Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ο Σαίξπηρ και η ΕΣΣΔ (Ντοκουμέντο)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Το ζήτη­μα της πρό­σλη­ψης του έργου του Σαίξ­πηρ στην ΕΣΣΔ είναι ένα θέμα ευρύ­τε­ρο που σχε­τί­ζε­ται με την όλη στά­ση των κομ­μου­νι­στών στην πνευ­μα­τι­κή – πολι­τι­στι­κή κλη­ρο­νο­μιά του παρελ­θό­ντος. Στο σημεί­ω­μα αυτό αξιο­ποιού­με σχε­τι­κό δημο­σί­ευ­μα του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ (13/8/1935).

Πρό­κει­ται για μονό­στη­λο- που υπήρ­χε τότε στην εφη­με­ρί­δα- με τον χαρα­κτη­ρι­στι­κό τίτλο «ΣΟΒΙΕΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΕΡΓΑΤΩΝ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» και που είχε ως στό­χο να απα­ντή­σει σύντο­μα και με κατα­νοη­τό τρό­πο στις αντι­σο­βιε­τι­κές κατη­γο­ρί­ες της επο­χής. Συγκε­κρι­μέ­να γρά­φει (δια­τη­ρού­με ορθο­γρα­φία πρωτότυπου):

«ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιά είνε η στά­ση της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης προς τους ποι­η­τές, όπως είνε ο Σαίξ­πηρ, που δεν έχει τίπο­τα το κοι­νό με την εργα­τι­κή τάξη και που μάλ­λον παρου­σί­α­ζε τους εργά­τες σαν ηλί­θιους, σαν βλά­κες ή και σαν αλήτες

apokomma rizospastiΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αν είν’ αλή­θεια πως ο Σαίξ­πηρ δεν ήταν ένας προ­λε­τά­ριος ποι­η­τής, αυτό δεν μας εμπο­δί­ζει ν’ ανα­γνω­ρί­σου­με πως υπήρ­ξε ένας μεγά­λος ποι­η­τής. Σήμε­ρα στην ΕΣΣΔ χτί­ζου­με έναν και­νούρ­για πολι­τι­σμό, τον πολι­τι­σμό της εργα­τι­κής τάξης. Αυτό δεν θα πει πως απο­στρε­φό­μα­στε όλο τον παληό­τε­ρο πολι­τι­σμό. Αντί­θε­τα, ένα μέρος απ’ τη δου­λειά μας είνε να κάμου­με προ­σι­τά στις μάζες όλα τα φιλο­λο­γι­κά μνη­μεία των περα­σμέ­νων πολι­τι­σμών. Φυσι­κά τη στιγ­μή που παρου­σιά­ζου­με τα έργα του Σαίξ­πηρ, τα ανα­λύ­ου­με απ’ την ιστο­ρι­κή πλευ­ρά εξε­τά­ζο­ντας πως φαί­νου­νται οι όροι, οι κατα­στά­σεις των τάξε­ων της επο­χής του. Λογα­ριά­ζο­ντας όλ’ αυτά τα πράγ­μα­τα-που η μπουρ­ζουα­ζία δεν τα βλέ­πει- είμα­στε ικα­νοί να εχτι­μή­σου­με καλ­λί­τε­ρα τον Σαίξ­πηρ παρά αν δεν μελε­τού­σα­με στα έργα του παρά τον χαρα­κτή­ρα του ατό­μου, παρα­με­λώ­ντας τις βαθειές ιστο­ρι­κές και κοι­νω­νι­κές αιτί­ες του.

Τα «Ημε­ρή­σια Μοσχο­βί­τι­κα Νέα» δημο­σιεύ­σα­νε, πάει λίγος και­ρός, ένα ενδια­φέ­ρο άρθρο, όπου σ’αυτό γινό­ταν μία σύγκρι­ση ανά­με­σα στα έργα που δια­λέ­γου­νε τα θέα­τρα της Μόσχας και θέα­τρα του Λον­δί­νου. Και δια­πι­στω­νό­ταν πώς τα θέα­τρα της Μόσχας και θέα­τρα του Λον­δί­νου. Και δια­πι­στω­νό­ταν πως τα θέα­τρα της Μόσχας, όπου οι εργά­τες έχου­νε την ευκαι­ρία να δού­νε τα μεγα­λύ­τε­ρα αρι­στουρ­γή­μα­τα, παρου­σί­α­ζαν 4 έργα του Σαίξ­πηρ μαζί την ίδια επο­χή όπου δεν παρου­σιά­ζαν παρά ένα στο Λονδίνο.

Αυτές οι αντι­θέ­σεις είνε πολύ συχνές. Παί­ζουν ακό­μα συχνά έργα του Τολ­στόι στα θέα­τρα της Μόσχας. Οι σοβιε­τι­κοί εργά­τες δεν είνε βέβαια σύμ­φω­νοι με πολ­λές ιδέ­ες του Τολστόι.»

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο