Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τις νέες εκλογές

Στις εκλο­γές του Ιου­νί­ου θα εφαρ­μο­στεί ο εκλο­γι­κός νόμος της ενι­σχυ­μέ­νης ανα­λο­γι­κής, που επα­να­φέ­ρει το μπό­νους εδρών προς το πρώ­το κόμ­μα. Η δια­φο­ρά του με το μπό­νους των εκλο­γών του 2007 και από το 2012 έως το 2019, είναι ότι δεν είναι στα­θε­ρό αλλά κλι­μα­κού­με­νο, ανά­λο­γα με το ποσο­στό του πρώ­του κόμματος.

Εάν αυτό λάβει 25% το μπό­νους είναι 20 έδρες, ενώ οι υπό­λοι­πες 280 έδρες κατα­νέ­μο­νται ανα­λο­γι­κά ανά­με­σα στα κόμ­μα­τα που μπή­καν στη Βου­λή. Για κάθε επι­πλέ­ον 0,5% το μπό­νους αυξά­νε­ται κατά μία έδρα (και ανά­λο­γα μειώ­νο­νται οι έδρες των άλλων κομ­μά­των), με ανώ­τα­το όριο τις 30 έδρες. ‘Αρα, το ανώ­τα­το όριο των 50 εδρών μπό­νους εξα­σφα­λί­ζει το πρώ­το κόμ­μα με ποσο­στό 40%, όπως έλα­βε η ΝΔ στις πρό­σφα­τες εκλογές.

Η αυτο­δυ­να­μία δεν εξαρ­τά­ται μόνο από το ποσο­στό του πρώ­του κόμ­μα­τος αλλά και σε συν­δυα­σμό με το ποσο­στό που θα λάβουν αθροι­στι­κά τα κόμ­μα­τα που δεν θα πιά­σουν το όριο του 3%. Όσο πιο υψη­λό το ποσο­στό των κομ­μά­των που θα μεί­νουν εκτός Βου­λής τόσο χαμη­λώ­νει ο πήχης της αυτο­δυ­να­μί­ας. Αντί­στρο­φα, όσα περισ­σό­τε­ρα κόμ­μα­τα στο κοι­νο­βού­λιο (άρα μικρό­τε­ρο ποσο­στό για τους λοι­πούς συν­δυα­σμούς), τόσο θα ανε­βαί­νει το μίνι­μουμ ποσο­στό για τον πρώ­το. Όπως ανέ­φε­ραν ειδι­κοί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με πεντα­κομ­μα­τι­κή Βου­λή η αυτο­δυ­να­μία εξα­σφα­λί­ζε­ται με ποσο­στό περί το 37,5%, με εξα­κομ­μα­τι­κή ο πήχης ανε­βαί­νει γύρω στο 38,4% και με επτα­κομ­μα­τι­κή στο 39,3%.

Εκλογές με λίστα

Οι επι­κεί­με­νες εκλο­γές δια­φέ­ρουν από αυτές της 21ης Μαΐ­ου και στον τρό­πο εκλο­γής των υπο­ψη­φί­ων. Θα πραγ­μα­το­ποι­η­θούν με δεσμευ­μέ­νο συν­δυα­σμό (λίστα), καθώς θα επα­να­προ­κη­ρυ­χθούν σε διά­στη­μα λιγό­τε­ρο από 18 μήνες από τις προη­γού­με­νες. Με αυτή τη δια­δι­κα­σία οι βου­λευ­τές δεν εκλέ­γο­νται με σταυ­ρό προ­τί­μη­σης αλλά κατά σει­ρά στο ψηφο­δέλ­τιο κάθε εκλο­γι­κής περι­φέ­ρειας, όπως συμ­βαί­νει με τους βου­λευ­τές Επικρατείας.

Προ­φα­νώς, τα κομ­μα­τι­κά επι­τε­λεία και οι πολι­τι­κοί αρχη­γοί θα καταρ­τί­σουν τις λίστες των ψηφο­δελ­τί­ων λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψη τη σει­ρά κατά­τα­ξης των βου­λευ­τών στις πρό­σφα­τες εκλο­γές, αν και δεν δεσμεύ­ο­νται για κάτι τέτοιο από την εκλο­γι­κή νομο­θε­σία. Έχουν, δηλα­δή, το δικαί­ω­μα να συμπε­ρι­λά­βουν υπο­ψη­φί­ους ακό­μα και αν εκεί­νοι δεν εξε­λέ­γη­σαν στις εκλο­γές της 21ης Μαΐ­ου και να θέσουν εκτός ψηφο­δελ­τί­ων ή να κατα­τά­ξουν χαμη­λό­τε­ρα στη λίστα υπο­ψη­φί­ους, οι οποί­οι εξε­λέ­γη­σαν στην πρό­σφα­τη εκλο­γι­κή διαδικασία.

Πώς ψηφίζουν ετεροδημότες και κάτοικοι του εξωτερικού

Οι επι­κεί­με­νες βου­λευ­τι­κές εκλο­γές θα διε­ξα­χθούν με βάση τους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους που ίσχυ­σαν και στις τελευ­ταί­ες εκλο­γές, όπως αυτοί ορι­στι­κο­ποι­ή­θη­καν μετά την α΄ ανα­θε­ώ­ρη­ση του 2023, και περι­λαμ­βά­νουν όλες τις μετα­βο­λές που συντε­λέ­στη­καν έως και την 28η Φεβρουα­ρί­ου 2023.

Σε ό,τι αφο­ρά στους ετε­ρο­δη­μό­τες, αυτό σημαί­νει ότι δεν μπο­ρούν να ψηφί­σουν στον τόπο δια­μο­νής τους στις προ­σε­χείς εκλο­γές, όσοι είχαν υπο­βά­λει ετε­ρο­χρο­νι­σμέ­να τη σχε­τι­κή αίτηση.

Οι Έλλη­νες του εξω­τε­ρι­κού μπο­ρούν να ψηφί­σουν στον τόπο δια­μο­νής τους εφό­σον η αίτη­ση για εγγρα­φή στους ειδι­κούς εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους έχει εγκρι­θεί 12 ημέ­ρες πριν από την προ­κή­ρυ­ξη των εκλο­γών. Εάν οι νέες εκλο­γές προ­κη­ρυ­χθούν τη Δευ­τέ­ρα 29 Μαΐ­ου, τότε αυτή τη δυνα­τό­τη­τα θα έχουν όποιων η αίτη­ση εγκρί­θη­κε έως τις 17 Μαΐου.

Τα βήματα προς τις νέες εκλογές

Κατά τα λοι­πά, το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρου­σιά­ζει τις προ­πα­ρα­σκευα­στι­κές ενέρ­γειες ενό­ψει των εκλο­γών που θα πρέ­πει να ακο­λου­θη­θούν από την αρχή. Δύο ημέ­ρες μετά την έναρ­ξη της προ­ε­κλο­γι­κής περιό­δου λήγει η προ­θε­σμία για την υπο­βο­λή δηλώ­σε­ων από τους ένστο­λους στους προϊ­στα­μέ­νους και διοι­κη­τές τους σχε­τι­κά με την πρό­θε­σή τους να ασκή­σουν το εκλο­γι­κό τους δικαί­ω­μα στον δήμο, στους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους του οποί­ου είναι γραμμένοι.

Τα κόμ­μα­τα εντός τριών ημε­ρών από την έναρ­ξη της προ­ε­κλο­γι­κής περιό­δου θα πρέ­πει να δηλώ­σουν το όνο­μα και το έμβλη­μά τους στον εισαγ­γε­λέα του Αρεί­ου Πάγου και εντός επτά ημε­ρών να καταρ­τί­σουν και να υπο­βάλ­λουν τους συν­δυα­σμούς τους στην ηλε­κτρο­νι­κή πύλη κατα­χώ­ρη­σης υπο­ψη­φί­ων. Τρεις ημέ­ρες μετά τη λήξη προ­θε­σμί­ας υπο­βο­λής υπο­ψη­φιο­τή­των, ο ‘Αρειος Πάγος ανα­κη­ρύσ­σει σε δημό­σια συνε­δρί­α­ση τους εκλο­γι­κούς συνδυασμούς.

Εντός 10 ημε­ρών από την έναρ­ξη της προ­ε­κλο­γι­κής περιό­δου οι αντι­πε­ρι­φε­ρειάρ­χες καθο­ρί­ζουν τα εκλο­γι­κά τμή­μα­τα που θα συστα­θούν και ακο­λού­θως, το υπουρ­γείο Εσω­τε­ρι­κών απο­στέλ­λει τους σχε­τι­κούς πίνα­κες όλης της επι­κρά­τειας στην εισαγ­γε­λία του Αρεί­ου Πάγου. Η τελευ­ταία λαμ­βά­νει, παράλ­λη­λα, τις ονο­μα­στι­κές κατα­στά­σεις των δικα­στι­κών λει­τουρ­γών, δικη­γό­ρων, ασκού­με­νων δικη­γό­ρων κ.λπ. για τον διο­ρι­σμό τους με κλή­ρω­ση ως επο­πτών και δικα­στι­κών αντι­προ­σώ­πων. Στα πρω­το­δι­κεία κλη­ρώ­νο­νται τα μέλη των εφο­ρευ­τι­κών επι­τρο­πών του κάθε εκλο­γι­κού τμή­μα­τος και οι ανα­πλη­ρω­τές τους. Στην κλή­ρω­ση περι­λαμ­βά­νο­νται οι εγγε­γραμ­μέ­νοι στους εκλο­γι­κούς κατα­λό­γους του οικεί­ου εκλο­γι­κού δια­με­ρί­σμα­τος που φέρο­νται στους κατα­λό­γους αυτούς ως κάτοι­κοι της περιο­χής, έχουν του­λά­χι­στον απο­λυ­τή­ριο δημο­τι­κού και είναι κάτω των 65 ετών.

Πηγή: ΑΠΕ

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα