Ο Βιβλιόκιο και μια απόδρασή του από τη χώρα των παραμυθιών και των ονείρων τη Δευτέρα, 4 Απριλίου 2005 στα: 13ο – 21ο Δημοτ. Σχολεία Αγ. Δημητρίου
Γράφει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης //
Εισαγωγικά:
Όλοι οι εκπαιδευτικοί των διαφόρων εκπαιδευτικών βαθμίδων πασχίζουν για τη γνωστική κατάρτιση και τη σωστή διαπαιδαγώγηση των μαθητών τους, ανάλογα βέβαια με τις δικές τους επιστημονικές γνώσεις (τις βασικές ακαδημαϊκές σπουδές τους και την επιμορφωτική τους σταδιοδρομία), τη φιλαναγνωσία τους και τη «βιβλιοφαγία» τους, την αγάπη τους στην επιστημονική έρευνα και την αμφισβήτηση ή μη κάθε μεταφυσικής και αντιεπιστημονικής αντίληψης και θεωρίας, τη δημοκρατική ή μη ιδεολογία και συμπεριφορά τους, την αγάπη τους στην εκπαίδευση και στα παιδιά, την εκπαιδευτική εμπειρία τους, το παιδαγωγικό και διδακτικό τους ταλέντο, το πάθος τους ή μη για την ουσιαστική επιστημονική, ανθρωπιστική, κοινωνική, πολιτική (ιδεολογική, ανάλογα με την ηλικία των παιδιών) μόρφωση των μαθητών τους.
Υπάρχουν και ανήσυχοι εκπαιδευτικοί, που αμφισβητούν το αναλυτικό πρόγραμμα μαθημάτων, το περιεχόμενο και την ιδεολογία του –κατά σημεία–, που προσπαθούν με ενέργειές τους (έστω και ενάντια στην πλήρη εφαρμογή αυτού του προγράμματος) να συμπληρώσουν τα κενά, να διορθώσουν τα «κακώς κείμενα», να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν τη λογική και κριτική σκέψη των μαθητών τους, ώστε τα παιδιά να μάθουν ν’ αμφισβητούν σε όλη τους τη ζωή την «καθεστυκία τάξη πραγμάτων». Τέτοιοι πρωτοπόροι εκπαιδευτικοί θα παίρνουν πρωτοβουλίες, θα δρουν στο σχολικό και εξωσχολικό χώρο με επιστημονικούς, κοινωνικούς και παιδαγωγικούς στόχους και συλλογικούς αγώνες, θα «εφευρίσκουν» πάντοτε νέες μεθόδους, νέα παιχνίδια, νέους δρόμους για την καλύτερη εκπαίδευση και παιδεία των παιδιών.
Τα παραπάνω εισαγωγικά θέματα είναι γενικά και θα μπορούσαν να γραφτούν πολύ περισσότερα, μια και είναι αρκούντως ενδιαφέροντα και σημαντικά για γονείς και εκπαιδευτικούς, ιδιαίτερα.
Το ιστορικό της «γέννησης» του Βιβλιόκιο:
Μέσα στη δεκαετία του 1990, μου έγινε πρόταση να συμμετάσχω ως επιστημονικός συνεργάτης σε μια «Σειρά δέκα εκπομπών για το βιβλίο», που οργάνωνε η ΕΡΤ. Με επέλεξαν ως Κριτικό Παιδικής Λογοτεχνίας, αφού είχα ήδη πραγματοποιήσει μια κάποια πορεία στο χώρο, ως δάσκαλος, ως «δημοσιογράφος» και ως κριτικός βιβλίου και ως συγγραφέας.
Δέχτηκα πρόθυμα και με πολλή χαρά. Ετοίμαζα, λοιπόν, τα κείμενα που θ’ ακούγονταν στην εκπομπή για κάποια βιβλία για παιδιά, τα οποία πρότεινα για παρουσίαση στην εκπομπή. Εν τω μεταξύ έπεσε η ιδέα να υπάρχει στην εκπομπή ένας ηθοποιός, που να δίνει μια κάποια ιδιαίτερη νότα. Δε θυμάμαι αν κάποιος άλλος μου έκανε την πρόταση ή αν ήταν αυτοπρόταση να παίξω εγώ αυτόν το ρόλο, λόγω γνώσης του αντικειμένου της εκπομπής. Παρουσιάστηκα, λοιπόν, μια μέρα στο ραφείο της ΕΡΤ και ο ράφτης μού πήρε τα μέτρα για μια στολή, την οποία θα φορούσα στις εκπομπές.
Η δική μου πρόταση ήταν –αυτό το θυμάμαι καλά– ο ηθοποιός να είναι ένας παραμυθιακός «ήρωας» και πρότεινα –με τη έγκριση της παραγωγού και αξιόλογης πνευματικού ανθρώπου, κ. Μητσοτάκη, αλλά και παρουσιάστριας της εκπομπής, που να σχετίζεται με το τραγούδι που θ’ ακούγονταν στην εκπομπή. Πρότεινα, λοιπόν, στον αείμνηστο πολυγράφο Λογοτέχνη, Θεατρικό Συγγραφέα, Κριτικό-Μελετητή Παιδικής Λογοτεχνίας, Δάσκαλο και μέντορά μου, Χάρη Σακελλαρίου (1923–2007) να γράψει τους στίχους ενός παιδικού τραγουδιού, που να αναφέρεται στο βιβλίο. Έγραψε σ’ ελάχιστο χρονικό διάστημα, τον «Βιβλιόκιο», ποίημα το οποίο παραδώσαμε στον πολυαγαπημένο και ταλαντούχο τραγουδιστή και συνθέτη, κ. Νότη Μαυρουδή.
Έτσι, είχα την ευκαιρία και την τιμή να επισκεφτώ το σπίτι του απλού, ευγενικού και καλοδεκτικού αυτού καλλιτέχνη, για να μου διδάξει πώς να τραγουδήσω τον «Βιβλιόκιο». Ομολογουμένως, και ο κ. Νότης Μαυρουδής είχε συνθέσει πολύ σύντομα τη μουσική για τους ενλόγω στίχους. Τον ευχαριστώ, από εδώ, μετά από 25 χρόνια, περίπου για τη φιλοξενία του και για τον τρόπο που μου δίδαξε τη μελωδία του «Βιβλιόκιου».
Όλα ήταν σχεδόν έτοιμα, η μουσική, το τραγούδι, η στολή του Βιβλιόκιου και τα κείμενά μου, αλλά δυστυχώς η συνεργασία μου με την ΕΡΤ «στράβωσε», χωρίς προσωπική ευθύνη. Η εκπομπή πραγματοποιήθηκε με επαγγελματία ηθοποιό, τελικά, και χωρίς εμένα ως συνεργάτη της.
Δραστηριότητες με τον Βιβλιόκιο και το τραγούδι των Σακελλαρίου-Μαυρουδή:
Έφτιαξα μια παρόμοια στολή, ίσως, χειρότερη από αυτή του ράφτη και τη χρησιμοποίησα, όταν ήμουνα υπεύθυνος για μια σχολική χρονιά μιας Δανειστικής Σχολικής Βιβλιοθήκης του ΥΠΕΠΘ, η οποία στεγαζόταν στο 6ο Δ.Σ. Αγ. Δημητρίου και κατά τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου (2 Απριλίου), στο 13ο Δ.Σ. Αγ. Δημητρίου, όπου υπηρετούσα ως Δάσκαλος, το 2004–2005.
Εκείνη τη σχολική χρονιά, η επέτειος των γενεθλίων του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έπεφτε Σάββατο, γι’ αυτό αποφασίστηκε –μετά από πρότασή μου– στα δύο συστεγαζόμενα σχολεία μας (13ο – 21ο Δ.Σ. Αγ. Δημητρίου) να γιορταστεί τη Δευτέρα, 4 του Απρίλη.
Ντυμένος, λοιπόν, «Βιβλιόκιο», πρωί, την ώρα της πρωινής προσευχής και συγκέντρωσης των δύο σχολείων στον αύλειο χώρο, εμφανίστηκα, λέγοντας από μικροφώνου τα παρακάτω.
Σημειωτέον δε ότι είχε σκόπιμα διαρρεύσει στους μαθητές των σχολείων ότι εκείνη την ημέρα θ’ απουσίαζε από το σχολείο, για λόγους υγείας, ο Δάσκαλος Θανάσης Καραγιάννης, ή «Ορέστης», όπως ήθελα να με αποκαλούν μαθητές και δάσκαλοι…:
«Παιδιά, καλημέρα. Καλημέρα στις δασκάλες, στους δασκάλους και στους γονείς σας. Να σας συστηθώ μ’ ένα τραγουδάκι:
Εγώ είμαι ο Βιβλιόκιο,
με όνομα λίγο αστείο,
λιγάκι από Πινόκιο
και λίγο από βιβλίο.
ΡΕΦΡΑΙΝ: Ψάξτε, ψάξτε στα βιβλία
μήπως βγει καμιά μαγεία
κι έρθουν μ’ ανοιχτά φτερά
γνώση, ειρήνη και χαρά.
Ποτέ δε θα με πιάσετε
να κάνω τεμπελίκι,
κι αν δε με βρείτε ψάξτε με
σε καμιά βιβλιοθήκη.
ΡΕΦΡΑΙΝ: Ψάξτε, ψάξτε στα βιβλία
μήπως βγει καμιά μαγεία
κι έρθουν μ’ ανοιχτά φτερά
γνώση, ειρήνη και χαρά.
Μουσική: Νότης Μαυρουδής
Στίχοι: Χάρης Σακελλαρίου
Παιδιά, ζω εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην «Παραμυθοχώρα», πολύ μακριά από δω, παρέα με τους ήρωες των παραμυθιών. Σίγουρα όλοι σας έχετε μια μεγάλη απορία. Θα σας εξηγήσω και θέλω να με πιστέψετε, γιατί ποτέ δε λέω ψέματα. Εμείς στην Παραμυθοχώρα δε λέμε ψέματα, ζούμε μέσα στα παραμύθια, λέμε παραμύθια, γελάμε, κλαίμε, ταξιδεύουμε, πετάμε, κάνουμε παρέα με νεράιδες, δράκους και στοιχειά, με ξωτικά και πριγκίπισσες, μα ποτέ δε λέμε ψέματα. Απλά, ζούμε αιώνια στη χώρα της φαντασίας και των ονείρων. Νομίζω ότι όλοι σήμερα απορείτε που μοιάζω μ’ ένα δάσκαλό σας, τον Θανάση Καραγιάννη. Λοιπόν, σας λέω ότι μοιάζω μ’ αυτόν, γιατί είμαστε δίδυμα αδέρφια. Μοιάζουμε σε όλα, σα δυο σταγόνες νερό: στο σώμα, στην ηλικία, στο πρόσωπο, στη φωνή. Μόνο που αυτός είναι άνθρωπος, ενώ εγώ, ο Βιβλιόκιο, είμαι φανταστικός ήρωας των παραμυθιών και ζω για πάντα στην Παραμυθοχώρα, όπως είπαμε. Αν δε με πιστεύετε, ρωτήστε την κ. Διευθύντρια και τον κ. Διευθυντή, αλλά και τις κ. δασκάλες και τους κ. δασκάλους σας, για να σας πουν ότι μια μέρα με είχε φέρει ο Θανάσης, ο αδερφός μου, στο σχολείο, ένα μεσημέρι, που εσείς είχατε φύγει για το σπίτι σας.
(διακοπή και παρέμβαση διευθυντή ή διευθύντριας για να το επιβεβαιώσουν…)
Λοιπόν, ξέφυγα σήμερα το πρωί από την Παραμυθοχώρα και ήρθα στο σχολείο σας να σας πω μερικά πράγματα, που ίσως να τα ξέρετε κάποιοι από σας, ίσως και να θέλετε να τα μάθετε κάποιοι άλλοι. Στις 2 Απριλίου κάθε χρόνο, σε όλες τις χώρες του κόσμου γιορτάζουμε εμείς, όλοι οι ήρωες των παραμυθιών, των ιστοριών, των μυθιστορημάτων, μα και όλοι οι συγγραφείς, οι λογοτέχνες, οι μυθογράφοι και οι παραμυθάδες, αυτοί δηλαδή που γράφουν όμορφες ιστορίες, μύθους και παραμύθια, αλλά και οι εικονογράφοι, αυτοί που ζωγραφίζουν τα βιβλία σας. Γιορτάζουν και όλα τα παιδικά βιβλία. Όχι μόνο τα λογοτεχνικά βιβλία, αλλά και τα βιβλία γνώσεων, αυτά δηλαδή που έχουν μέσα στις σελίδες τους πολλές πληροφορίες για τη Γη, τη θάλασσα, το σύμπαν, τα ζώα, τα πουλιά και τα ψάρια, για τη φυσική και την αστρονομία, για τα παράξενα των ανθρώπων, της φύσης, που οι επιστήμες και οι επιστήμονες ερευνούν, για τις διάφορες χώρες του κόσμου και την ιστορία τους, για τόσα και τόσα θέματα.
Και ξέρετε, παιδιά, γιατί γιορτάζουμε το παιδικό βιβλίο στις 2 Απριλίου;
Γιατί είναι τα γενέθλια του μεγάλου δανού παραμυθά, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, που φέτος συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από τη γέννησή του (1805–1875). Αυτός φαντάστηκε και πλημμύρισε και τη δική μας ψυχή και φαντασία με τόσους και τόσους ήρωες και με τις περιπέτειές τους: το Ασχημόπαπο, την Τοσοδούλα, τη βασίλισσα του χιονιού, το γενναίο μολυβένιο στρατιώτη, το αηδόνι του αυτοκράτορα, το κοριτσάκι με τα σπίρτα, τους αγριόκυκνους, τη μικρή σειρήνα, δηλαδή τη γοργόνα, και τόσους άλλους ήρωες, που έχουμε όλοι ακούσει, θαυμάσει και αγαπήσει στα παραμύθια του. Μάλιστα, η μικρή γοργόνα υπάρχει στην είσοδο του λιμανιού της Κοπεγχάγης και καλωσορίζει τους επισκέπτες της πόλης. Εκατόν πενήντα παραμύθια, περίπου, έγραψε ο Άντερσεν και τα έχουν αγαπήσει παιδιά και μεγάλοι σε όλο τον κόσμο. Όλοι αυτοί οι ήρωες είναι φίλοι μου και ζούμε μαζί στην Παραμυθοχώρα. Τους λατρεύω. Παίζουμε, γελάμε, ταξιδεύουμε.
Όμως, παραμύθια έγραψαν και οι αδερφοί Γκριμμ. Ποιος από σας δεν ξέρει τους φίλους μου: τον λύκο και τα εφτά κατσικάκια, τα δώδεκα αδέρφια, τον Χάνσελ και την Γκρέτελ, τον ψαρά και τη γυναίκα του, τον γενναίο ραφτάκο, την Κοκκινοσκουφίτσα, τους μουσικούς της Βρέμης, τον Δαχτυλάκη, τους έξι κύκνους, τη Χιονάτη και τους εφτά νάνους και τόσους άλλους; Όλοι τους σας στέλνουν χαιρετίσματα. Μου είπαν να σας μεταφέρω την αγάπη τους και ότι αγαπούν όλα τα παιδιά και πολύ πολύ περισσότερο αυτά τα παιδιά που διαβάζουν πολλά παιδικά βιβλία με παραμύθια, ιστορίες, μύθους, μυθιστορήματα και βιβλία επιστημονικών γνώσεων.
Εκεί, στην Παραμυθοχώρα, έχουμε και ήρωες των ελληνικών παραμυθιών: τη βασιλοπούλα και τον τσοπάνη, τον Πενταμελά, τον κυρ Λάζαρο και τους δράκους, τον Σιδερόλυκα, την Τρισεύγενη, το βασιλιά με τους σαράντα γιους, την αχελώνα, το σκλαβί, τον Μισοκωλάκη, την κακιά πεθερά, την πεντάμορφη Χρυσομαλλούσα, τον Σιμιγδαλένιο κ.ά.
Φεύγω τώρα, πάω πίσω στην Παραμυθοχώρα, σας αγαπώ όλους, διαβάστε πολλά βιβλία και ελπίζω κάποτε να φτιάξετε κι εσείς τα δικά σας παραμύθια, με τους δικούς σας ήρωες, τα δικά σας βιβλία, να γίνετε λογοτέχνες και παραμυθάδες. Εγώ ο Βιβλιόκιο σας το εύχομαι με όλη μου την ψυχή.
Θέλετε να τραγουδήσουμε πάλι το τραγουδάκι μου;
(τραγούδι)
Χαιρετίσματα στον αδερφό μου, το Θανάση, που μερικοί τον λέτε και Ορέστη, του αρέσει καλύτερα αυτό το όνομα. Μην του πείτε ότι σας το μαρτύρησα.
Γεια σας, γεια σας, γεια σας»
____________________________________________________
ΥΓ:
α. Φυσικά, μόνο τα παιδάκια των Α΄ και Β΄ τάξεων πίστεψαν ή σχεδόν πίστεψαν ότι ο Βιβλιόκιο είναι αδερφός μου. Με τα μεγαλύτερα παιδιά δεν μπόρεσα να τα βγάλω πέρα, προσπαθώντας να τους πείσω…
β. Ευχαριστώ θερμά τους διευθυντές των σχολείων μας κ.κ. Βάσω Γιαννακοπούλου και Σπύρο Πατεράκη, συνταξιούχους πια, που μου έδωσαν την ευκαιρία για το σύντομο αυτό, ας πούμε «θεατρικό μονόλογο», με αφορμή το γιορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας του Παιδικού Βιβλίου.
γ. Ήταν μια ευχάριστη νότα στη σχολική ζωή εκείνης της σχολικής χρονιάς, 2004–2005.
……………………..
Ο Βιβλιόκιο ξαναζωντάνεψε για μια ακόμη σχολική χρονιά, συνεχίζοντας να προσφέρει στο παιδαγωγικό έργο των εκπαιδευτικών, όταν υπηρετούσα στο 6ο Δημ. Σχολείο Αγ. Δημητρίου και ήμουνα υπεύθυνος της Πρότυπης Σχολικής Βιβλιοθήκης του ΥΠΕΠΘ. Καθ’ όλες τις ώρες δανεισμού βιβλίων σε μαθητές και εκπαιδευτικούς ο Βιβλιόκιο ήταν παρών ως βιβλιοθηκονόμος. Επίσης, κατά τις ώρες που εκπαιδευτικοί οδηγούσαν τις τάξεις τους στη Βιβλιοθήκη για παιχνίδια φιλαναγνωσίας. Το παραπάνω τραγούδι, είχε γίνει αγαπητό απ’ όλα τα παιδιά και ανακηρύχθηκε ως ο ύμνος της Σχολικής Βιβλιοθήκης.
………..
Η Δροσούλα Βασιλείου Έλιοτ είναι κόρη του αείμνηστου σημαντικού πολυτάλαντου καλλιτέχνη Σπύρου Βασιλείου (1903–1985). Όταν διετέλεσε Δ/ντρια και Εκδότρια (μαζί με τον Μέντη Μποστ) του θαυμάσιου περιοδικού για παιδιά «Το Ρόδι» (1977–1998), με είχε προσκαλέσει σε κάποια σχολεία, όπου παρουσίαζε η ίδια το ενλόγω περιοδικό, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, για να τραγουδήσω τον «Βιβλιόκιο». Φυσικά, πήγαινα με χαρά, γιατί ξαναζούσα τον ενθουσιασμό των παιδιών, καθώς μάθαιναν να τραγουδούν κι αυτά τον «Βιβλιόκιο».