Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

1944 Η απελευθέρωση της Αθήνας και η ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη

1944 Η απελευθέρωση της Αθήνας και η ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη

Ντοκουμέντα και διδάγματα

Σύγ­χρο­νη Επο­χή – Κομ­μα­τι­κή Οργά­νω­ση Αττι­κής του ΚΚΕ

Αθή­να, 2019, σχ. 0,29Χ0,21 εκατ., σελ. 221

Παρου­σιά­ζει ο Θανά­σης Ν. Καρα­γιάν­νης //

Η δια­χρο­νι­κό­τη­τα των ιστο­ρι­κών γεγο­νό­των, η οποία εκπη­γά­ζει μέσα από επι­στη­μο­νι­κές ανα­λύ­σεις και ερμη­νεί­ες, που έχουν ως επι­στη­μο­νι­κά μεθο­δο­λο­γι­κό και ταξι­κό εργα­λείο το Δια­λε­κτι­κό και Ιστο­ρι­κό Υλι­σμό, είναι αναμ­φι­σβή­τη­τα ανα­γκαί­ες και χρή­σι­μες κυρί­ως για τη νεο­λαία μας και πολύ­τι­μα εργα­λεία στα χέρια του εκπαι­δευ­τι­κού που διδά­σκει Ιστο­ρία, αλλά και του γονιού που ψάχνει για την αντι­κει­με­νι­κή ιστο­ρι­κή αλή­θεια, μέσα από διά­φο­ρες ιστο­ρι­κές πηγές, που δεν απο­κρύ­πτουν ή παρα­ποιούν τα γεγο­νό­τα, και που επι­θυ­μεί να συζη­τή­σει με τα παι­διά τους, αυτά, ή πέρα από αυτά, που τους διδά­σκει το αστι­κό εκπαι­δευ­τι­κό σύστη­μα. Τα ιστο­ρι­κά τεκ­μή­ρια και ντο­κου­μέ­ντα, βέβαια, όταν τεθούν στα παι­διά και στους εφή­βους, είναι ικα­νά να λει­τουρ­γή­σουν ως πυξί­δες για τη θεω­ρη­τι­κή ιστο­ρι­κή κατάρ­τι­σή τους και την ερμη­νευ­τι­κή προ­σέγ­γι­ση της ιστο­ρι­κής αλή­θειας. Έτσι, η παρα­χά­ρα­ξη της Ιστο­ρί­ας, η οποία επι­χει­ρεί­ται από αστούς ακα­δη­μαϊ­κούς και συγ­γρα­φείς, θα πέσει στο κενό και οι επί­δο­ξοι «ιστο­ρι­κοί» θα περιέλ­θουν σε περι­φρό­νη­ση, για­τί «ότι λάμπει δεν είναι χρυ­σός», αλλά σίγου­ρα η αλή­θεια είναι χρυ­σός που λάμπει.

Όπως τονί­ζε­ται στον πρό­λο­γο του παρου­σια­ζό­με­νου βιβλί­ου, τον οποίο υπο­γρά­φει η Επι­τρο­πή Περιο­χής της ΚΟΑ: «[…] Είναι μια έκδο­ση τιμής και μνή­μης στους αγω­νι­στές του ΚΚΕ και του λαού μας, αλλά και εξα­γω­γής διδαγ­μά­των. Απο­τε­λεί προ­ϊ­όν μιας πολύ­μη­νης, συλ­λο­γι­κής και πολυ­ε­πί­πε­δης προ­σπά­θειας μελών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, καθώς και φίλων του Κόμ­μα­τος. Για πρώ­τη φορά δε, έρχο­νται στο φως ντο­κου­μέ­ντα της περιό­δου στην οποία ανα­φέ­ρε­ται. Για την έκδο­σή του, σημα­ντι­κή ήταν η συμ­βο­λή του Αρχεί­ου της ΚΕ του ΚΚΕ […] 

Η λαϊ­κή πάλη το Δεκέμ­βρη υπήρ­ξε φαι­νό­με­νο μονα­δι­κό σε όλη την καπι­τα­λι­στι­κή Ευρώ­πη μετά από το Β΄ Παγκό­σμιο Πόλε­μο. Η αντί­θε­ση κεφα­λαί­ου-εργα­σί­ας, που εξ αντι­κει­μέ­νου δια­περ­νού­σε την ελλη­νι­κή κοι­νω­νία και τα προη­γού­με­να χρό­νια, το Δεκέμ­βρη πρό­βα­λε με μεγα­λύ­τε­ρη οξύ­τη­τα, καθώς είχε φύγει από τη μέση ο παρά­γο­ντας της ξένης κατοχής. 

Στις μάχες των 33 ημε­ρών πρω­ταρ­χι­κά ανα­δεί­χτη­καν η μαζι­κή λαϊ­κή οργά­νω­ση και αυτε­νέρ­γεια, η συλ­λο­γι­κό­τη­τα, η αλλη­λεγ­γύη και η πολι­τι­κή επα­γρύ­πνη­ση, μαζί με την αυτο­θυ­σία, σ’ έναν αγώ­να που δόθη­κε με πρω­τα­γω­νι­στή την εργα­τι­κή τάξη και το Κόμ­μα της, το ΚΚΕ.

Ο λαός της Αθή­νας και του Πει­ραιά έδω­σε μια άνι­ση μάχη απέ­να­ντι στο βρε­τα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό και την ελλη­νι­κή αστι­κή τάξη, που δε δίστα­σε ν’ αξιο­ποι­ή­σει δωσί­λο­γους και ταγ­μα­τα­σφα­λί­τες προ­κει­μέ­νου να δια­φυ­λά­ξει την εξου­σία της.

Η στά­ση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ να μην υπο­χω­ρή­σουν και ν’ απορ­ρί­ψουν το τελε­σί­γρα­φο του Σκό­μπι ήταν σωστή. Η υπο­χώ­ρη­ση θα σήμαι­νε από­λυ­τη πολι­τι­κή και ηθι­κή απα­ξί­ω­ση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Μια τέτοια ήτταμ χωρίς μάχη, θα τσά­κι­ζε το εργα­τι­κό κίνημα.

Παρά την ηρω­ι­κή στά­ση του Κόμ­μα­τος το Δεκέμ­βρη του ’44, σε συν­θή­κες επα­να­στα­τι­κής κατά­στα­σης, το ΚΚΕ βρέ­θη­κε ιδε­ο­λο­γι­κά-πολι­τι­κά ανέ­τοι­μο να δια­μορ­φώ­σει εξε­λί­ξεις σε όφε­λος του λαού. […]»

Ουσια­στι­κά πρό­κει­ται για Λεύ­κω­μα με πλή­θος από φωτο­γρα­φί­ες και άλλα ιστο­ρι­κά ντο­κου­μέ­ντα (εφη­με­ρί­δες, προ­κη­ρύ­ξεις, δια­κη­ρύ­ξεις, μπρο­σού­ρες, αφί­σες, δελ­τία πλη­ρο­φο­ριών, σχε­δια­γράμ­μα­τα, εξώ­φυλ­λα κατα­στα­τι­κών, εκθέ­σεις, επι­στο­λές, αντι­κομ­μου­νι­στι­κά φυλ­λά­δια, ανα­κοι­νω­θέ­ντα, ξυλο­γρα­φί­ες, σκί­τσα, χάρ­τες, πίνα­κες, κατά­λο­γοι, έγγρα­φα, ραδιο­τη­λε­γρα­φή­μα­τα, τρι­κά­κια, συν­θή­μα­τα, οργα­νο­γράμ­μα­τα κ.ά.)

Οι εκα­το­ντά­δες φωτο­γρα­φί­ες που περιέ­χο­νται ισού­νται με πολ­λές χιλιά­δες λέξεις, είναι απο­κα­λυ­πτι­κές, απο­δει­κτι­κά ντο­κου­μέ­ντα γι’ αυτή την πολύ­πα­θη και πολυ­τά­ρα­χη ιστο­ρι­κή περί­ο­δο, που σημά­δε­ψε την ψυχή και το μυα­λό της εργα­τι­κής τάξης και του απλού λαού μας.

1944 dekemvriana2Συγκλο­νι­στι­κές φωτο­γρα­φί­ες και συναρ­πα­στι­κά ντο­κου­μέ­ντα των περιό­δων Κατο­χής και Δεκεμ­βρια­νών, αλλά και της αμέ­σως μετα­κα­το­χι­κής περιό­δου απο­τε­λούν πολύ­τι­μο υλι­κό για τον παι­δα­γω­γό, επι­στή­μο­να, πολί­τη εκπαι­δευ­τι­κό, ο οποί­ος επι­βάλ­λε­ται να τα χρη­σι­μο­ποι­ή­σει για την ιστο­ρι­κή γνώ­ση των μαθη­τών του, για τον κοι­νω­νι­κο-πολι­τι­κό προ­βλη­μα­τι­σμό τους, κυρί­ως των εφή­βων, αφού στην ηλι­κία αυτή, απ’ ότι γνω­ρί­ζου­με από την Εξε­λι­κτι­κή Ψυχο­λο­γία, δια­μορ­φώ­νε­ται και θεμε­λιώ­νε­ται η πολι­τι­κή συνεί­δη­ση του ανθρώ­που. Ελπί­ζου­με ότι και οι γονείς που πιστεύ­ουν στην πολύ­πλευ­ρη αγω­γή και εκπαί­δευ­ση των παι­διών του, να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν το παρόν βιβλίο, να το μελε­τή­σουν μαζί με τα παι­διά τους, ώστε ν’ ανα­πτυ­χθεί μια δια­λε­κτι­κή σχέ­ση, μια σύγκρου­ση στο μυα­λό τους, με το περιε­χό­με­νό του και με όσα γρά­φο­νται στα σχο­λι­κά βιβλία και με όσα διδά­σκο­νται αντιε­πι­στη­μο­νι­κά και ανι­στό­ρη­τα από κάποιους  εκπαιδευτικούς.

Παρα­θέ­του­με ορι­σμέ­να απο­σπά­σμα­τα από τον επί­λο­γο του παρό­ντος βιβλί­ου-λευ­κώ­μα­τος, ώστε ο ανα­γνώ­στης να ενη­με­ρω­θεί για την αντι­κει­με­νι­κή  ιστο­ρι­κή αλή­θεια από την πλευ­ρά της εργα­τι­κής τάξης και των κοι­νω­νι­κών λαϊ­κών στρω­μά­των, που δεν έχουν λόγο να την απο­κρύ­ψουν ή να την παρα­χα­ρά­ξουν, αφού αφο­ρά, επη­ρε­ά­ζει και καθο­δη­γεί τα ταξι­κά τους συμφέροντα:

«Παρά την ήττα στην ένο­πλη ταξι­κή σύγκρου­ση του Δεκέμ­βρη και την απα­ρά­δε­κτη υπο­γρα­φή της Συμ­φω­νί­ας της Βάρ­κι­ζας, η κατά­στα­ση παρέ­με­νε κρί­σι­μη και ρευ­στή, η αστι­κή εξου­σία δεν είχε στα­θε­ρο­ποι­η­θεί, ενώ το κύρος και η επιρ­ροή του ΚΚΕ και του ΕΑΜι­κού κινή­μα­τος παρέ­με­νε μεγά­λη. Η μεγά­λη συμ­με­το­χή στις κινη­το­ποι­ή­σεις του επό­με­νου δια­στή­μα­τος και τ’ απο­τε­λέ­σμα­τα στις αρχαι­ρε­σί­ες των Εργα­τι­κών Κέντρων και των Ομο­σπον­διών απο­τε­λούν χαρα­κτη­ρι­στι­κά παρα­δείγ­μα­τα. Ακό­μα, το 1946, ο Ριζο­σπά­στης και η Ελεύ­θε­ρη Ελλά­δα είχαν τη μεγα­λύ­τε­ρη πανελ­λα­δι­κή κυκλοφορία. […]

Ήταν ξεκά­θα­ρο ότι η αστι­κή τάξη δεν είχε επι­φέ­ρει ακό­μα την επι­διω­κό­με­νη αλλα­γή συσχε­τι­σμού προς όφε­λός της, παρά και την ορι­σμέ­νη ανα­συ­γκρό­τη­ση του αστι­κού κρά­τος που πέτυ­χαν μετά το Δεκέμ­βρη και με τη βοή­θεια των βρε­τα­νι­κών δυνά­με­ων. Γι’ αυτόν το λόγο, επε­δί­ω­κε να ξερι­ζώ­σει από τη συνεί­δη­ση του ελλη­νι­κού λαού την όποια δυνα­μι­κή ριζο­σπα­στι­σμού είχε δια­μορ­φω­θεί στα χρό­νια της Κατο­χής και του ΕΑΜι­κού αγώ­να με την καθο­δή­γη­ση του ΚΚΕ, όπως και του καθο­ρι­στι­κού ρόλου της ΕΣΣΔ στη νικη­φό­ρα έκβα­ση του Β΄ Παγκό­σμιου Πολέ­μου. Συνέ­χι­σαν τους διωγ­μούς κατά των κομ­μου­νι­στών και άλλων ΕΑΜι­τών και ΕΛΑ­Σι­τών –που ανά­γκα­σαν χιλιά­δες να βγουν στα βου­νά και άλλους να επι­λέ­ξουν το δρό­μο της πολι­τι­κής προ­σφυ­γιάς (Μπούλ­κες)– ενσω­μά­τω­σαν τους ταγ­μα­τα­σφα­λί­τες και τους δωσί­λο­γους στους ένο­πλους και διοι­κη­τι­κούς μηχα­νι­σμούς του κρά­τους, όπως και τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για την προ­ε­τοι­μα­σία μπρο­στά στη σύγκρου­ση για την ολο­κλη­ρω­τι­κή επι­κρά­τη­ση. […]»

Ένα βιβλίο, που επι­βάλ­λε­ται να μπει στα ράφια των σχο­λι­κών και οικο­γε­νεια­κών βιβλιο­θη­κών και φυσι­κά να μην παρα­μεί­νει δια­κο­σμη­τι­κά εκεί. Αλλά, να μελε­τη­θεί με τον προ­σή­κο­ντα σεβα­σμό απέ­να­ντι σε όλους τους μαχη­τές του λαού μας, που θυσί­α­σαν τη ζωή τους σε ταξι­κούς αγώ­νες για λευ­τε­ριά, εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία, ειρή­νη, δικαιοσύνη.

Ένα βιβλίο, που συμ­βάλ­λει στη θωρά­κι­ση της ταξι­κής μας συνεί­δη­σης, ώστε κι εμείς σήμε­ρα, αλλά και αύριο να συνε­χί­σου­με τους αγώ­νες των ηρώων/αγίων μας, μέσα από ταξι­κούς συν­δι­κα­λι­στι­κούς, κοι­νω­νι­κούς και πολι­τι­κούς αγώ­νες για την επί­τευ­ξη των στό­χων μας, που φυσι­κά είναι η ανά­λη­ψη της εργα­τι­κής εξου­σί­ας σε μια δια­φο­ρε­τι­κή κοι­νω­νία και οικο­νο­μία, σοσιαλιστική/κομμουνιστική.

Για τους φιλο­μα­θείς και φιλί­στο­ρες, οι οποί­οι επι­θυ­μούν να μελε­τή­σουν περισ­σό­τε­ρο και βαθύ­τε­ρα αυτή την ιστο­ρι­κή περί­ο­δο, παρα­τί­θε­νται στοι­χεία και βιβλία στους κατα­λό­γους: «Αρχεία και Βιβλιο­θή­κες» και «Βιβλιο­γρα­φία», και καλό διάβασμα…

1944. Η απε­λευ­θέ­ρω­ση της Αθή­νας και η ταξι­κή σύγκρου­ση του Δεκέμβρη

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο