Ξεπερνούν τις 21.000 οι νεκροί σε Συρία — Τουρκία — Οργή σεισμοπαθών που ψάχνουν αβοήθητοι τους ανθρώπους τους

Τρεις ημέ­ρες μετά τον χει­ρό­τε­ρο σει­σμό που χτύ­πη­σε την Τουρ­κία εδώ και δεκα­ε­τί­ες, ο Χακάν Ταν­ρι­βερ­ντί έχει ένα απλό μήνυ­μα να στεί­λει στον πρό­ε­δρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντο­γάν: «Μην έρθεις εδώ να ζητή­σεις ψήφους».

Πάνω από 21.000 πτώ­μα­τα έχουν ανα­συρ­θεί από τα συντρίμ­μια μέσα σε τέσ­σε­ρις ημέ­ρες, αν προ­στε­θούν τα θύμα­τα στη γει­το­νι­κή Συρία. Η κατα­στρο­φή έγι­νε σε χρο­νι­κή στιγ­μή απο­φα­σι­στι­κής σημα­σί­ας για τον αρχη­γό του τουρ­κι­κού κρά­τους, που λογα­ριά­ζει πως θα παρα­μεί­νει στην εξου­σία μετά τις φετι­νές εκλογές.

Πρω­θυ­πουρ­γός από το 2003 ως το 2014, πρό­ε­δρος έκτο­τε, ο αμε­τα­κί­νη­τος κ. Ερντο­γάν επι­βε­βαί­ω­σε στα τέλη Ιανουα­ρί­ου ότι οι προ­ε­δρι­κές και βου­λευ­τι­κές εκλο­γές θα διε­ξα­χθούν στην Τουρ­κία τη 14η Μαΐου.

Το μικρό χρο­νι­κό περι­θώ­ριο που μεσο­λα­βεί ελα­χι­στο­ποιεί τα περι­θώ­ρια της τουρ­κι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης να συμ­φω­νή­σει σε κοι­νό υποψήφιο.

Αν και ορι­σμέ­νοι δεν απο­κλεί­ουν το ενδε­χό­με­νο οι εκλο­γές να ανα­βλη­θούν εξαι­τί­ας της καταστροφής.

Στις δέκα σει­σμό­πλη­κτες επαρ­χί­ες κηρύ­χθη­κε κατά­στα­ση έκτα­κτης ανά­γκης για τρεις μήνες. Οι αρχές υπο­λο­γί­ζουν πως 13,5 εκα­τομ­μύ­ρια Τούρ­κοι επλή­γη­σαν άμε­σα από τον σει­σμό της Δευ­τέ­ρας, ισχύ­ος 7,8 βαθμών.

Κάτοι­κοι συνε­χί­ζουν να ψάχνουν επι­ζώ­ντες στα συντρίμ­μια — αλλά τις περισ­σό­τε­ρες φορές, δεν βρί­σκουν παρά πτώ­μα­τα. Για όσους σώθη­καν, μένουν οι παγω­μέ­νοι δρό­μοι. Ή, για τους πιο τυχε­ρούς, τα αυτο­κί­νη­τά τους.

Για τον τούρ­κο πρό­ε­δρο, η συγκυ­ρία έμοια­ζε ευνοϊ­κή. Μετά την πτώ­ση της δημο­τι­κό­τη­τάς του που κατέ­γρα­φαν οι σφυγ­μο­με­τρή­σεις πέρυ­σι, λόγω της οικο­νο­μι­κής κρί­σης και του πλη­θω­ρι­σμού που πέτα­γε στα ουρά­νια (πάνω από 85%), έβλε­πε τα ποσο­στά του να συνέρ­χο­νται σιγά-σιγά.

Όμως η απου­σία απο­τε­λε­σμα­τι­κής δια­χεί­ρι­σης της κατα­στρο­φής τις πρώ­τες ημέ­ρες μετά τον σει­σμό από την κυβέρ­νη­σή του δεν απο­κλεί­ε­ται να αντι­στρέ­ψει την τάση.

«Αυτό που μας τραυ­μά­τι­σε βαθιά είναι πως δεν μας βοή­θη­σε κανέ­νας», θα πει ο Χακάν Τανριβερντί.

Στην Αντι­για­μάν, την πρω­τεύ­ου­σα της ομώ­νυ­μης επαρ­χί­ας, όπου ζει, ο κ. Ερντο­γάν επι­κρά­τη­σε με χαρα­κτη­ρι­στι­κή άνε­ση το 2018. Όμως πέντε χρό­νια αργό­τε­ρα, πολ­λοί κάτοι­κοι καταγ­γέλ­λουν την φονι­κή αργο­πο­ρία των επι­χει­ρή­σε­ων έρευ­νας και διά­σω­σης και τις μεγά­λες ελλεί­ψεις εξοπλισμού.

«Δεν είδα κανέ­ναν πριν από τις 14:00 τη δεύ­τε­ρη ημέ­ρα μετά τον σει­σμό», με άλλα λόγια 34 ώρες μετά την κύρια σει­σμι­κή δόνη­ση, φωνά­ζει εξορ­γι­σμέ­νος ο Μεμέτ Γιλ­ντι­ρίμ. «Ούτε κρά­τος, ούτε αστυ­νο­μία, ούτε στρα­τό. Ντρο­πή σας! Μας παρα­τή­σα­τε στην τύχη μας».

«Αμαρτία»

Ο αρχη­γός του τουρ­κι­κού κρά­τους παρα­δέ­χθη­κε προ­χθές Τετάρ­τη πως υπήρ­ξαν «κενά» στην αντί­δρα­ση των αρχών. Αλλά επι­διώ­κει να πάρει ξανά το πάνω χέρι. Την Τρί­τη, πήρε μέρος σε σύσκε­ψη των υπη­ρε­σιών δια­χεί­ρι­σης κατα­στρο­φών στην Άγκυ­ρα, προ­τού περιο­δεύ­σει για δύο ημέ­ρες σε σει­σμό­πλη­κτες περιοχές.

Στην Αντι­για­μάν πάντως δεν πήγε.

«Για­τί το κρά­τος ήταν άφα­ντο μια ημέ­ρα σαν αυτή; Πού είναι τα θεμέ­λια της δημο­κρα­τί­ας της Τουρ­κί­ας;», δια­μαρ­τύ­ρε­ται ο Χεντι­γέ Καλ­κάν, εθε­λο­ντής. «Κόσμος βγά­ζει πτώ­μα­τα δικών του από τα συντρίμ­μια με δικά του μέσα».

Το μέγε­θος της κατα­στρο­φής, το γεγο­νός πως έγι­νε σε αχα­νή περιο­χή, τομείς της οποί­ας είναι απο­μα­κρυ­σμέ­νοι, καθώς και το ότι ο σει­σμός χτύ­πη­σε εν μέσω κύμα­τος κακο­και­ρί­ας, θα έκα­νε πάντως εξαι­ρε­τι­κά περί­πλο­κες τις επι­χει­ρή­σεις έρευ­νας και διά­σω­σης σε οποια­δή­πο­τε χώρα.

Ο κ. Ερντο­γάν έγι­νε δεκτός με θερ­μές εκδη­λώ­σεις από εκα­το­ντά­δες σει­σμο­πα­θείς στις —προ­σε­κτι­κά χορο­γρα­φη­μέ­νες— τηλε­ο­πτι­κές μετα­δό­σεις κατά την περιο­δεία του. Οι κάμε­ρες ζού­μα­ραν σε ηλι­κιω­μέ­νη που έκλαι­γε στον ώμο του σε μια από αυτές.

Ο Βεϊ­σέλ Γκιουλ­τε­κίν δεν θα επι­φύ­λασ­σε την ίδια αντι­με­τώ­πι­ση στον πρό­ε­δρο του. Ένας από τους συγ­γε­νείς του ήταν κατα­πλα­κω­μέ­νος από τα συντρίμ­μια, είχαν παγι­δευ­τεί τα πόδια του. «Μιλά­γα­με μέχρι το πρωί. Θα μπο­ρού­σα να τον βγά­λω με ένα απλό τρυ­πά­νι (…). Αλλά δυστυ­χώς, δεν μπο­ρού­σα να κάνω τίπο­τα με γυμνά χέρια».

Στον δεύ­τε­ρο μεγά­λο σει­σμό που ακο­λού­θη­σε, «όλο του το σώμα κατα­πλα­κώ­θη­κε (από τα συντρίμ­μια) και πέθανε».

Δημο­σιο­γρά­φοι του Γαλ­λι­κού Πρα­κτο­ρεί­ου είδαν χθες Πέμ­πτη μηχα­νή­μα­τα έργου και μέλη σωστι­κών συνερ­γεί­ων, ιδί­ως ξένων απο­στο­λών, γύρω από κτί­ρια που έχουν καταρ­ρεύ­σει σε συνοι­κί­ες της Αντιγιαμάν.

Κάτι που κάθε άλλο παρά αρκεί για να ηρε­μή­σει τον Χακάν Τανριβερντί.

Παγι­δευ­μέ­νοι εγκα­τα­λεί­φθη­καν «στην (επι­θα­νά­τια) αγω­νία μέσα στο κρύο», λέει. «Δεν είναι αμαρ­τία να αφή­νεις κόσμο να πεθαί­νει έτσι;»

Ναζίμ Χικ­μέτ Ποι­ή­μα­τα εκλο­γή από το έργο του