Αλέκος Χατζηκώστας: Ο φωτογράφος της πορείας του Πολυτεχνείου (Διήγημα)

Επι­τέ­λους η Χού­ντα είχε πέσει. Οι μνή­μες της όμως ήταν ακό­μη νωπές. Και ιδιαί­τε­ρα αυτές του ηρω­ι­κού ξεση­κω­μού στο Πολυ­τε­χνείο της Αθή­νας που στα νεα­νι­κά μυα­λά έπαιρ­νε και όχι άδι­κα δια­στά­σεις πια μύθου.

Ο από­η­χος του ξεση­κω­μού του Πολυ­τε­χνεί­ου στη μικρή επαρ­χια­κή πόλη ήταν μικρός και κυρί­ως διαστρεβλωμένος.

Λίγοι όσοι είχαν τηλε­ο­ρά­σεις εκεί­νοι την επο­χή και είδαν σκη­νές μέσα από αυτές (Ακό­μη στοι­χειώ­νει εκεί­νη η εκπο­μπή με τον Ν. Μαστοράκη…).

Περισ­σό­τε­ροι αυτοί που διά­βα­ζαν εφη­με­ρί­δες και μέσα από τα πρω­το­σέ­λι­δα του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΟΡΡΑ και της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ προ­σπα­θού­σαν να δια­βά­σουν πίσω από τις λέξεις.

Μετρη­μέ­νοι στα δάκτυ­λα όσοι είχαν το θάρ­ρος και με κάθε μυστι­κό­τη­τα άκου­σαν τις μέρες εκεί­νες τη ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ, την DW και ΛΟΝΔΙΝΟ. Στην κατη­γο­ρία αυτή, ήταν και ο ήρω­ας της ιστο­ρί­ας μας, ας όψε­ται ο συγ­χω­ρε­μέ­νος πια αντι­στα­σια­κός πατέ­ρας του. Πάντως αυτό που του έμει­νε βαθειά στη μνή­μη ήταν το θέμα της έκθε­σης στο Γυμνά­σιο μετά τα γεγο­νό­τα: «Πώς περ­νώ εις το διάλλειμα»…

Όσο πλη­σιά­ζε η επέ­τειος στα Γυμνά­σια της πόλης είχε αρχί­σει ο ανα­βρα­σμός για το πώς τελι­κά θα γιορ­τα­ζό­ταν η πρώ­τη επέ­τειος από την εξέ­γερ­ση. Η παρέμ­βα­ση των φοι­τη­τών από τον τοπι­κό Φοι­τη­τι­κό Σύλ­λο­γο ήταν άμε­ση. Το ίδιο και οι παρεμ­βά­σεις των τότε πρώ­των οργα­νω­μέ­νων στη ΜΟΔΝΕ, των πρώ­των οπα­δών του νεο­δη­μιουρ­γη­μέ­νου ΠΑΣΟΚ καθώς και των εξω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κών ολι­γο­με­λών οργα­νώ­σε­ων που είχαν κάνει και αυτές την εμφά­νι­ση τους. Οι πολι­τι­κές αντι­πα­ρα­θέ­σεις στα δια­λείμ­μα­τα αλλά κυρί­ως στο σχό­λα­σμα στην μεγά­λη καφε­τέ­ρια της πόλης έδι­ναν και έπαιρναν.

Οι εκλο­γές στις 17 Νοέμ­βρη του 1974 απλά μετα­τό­πι­σαν τον γιορ­τα­σμό μια βδο­μά­δα μετά. Οι μαθη­τές στα σχο­λεία συμ­φώ­νη­σαν. Θα γιορ­τα­στεί αγω­νι­στι­κά την Παρα­σκευή 22 Νοέμ­βρη με δίω­ρη απο­χή στις τελευ­ταί­ες ώρες (για όσους πήγαι­ναν σχο­λείο το πρωί) και συγκέ­ντρω­ση στη κεντρι­κή πλα­τεία της πόλης.

Στην καθο­ρι­σμέ­νη ώρα η πλα­τεία ήταν γεμά­τη. Μαθη­τές για πρώ­τη φορά συμ­με­τεί­χαν σε εκδή­λω­ση, ελεύ­θε­ροι πια και χορ­τα­σμέ­νοι από εκεί­νες τις υπο­χρε­ω­τι­κές τους παρου­σί­ες στο στά­διο της πόλης κάθε φορά που γιορ­τα­ζό­ταν η περί­φη­μη «Πολε­μι­κή Αρε­τή των Ελλήνων».

Από τη προη­γού­με­νη μέρα, τα μέλη της ΜΟΔΝΕ σε συνερ­γα­σία με τους φοι­τη­τές της ΠΑΝΣΠΟΥΔΑΣΤΙΚΗΣ είχαν κανο­νί­σει κάποιες χρή­σι­μες «λεπτο­μέ­ρειες». Την αγο­ρά στε­φα­νιών, των καθο­ρι­σμό των δρό­μων της πορεί­ας, αλλά και τα συν­θή­μα­τα που θα φωνάζονταν.

Σ’ αυτόν είχε πέσει ο κλή­ρος να είναι μπρο­στά και με μία άλλη ΜΟΔΝι­τι­σα να κρα­τούν το στεφάνι.

Όλα πήγαν ρολόι. Το πάθος αλλά και ο αυθορ­μη­τι­σμός κυριαρ­χού­σαν. Τα συν­θή­μα­τα «ΨΩΜΙ — ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ». «ΔΩΣΤΕ ΤΗ ΧΟΥΝΤΑ ΣΤΟ ΛΑΟ» κυριαρ­χού­σαν. Και οι δρό­μοι γέμι­σαν στην κάθο­δο τους, προς το ανοι­κτό γήπε­δο μπά­σκετ όπου θα κατέ­λη­γε η πορεία και εκεί γνω­στές καλ­λί­φω­νες μαθή­τριες, μαζί με τους ποιο «μυη­μέ­νους» θα έλε­γαν τα τρα­γού­δια του Νίκου Ξυλούρη.

Τον είχε δει από νωρίς να γυρο­φέρ­νει τη συγκέ­ντρω­ση. Με μού­σι, το χαρα­κτη­ρι­στι­κό δημο­σιο­γρα­φι­κό γιλέ­κο και κρα­τώ­ντας δύο φωτο­γρα­φι­κές μηχα­νές επαγ­γελ­μα­τι­κού τύπου, να φωτο­γρα­φί­ζει στιγ­μιό­τυ­πα της. Στην πορεία στά­θη­κε μπρο­στά τους, καλώ­ντας τους να στα­μα­τή­σουν για λίγο προ­κει­μέ­νου να τους φωτο­γρα­φί­σει να κρα­τά­νε το στε­φά­νι στην κεφα­λή της πορείας.

«Από την εφη­με­ρί­δα Μ….» τους συστήθηκε.

Επι­στρέ­φο­ντας αργά το μεση­μέ­ρι στο σπί­τι και θέλο­ντας να δεί­ξει το δικό του ηρω­ι­σμό στις νέες πια συν­θή­κες, διη­γή­θη­κε στους γονείς του με κάθε λεπτο­μέ­ρεια τα της συγκέ­ντρω­σης και πορεί­ας, ενώ την έκπλη­ξη την κρα­τού­σε και στο τέλος.

«Πατέ­ρα, πάρε αύριο εκτός από τον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ και Μ….θα έχει και μένα φωτογραφία».

Ο πατέ­ρας του, τον κοί­τα­ξε περί­ερ­γα και δεν του απάντησε.

Την άλλη μέρα, σχο­λώ­ντας , βρή­κε την εφη­με­ρί­δα στο τρα­πέ­ζι. Την ξεφύλ­λι­σε με αγω­νία, αλλά «άνθρα­κες ο θησαυ­ρός». Ούτε η φωτο­γρα­φία του, αλλά ούτε καν ένα μονό­στη­λο για τη μεγα­λειώ­δη συγκέ­ντρω­ση και πορεία των μαθη­τών της επαρ­χια­κής πόλης.

Παρα­κά­λε­σε τον πατέ­ρα του, να αγο­ρά­σει την εφη­με­ρί­δα και την επό­με­νη μέρα με την ελπί­δα ότι ίσως «λόγω πλη­θώ­ρας ύλης» θα την έβα­ζε σ’αυτήν. Όμως για κακή του τύχη ένοιω­σε και την επο­μέ­νη την ίδια απογοήτευση.

Και οι φωτο­γρα­φί­ες, ο φωτο­γρά­φος τι απέ­γι­ναν αναρωτήθηκε…

Και η ζωή συνε­χί­στη­κε με την κολο­βή «απο­χου­ντο­ποί­η­ση» και την οικο­δό­μη­ση ενός «καθε­στώ­τος» που απλά άλλα­ξε μαν­δύα, κρα­τώ­ντας πολ­λές ακό­μη στοι­χειώ­δεις ελευ­θε­ρί­ες και στα Γυμνά­σια στον «πάγο».

Η συμ­με­το­χή του κατά την προ­ε­κλο­γι­κή περί­ο­δο του Νοέμ­βρη του 1977 ήταν έντο­νη. Η μητέ­ρα του τον μάλω­νε για τις κοπά­νες που έκα­νε από το σχο­λείο προ­κει­μέ­νου να μοι­ρά­ζει εκλο­γι­κό υλι­κό και να κολ­λά αφίσες.

Η προ­ε­κλο­γι­κή συγκέ­ντρω­ση του Κόμ­μα­τος ήταν μεγά­λη. Για πρώ­τη άλλω­στε φορά (είχε προη­γη­θεί η συμ­με­το­χή του στην «Ενω­μέ­νη Αρι­στε­ρά» το 1974) κατέ­βαι­νε με τις σημαί­ες του στην εκλο­γι­κή μάχη. Μεγά­λη η συγκί­νη­ση, αλλά και μεγά­λη η αστυ­νο­μι­κή δύνα­μη που ήταν γύρω από την πλατεία.

Τον ανα­γνώ­ρι­σε. Μπο­ρεί να ήταν ξυρι­σμέ­νος τώρα, να μην είχε φωτο­γρα­φι­κές μηχα­νές επά­νω του, αλλά το βλέμ­μα του ήταν το ίδιο κοφτε­ρό. Μόνο που τώρα φορού­σε τη στο­λή της Χωρο­φυ­λα­κής έχο­ντας και τα αντί­στοι­χα δια­κρι­τι­κά του βαθ­μού του…

Τα κατά­λα­βε όλα. Και κυρί­ως ότι διέ­θε­ταν πλέ­ον και για το δικό του «φάκε­λο» και μάλι­στα «οικειο­θε­λώς» άφθο­νο φωτο­γρα­φι­κό υλικό…

_________________________________________________________________________________________________

Αλέκος Α. Χατζηκώστας  Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 8 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.