ΠΡΟΣΟΧΗ Αλλαγή ώρας — Από τα ξημερώματα της Κυριακής θερινή ώρα

Μία ώρα μπρο­στά θα πάνε οι δεί­κτες των ρολο­γιών μας την Κυρια­κή 27 Μαρ­τί­ου. Συγκε­κρι­μέ­να, όταν το ρολόι δεί­ξει 03:00 θα το γυρί­σου­με μία ώρα μπρο­στά ώστε να δεί­ξει 04:00.

Σύμ­φω­να με ανα­κοί­νω­ση του υπουρ­γεί­ου Υπο­δο­μών και Μετα­φο­ρών, την Κυρια­κή 27 Μαρ­τί­ου 2022 λήγει η εφαρ­μο­γή του μέτρου της χει­με­ρι­νής ώρας, σύμ­φω­να με την Οδη­γία 2000/84 του Ευρω­παϊ­κού Κοι­νο­βου­λί­ου και του Συμ­βου­λί­ου της 19/1/2001, σχε­τι­κά με τις δια­τά­ξεις για τη χει­με­ρι­νή ώρα.

Αλλα­γή ώρας: Προ­τά­σεις, προ­βλη­μα­τι­σμοί και αντι­πα­ρα­θέ­σεις με «ουρά» – Η θέση του ΚΚΕ

Η πρόταση της Ε.Ε. και η… εκκρεμότητα

Η πρό­τα­ση της Ε.Ε. ήταν ότι η αλλα­γή ώρας πρέ­πει να στα­μα­τή­σει την τελευ­ταία Κυρια­κή του Μαρ­τί­ου 2021 για τις χώρες που θέλουν να δια­τη­ρή­σουν μόνι­μα τη θερι­νή ώρα. Αντί­στοι­χα για κρά­τη-μέλη που επι­θυ­μούν τη χει­με­ρι­νή ώρα, η αλλα­γή πρέ­πει να γίνει την τελευ­ταία Κυρια­κή του Οκτω­βρί­ου 2021. Η Ελλά­δα προ­έ­βη σε αλλα­γή ώρας την Κυρια­κή 28 Μαρ­τί­ου 2021 και δεν έχει πάρει ακό­μη από­φα­ση για το αν θα είναι η τελευ­ταία αλλα­γή της ώρας ή όχι. Οι υπό­λοι­πες χώρες της ΕΕ αντί­στοι­χα δεν έχουν λάβει ορι­στι­κές απο­φά­σεις, λόγω σημα­ντι­κών γεγο­νό­των όπως το Brexit και η παν­δη­μία Covid-19.

Γιατί θεσπίστηκε η αλλαγή ώρας

Η θερι­νή ώρα βασί­ζε­ται σε ένα σύστη­μα που σκο­πό έχει την καλύ­τε­ρη αξιο­ποί­η­ση του φωτός της ημέ­ρας για εξοι­κο­νό­μη­ση ενέρ­γειας. Σε Ελλά­δα και Ευρώ­πη, η θερι­νή ώρα εφαρ­μό­ζε­ται την τελευ­ταία Κυρια­κή του Μαρ­τί­ου, για 7 μήνες, και η χει­με­ρι­νή (ή ηλια­κή ώρα) ξεκι­νά­ει την τελευ­ταία Κυρια­κή του Οκτω­βρί­ου, με εφαρ­μο­γή για 5 μήνες.

Σήμε­ρα το τμή­μα του παγκό­σμιου πλη­θυ­σμού που χρη­σι­μο­ποιεί την εναλ­λα­γή ώρας απο­τε­λεί μειο­ψη­φία καθώς σχε­δόν όλες οι Ασια­τι­κές και Αφρι­κα­νι­κές χώρες δεν συμ­με­τέ­χουν. Άλλες την έχουν καταρ­γή­σει ή σχε­διά­ζουν την κατάρ­γη­ση του μέτρου. Η Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση απο­φά­σι­σε να στα­μα­τή­σει την εναλ­λα­γή ώρας το 2021, δίνο­ντας τη δυνα­τό­τη­τα σε κάθε κρά­τος-μέλος να επι­λέ­ξει ανε­ξάρ­τη­τα τη μονι­μο­ποί­η­ση της θερι­νής ή τη χει­με­ρι­νής ώρας.

Πότε θεσπίστηκε η αλλαγή ώρας

Η ιδέα ανή­κει στο Βενια­μίν Φρα­γκλί­νο ο οποί­ος στα 1784 σε άρθρο του σε γαλ­λι­κή εφη­με­ρί­δα πρό­τει­νε οι άνθρω­ποι να ξυπνούν μία ώρα νωρί­τε­ρα. Οι έρευ­νες που έγι­ναν κυρί­ως στις Η.Π.Α επι­βε­βαί­ω­σαν τη θεω­ρία του Φρα­γκλί­νου και έδει­ξαν ότι έτσι εξοι­κο­νο­μεί­ται μεγά­λο ποσο­στό ενέρ­γειας. Πόστερ της επο­χής δια­φη­μί­ζει την καθιέ­ρω­ση θερι­νής ώρας Χρειά­στη­κε να περά­σουν περισ­σό­τε­ρα από 100 χρό­νια για να εφαρ­μο­στεί η πρό­τα­ση του Φραγκλίνου.

Το 1905, ο Γουί­λιαμ Γίλετ εγκαι­νί­α­σε τον όρο θερι­νή ώρα, γνω­στή και ως Daylight Saving Time και πρό­τει­νε για 6 μήνες, από τον Απρί­λιο έως και τον Σεπτέμ­βριο, οι άνθρω­ποι να ρυθ­μί­ζουν το ρολόι τους 20 λεπτά αργότερα

Η αλλα­γή της ώρας εισή­χθη για πρώ­τη φορά στη Γερ­μα­νία κατά τον Α’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο. Μετα­ξύ των δύο παγκό­σμιων πολέ­μων και μετά τον Β’ Παγκό­σμιο Πόλε­μο, η αλλα­γή καταρ­γή­θη­κε. Μόνο μετά την πετρε­λαϊ­κή κρί­ση του 1973 (και στην Ελλά­δα) εισή­χθη εκ νέου με στό­χο την καλύ­τε­ρη χρή­ση του φωτός της ημέ­ρας (για να απο­φευ­χθεί η “σπα­τά­λη του φυσι­κού φωτός” και εξοι­κο­νό­μη­ση του παρα­γό­με­νου). Ωστό­σο, το απο­τέ­λε­σμα είναι αμφι­λε­γό­με­νο. Μια πρώ­τη εφαρ­μο­γή του μέτρου στην Ελλά­δα υπήρ­ξε τη δεκα­ε­τία του 1930, όμως γρή­γο­ρα εγκαταλείφτηκε.

Στην Ελλά­δα η θερι­νή ώρα εφαρ­μό­στη­κε για πρώ­τη φορά, δοκι­μα­στι­κά, το 1932 και συγκε­κρι­μέ­να από τις 6 Ιου­λί­ου μέχρι την 1η Σεπτεμ­βρί­ου, όταν τα ρολό­για είχαν τεθεί μία ώρα μπρο­στά. Στη συνέ­χεια όμως εγκα­τα­λεί­φθη­κε, επει­δή στις 28 Ιου­λί­ου 1916 στις 04:00 ώρα, τα ρολό­για στην Ελλά­δα είχαν τεθεί 25 λεπτά μπρο­στά κατά την εισ­δο­χή της ζώνης ώρας που είχε απο­φα­σι­στεί παγκο­σμί­ως. Έτσι η δια­φο­ρά σε σχέ­ση με το φως του Ήλιου που καθο­ρί­ζει και τον πραγ­μα­τι­κό χρό­νο γινό­ταν πολύ μεγά­λη, κυρί­ως στα δυτι­κά τμή­μα­τα της χώρας και περισ­σό­τε­ρο στη Κέρ­κυ­ρα. Τα επό­με­να χρό­νια είχε υιο­θε­τη­θεί μια απλή μετα­τό­πι­ση της ώρας έναρ­ξης λει­τουρ­γί­ας δημό­σιων υπη­ρε­σιών και κατα­στη­μά­των κατά μισή ώρα, στη χει­με­ρι­νή περίοδο.

Στη δεκα­ε­τία όμως του 1970, μόλις δύο χρό­νια μετά την ενερ­γεια­κή κρί­ση που ξέσπα­σε στην Ευρώ­πη το 1973, απο­φα­σί­στη­κε η υιο­θέ­τη­ση του μέτρου της θερι­νής ώρας από μεγά­λο μέρος των κρα­τών της, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης και της Ελλά­δας, με έναρ­ξη το 1975. Η αλλα­γή της ώρας γίνε­ται σύμ­φω­να με οδη­γία της Ευρω­παϊ­κής Ένω­σης που υπο­χρε­ώ­νει όλα τα κρά­τη μέλη να την εφαρ­μό­ζουν ως νόμο, και πραγ­μα­το­ποιεί­ται την τελευ­ταία Κυρια­κή του Μαρ­τί­ου στις 1 π.μ. ώρα Γκρί­νου­ϊτς (GMT), ενώ τελειώ­νει την τελευ­ταία Κυρια­κή του Οκτω­βρί­ου του ίδιου έτους στις 1 π.μ. ώρα Γκρί­νου­ϊτς. Επο­μέ­νως η αλλα­γή είναι ταυ­τό­χρο­νη για όλα τα κρά­τη μέλη τα οποία έχουν υιο­θε­τή­σει το μέτρο.

Ν. Μπε­λο­γιάν­νης Ν. Πλου­μπί­δης – Στο σπί­τι των ηρώων