Φτωχότρεροι των φτωχών

Τα στοι­χεία για την αυξα­νό­με­νη φτώ­χεια σε ισχυ­ρές καπι­τα­λι­στι­κές οικο­νο­μί­ες, όπως στη Γερ­μα­νία, καταρ­ρί­πτουν τους μύθους για το βιο­τι­κό επί­πε­δο των λαϊ­κών στρω­μά­των στις «σύγ­χρο­νες ευρω­παϊ­κές χώρες» και ταυ­τό­χρο­να σοκά­ρουν, καθώς απο­κα­λύ­πτουν ποιοι θεω­ρού­νται φτω­χοί στην τέταρ­τη ισχυ­ρό­τε­ρη καπι­τα­λι­στι­κή οικο­νο­μία του πλα­νή­τη και πόσο χαμη­λά βρί­σκε­ται ο πήχης σε ό,τι αφο­ρά τις ανά­γκες των εργα­ζο­μέ­νων, των παι­διών, των ηλικιωμένων.

Η οικο­νο­μι­κή κατά­στα­ση στα γερ­μα­νι­κά νοι­κο­κυ­ριά επι­δει­νώ­νε­ται δια­χρο­νι­κά, επι­ση­μαί­νει ο γερ­μα­νι­κός Τύπος («Spiegel» κ.ά.) σχο­λιά­ζο­ντας την τελευ­ταία έκθε­ση της Ενω­σης Συλ­λό­γων Πρό­νοιας της Γερ­μα­νί­ας. Ο πλού­τος που παρά­γε­ται αυξά­νε­ται, αλλά όλο και περισ­σό­τε­ροι απο­κλεί­ο­νται από αυτόν.

Ακό­μη και το Συμ­βού­λιο της Ευρώ­πης επι­σή­μα­νε σε πρό­σφα­τη έκθε­ση την ανά­γκη η Γερ­μα­νία «να κάνει περισ­σό­τε­ρα» για τον σεβα­σμό των δικαιω­μά­των των παι­διών και την κατα­πο­λέ­μη­ση της ανέ­χειας. Επι­κρί­νει το υψη­λό επί­πε­δο φτώ­χειας ως δυσα­νά­λο­γο με την «ευη­με­ρία της χώρας». Δια­πι­στώ­νει ότι παι­διά, ηλι­κιω­μέ­νοι και άτο­μα με ανα­πη­ρία πλήτ­το­νται ιδιαί­τε­ρα από την ανέ­χεια και εκφρά­ζει «ανη­συ­χία» για τον αυξα­νό­με­νο αριθ­μό αστέγων.

Συνο­λι­κά 14,2 εκατ. άνθρω­ποι θεω­ρού­νταν φτω­χοί (16,8%) το 2022 στη Γερ­μα­νία, 100.000 περισ­σό­τε­ροι από ό,τι το 2021 και σχε­δόν 1 εκατ. περισ­σό­τε­ροι από το 2019. Από το 2006 μέχρι το 2022 ο αριθ­μός των φτω­χών στη Γερ­μα­νία αυξή­θη­κε κατά 2,7 εκατ.

Ποιος είναι όμως ο ορι­σμός της φτώ­χειας; Στην Ευρώ­πη, όποιος ζει με λιγό­τε­ρα από το 60% του «μέσου εισο­δή­μα­τος» θεω­ρεί­ται και επί­ση­μα φτω­χός. Για τη Γερ­μα­νία αυτό σημαί­νει ότι ένα άτο­μο θεω­ρεί­ται φτω­χό με λιγό­τε­ρα από 1.186 ευρώ το μήνα και πράγ­μα­τι για τα δεδο­μέ­να της χώρας είναι πολύ χαμηλά.

Ποιοι δεν λογα­ριά­ζο­νται στους φτω­χούς; Αυτοί που βρί­σκο­νται στα όρια, όσοι τα βγά­ζουν πέρα δύσκο­λα με «αιμα­τη­ρές» οικο­νο­μί­ες, όσοι στε­ρού­νται αξιο­πρε­πείς συν­θή­κες δια­βί­ω­σης. Αλλά και όσοι στε­ρού­νται βασι­κά δικαιώ­μα­τα, όπως ο ελεύ­θε­ρος χρό­νος, ο πολι­τι­σμός, οι δια­κο­πές κ.λπ. Δεν θεω­ρού­νται καν φτω­χοί οι εργα­ζό­με­νοι και οι συντα­ξιού­χοι που «ξεμέ­νουν» στις 25 κάθε μήνα και κατα­φεύ­γουν στις «τρά­πε­ζες τρο­φί­μων» ή τρώ­νε μια φορά την ημέρα.

Δεν θεω­ρεί­ται φτω­χή η μονο­γο­νεϊ­κή οικο­γέ­νεια με μηνιαίο εισό­δη­μα 1.542 ευρώ, αν το παι­δί έχει κλεί­σει τα 14 χρό­νια, επει­δή στη Γερ­μα­νία του 21ου αιώ­να ένα παι­δί 14 ετών θεω­ρεί­ται ότι μπο­ρεί να δου­λέ­ψει και να συνει­σφέ­ρει στο οικο­γε­νεια­κό ταμείο! Ακό­μη κι έτσι, 1 στα 5 παι­διά και έφη­βοι (21,8%) υπέ­φε­ραν από φτώ­χεια το 2022, κατα­γρά­φο­ντας ένα θλι­βε­ρό «ρεκόρ».

