Τον θυμόμαστε πάντα…

- Να με θυμό­σα­στε — είπε.

Κι είπα: στο γύρι­σμα του χρό­νου θα με βρί­σκε­τε σε κάθε δευ­τε­ρό­λε­πτο της ζωής σας.

Εχω γεμί­σει μ’ έπι­πλα, με φώτα και με πίνα­κες τα σπί­τια σας, και το κεφά­λι σας μ’ αινίγ­μα­τα και ιδέες.

Οποιο χαλί­κι κι αν ανε­βά­σε­τε απ’ το βυθό θα σας πει μια δική μου και μια δική του ιστορία…

Γυμνός, στις χει­ρό­τε­ρες νύχτες, τοι­χο­κολ­λού­σα μεγά­λα προ­γράμ­μα­τα του φιλμ Ο ΛΑΟΣ σ’ όλο το μέλλον

κι όπου περίσ­σευαν οι δυσκο­λί­ες ψιθύ­ρι­ζα σ ύ ν τ ρ ο φ ε και προχωρούσα

κι έλε­γα πάλι σ ύ ν τ ρ ο φ ε για να θυμί­ζω στον καθέ­να τον κόσμο…

(Φρυ­κτω­ρία, Γ. Ρίτσος)

Αυτόν τον λαό θέλη­σε να υπη­ρε­τή­σει μέσα στη μεγά­λη του Τέχνη ο Κώστας Καζά­κος, έχο­ντας από­λυ­τη συνεί­δη­ση της κοι­νω­νι­κής απο­στο­λής της Τέχνης, για­τί όπως έλε­γε, «το θέα­τρο σίγου­ρα δεν μπο­ρεί να αλλά­ξει τον κόσμο, μπο­ρεί όμως να αλλά­ζει τους ανθρώ­πους». Από αυτόν τον λαό πήρε έμπνευ­ση και αυτόν τον λαό ενέπνευσε…

Σήμε­ρα, συμπλη­ρώ­νε­ται ένας χρό­νος χωρίς τον Κώστα Καζά­κο. Κι όμως η «περ­πα­τη­σιά του», το βαθύ απο­τύ­πω­μα που άφη­σε στη ζωή με την Τέχνη του, αλλά και με τη συμ­με­το­χή του στους μικρούς και τους μεγά­λους αγώ­νες, είναι «παρό­ντα».

Είναι ο σύντρο­φός μας με τη χαρι­σμα­τι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα, τον βαθύ στο­χα­σμό και την από­λυ­τη πεποί­θη­ση ότι «το φλά­μπου­ρο της λογι­κής είναι κόκ­κι­νο». Είναι ο δημιουρ­γός που για σχε­δόν 70 χρό­νια υπη­ρέ­τη­σε μια Τέχνη πραγ­μα­τι­κά πρω­το­πό­ρα και ανα­τρε­πτι­κή. Ο αγω­νι­στής καλ­λι­τέ­χνης, που γνώ­ρι­ζε καλά ότι η Τέχνη μπο­ρεί να δώσει δύνα­μη και την έφε­ρε στις εξέ­δρες των συλ­λα­λη­τη­ρί­ων, στα Φεστι­βάλ της ΚΝΕ, στις μάχες για την ειρή­νη και το δίκιο. Αυτός ήταν ο Κώστας Καζά­κος, για­τί όπως συνή­θι­ζε να λέει με τη βρο­ντε­ρή φωνή του και με την αισιο­δο­ξία που τον διέ­κρι­νε: «Ο άνθρω­πος δεν θέλει απλά να επι­βιώ­νει. Θέλει να φτιά­ξει μια ζωή που θα του δίνει την ευκαι­ρία να ανα­πτύ­ξει την προ­σω­πι­κό­τη­τά του, να γίνει Ανθρω­πος. Αυτά κατα­κτού­νται. Δεν χαρί­ζο­νται. Πρέ­πει να είσαι αγω­νι­ζό­με­νος άνθρω­πος για να κατα­κτή­σεις όσα περιέ­χο­νται σε αυτήν τη μαγι­κή λέξη, Ανθρω­πος. Ανθρω­πος σημαί­νει Αγώ­νας ανυ­πο­χώ­ρη­τος μέχρι την τελευ­ταία πνοή…».

***

Γεν­νή­θη­κε στον Πύρ­γο το 1935. Στα χρό­νια του Εμφυ­λί­ου ο αγω­νι­στής και ΕΑΜί­της πατέ­ρας τους πιά­στη­κε και στάλ­θη­κε εξο­ρία. Η οικο­γέ­νεια ανε­βαί­νει Αθή­να, «για να χαθεί μέσα στο πλή­θος» και να γλι­τώ­σει από το κυνη­γη­τό της Ασφά­λειας. Από τα 13 του χρό­νια ο Κώστας Καζά­κος κατα­πιά­στη­κε με διά­φο­ρες δου­λειές για να βοη­θή­σει την οικο­γέ­νειά του να επι­βιώ­σει. Ηθε­λε να περά­σει στο πανε­πι­στή­μιο. Ονει­ρό του ήταν να γίνει δάσκα­λος, φιλό­λο­γος. Η απου­σία πιστο­ποι­η­τι­κού κοι­νω­νι­κών φρο­νη­μά­των δεν του επέ­τρε­ψε τη συμ­με­το­χή του στις εξετάσεις.

Επό­με­νο βήμα ήταν η Σχο­λή Κινη­μα­το­γρά­φου Σταυ­ρά­κου. Εκεί, όπως έλε­γε, υπήρ­χε ένας «αέρας ελευ­θε­ρί­ας». Ερχε­ται σε επα­φή με την Τέχνη και γνω­ρί­ζει μεγά­λες προ­σω­πι­κό­τη­τες. Παράλ­λη­λα ο Κώστας Καζά­κος φοί­τη­σε στη Δρα­μα­τι­κή Σχο­λή Θεά­τρου Τέχνης Καρό­λου Κουν την πρώ­τη χρο­νιά της επα­να­λει­τουρ­γί­ας της (1954), ενώ δού­λε­ψε εθε­λο­ντι­κά και για το στή­σι­μο του Υπο­γεί­ου του Θεά­τρου Τέχνης. Εκεί, πρω­το­εμ­φα­νί­στη­κε ως ηθο­ποιός στο θέα­τρο συμ­με­τέ­χο­ντας στο έργο του Μπέρ­τολτ Μπρεχτ «Ο κύκλος με την κιμωλία».

Από τη δεκα­ε­τία του ’70 έγι­νε ο ίδιος θια­σάρ­χης, σφρα­γί­ζο­ντας με τις θεα­τρι­κές επι­λο­γές, τις ερμη­νεί­ες και αργό­τε­ρα και τις σκη­νο­θε­σί­ες του συγκλο­νι­στι­κές παρα­στά­σεις. Παράλ­λη­λα, υπήρ­ξε σπου­δαί­ος δάσκα­λος του θεά­τρου, διδά­σκο­ντας από νέος σε σχο­λές και αργό­τε­ρα φτιά­χνο­ντας τη δική του. Ξεχω­ρι­στή ήταν η παρου­σία του και στον κινη­μα­το­γρά­φο, αλλά και την τηλεόραση.

Συστρα­τεύ­θη­κε ατα­λά­ντευ­τα σε όλη του τη ζωή με το ΚΚΕ και από το 2007 έως το 2012 δια­τέ­λε­σε βου­λευ­τής του Κόμ­μα­τος, εκλεγ­μέ­νος με το ψηφο­δέλ­τιο Επικρατείας.

Ο σύντρο­φος Κώστας θα μεί­νει στις καρ­διές μας, θα μεί­νει στις καρ­διές όλου του κόσμου του λαϊ­κού, αυτού του «εχθρού λαού», που τόσο αγα­πού­σε και τόσο του έμοια­ζε με την απλό­τη­τα, τη ζεστα­σιά και τη λαϊ­κό­τη­τα της μεγά­λης του ψυχής. Δεν θα ξεχα­στεί, για­τί ήταν ένας γεμά­τος πάθος και δύνα­μη πρω­τα­γω­νι­στής, όχι απλά στη σκη­νή, στα πλα­τό, στις εξέ­δρες των δια­δη­λώ­σε­ων, αλλά τελι­κά στην Ιστο­ρία. «Λαχτά­ρη­σε μια χώρα» όπου ο λαός θα πάψει «να περι­μέ­νει μάταια τον και­ρό». Και αν οι λίγοι αυτό δεν του το συγ­χω­ρούν, είναι μια επι­βε­βαί­ω­ση ότι έκα­νε το καθή­κον του σαν καλ­λι­τέ­χνης και σαν άνθρω­πος, είναι μια επι­βρά­βευ­ση της ζωής του. Οι μέρες που ο λαός «θα αρνιέ­ται πια να βλέ­πει τον δρό­μο του κλει­στό», οι μέρες που λαχτά­ρη­σε, αργά ή γρή­γο­ρα, θα ‘ρθουν. Θα φρο­ντί­σουν γι’ αυτό όλοι εκεί­νοι που συνε­χί­ζουν τη ζωή του, παλεύ­ο­ντας για έναν ανώ­τε­ρο πολι­τι­σμό σε μια ανώ­τε­ρη κοι­νω­νι­κή οργάνωση.

***

Το θέα­τρο «Τζέ­νη Καρέ­ζη» τιμά τον Κώστα Καζά­κο μέσα από την προ­βο­λή της τελευ­ταί­ας του παρά­στα­σης, «Πώς να σωπά­σω…», σήμε­ρα, Τετάρ­τη 13 Σεπτέμ­βρη, στις 9.15 μ.μ.

Μια παρά­στα­ση η οποία, μέσα από δια­χρο­νι­κά τρα­γού­δια της παρά­δο­σης και τρα­γού­δια μεγά­λων μας συν­θε­τών, αφη­γεί­ται τα πάθη των λαών στον αγώ­να τους για ένα καλύ­τε­ρο αύριο. Η επι­βλη­τι­κή φωνή του μεγά­λου μας ηθο­ποιού θα ακου­στεί ξανά στο θέατρο.

Ερμη­νεύ­ουν οι: Χρή­στος Θηβαί­ος, Ανδριά­να Μπά­μπα­λη, Βιο­λέ­τα Ίκα­ρη, Κώστας Τριανταφυλλίδης.

Μου­σι­κή διεύ­θυν­ση: Γιάν­νης Παπα­ζα­χα­ριά­κης.

Κεί­με­να — σκη­νο­θε­σία: Τζέ­νη Κόλ­λια.

Πλη­ρο­φο­ρί­ες: τηλ. 210.3636.144, 210.3644.921

Η είσο­δος είναι ελεύθερη.

Κρα­τή­σεις δελ­τί­ων εισό­δου: https://www.more.com/theater/pos-na-sopaso‑1/

Πηγή: Ριζο­σπά­στης