14,5 χιλιομέτρων τεράστια αρχαία οχύρωση ηλικίας 4.000 χρόνων στη Μέση Ανατολή

Σύμ­φω­να με το περιο­δι­κό Journal of Archaeological Science (ιστο­σε­λί­δα sciencedirect) και με τίτλο “οι επάλ­ξεις του Khaybar. Συντο­νι­σμέ­νη επι­στη­μο­νι­κή έρευ­να ανα­πα­ρά­στα­σης μιας όασης με τεί­χη της Επο­χής του Χαλ­κού στη Βορειο­δυ­τι­κή Αρα­βία”, μία πρω­το­πο­ρια­κή ανα­κά­λυ­ψη έκα­ναν αρχαιο­λό­γοι, που εντό­πι­σαν τερά­στιες οχυ­ρώ­σεις στην Συρια­κή Έρη­μο (με 74 προ­πύρ­για 4.000 χρό­νων, πάχους 1,70_2,40μ και ύψος ~5μ).

• Η όαση Khaybar ήταν εξ ολο­κλή­ρου περι­φραγ­μέ­νη από τεί­χος στην προ-ισλα­μι­κή επο­χή, όπως πολ­λές άλλες μεγά­λες περι­φε­ρεια­κές περι­φραγ­μέ­νες οάσεις στη βορειο­δυ­τι­κή Αρα­βία (Tayma, Qurayyah, Hait, κ.λπ.).
• Η δια­σταύ­ρω­ση των δεδο­μέ­νων έρευ­νας και τηλε­πι­σκό­πη­σης, οι αρχι­τε­κτο­νι­κές εξε­τά­σεις και η χρο­νο­λό­γη­ση στρω­μα­το­ποι­η­μέ­νων πλαι­σί­ων απο­κά­λυ­ψαν ένα τεί­χος αρχι­κά μήκους περί­που 14,5km, που δια­τη­ρεί­ται σήμε­ρα λίγο λιγό­τε­ρο από το ήμι­συ της αρχι­κής δια­δρο­μής (41 %, 5,9 km με 74 προμαχώνες).
• Αυτό το τεί­χος χρο­νο­λο­γεί­ται από την Επο­χή του Χαλ­κού, μετα­ξύ 2250 και 1950 π.Χ., και δεν είχε ανι­χνευ­θεί ποτέ πριν, λόγω της βύθι­σης του τοπι­κού τοπί­ου της ερή­μου με την πάρο­δο του χρόνου.
• Αυτή η κρί­σι­μη ανα­κά­λυ­ψη επι­βε­βαιώ­νει την άνο­δο ενός συγκρο­τή­μα­τος όασης με τοί­χους στη βόρεια Αρα­βία κατά την Επο­χή του Χαλ­κού, μια τάση που απο­δεί­χτη­κε κεντρι­κή στη δημιουρ­γία της κοι­νω­νι­κής και πολι­τι­κής πολυ­πλο­κό­τη­τας εκεί­νων των χρόνων. 

  

  

  
  

Οι οάσεις της Συρια­κής Ερή­μου (σσ. η περιο­χή που καλύ­πτει τμή­μα­τα της νότιας Συρί­ας, της ανα­το­λι­κής Ιορ­δα­νί­ας, της βόρειας Σαου­δι­κής Αρα­βί­ας και του δυτι­κού Ιράκ) κατά την διάρ­κεια της 4^ης και 3^ης χιλιε­τί­ας π.Χ κατοι­κού­νταν από πλη­θυ­σμούς, που έμε­ναν σε εκεί­νη την περιο­χή για πολ­λά χρό­νια. Η όαση Khaybar (σσ. κοντά στην Μεδί­να της Σαου­δι­κής Αρα­βί­ας), αφο­ρά μία από τις μεγα­λύ­τε­ρες γνω­στές οχυ­ρώ­σεις που χρο­νο­λο­γού­νται από αυτήν την περίοδο.

14,5 χλμ _11.000 στρέμματα

Η διε­πι­στη­μο­νι­κή έρευ­να που διε­ξή­χθη μετα­ξύ 2020 και 2023 από το Khaybar Longue Durée Archaeological Project (CNRS-RCU-AFALULA) δεί­χνει ότι η όαση Khaybar ήταν εξ ολο­κλή­ρου περι­φραγ­μέ­νη από ένα τεί­χος στην προϊ­σλα­μι­κή επο­χή, όπως πολ­λές άλλες μεγά­λες περι­φε­ρεια­κές οάσεις με τεί­χη στο βόρειο τμή­μα δυτι­κή Αρα­βία (Tayma, Qurayyah, Hait κ.λπ.). Η δια­σταύ­ρω­ση των δεδο­μέ­νων έρευ­νας και τηλε­πι­σκό­πη­σης, οι αρχι­τε­κτο­νι­κές εξε­τά­σεις και η χρο­νο­λό­γη­ση στρω­μα­το­ποι­η­μέ­νων πλαι­σί­ων απο­κά­λυ­ψαν ένα τεί­χος αρχι­κά μήκους περί­που 14,5 km, γενι­κά πάχους μετα­ξύ 1,70 m και 2,40 m, ενι­σχυ­μέ­νο από 180 προ­μα­χώ­νες. Δια­τη­ρη­μέ­νο σήμε­ρα λίγο λιγό­τε­ρο από το ήμι­συ της αρχι­κής δια­δρο­μής (41 %, 5,9 χλμ. και 74 προ­μα­χώ­νες), αυτός ο προ­μα­χώ­νας χρο­νο­λο­γεί­ται από την Επο­χή του Χαλ­κού, μετα­ξύ 2250 και 1950 π.Χ. ερη­μι­κό τοπίο με την πάρο­δο του χρό­νου. Αυτή η κρί­σι­μη ανα­κά­λυ­ψη επι­βε­βαιώ­νει την άνο­δο ενός συγκρο­τή­μα­τος όασης με τοί­χους στη βόρεια Αρα­βία κατά την Επο­χή του Χαλ­κού, μια τάση που απο­δεί­χτη­κε κεντρι­κή για τη δημιουρ­γία ιθα­γε­νών κοι­νω­νι­κής και πολι­τι­κής πολυπλοκότητας.

Οι περι­τοι­χι­σμέ­νες οάσεις απο­τε­λούν βασι­κό συστα­τι­κό του αρχαιο­λο­γι­κού τοπί­ου και της κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κής εξέ­λι­ξης της βορειο­δυ­τι­κής Αρα­βί­ας μέσα στο χρό­νο. Σε αντί­θε­ση με χαλα­ρό­τε­ρα αμυ­ντι­κά συστή­μα­τα φρου­ρί­ων, απο­μο­νω­μέ­νων πύρ­γων ή τει­χών πόλε­ων που εμφυ­τεύ­ο­νται σε «ανοι­χτές οάσεις» (π.χ. Fiema & Villeneuve _2018 Hegra· Charloux et al., 2021b _al-Bad, το μνη­μειώ­δες αμυ­ντι­κό σύστη­μα των τειχών
Οι οάσεις χαρα­κτη­ρί­ζο­νται από μια αγρο­τι­κή και καθι­στι­κή περιο­χή στην έρη­μο που προ­στα­τεύ­ε­ται εξ ολο­κλή­ρου από έναν εξω­τε­ρι­κό περί­βο­λο. Οι μελέ­τες των δύο γνω­στών τει­χι­σμέ­νων οάσε­ων της Tayma και της Qurayyah είχαν προη­γου­μέ­νως ρίξει φως στην παρου­σία αυτών των μνη­μειω­δών τοί­χων περι­βό­λων, που έφτα­ναν μέχρι 19 km στην Tayma. Η παρου­σία μιας «νέας» περι­φραγ­μέ­νης όασης του Khaybar είχε προη­γου­μέ­νως υπο­ψια­στεί από την εξέ­τα­ση δορυ­φο­ρι­κών εικό­νων και έχει προ­κύ­ψει στο πλαί­σιο μιας επα­να­ξιο­λό­γη­σης των οχυ­ρώ­σε­ων όασης στη βορειο­δυ­τι­κή Αρα­βία. Η πρό­σφα­τη μελέ­τη δορυ­φο­ρι­κών εικό­νων επέ­τρε­ψε την ανα­γνώ­ρι­ση τεσ­σά­ρων τει­χών οάσε­ων — Khaybar εκτός από Huwayyit, Dumat al-Jandal και Hait (και πιο πρό­σφα­τα Al-Wadi, Al-Ayn (2021) και al-Tibq ). Αυτά ήταν μέρος μιας πρω­τό­τυ­πης δια­δι­κα­σί­ας περι­φε­ρεια­κής ανά­πτυ­ξης, πιθα­νώς εμπνευ­σμέ­νη από την αστι­κή τρο­χιά του νότιου Levant (σσ. κατά προ­σέγ­γι­ση ιστο­ρι­κός γεω­γρα­φι­κός όρος που ανα­φέ­ρε­ται σε μια μεγά­λη περιο­χή στην περιο­χή της Ανα­το­λι­κής Μεσο­γεί­ου της Δυτι­κής Ασί­ας. Με τη στε­νό­τε­ρη του έννοια, που χρη­σι­μο­ποιεί­ται σήμε­ρα στην αρχαιο­λο­γία και σε άλλα πολι­τι­στι­κά πλαί­σια, είναι μεγέ­θους Κύπρου και μια έκτα­ση γης που συνο­ρεύ­ει με τη Μεσό­γειο Θάλασ­σα στη δυτι­κή Ασία). Αυτό το γηγε­νές αμυ­ντι­κό σύστη­μα φαί­νε­ται να χαρα­κτη­ρί­ζει την εμφά­νι­ση μιας δια­δι­κα­σί­ας αστι­κο­ποί­η­σης και προ­στα­σί­ας όασης στη βορειο­δυ­τι­κή Αρα­βία κατά την Επο­χή του Χαλ­κού. Αργό­τε­ρα, στην Επο­χή του Σιδή­ρου, αυτό το φαι­νό­με­νο παρέ­μει­νε, μέσω της ανά­πλα­σης ή των νέων κατα­σκευών, και έπαι­ξε σημα­ντι­κό ρόλο στην άνο­δο των βασι­λεί­ων των καραβανιών.

Σύμ­φω­να με την μελέ­τη που δημο­σιεύ­ε­ται στο αυτή η νέα περι­φραγ­μέ­νη όαση, δίπλα στην όαση Τάυ­μα, είναι μία από τις δύο μεγα­λύ­τε­ρες της Σαου­δι­κής Αρα­βί­ας. Στο παρελ­θόν είχαν κατα­γρα­φεί μία σει­ρά από οχυ­ρω­μέ­νες οάσεις, οι οποί­ες χρο­νο­λο­γού­νται από την Επο­χή του Χαλ­κού. Ωστό­σο η ανα­κά­λυ­ψη αυτή είναι σημα­ντι­κή επει­δή ρίχνει νέο φως στους ανθρώ­πους που κατοι­κού­σαν στην βορειο­δυ­τι­κή Αρα­βι­κή Χερ­σό­νη­σο και παρέ­χει μια καλύ­τε­ρη κατα­νό­η­ση της πολυ­πλο­κό­τη­τας των κοι­νω­νιών κατά την προ-ισλα­μι­κή περί­ο­δο, βοη­θώ­ντας να συν­θέ­σουν το παζλ της καθη­με­ρι­νής ζωής τους και τις αλλη­λε­πι­δρά­σεις τους με γει­το­νι­κούς πολιτισμούς.

Οι οχυ­ρώ­σεις ανα­σκά­πτο­νται αυτό το διά­στη­μα από τους αρχαιο­λό­γους. Για να δια­σφα­λι­στεί η δια­τή­ρη­ση και η ακρι­βής κατα­γρα­φή των κατα­σκευών, η δια­δι­κα­σία συνε­πά­γε­ται σχο­λα­στι­κή χαρ­το­γρά­φη­ση, τεκ­μη­ρί­ω­ση και ανά­λυ­ση των δομών. Προηγ­μέ­νες μέθο­δοι, όπως η τηλε­πι­σκό­πη­ση και η τρισ­διά­στα­τη σάρω­ση χρη­σι­μο­ποιού­νται για την παρα­γω­γή περί­πλο­κων ψηφια­κών μοντέ­λων των οχυ­ρώ­σε­ων. Αυτό καθι­στά δυνα­τή την κατα­νό­η­ση των οικο­δο­μι­κών τεχνι­κών και των αρχι­τε­κτο­νι­κών τους στοι­χεί­ων σε βαθύ­τε­ρο επίπεδο.

Δια­σταυ­ρώ­νο­ντας έρευ­νες πεδί­ου και δεδο­μέ­να τηλε­πι­σκό­πη­σης με αρχι­τε­κτο­νι­κές μελέ­τες, η ομά­δα υπο­λό­γι­σε τις αρχι­κές δια­στά­σεις των οχυ­ρώ­σε­ων. Σήμε­ρα δια­τη­ρεί­ται περί­που το 41% αυτή της οχύ­ρω­σης με 74 προ­πύρ­για. Αυτό το κολοσ­σιαίο οικο­δό­μη­μα περιέ­κλειε μια αγρο­τι­κή περιο­χή και καθι­στι­κή περιο­χή σχε­δόν 11.000 στρεμ­μά­των. Η ημε­ρο­μη­νία κατα­σκευ­ής της οχύ­ρω­σης υπο­λο­γί­ζε­ται στο χρο­νι­κό διά­στη­μα μετα­ξύ 2250 και 1950 π.Χ., σύμ­φω­να με τα απο­τε­λέ­σμα­τα της χρο­νο­λό­γη­σης με ραδιε­νερ­γό άνθρα­κα από δείγ­μα­τα των ανασκαφών.

Αυτή η αρχαιο­λο­γι­κή ανα­κά­λυ­ψη ανοί­γει το δρό­μο για σημα­ντι­κές προ­ό­δους στην κατα­νό­η­ση του προϊ­στο­ρι­κού, προ-ισλα­μι­κού και ισλα­μι­κού παρελ­θό­ντος της βορειο­δυ­τι­κής Αρα­βι­κής Χερσονήσου.