Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Τρεις ενδιαφέροντες ελληνικοί δίσκοι “κλασικής” μουσικής

Αν και η παρα­γω­γή ελλη­νι­κών δίσκων «κλα­σι­κής» μου­σι­κής ή ελλη­νι­κού ενδια­φέ­ρο­ντος, το έτος που φεύ­γει, το 2023, δεν είναι καθό­λου ευκα­τα­φρό­νη­τη, εμείς δια­λέ­ξα­με να σας παρου­σιά­σου­με τρεις. Αλλω­στε, τα βιβλία και οι δίσκοι απο­τε­λούν πάντο­τε τα καλύ­τε­ρα δώρα για μικρούς και μεγά­λους και χαρί­ζουν έντο­νη, το δίχως άλλο, ψυχι­κή και πνευ­μα­τι­κή ανά­τα­ση, απο­κού­μπι στις δυσκο­λί­ες της ζωής και βοη­θά­νε τον νου όχι μόνο να ονει­ρευ­τεί, αλλά και να ανα­λο­γι­σθεί και να σχε­διά­σει τους μελ­λο­ντι­κούς αγώνες.

NIKOS SKALKOTTAS 36 GREEK DANCES, THE URAL STATE PHILHARMONIC ORCHESTRA — ATHENS PHILHARMONIA ORCHESTRA, BYRON FIDETZIS, MELISM REC. 2023 (MLS-CD 041–043)

Από το εξώ­φυλ­λο ακό­μη προϊ­δε­ά­ζε­σαι για τη γνή­σια ελλη­νι­κό­τη­τα του μονα­δι­κού αυτού εγχει­ρή­μα­τος και την σπου­δαιό­τη­τά του για την Νεο­ελ­λη­νι­κή Εντε­χνη Μου­σι­κή. Πρό­κει­ται για τον πασί­γνω­στο πίνα­κα της ναΐφ ζωγρά­φου και πρώ­ην πρω­τα­γω­νί­στριας της Κρα­τι­κής Οπε­ρας της Βιέν­νης Σοφί­ας Καλο­γε­ρο­πού­λου, με τίτλο «Η Κυρά της Ρω», η οποία δεσπό­ζει αγέ­ρω­χη και λεβέ­ντισ­σα ανε­μί­ζο­ντας την ελλη­νι­κή σημαία. Επά­νω στον καμ­βά αυτόν υπάρ­χουν όλα εκεί­να τα στοι­χεία που κάνουν μονα­δι­κό το περιε­χό­με­νο, όπως οι δύο ορχή­στρες, ξένη και ημε­δα­πή, Κρα­τι­κή Φιλαρ­μο­νι­κή Ορχή­στρα των Ουρα­λί­ων και Φιλαρ­μό­νια Ορχή­στρα Αθη­νών, που μας δίνουν ισά­ξιες δια­φο­ρε­τι­κές ερμη­νεί­ες των «Χορών» με από­στα­ση 30 ετών και ο μαέ­στρος τους, ο κατ’ εξο­χήν στην επο­χή μας μελε­τη­τής, ταυ­τό­χρο­να θεω­ρη­τι­κός και «εν μου­σι­κοίς όπλοις», όπως θα έγρα­φε και ο συν­θέ­της — συγ­γρα­φέ­ας και μου­σι­κο­λό­γος Τάκης Καλο­γε­ρό­που­λος, Βύρων Φιδε­τζής. Στο κάτω μέρος σημειώ­νε­ται πως πρό­κει­ται για την ιστο­ρι­κή παγκό­σμια πρώ­τη ολο­κλη­ρω­μέ­νη ηχο­γρά­φη­ση (1990) και την τελευ­ταία «ζωντα­νή» εκτέ­λε­ση από το Ηρώ­δειο (2021).

Πρό­κει­ται για μια συλ­λο­γή τριών CDs, όπου ο ακρο­α­τής έχει τη δυνα­τό­τη­τα να ακού­σει δίπλα δίπλα και τις δύο εκτε­λέ­σεις, συγκρί­νο­ντας επο­χές, δια­φο­ρε­τι­κές ερμη­νεί­ες, άλλη αντι­με­τώ­πι­ση του ίδιου μεγα­λειώ­δους έργου από τον ίδιο μαέ­στρο σε διά­στη­μα 30 χρό­νων, παρα­τη­ρού­με άλλες συν­θε­τι­κές γρα­φές κάποιων ίδιων «Χορών», αλλά και ένα πεντα­σέ­λι­δο εμπε­ρι­στα­τω­μέ­νο κεί­με­νο χωρι­σμέ­νο σε τέσ­σε­ρεις δια­φο­ρε­τι­κές ενό­τη­τες του υπο­γρά­φο­ντος το παρόν άρθρο, μαέ­στρου και ερευ­νη­τή. Το ίδιο κεί­με­νο υπάρ­χει και στα αγγλι­κά, γαλ­λι­κά και γερ­μα­νι­κά, η ηχο­γρά­φη­ση βασί­ζε­ται σε κρι­τι­κή έκδο­ση του Φιδε­τζή πάνω στα χει­ρό­γρα­φα του συν­θέ­τη και τη μου­σι­κο­λο­γι­κή εργα­σία του των τελευ­ταί­ων 50 ετών περί­που, το ένθε­το κοσμούν κάποιες ιστο­ρι­κές πια φωτο­γρα­φί­ες, αλλά και ο «Χορός του Ζαλόγ­γου» του Σκαλ­κώ­τα, επί­σης πίνα­κας της Καλο­γε­ρο­πού­λου. Συγκι­νη­τι­κή η αφιέ­ρω­ση του μαέ­στρου στον πατέ­ρα του, Αθα­νά­σιο Φιδε­τζή, φλα­ου­τί­στα και πρό­ε­δρο του Συλ­λό­γου των Μου­σι­κών της Θεσ­σα­λο­νί­κης επί πολ­λά έτη.

Είναι μια πολύ προ­σεγ­μέ­νη έκδο­ση ανα­φο­ράς, παρα­κα­τα­θή­κη για τις επό­με­νες γενιές, ενός έργου που κατά τον Φιδε­τζή δεν υπο­λεί­πε­ται των «Ουγ­γρι­κών Χορών» του Μπραμς ή των «Ρου­μα­νι­κών» του Μπέ­λα Μπάρ­τοκ και των «Σλα­βι­κών» του Ντβόρζακ.

GALAN TRIO KINESIS, neuma records 2023 (Neuma 167)
Το Galan Trio είναι ένα παρα­δο­σια­κό «πιά­νο τρίο» μόνον κατά την σύν­θε­ση και όχι κατά το περιε­χό­με­νο. Και εξη­γού­μα­στε: Απαρ­τί­ζε­ται από πιά­νο, βιο­λί και τσέ­λο, μα αρκε­τά χρό­νια πια, έχει ξεφύ­γει από τη μανιέ­ρα του κλα­σι­κού και ρομα­ντι­κού ρεπερ­το­ρί­ου των τριών τελευ­ταί­ων αιώ­νων, σε σύμπνοια με τα αντί­στοι­χα έργα του 20ού και 21ου αι. Το εν λόγω σύνο­λο εμφα­νί­ζε­ται συνή­θως σε μη συνη­θι­σμέ­νες συναυ­λί­ες, με έργα που γρά­φο­νται γι’ αυτό και εγγρά­φει σε δίσκους ολό­κλη­ρη σχε­δόν αυτήν τη δημιουρ­γία, μεγα­λώ­νο­ντας έτσι και το ρεπερ­τό­ριο και δίνο­ντας τη μάχη συνέ­χεια για προ­σεγ­γί­σεις ανα­φο­ράς. Για τον λόγο αυτόν πιστεύ­ου­με πως και οι «ζωντα­νές» τους εμφα­νί­σεις, πια, σπα­νί­ζουν. Θα θέλα­με να τους συμ­βου­λέ­ψου­με πάντως πως το κοι­νό διψά­ει για το ρεπερ­τό­ριο των τελευ­ταί­ων 300 ετών, να το ακού­ει από μόνι­μα σύνο­λα μου­σι­κής δωμα­τί­ου, παρό­λο που για τους συγκε­κρι­μέ­νους μου­σι­κούς αυτό μπο­ρεί να μην απο­τε­λεί καν πρό­κλη­ση. Θα έπρε­πε, όμως, μιας που η στα­θε­ρή, μεθο­δι­κή και δεμέ­νη συνερ­γα­σία τους για πάνω από 10 χρό­νια, τους επι­τρέ­πει να δίνουν ακό­μη και σε χιλιο­παιγ­μέ­να έργα πολύ καλές ερμη­νεί­ες και που μέσω αυτών των έργων όλα τα σύνο­λα προ­ο­δεύ­ουν. Ας είναι! Το τρίο απο­τε­λούν ο Πέτρος Μπού­ρας (πιά­νο), ο Μπά­μπης Καρα­σαβ­βί­δης (βιο­λί) και η Μαρί­να Κολο­βού (τσέ­λο).

Τα τελευ­ταία χρό­νια το Galan Triο «τρέ­χει» μια πρω­τό­τυ­πη παρα­γω­γή με συν­θέ­τες — καθη­γη­τές πανε­πι­στη­μί­ων των ΗΠΑ, τους οποί­ους δια­λέ­γουν ανά­με­σα σε εκα­το­ντά­δες κάθε φορά, όπου μετά από εξο­νυ­χι­στι­κή έρευ­να έρχο­νται σε επα­φή μαζί τους και τους παραγ­γέλ­νουν νέα έργα με σκο­πό να τα εμφα­νί­σουν σε πρώ­τη εκτέ­λε­ση στα πανε­πι­στή­μιά τους και κατό­πιν να τα ηχο­γρα­φή­σουν και να κυκλο­φο­ρή­σουν σε CD.

Ενας διπλός τέτοιος δίσκος κυκλο­φό­ρη­σε με τίτλο «Kinesis», όπου υπο­δη­λώ­νει την κίνη­ση αυτή, το ρεύ­μα αυτό ή τη δια­κί­νη­ση των μου­σι­κών ιδε­ών, ερμη­νειών και μου­σι­κών. Το «Galan Trio» γνω­ρί­ζει επι­τυ­χία στην Αμε­ρι­κή, έχο­ντας επι­σκε­φθεί 20 περί­που πανε­πι­στή­μια σε πάνω από 10 πολι­τεί­ες, δίνο­ντας δεκά­δες συναυ­λί­ες και σεμι­νά­ρια, αλλά και τη δυνα­τό­τη­τα να ετοι­μα­στούν οι νέες περιο­δεί­ες του 2024 με περισ­σό­τε­ρα και­νού­ρια έργα προς εξε­ρεύ­νη­ση. Ο συγκε­κρι­μέ­νος δίσκος, αρκε­τά απλός στη δημιουρ­γία του, με σχέ­διο εξώ­φυλ­λου, εσώ­φυλ­λου και οπι­σθό­φυλ­λου σε στιλ «Fido Dido», με τους τρεις μου­σι­κούς σχε­δια­σμέ­νους ανά­λο­γα, αρκε­τά αφη­ρη­μέ­να μα ανα­γνω­ρί­σι­μους από τις φιγού­ρες τους, να τρέ­χουν σε τρεις δια­φο­ρε­τι­κές μεριές και ένα αρκε­τά φτω­χό, τολ­μώ να πω, 4σέλιδο στα αγγλι­κά δυστυ­χώς μόνον, με πάρα πολύ μικρή γραμ­μα­το­σει­ρά και χωρίς ούτε μία φωτο­γρα­φία των μου­σι­κών και των ανθο­λο­γού­με­νων μου­σι­κών, περιέ­χει έργα 10 συν­θε­τών, μετα­ξύ των οποί­ων και δύο Ελλή­νων, των Νική­τα Δήμου και Γιώρ­γου Βασιλαντωνάκη.

Το «τρίο» έχει εκδώ­σει κι άλλα CDs στη «Melism Rec.», στην NΑΧΟΣ, στη «Phasma Music» κ.α. Τιμή­θη­κε με το διπλό χρυ­σό βρα­βείο από τα Global Music Awards για το έργο «De Chirico» του Γιώρ­γου Κοντο­γιώρ­γου και είναι υπο­ψή­φιο για το Βρα­βείο σε Δισκο­γρα­φι­κή Εργα­σία Ελλη­νι­κού Ενδια­φέ­ρο­ντος 2022/23 από την Ενω­ση Ελλή­νων Θεα­τρι­κών και Μου­σι­κών Κρι­τι­κών (ΕΕΘΜΚ). www.galantrio.com& www.facebook.com/galantrio

MAURICE EMMANUEL ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ — PROMETHEE ENCHAINE ORCHESTRE PHILHARMONIQUE ET CHOEUR DE LA R.T.F., EUGENE BIGOT, MELISM REC. 2023 (MLS-CD 030)

Ο συν­θέ­της της όπε­ρας «Σαλα­μί­να», δει­νός μελε­τη­τής της αρχαί­ας ελλη­νι­κής τέχνης και καθη­γη­τής του Ωδεί­ου των Παρι­σί­ων (1909 — 1936), υπήρ­ξε μαθη­τής των Ντε­λίμπ και Ντι­μπουά μετα­ξύ άλλων. Η πρώ­τη φορά που έλα­βε ανα­γνώ­ρι­ση ήταν στην υπο­στή­ρι­ξη της διδα­κτο­ρι­κής του δια­τρι­βής στη Σορ­βόν­νη (1896) με θέμα «Ο Αρχαί­ος Ελλη­νι­κός Χορός». Στη συνέ­χεια ανα­γνω­ρί­στη­κε σαφώς από τους κορυ­φαί­ους συν­θέ­τες Πολ Ντι­κά, Φερού­τσο Μπου­ζό­νι, Ολι­βιέ Μεσιάν και Ανρί Ντιτιγιέ.

Ο «Προ­μη­θεύς Δεσμώ­της» είναι μια τρί­πρα­κτη όπε­ρα βασι­σμέ­νη στην αισχυ­λι­κή τρα­γω­δία και σε λιμπρέ­το μετα­φρα­σμέ­νο από τον συν­θέ­τη, ο οποί­ος δεν την άκου­σε ποτέ ζωντα­νός. Το CD αυτό μας δίνει σε παγκό­σμια πρώ­τη ηχο­γρά­φη­ση την παρου­σί­α­σή της στα 1959 στο Θέα­τρο των Ηλυ­σί­ων Πεδί­ων με τη Φιλαρ­μο­νι­κή Ορχή­στρα και Χορω­δία της Γαλ­λι­κής Ραδιο­φω­νί­ας υπό την μπα­γκέ­τα του Ευγέ­νιου Μπι­γκό και με πρώ­της γραμ­μής σολί­στες. Στο ένθε­το κυριαρ­χούν το ελλη­νι­κό μπλε, ιστο­ρι­κές φωτο­γρα­φί­ες ακό­μη και από τις Δεύ­τε­ρες Δελ­φι­κές Γιορ­τές του Σικε­λια­νού (1930) με Προ­μη­θέα τον ηθο­ποιό Γεώρ­γιο Μπούρ­λο ή την νεα­ρή τότε μέτζο — σοπρά­νο Ιρμα Κολά­ση σε άλλη περί­στα­ση. Η εκπλη­κτι­κή αυτή ηχο­γρά­φη­ση ανή­κε στο Αρχείο της οικο­γέ­νειας Εμα­νου­έλ, ενώ το κεί­με­νο είναι του Γάλ­λου μου­σι­κο­λό­γου Κρι­στόφ Κορ­μπιέ, το οποίο μετα­φρά­στη­κε στην αγγλι­κή και τη γερ­μα­νι­κή. Ο δίσκος κυκλο­φό­ρη­σε χάρη στη βοή­θεια «Των Φίλων του Μορίς Εμανουέλ».


Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από το Ριζο­σπά­στη
Δρ Χρή­στος Ηλ. ΚΟΛΟΒΟΣ _ Διευ­θυ­ντής Ορχήστρας
Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο