου­με αυτή την έκτα­κτη ανά­γκη που να τη συν­δέ­σου­με με μια ανά­καμ­ψη που θα είναι δια­φο­ρε­τι­κή: δεν θέλου­με να φτά­σου­με εκεί που ήμα­σταν, αλλά να μετα­μορ­φώ­σου­με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τά μας (…) ο επεί­γων χαρα­κτή­ρας μιας πορεί­ας προς μια πραγ­μα­τι­κή κατά­στα­ση ευη­με­ρί­ας, είναι σήμε­ρα μεγα­λύ­τε­ρη από ποτέ».
Αλλά και πάλι …σύμ­φω­να με τα δεδο­μέ­να μας, το ένα τρί­το των νοι­κο­κυ­ριών με παι­διά ή εφή­βους δεν δια­θέ­τει οποιο­δή­πο­τε είδος κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας.
Και σχε­δόν μια στις τρεις γυναί­κες — ειδι­κά, στα φτω­χό­τε­ρα στρώ­μα­τα του πλη­θυ­σμού — δεν συμ­με­τέ­χει καν στην αγο­ρά εργα­σί­ας για να φρο­ντί­σει την οικο­γέ­νειά τους.

Εκτός από την πρό­βλε­ψη ότι «η ανι­σό­τη­τα θα αυξη­θεί με την παν­δη­μία», ο ΟΗΕ (οι  τεχνο­κρά­τες της CEPAL)  προει­δο­ποιεί πως ο ιός απει­λεί με εξά­πλω­ση της «δυσφο­ρί­ας» που είχε γίνει ορα­τή σε διά­φο­ρες χώρες της περιο­χής, παρά­γο­ντας που πρέ­πει να αντι­με­τω­πι­στεί για «απο­φυ­γή αύξη­ση των επι­πέ­δων σύγκρου­σης και εκφρά­σε­ων βίας κατά της δημο­κρα­τι­κής νομι­μό­τη­τας που εμπο­δί­ζουν την οικο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη»

CEPAL America Latina 2021 A cat stretches in front of a bakery at La Vega market in Santiago ChileΦωτο Esteban Felix — ©® Associated Press
όπως την ανάρ­τη­σε σαν φωτο κεφα­λί­δας της είδη­σης γνω­στό αστι­κό ΜΜΕ
(με σχε­τι­κή λεζά­ντα για τη γάτα …
a cat stretches in front of a bakery at La Vega market in Santiago, Chile)


Μισές αλήθειες

Τίπο­τε περισ­σό­τε­ρο δεν θα μπο­ρού­σε να περι­μέ­νει κανείς από τον ΟΗΕ που –ως διε­θνής δια­κρα­τι­κός οργα­νι­σμός, δεν μπο­ρεί παρά να εκφρά­ζει σε πολι­τι­κο-οικο­νο­μι­κό επί­πε­δο τον ταξι­κό συσχε­τι­σμό δύνα­μης –πολύ περισ­σό­τε­ρο σήμε­ρα που το κίνη­μα βρί­σκε­ται σε φάση ήττας και παρα­τε­τα­μέ­νης ανα­δί­πλω­σης, ακό­μη και υποχώρησης.CEPAL America Latina 2021 2

Τα συμπε­ρά­σμα­τα πάντως από αυτή την έκθε­ση ‑αντι­κει­με­νι­κά και πέρα από τα νού­με­ρα, δεν είναι τίπο­τε περισ­σό­τε­ρο από εκκλή­σεις στο που­θε­νά.
Με απο­κα­λυ­πτι­κές απο­στρο­φές του είδους «ανοί­γει ένα παρά­θυ­ρο ευκαι­ρί­ας για να αφή­σου­με πίσω την κουλ­τού­ρα των προ­νο­μί­ων», «εκφρά­σεις βίας κατά της δημο­κρα­τι­κής νομι­μό­τη­τας που εμπο­δί­ζουν την οικο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη»…

Απέ­να­ντι στις πολι­τι­κές που –παγκό­σμια και όχι μόνο στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή θυσιά­ζουν τις λαϊ­κές ανά­γκες προ­σαρ­μό­ζο­ντας την οργά­νω­ση και τη λει­τουρ­γία του κρά­τους, με τέτοιο τρό­πο και με άρση των όποιων εμπο­δί­ων υπήρ­χαν, ώστε να υπη­ρε­τεί ακό­μη καλύ­τε­ρα και ακό­μη πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κά τις ανά­γκες των μεγά­λων επι­χει­ρη­μα­τι­κών ομί­λων, στη μεταCovid επο­χή, απαι­τεί­ται ένας ριζι­κά δια­φο­ρε­τι­κός δρό­μο ανά­πτυ­ξης, ο δρό­μος της εργα­τι­κής — λαϊ­κής εξου­σί­ας με το λαό αφέντη.

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο