Νοσταλγία για την ΕΣΣΔ: Το 49% των Ρώσων θα προτιμούσε το σοβιετικό πολιτικό σύστημα

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας //

Πάνε τρεις δεκα­ε­τί­ες από την επι­κρά­τη­ση της αντε­πα­νά­στα­σης στην Σοβιε­τι­κή Ένω­ση και την παλι­νόρ­θω­ση του καπιταλισμού.

Την θέση της ΕΣΣΔ πήρε η καπι­τα­λι­στι­κή Ρωσι­κή Ομο­σπον­δία, κοι­νω­νι­κές κατα­κτή­σεις και εργα­τι­κά δικαιώ­μα­τα δεκα­ε­τιών ανα­τρά­πη­καν, «τρω­κτι­κά» του κεφα­λαί­ου ανα­δεί­χθη­καν σε ολι­γάρ­χες με τερα­στια επιρ­ροή, η οικο­νο­μι­κή κρί­ση και η εγκλη­μα­τι­κό­τη­τα έγι­ναν καθη­με­ρι­νό­τη­τα, κοι­νω­νι­κές δομές σαρώ­θη­καν από τσου­νά­μι ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων, τις πολι­τι­σμι­κές αξί­ες του σοβιε­τι­κού λαού αντι­κα­τέ­στη­σε η «κουλ­τού­ρα» των Μακ Ντό­ναλντς και της Κόκα κόλα, οι κίν­δυ­νοι του πολέ­μου αυξή­θη­καν κατα­κό­ρυ­φα (βλ. Τσε­τσε­νία, Ουκρα­νία, Μέση Ανα­το­λή κλπ).

Κι’ όμως, παρά τους τόνους αντι­κομ­μου­νι­στι­κής προ­πα­γάν­δας, οι αξί­ες και κατα­κτή­σεις του σοσια­λι­στι­κού συστή­μα­τος συνε­χί­ζουν, μέχρι και σήμε­ρα, να απο­τε­λούν σημείο ανα­φο­ράς για ένα μεγά­λο ποσο­στό των Ρώσων. Αυτό απο­δει­κνύ­ουν μια σει­ρά από έρευ­νες αστι­κών επι­στη­μο­νι­κών ινστι­τού­των, όπως το Levada Center, όπου απο­τυ­πώ­νε­ται ξεκά­θα­ρα η ολο­έ­να και αυξα­νό­με­νη θετι­κή στά­ση του ρώσι­κου λαού για την Σοβιε­τι­κή Ένωση.

Στην πιο πρό­σφα­τη απ’ αυτές τις έρευ­νες (19–26 Αυγού­στου) που διε­ξή­γα­γε το Levada Center ανα­φο­ρι­κά με το πως θέλουν οι Ρώσοι να είναι η χώρα τους, το 49% των ερω­τη­θέ­ντων απά­ντη­σε ότι θα προ­τι­μού­σε το σοβιε­τι­κό πολι­τι­κό σύστη­μα. Πρό­κει­ται — σημειω­τέ­ον — για το μεγα­λύ­τε­ρο ποσο­στό που έχει κατα­γρα­φεί τα τελευ­ταία είκο­σι χρό­νια. Μόλις 18% απά­ντη­σε ότι επι­θυ­μεί το παρόν σύστη­μα, ενώ ένα 16% έδει­ξε να προ­τι­μά «το δυτι­κό μοντέ­λο δημοκρατίας».

Διό­λου τυχαία η πλειο­ψη­φία όσων προ­τι­μούν το σοσια­λι­στι­κό σύστη­μα είναι ηλι­κί­ας 55 ετών και άνω (62%), καθώς πρό­κει­ται για εκεί­νες τις γενιές που έχουν περισ­σό­τε­ρες μνή­μες από την ζωή στην ΕΣΣΔ. Γνώ­ρι­σαν τις κολοσ­σιαί­ες κατα­κτή­σεις της σοσια­λι­στι­κής οικο­δό­μη­σης και είναι σε θέση να συγκρί­νουν το παρελ­θόν με την σημε­ρι­νή βαρβαρότητα.

Είναι επί­σης ενδια­φέ­ρον ότι τα 2/3 των συμ­με­τε­χό­ντων στην έρευ­να (62%) απά­ντη­σαν ότι το ιδα­νι­κό οικο­νο­μι­κό σύστη­μα πρέ­πει να περι­λαμ­βά­νει κρα­τι­κό σχε­δια­σμό και δια­νο­μή του πλού­του, ενώ μόλις το 24% δήλω­σαν προ­τί­μη­ση στο οικο­νο­μι­κό μοντέ­λο της ελεύ­θε­ρης αγο­ράς και της ατο­μι­κής ιδιοκτησίας.

Τα παρα­πά­νω δεν πρέ­πει να ερμη­νευ­τούν ξέχω­ρα από την εκλο­γι­κή άνο­δο που παρου­σί­α­σε στις πρό­σφα­τες βου­λευ­τι­κές εκλο­γές το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα της Ρωσι­κής Ομο­σπον­δί­ας (ΚΚΡΟ). Ασχέ­τως της έντο­να προ­βλη­μα­τι­κής πολι­τι­κής γραμ­μής που ακο­λου­θεί το τελευ­ταίο, δεν παύ­ει, στις σημε­ρι­νές συν­θή­κες, να απο­τε­λεί τον βασι­κό πολι­τι­κό φορέα που υπε­ρα­σπί­ζε­ται την σοβιε­τι­κή περί­ο­δο, κάτι που το καθι­στά και στό­χο επι­θέ­σε­ων από τους μηχα­νι­σμούς του αστι­κού συστήματος.

Υπεν­θυ­μί­ζου­με ότι σε ανά­λο­γη δημο­σκό­πη­ση του Levada Center πριν ένα χρό­νο, το 75% των Ρώσων απά­ντη­σαν πως θεω­ρούν την σοβιε­τι­κή περί­ο­δο ως την καλύ­τε­ρη στην ιστο­ρία της χώρας. Το 2016, σε άλλη έρευ­να, το 56% των ερω­τη­θέ­ντων απά­ντη­σαν πως τους στε­να­χω­ρεί η διά­λυ­ση της ΕΣΣΔ, ενώ το 51% σημεί­ω­σε ότι αυτό μπο­ρού­σε να είχε αποφευχθεί.

Το συμπέ­ρα­σμα είναι ότι ένα μεγα­λο ποσο­στό του λαού στη Ρωσία μπο­ρεί, μέσα σε συν­θή­κες καπι­τα­λι­στι­κής κρί­σης και όξυν­σης των κοι­νω­νι­κών αντι­θέ­σε­ων, να αντι­λη­φθεί τι είχε και τι έχα­σε, να δια­κρί­νει τα μεγά­λα επι­τεύγ­μα­τα του σοσια­λι­σμού και να τα αντι­πα­ρα­θέ­σει με τα σημε­ρι­νά αδιέ­ξο­δα του καπι­τα­λι­στι­κού δρό­μου ανάπτυξης.