Στις 3 Φλε­βά­ρη 1966 ένα από τα πιο παλιά όνει­ρα του ανθρώ­που γινό­ταν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα: το μη επαν­δρω­μέ­νο σοβιε­τι­κό δια­στη­μι­κό όχη­μα «Λούνα‑9» (Luna 9 | Луна‑9), πραγ­μα­το­ποιού­σε την πρώ­τη επι­τυ­χη­μέ­νη προ­σε­δά­φι­ση στη Σελή­νη (είχε ξεκι­νή­σει στις 31-Γενά­ρη από το ιστο­ρι­κό κοσμο­δρό­μιο Baikonur στη Σοβιε­τι­κή Σοσια­λι­στι­κή Δημο­κρα­τία του Καζακ­στάν)

Πρό­κει­ται για το πρώ­το σκά­φος στην Ιστο­ρία που προ­σε­δα­φί­στη­κε στη Σελή­νη και το πρώ­το που μετέ­δω­σε φωτο­γρα­φι­κά δεδο­μέ­να πίσω στη Γη.

Στις 12-Σεπ-1959 ο πρό­γο­νός του «Λού­να 2» κάνει δοκι­μα­στι­κή πτή­ση φτά­νο­ντας στη Σελή­νη (όπου συντρί­βε­ται σκοπίμως).
4‑Οκτ-1959 ο «Λού­να 3» μετα­δί­δει τις πρώ­τες φωτο­γρα­φί­ες της αθέ­α­της πίσω πλευ­ράς της Σελή­νης, ενώ στις 31 Μάρ­τη 1966 το «Λού­να 10» γίνε­ται το πρώ­το δια­στη­μι­κό σκά­φος που μπή­κε σε τρο­χιά γύρω από τη Σελή­νη.
Πρό­κει­ται για μη επαν­δρω­μέ­νες –με την ονο­μα­σία Ye‑6 No [x], δια­στη­μι­κές απο­στο­λές του προ­γράμ­μα­τος Luna της ΕΣΣΔ.
Το δια­στη­μι­κό σκά­φος Luna 9 (Ye‑6 No 13), ήταν το πρώ­το στην ιστο­ρία που πέτυ­χε μια επι­τυ­χη­μέ­νη προ­σγεί­ω­ση σε ουρά­νιο σώμα.Ο μηχα­νι­σμός προ­σγεί­ω­σης ήταν μόλις 99 κιλών («γήι­νων» ‑για­τί στη σελή­νη ήταν μόνο 17) και χρη­σι­μο­ποί­η­σε ένα σύστη­μα landing bag – επι­βρά­δυν­σης της ταχύ­τη­τας πρό­σκρου­σης στα 22km/h (χλμ ανά ώρα).

Ήταν μια ερμη­τι­κά σφρα­γι­σμέ­νη κάψου­λα με ραδιο­ε­ξο­πλι­σμό, συσκευή χρο­νι­σμού προ­γράμ­μα­τος, συστή­μα­τα ελέγ­χου θερ­μό­τη­τας, επι­στη­μο­νι­κές συσκευ­ές, πηγές ισχύ­ος και τηλε­ο­πτι­κό σύστη­μα.
Το Luna 9 εκτο­ξεύ­τη­κε από έναν πύραυ­λο Molniya‑M, με κωδι­κό (σει­ρια­κό αριθ­μό) 103–32, του τομέα 31/6 στο Baikonur και το Liftoff έλα­βε χώρα στις 11:41:37 GMT στις 31 Ιανουα­ρί­ου 1966.

Τα τρία πρώ­τα τμή­μα­τα του τετρα­πλού πυραύ­λου έδω­σαν το απα­ραί­τη­τη ισχύ και το τέταρ­το σε χαμη­λή γήι­νη τρο­χιά της (168–219km-51,8°) ένα Blok‑L, την τελι­κή ώθη­ση προς το περί­γειο ανε­βά­ζο­ντας το περί­γραμ­μα σε ένα νέο από­γειο περί­που 500km της γνω­στής μας από τη φυσι­κή ελλει­πτι­κής γεω­κε­ντρι­κής τρο­χιάς. Για θερ­μι­κό έλεγ­χο (γνω­στό το πρό­βλη­μα της υψη­λής θερ­μο­κρα­σί­ας λόγω τρι­βών που έκαι­γε τα δια­στη­μι­κά σκά­φη) περι­στρά­φη­κε με χαμη­λή ταχύ­τη­τα (0,67 rpm) ψεκά­ζο­ντας με jets αζώτου.

Την 1^η Φεβρουα­ρί­ου στις 19:29 GMT, πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε διόρ­θω­ση κατά τη διάρ­κεια της πορεί­ας (48sec – ένα delta‑v 71,2/sec).

Κατάβαση και προσγείωση

• Σε υψό­με­τρο 8,3 χιλιο­μέ­τρων από τη Σελή­νη, το δια­στη­μι­κό σκά­φος ήταν προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νο για πυρο­δό­τη­ση της ανά­σχε­σης και η περι­στρο­φή του στα­μά­τη­σε κατά την προ­ε­τοι­μα­σία για προ­σγεί­ω­ση. Από αυτή τη στιγ­μή ο προ­σα­να­το­λι­σμός του δια­στη­μι­κού σκά­φους υπο­στη­ρί­χθη­κε από μετρή­σεις κατευ­θύν­σε­ων προς τον Ήλιο και τη Γη χρη­σι­μο­ποιώ­ντας ένα οπτο­μη­χα­νι­κό σύστημα.
• Στα 74,885km πάνω από τη σελη­νια­κή επι­φά­νεια, το υψο­με­τρι­κό του ραντάρ πυρο­δό­τη­σε την απο­μά­κρυν­ση των πλευ­ρι­κών πλαι­σί­ων, το σύστη­μα «αλε­ξί­πτω­του» (airbags) και τους πυραύ­λους ανάσχεσης.
• Στα ~250m, το κύριο σύστη­μα ανά­σχε­σης απε­νερ­γο­ποι­ή­θη­κε από τον ενσω­μα­τω­μέ­νο επι­τα­χυ­ντή φτά­νο­ντας στην προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νη ταχύ­τη­τα του ελιγ­μού πέδη­σης. Οι τέσ­σε­ρις κινη­τή­ρες ζεύ­ξης χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­καν για να επι­βρα­δύ­νουν το σκάφος.
• Στα ~5m από την σελη­νια­κή επι­φά­νεια, ένας αισθη­τή­ρας επα­φής άγγι­ξε το έδα­φος προ­κα­λώ­ντας τη δια­κο­πή λει­τουρ­γί­ας των κινη­τή­ρων και την εξα­γω­γή της κάψου­λας προσγείωσης.
• Το σκά­φος προ­σγειώ­θη­κε με 22km/h και ανα­πή­δη­σε κάπως προ­τού αρά­ξει στον Oceanus Procellarum – Ωκε­α­νό των Καται­γί­δων, «δυτι­κά του κρα­τή­ρα Reiner και του Marius σε περί­που 7,08 N, 64,37 W στις 3 Φεβρουα­ρί­ου 1966 στις 18:45:30 GMT».

Το δια­στη­μι­κό σκά­φος σχε­διά­στη­κε και κατα­σκευά­στη­κε από τον Chief Designer Sergei Korolev (ο οποί­ος είχε πεθά­νει πριν από την κυκλο­φο­ρία) στις εγκα­τα­στά­σεις OKB‑1.
Κάποια στιγ­μή το έργο μετα­φέρ­θη­κε στο Лавочкин (Lavochkin) για­τί το OKB‑1 έβα­λε προ­τε­ραιό­τη­τα μια επαν­δρω­μέ­νη απο­στο­λή στη Σελή­νη. Το Luna 9 ήταν η πρώ­τη επι­τυ­χη­μέ­νη δοκι­μή στο «βαθύ διά­στη­μα» των σχε­δια­στών – εφαρ­μο­στών  Lavochkin, που έμελ­λε να υλο­ποι­ή­σουν σχε­δόν όλα τα σοβιε­τι­κά (και μετα­γε­νέ­στε­ρα –μετά τις ανα­τρο­πές, ρωσι­κά) σελη­νια­κά και δια­πλα­νη­τι­κά διαστημόπλοια.

Όλες οι λει­τουρ­γί­ες μέχρι και την προ­σγεί­ω­ση πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν χωρίς σφάλ­μα, και η σφαι­ροει­δής κάψου­λα ALS ‑58 εκα­το­στών πέντε λεπτά μετά το touchdown, άρχι­σε να δια­βι­βά­ζει δεδο­μέ­να στη Γη και επτά ώρες μετά (όταν ο Ήλιος ανέ­βη­κε) ο ανι­χνευ­τής άρχι­σε να στέλ­νει την πρώ­τη από τις εννέα εικό­νες (συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων πέντε πανο­ρα­μι­κών) της επι­φά­νειας του Φεγγαριού.

▪️Περί­που 250 δευ­τε­ρό­λε­πτα μετά την προ­σγεί­ω­ση στο Oceanus Procellarum, τέσ­σε­ρα πέτα­λα που κάλυ­πταν το πάνω μισό του δια­στη­μι­κού σκά­φους άνοι­ξαν προς τα έξω για αυξη­μέ­νη σταθερότητα.
▪️Το τηλε­ο­πτι­κό σύστη­μα κάμε­ρας ξεκί­νη­σε μια φωτο­γρα­φι­κή έρευ­να για το σελη­νια­κό περι­βάλ­λον. Μετα­δό­θη­καν επτά ραδιο­φω­νι­κές συνε­δρί­ες συνο­λι­κά 8 ώρες και 5 λεπτά, καθώς και τρεις σει­ρές τηλε­ο­πτι­κών εικό­νων. Μετά το μοντάζ, οι φωτο­γρα­φί­ες έδω­σαν μια πανο­ρα­μι­κή θέα της κοντι­νής σελη­νια­κής επι­φά­νειας, με θέα σε κοντι­νά βρά­χια και στον ορί­ζο­ντα ‑1,4km μακριά.
▪️ Η μορ­φή σήμα­τος που χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ήταν ίδια με το διε­θνώς συμ­φω­νη­μέ­νο Radiofax που χρη­σι­μο­ποιούν οι εφη­με­ρί­δες για τη μετά­δο­ση φωτο­γρα­φιών, έτσι οι φωτο­γρα­φί­ες από το Luna 9 απο­κω­δι­κο­ποι­ή­θη­καν αμέ­σως και έκα­ναν το γύρο του κόσμου (με πρώ­τη την Daily Express)
▪️Το BBC εικά­ζει ότι οι σχε­δια­στές του δια­στη­μι­κού σκά­φους σκό­πι­μα τοπο­θέ­τη­σαν τον ανι­χνευ­τή με εξο­πλι­σμό που αντα­πο­κρί­νε­ται στο πρό­τυ­πο, για να κατα­στεί δυνα­τή η λήψη των φωτο­γρα­φιών από το Jodrell Bank

“Ιστορική στιγμή”

Ο Sir Bernard Lovell, διευ­θυ­ντής του βρε­τα­νι­κού ραδιο­τη­λε­σκο­πί­ου Jodrell Bank στο Cheshire που παρα­κο­λου­θεί τον ρωσι­κό πύραυ­λο, απο­τί­ει φόρο τιμής στο επί­τευγ­μα: «Είναι μια ιστο­ρι­κή στιγ­μή» … «Απο­τε­λεί το τελι­κό επί­τευγ­μα … απα­ραί­τη­το για μια επαν­δρω­μέ­νη προ­σγεί­ω­ση στη Σελή­νη»

Το ιστο­ρι­κό σκί­τσο του Μπόστ και στη μέση Luna-9-replica-Μου­σείο Αεροναυτικής-Paris-Le-Bourget

Το μήνυ­μα του προ­έ­δρου των ΗΠΑ Τζόν­σον προς τον Ποντ­γκόρ­νυ ανέφερε:
«Ο λαός της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης είναι  άξιος συγ­χα­ρη­τη­ρί­ων για το μεγά­λο επί­τευγ­μα του “Λού­να 9”. Η επι­τυ­χία μπο­ρεί να έχει ευερ­γε­τι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα σε ολό­κλη­ρη την ανθρω­πό­τη­τα, που χαι­ρε­τί­ζει τον άθλο σας. Οι επι­στή­μο­νές σας προ­σφέ­ρουν τα μέγι­στα στον τομέα των ανθρώ­πι­νων γνώ­σε­ων για τη σελή­νη και το διά­στη­μα».

Ο ανι­χνευ­τής ακτι­νο­βο­λί­ας, το μόνο επι­στη­μο­νι­κό όργα­νο επί του σκά­φους, μέτρη­σε 30 millirads ανά ημέ­ρα. Η απο­στο­λή πρό­βλε­ψε επί­σης σύστη­μα «εκφόρ­τω­σης» ώστε το δια­στη­μι­κό σκά­φος να μη βυθι­στεί στη σελη­νια­κή σκό­νη Η τελευ­ταία επα­φή με το σύστη­μα μετά­δο­σης ήταν στις 22:55 GMT στις 6 Φεβρουα­ρί­ου 1966.

Όλα τα posters  για το διάστημα
της ΕΣΣΔ,
παραπέμπουν στην Ειρήνη

50+ χρόνια μετά…

Ερευνητές χρησιμοποιώντας το LRO (Lunar Reconnaissance Orbiter) της NASA αναζήτησαν το σημείο της τελικής «ανάπαυσης» του σκάφους
Υπάρχει μια γενική εικόνα σχετικά με την περιοχή όπου προσεληνώθηκε το Luna 9 και θεωρείται ότι οι εικόνες που είχαν τραβηχτεί από το σκάφος το 1966 θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον προσδιορισμό της θέσης του- αν και όχι πολύ.
Πηγή περισσότερα