«Είναι πλά­νη να πιστεύ­ου­με ότι μόνο όσοι δεν έχουν δου­λειά είναι φτω­χοί», ξεκα­θα­ρί­ζει η έκθε­ση, σε μια παρα­δο­χή ότι στον καπι­τα­λι­σμό η δου­λειά δεν αρκεί για αξιο­πρε­πή δια­βί­ω­ση, ακό­μα και στη Γερ­μα­νία, όπου υπο­τί­θε­ται ότι οι μισθοί είναι καλύ­τε­ροι συγκρι­τι­κά με άλλες χώρες της ΕΕ. Τα στοι­χεία δεί­χνουν ότι πάνω από το 1/4 των 14,2 εκατ. επί­ση­μα φτω­χών είναι απα­σχο­λού­με­νοι και 1/4 είναι συνταξιούχοι.

Στη Γερ­μα­νία η σύντα­ξη δεν υπερ­βαί­νει το 48,1% του μισθού που εισέ­πρατ­ταν ως εργα­ζό­με­νοι. Αυτό ισχύ­ει μέχρι το 2025, οπό­τε το ποσο­στό μπο­ρεί να ανα­θε­ω­ρη­θεί, δηλα­δή να μειω­θεί. Η κυβέρ­νη­ση δηλώ­νει ότι σκο­πεύ­ει να το δια­τη­ρή­σει του­λά­χι­στον μέχρι το 2039, αλλά εκτι­μά­ται ότι θα πρέ­πει να αυξη­θούν οι συντα­ξιο­δο­τι­κές εισφορές.

Εντά­ξει — μπο­ρεί να σκε­φτεί κάποιος στην Ελλά­δα — με τους μισθούς που έχουν στη Γερ­μα­νία, δεν είναι κι άσχη­μα το 48,1%. Κι όμως… Το 2023 η μέση σύντα­ξη στη Γερ­μα­νία φτά­νει τα 1.543 ευρώ (μει­κτά) μετά από 45 έτη πλή­ρους απα­σχό­λη­σης. Το ποσό αυτό φορο­λο­γεί­ται με ενιαίο συντε­λε­στή 14%, ενώ κατα­βάλ­λο­νται και εισφο­ρές Υγεί­ας. Επο­μέ­νως τα 1.500 ευρώ μει­κτά, δεν είναι 1.500 ευρώ στην τσέ­πη, ακό­μη και μετά από 45 ολό­κλη­ρα χρό­νια δου­λειάς. Πολ­λοί όμως δεν έχουν συμπλη­ρώ­σει 45 έτη πλή­ρους εργα­σί­ας λόγω ανερ­γί­ας, μερι­κής απα­σχό­λη­σης, φρο­ντί­δας παι­διών ή ηλι­κιω­μέ­νων (κάτι που ισχύ­ει κυρί­ως για τις γυναί­κες), επο­μέ­νως λαμ­βά­νουν μικρό­τε­ρη σύνταξη.

Στην πρά­ξη, όλα αυτά οδη­γούν ώστε 4 στους 10 συντα­ξιού­χους να ζουν με σύντα­ξη που δεν υπερ­βαί­νει τα 1.250 ευρώ καθα­ρά. Αν και λίγο πάνω από το επί­ση­μο όριο φτώ­χειας, είναι στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα φτω­χοί. Αυτό ισχύ­ει για την πλειο­νό­τη­τα των γυναι­κών (53,5%). Μάλι­στα, ο 1 στους 4 συντα­ξιού­χους (25%) λαμ­βά­νει σύντα­ξη χαμη­λό­τε­ρη των 1.000 ευρώ. Με δεδο­μέ­νο ότι το ενοί­κιο για ένα ευπρε­πές δια­μέ­ρι­σμα σε μεγά­λες γερ­μα­νι­κές πόλεις αρχί­ζει από 800 — 1.000 ευρώ, γίνε­ται αντι­λη­πτό το πρό­βλη­μα επιβίωσης.

Το καλο­καί­ρι του 2023 ο αριθ­μός των χαμη­λο­συ­ντα­ξιού­χων που έκα­ναν αίτη­ση για το κρα­τι­κό επί­δο­μα (κάτι σαν το ελά­χι­στο εγγυ­η­μέ­νο εισό­δη­μα) ξεπέ­ρα­σε κάθε προη­γού­με­νο, φτά­νο­ντας τους 680.000 ένα­ντι 414.000 το 2020. Εξάλ­λου, τα τελευ­ταία χρό­νια όλο και περισ­σό­τε­ροι συντα­ξιού­χοι στη Γερ­μα­νία εργά­ζο­νται για να συμπλη­ρώ­σουν τη σύντα­ξη. Τον Σεπτέμ­βρη του 2023 οι συντα­ξιού­χοι άνω των 67 ετών με «mini jobs» ξεπέ­ρα­σαν τους 1.123.000. Πρό­κει­ται για αριθ­μό — ρεκόρ.

Όπως ξεδιά­ντρο­πα απο­φάν­θη­κε το υπουρ­γείο Εργα­σί­ας (Σοσιαλ­δη­μο­κρά­τες), «δεν είναι αυτό που φαί­νε­ται». Πολ­λοί συντα­ξιού­χοι «επι­λέ­γουν» την «ευκαι­ρια­κή εργα­σία» όχι για οικο­νο­μι­κούς λόγους, αλλά κυρί­ως για­τί «αισθά­νο­νται την ανά­γκη για μία απα­σχό­λη­ση που δίνει νόη­μα στην καθη­με­ρι­νό­τη­τα ή για να δια­τη­ρούν κοι­νω­νι­κές επα­φές ακό­μη και μετά τη συντα­ξιο­δό­τη­σή τους». Ευτυ­χώς, δηλα­δή, που υπάρ­χουν και τα «mini jobs» και απο­κτά νόη­μα η ζωή μετά τα 60…

(Πηγή: Ριζο­σπά­στης)